کاروانسرای بیستون معروف به کاروانسرای شاه عباسی در سی کیلومتری شمال شرقی کرمانشاه و در محل روستای بیستون کھنه در مقابل فرهاد تراش (نقش برجسته مشهور داریوش بر سـ*ـینه کوه بیستون)، در محوطه تاریخی و فرهنگی بیستون قرار دارد. این کاروانسرا به سبک چھار ایوانی دارای ۶٠/٨٣ متر طول و ۵٠/٧۴ متر عرض است. در چھار گوشه این بنا، برجھایی قرار دارد؛ برجھای ضلع غربی مدور و برجھای ضلع شرقی ھشت ضلعی است.
دیوار محیطی این کاروانسرا از داخل و خارج تا کف طاق نماھا با سنگھای تراشیده و از کف طاق نماھا به بالا با آجر ساخته شده است. دروازه ورودی این کاروانسرا به عرض ٣/۵٠ متر در ضلع جنوبی است. در ھر طرف این دروازه ھفت طاق نما قرار دارد. پس از دروازه، فضایی سرپوشیده با طاق جناغی دیده میشود که در طرفین آن، دو ایوان با طاق ھلالی است.
در ابتدای این ایوانھا، راهپلهای برای ورود به پشتبام ساخته شده است. این فضای سرپوشیده به یک فضای ھشت ضلعی با طاق گنبدی منتھی میشود. در طرفین این فضای ھشت ضلعی، دو ایوان وجود دارد و ھر یک از این ایوانھا دارای سه درگاه است. این فضای گنبددار به حیاط کاروانسرا راه دارد. در ھر یک از اضلاع کاروانسر، شش اتاق چھار ضلعی قرار دارد. در جلوی ھر یک از اتاقھا ایوان سنگفرشی دیده میشود. در چھار کنج حیاط نیز چھار ایوان شش ضلعی وجود دارد. در ضلع مقابل درگاه ورودی کاروانسرا، شاه نشینی ساخته شده است. در پشت اتاقھای کاروانسرا نیز اصطبلھای درازی ساخته شده است.
این کاروانسرا به دستور شاه عباس اول صفوی ساخته شد. با توجه به کتیبهای که از شاه سلیمان صفوی (١١٠۵-١٠٧٧ ه.ق) در این بنا باقی مانده، به نظر میرسد بنای این کاروانسرا در زمان پادشاھی شاه سلیمان و صدارت شیخ علی خان زنگنه خاتمه یافته است. این مکان در زمان سلطنتناصرالدین شاه قاجار و صدرات میرزا آقا خان نوری توسط حاجی جعفرخان معمار باشی اصفھانی مورد مرمت قرار گرفت.
سبک و سیاق این کاروانسرا، مطابق با الگوی معماری کاروانسراهای دوره صفوی است. تا سالهای اخیر این کاروانسرا در دست قوای نظامی و انتظامی بود و طبیعتا آسیبهایی را هم متحمل شده بود، اما پس از نامزدی مجموعه تاریخی بیستون برای ثبت در فهرست میراث جهانی به سازمان میراث فرهنگی واگذار شد، این سازمان نیز آن را مرمت کرد تا امروزه پذیرای گردشگران و میزبان برنامههای فرهنگی باشد. این اثر در تاریخ ۱۳ مرداد ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۹۷۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از آنجا که کاروانسرای بیستون تقریبا در منتهی الیه غربی مجموعه آثار تاریخی بیستون قرار گرفته، گاهی گردشگران دیدن آن را از دست میدهند. حال آن که علاوه بر ساختمان کاروانسرا، محیط طبیعی پیرامون آن نیز بهویژه در فصل بهار تماشایی است.
در حال حاضر هتل بین المللی لاله بیستون در این کاروانسرا واقع شده است. این اثر تاریخی با مساحتی بیش از ۶۰۰۰ متر مربع، به فرم چهار ایوانی ، با ظرفیت پذیرش ۱۰۰ میهمان، دارای ۲۰ واحد پذیرایی استاندارد و سوییتهای رویال و امپریال با طراحی سنتی و برخواسته از معماری اصیل دوران صفوی است و شرایط حضور گردشگران داخلی و خارجی را به بهترین شکل ممکن فراهم آورده است.
دیوار محیطی این کاروانسرا از داخل و خارج تا کف طاق نماھا با سنگھای تراشیده و از کف طاق نماھا به بالا با آجر ساخته شده است. دروازه ورودی این کاروانسرا به عرض ٣/۵٠ متر در ضلع جنوبی است. در ھر طرف این دروازه ھفت طاق نما قرار دارد. پس از دروازه، فضایی سرپوشیده با طاق جناغی دیده میشود که در طرفین آن، دو ایوان با طاق ھلالی است.
در ابتدای این ایوانھا، راهپلهای برای ورود به پشتبام ساخته شده است. این فضای سرپوشیده به یک فضای ھشت ضلعی با طاق گنبدی منتھی میشود. در طرفین این فضای ھشت ضلعی، دو ایوان وجود دارد و ھر یک از این ایوانھا دارای سه درگاه است. این فضای گنبددار به حیاط کاروانسرا راه دارد. در ھر یک از اضلاع کاروانسر، شش اتاق چھار ضلعی قرار دارد. در جلوی ھر یک از اتاقھا ایوان سنگفرشی دیده میشود. در چھار کنج حیاط نیز چھار ایوان شش ضلعی وجود دارد. در ضلع مقابل درگاه ورودی کاروانسرا، شاه نشینی ساخته شده است. در پشت اتاقھای کاروانسرا نیز اصطبلھای درازی ساخته شده است.
این کاروانسرا به دستور شاه عباس اول صفوی ساخته شد. با توجه به کتیبهای که از شاه سلیمان صفوی (١١٠۵-١٠٧٧ ه.ق) در این بنا باقی مانده، به نظر میرسد بنای این کاروانسرا در زمان پادشاھی شاه سلیمان و صدارت شیخ علی خان زنگنه خاتمه یافته است. این مکان در زمان سلطنتناصرالدین شاه قاجار و صدرات میرزا آقا خان نوری توسط حاجی جعفرخان معمار باشی اصفھانی مورد مرمت قرار گرفت.
سبک و سیاق این کاروانسرا، مطابق با الگوی معماری کاروانسراهای دوره صفوی است. تا سالهای اخیر این کاروانسرا در دست قوای نظامی و انتظامی بود و طبیعتا آسیبهایی را هم متحمل شده بود، اما پس از نامزدی مجموعه تاریخی بیستون برای ثبت در فهرست میراث جهانی به سازمان میراث فرهنگی واگذار شد، این سازمان نیز آن را مرمت کرد تا امروزه پذیرای گردشگران و میزبان برنامههای فرهنگی باشد. این اثر در تاریخ ۱۳ مرداد ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۹۷۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از آنجا که کاروانسرای بیستون تقریبا در منتهی الیه غربی مجموعه آثار تاریخی بیستون قرار گرفته، گاهی گردشگران دیدن آن را از دست میدهند. حال آن که علاوه بر ساختمان کاروانسرا، محیط طبیعی پیرامون آن نیز بهویژه در فصل بهار تماشایی است.
در حال حاضر هتل بین المللی لاله بیستون در این کاروانسرا واقع شده است. این اثر تاریخی با مساحتی بیش از ۶۰۰۰ متر مربع، به فرم چهار ایوانی ، با ظرفیت پذیرش ۱۰۰ میهمان، دارای ۲۰ واحد پذیرایی استاندارد و سوییتهای رویال و امپریال با طراحی سنتی و برخواسته از معماری اصیل دوران صفوی است و شرایط حضور گردشگران داخلی و خارجی را به بهترین شکل ممکن فراهم آورده است.
آخرین ویرایش توسط مدیر: