جالب و دانستنی کتابخانه های فراموش شده!

[BARANA.R]

شهر تاریخی چینگوئتی (Chinguetti) در موریتانی (Mauritania) در غرب کویر صحرا تغییرات کمی نسبت به زمان تاسیسش در حدود 12 قرن پیش داشته است. خانه ها همچنان از سنگ های قرمز رنگ و گل با سقف های صافی از الوار درخت نخل ساخته می شوند. در دیوارهای سنگی حفره هایی کوچک به عنوان پنجره و درهایی ازجنس چوب درختان اقاقیا وجود دارد که سالهاست این درختان در این منطقه یافت نمی شوند. بسیاری از این خانه ها به خاطر فرار از هجوم شن های کویر صحرا متروکه رها شده و هم اکنون به خرابه هایی بدل شده اند. چینگوئتی که زمانی یک ابر شهر با جمعیت 200 هزار نفر به شمار می آمد امروزه فقط چندهزار نفر جمعیت دارد. همانطور که شهر دارد زیر شن فرو میرود خانواده های باقی مانده نا امیدانه در حال حفظ گنجینه ی ارزشمندشان هستند: یکی از بهترین مجموعه ی دست نوشته های اسلامی.

قرارگرفتن در کانون چندین راه تجاری از میان کویر صحرا باعث شد تا چینگوئتی تا قرن یازدهم تبدیل به یک مرکز تجاری مهم شود. کاروان های بیابان از شهر به عنوان محل استراحت استفاده می کردند، آنها در این شهر توقف می کردند تا اجناسشان را بفروشند و به هزاران شتر استراحت دهند. بعدها این شهر محل توقف زائرینی شد که به سمت مکه در حرکت بودند. از آنجایی که هزاران مرد با تجربه و با سواد از این محل می گذشتند، تبادل اعتقادات و ایده های علمی اتفاق می افتاد که باعث فراگیر شدن شهرت این شهر کوچک شد و پس از مدتی جایی که فقط یک نقطه ی توقف به حساب می آمد خودش تبدیل به مقصد بسیاری شد. برای قرن ها مردم از سراسر غرب آفریقا به چینگوئتی می آمدند تا درباره ی دین، قانون، ستاره شناسی، ریاضیات و طب مطالعه کنند.

نیم قرن پیش گفته می شد که در این شهر حدود 30 کتابخانه با کتب چرمی باستانی و هزاران دست نوشته وجود دارد. امروزه تنها 5 تا از آنها باقی مانده اند. این کتابخانه های خصوصی توسط همان خانواده هایی اداره می شوند که گنجینه های ادبی خود را نسل به نسل منتقل کرده اند. در آب و هوای خشن کویر این آثار ارزشمند در طبقات این کتابخانه ها در حال تبدیل شدن به خاک هستند.

دولت موریتانی تا کنون چندین بار اقدام به جمع آوری این کتب کرده تا به صورت مناسب از آنها نگه داری شود اما خانواده ها هیچ گاه قبول نکرده اند، نگهداری از این کتاب ها یک افتخار برایشان محسوب می شود.

"سیف اسلام" مدیر مدرسه ی راهنمایی که بیشتر از 700 جلد کتاب در مجموعه ی خود دارد می گوید:" آیا شما حاضر هستید دست یا پای خودتان را به کسی بدهید؟ این کتاب ها قسمتی از وجود ما هستند."

این کتابدار ها البته با اشتیاق مجموعه ی خود را به هر توریستی که به اندازه ی کافی کنجکاو باشد نشان می دهند.

تخمین زده می شود که حدود 33 هزار متن تاریخی در این کشور وجود دارد که فقط چند هزارتا از آنها به شکل مناسبی تمیز شده و در موزه ی ملی نگه داری می شوند.