CAPRICORN
کاربر نگاه دانلود
از نگاه دیگران/ گزارش "بی بی سی"، از رونق سریال های ترکیه ای در ایران: تلاش برای داشتن رسانه شخصی، یا کمبود سرگرمی؟!
...خانم دکتر ش میگوید من این همه درس خوانده ام این همه مطالعه میکنم این همه تلاش میکنم تا سطح فرهنگی زندگی خودم و فرزندانم را بالا ببرم، موفق هم بوده ام و به خیال خودم از نخبگان فرهنگی و علمی جامعه محسوب میشوم اما به محض اینکه عنوان کنم که مثلا دوتا از این سریال ها را دنبال میکنم نگاه ها به من و زندگیم تغییر میکند و همین دوستانی که خودشان هم در خفا این سریال ها را تماشا میکنند مرا مسخره میکنند...
بی بی سی گزارش می دهد: بعضی ها میگویند، بعضی ها نمی گویند و در خفا می بینند. بسیاری از ایرانی ها بیننده سریال های ترکیه ای هستند که از ماهواره های فارسی زبان پخش می شوند.
آنها که دوست ندارند همه بدانند این سریالها را می بینند، دلایل مختلفی را عنوان میکنند؛ از اینکه بیننده پر و پا قرص نیستند و تفننی دنبال میکنند و برایشان مهم نیست بگیر تا اینکه از برخی قضاوت هایی که بر این اساس در موردشان صورت میگیرد راضی نیستند.
خانم دکتر ش میگوید من این همه درس خواندهام اینهمه مطالعه میکنم اینهمه تلاش میکنم تا سطح فرهنگی زندگی خودم و فرزندانم را بالا ببرم، موفق هم بودهام و به خیال خودم از نخبگان فرهنگی و علمی جامعه محسوب میشوم اما به محض اینکه عنوان کنم که مثلا دوتا از این سریالها را دنبال میکنم نگاه ها به من و زندگیم تغییر میکند و همین دوستانی که خودشان هم در خفا این سریال ها را تماشا میکنند مرا مسخره میکنند.
رضا که حدود ۶۰ سال دارد و در آستانه بازنشستگی است میگوید ابایی ندارم که همه بدانند چقدر با علاقه این سریال ها را دنبال میکنم. اگر نکنم چه کنم؟ وقتی لـ*ـذت میبرم کار دیگری هم ندارم بکنم، اصلا متوجه نمیشوم که چرا بعضیها انتقاد میکنند.
جریان جالب دیگری هم در این میان شکل گرفته که خودش گاهی مایه سرگرمی خانواده هاست؛ نوجوانان و جوانانی که به دیدن این سریال ها علاقه ای ندارند، عمدتا باب شوخی و گاهی تمسخر را در این مورد با والدینشان باز میکنند؛ بحث و جدلی که گاه به گاه بر سر تعویض کانال های تلویزیون ممکن است جدی هم بشود.
برخی دستاندرکاران داخل ایران آمار بعضی ناهنجاریها و طلاق و خــ ـیانـت را به تماشای این سریالها مربوط میدانند و میگویند تاثیر مستقیم این سریال هاست. اخبار و گزارش های زیادی در خبرگزاری ها و منابع خبری ایران منتشر میشود مبنی بر اینکه دیدن این سریال ها به قدری مضر است که بنیان خانواده ها را سست میکند.
خبرآنلاین در گزارشی که در مورد آسیب شناسی طلاق در ایران منتشر کرده از قول یکی از کارشناسان نوشته سریال های ترکیه سبب افزایش خــ ـیانـت به ویژه در زنان شده است.
ایسنا هم در خبری در این مورد از قول دکتر رباب نوری، روانشناس نوشته موضوع اصلی این سریال ها خــ ـیانـت است و تماشای مرتب سریال های ماهواره ای میتواند یکی از عوامل موثر ایجاد شک و بیاعتمادی زوج ها باشد.
اما برخی جامعه شناسان معتقدند این تغییر رویکرد و شیوه زندگی افراد است که آنها را به دیدن این سریال ها سوق میدهد و باعث استقبال چشمگیر مردم از آنها شده است.
مخاطبان، خودشان دلایل مختلفی را در بیان شوق و ذوق دیدن این سریال ها برمیشمرند. عده ای میگویند نزدیکی فرهنگی بین کشور مبداء یعنی ترکیه و کشورهای مقصد مثل ایران، عدهای دیگر هم میگویند دلیل این استقبال نه شباهت، بلکه تفاوت هاست. در واقع مخاطبان این سریال ها در کشورهای مقصد آنچه را ندارند در این سریال ها جستجو می کنند. انگشت اتهام گروهی دیگر هم به سوی مردم و سلیقه آنهاست.
مخاطبان این سریالها فقط داخل ایران نیستند، میل به دنبال کردن این سریالها مرزهای ایران را هم در نوردیده و خیلی از این مخاطبان را میتوانید در اروپا و آمریکا هم پیدا کنید.
آمار دقیقی درباره استفاده کنندگان از ماهواره در ایران وجود ندارد به ویژه اینکه اینترنت، برخی حساب و کتاب ها را در این زمینه به هم میریزد. برخی افرادی که به معنای ابتدایی از ماهواره و دیش و رسیور استفاده نمیکنند با استفاده از محصولات شبکه های ماهواره ای در اینترنت از خیلی از آنها که ماهواره دارند، بیشتر مخاطب برنامه های ماهواره هستند اما ممکن است در آمارِ نداشته، به حساب نیایند.
به هر حال وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران اخیرا از ضریب استفاده بیش از ۵۰ درصدی ماهواره در ایران خبر داد و گفت این میزان در تهران به بیش از ۷۰ درصد هم میرسد.
شاید اگر آمار درستی از کسانی که در ایران از ماهواره استفاده میکنند وجود داشت و در پی آن معلوم میشد واقعا چه درصدی از مردم بیننده این سریال ها هستند، کارشناسان تحلیل های جامعه شناختی و آماری دقیقتری ارائه میدادند.
___________________________________________________________________________
با ورود ماهواره به ایران، ببیندگان برخی از فیلم ها و سریالهای خارجی را در شبکه های ماهوارهای با جدیت دنبال میکردند.
اما در سال ۲۰۰۲ با راه اندازی شبکه ماهواره ای "فارسی وان" این پیگیری جدیتر و وسیعتر شد. این شبکه سریال هایی را پخش میکرد که شاید بتوان گفت با اینکه مخاطبان زیادی را جذب کرد، عدهای را هم که معتقد بودند دوبلاژش حرفه ای نیست، دفع کرد.
اندکی بعد گروه تلویزیونی "جم" که شامل شبکه های ماهواره ای متعدد است، در سال ۲۰۰۷ با ورود به عرصه رقابت سریالی موفق شد افراد بیشتری را جذب کند. از پربیننده ترین سریال های "جم تیوی" میتوان به "حریم سلطان"، "عمر گل لاله"، "فاطما گل" و "ازل" اشاره کرد.
____________________________________________________________________________
رسانه بریتانیایی بی بی سی در ادامه می نویسد: منتقدان این سریال ها تنها کسانی نیستند که حامی سیاست های جمهوری اسلامی محسوب میشوند. منتقدان از هر طیفی که باشند با هر محور فکری، در این مورد اتفاق نظر دارند که دیدن این سریال ها که موضوعاتشان عمدتا مثلثهای عشقی، خــ ـیانـت و خلاصه روابط زن و مرد خارج از نرمی است که عامه مردم ایران تا به حال به آن عادت داشتند، سطح انتظار و تفکر مردم را پایین می آورد.
حسین قاضیان، جامعه شناس درباره این تاثیر و تاثر میگوید: "تردیدی نیست که این سریال ها تاثیر خود را می گذارند اما این تاثیر مستقیم و بلاواسطه نیست. اینگونه نیست که چون در این سریالها خــ ـیانـت می کنن پس مردم هم خــ ـیانـت کنند. تحولاتی در جامعه ایجاد شده که دیدن این سریال ها میتواند از آن ناشی شود. گرایش ها و شیوه زندگی مردم تغییر کرده است."
"ارزش ها و گرایش های مردم به آنچه در این سریال ها هست نزدیک شده. مردم دنبال تفنن و خوشگذرانی هستند، این سریال ها این امکان را برایشان فراهم میکند در حالی که صدا و سیما این امکان را در اختیارشان نمیگذارد."
آقای قاضیان به تغییرات جامعه اشاره می کند و می گوید: "در جامعه امروز دیگر مردم همه عبوس نیستند، همه انقلابی و مذهبی نیستند. افراد دنبال لـ*ـذت و تفنن و راحتی هستند و به همین دلیل این سریال ها را نگاه میکنند و دیگر کمتر سراغ سخنرانی های مذهبی و موضوعات جدی میروند. تفکر عمیق مخصوص نخبگان است."
در غرب هم آنها که در مترو و اتوبوس کتاب و روزنامه در دست دارند الزاما همه مشغول خواندن عمیق فلسفی نیستند. عامه پسندی یک هرم اجتماعی است. مطالب و تولیدات عامه پسند همه جا مورد اقبال است. نگاهی به تیراژ روزنامه ای عامه پسند مانند سان و مقایسه اس با روزنامه های جدی و غیر عامه پسند موید همین موضوع است.
مثلا ترانه زیارت عباس قادری را ببینید؛ میلیونها آدم رفته بودند زیارت و برای هرکس به گونه ای ملموس است و دوستداشتنی.
از نگاه حسین قاضیان اینکه مردم با دیدن این سریالها با شیوه های جدید زندگی آشنا میشوند، مشکلات و مسایل توی سریال را با بدبختیها و خوشبختی های خودشان مقایسه میکنند و به راه های دیگری هم فکر میکنند را، مثبت است.
حسین قاضیان میگوید: "جامعه بسته خیال میکند راه خودش، تنها راه موجود است برای زندگی."
اما از سوی دیگر هم معتقد است، استفاده متکثر از رسانهها، باعث میشود ارزش های مشترک اجتماعی افول کند. آقای قاضیان میگوید: این روزها اشتراکات مردم کم شده، حرفهای مشترکشان کم شده. در ایران یک دورهای یه کانال یک داشتیم یک کانال دو، یک مراد برقی بود شب های دوشنبه. فردایش همه داشتیم درباره مراد برقی حرف می زدیم. یک چیزی آدم ها را به هم پیوند میداد.
حالا الان نه تنها ۱۲ شبکه داخلی و استانی و ماهواره و اینترنت و ..هست که تازه هر کس علاقمندیهایخودش را دنبال میکند.
مرکزیت زدایی از جهان در همه ابعاد زندگی از جمله ابعاد رسانه، در جریان است. اما موضوع مهم این است که این اتفاق در خیلی از جوامع افتاده اما چون بنیان های اساسی برخی جوامع مستحکم است اتفاق نا گواری رخ نمیدهد، در جامعه ما چون بنیان های اصلی پیوندهای اجتماعی به لحاظ ساختاری و ارزشی، ضعیف این جور چیزها بیشتر باعث عدم انسجام اجتماعی میشود.
بی بی سی در ادامه این گزارش می نویسد: آقای قاضیان با اشاره به سریالهای ماه رمضان و برنامه های پرمخاطبی مانند ماه عسل و ... میگوید، معتقد است سوابق صدا و سیمای جمهوری اسلامی میتواند در جذب مخاطب تا حدی موفق باشد اما محدودیت های پایه ای که در این زمینه وجود دارد و اتفاقا زن محور و مرکز آنهاست، باعث می شود صدا و سیمای جمهوری اسلامی نتواند وارد یک رقابت آزاد بشود.
به هر حال محدودیت های ساختاری و ایدئولوژیک درتولید برنامه های فرهنگی و سیاست های رسانه ای نه تنها راه رقابت را می بندد بلکه عرصه را برای مخاطب در انتخاب هم تنگ میکند.
همین اختلال در امر تولیدات فرهنگی موجب میشود که برخی افراد تحت تاثیر جبر این جریان ها دنبال چیزی باشند که به خواسته هایشان نزدیکتر است و نه آنچه دقیقا دنبالش هستند.
کافه سینما
بی بی سی گزارش می دهد: بعضی ها میگویند، بعضی ها نمی گویند و در خفا می بینند. بسیاری از ایرانی ها بیننده سریال های ترکیه ای هستند که از ماهواره های فارسی زبان پخش می شوند.
آنها که دوست ندارند همه بدانند این سریالها را می بینند، دلایل مختلفی را عنوان میکنند؛ از اینکه بیننده پر و پا قرص نیستند و تفننی دنبال میکنند و برایشان مهم نیست بگیر تا اینکه از برخی قضاوت هایی که بر این اساس در موردشان صورت میگیرد راضی نیستند.
خانم دکتر ش میگوید من این همه درس خواندهام اینهمه مطالعه میکنم اینهمه تلاش میکنم تا سطح فرهنگی زندگی خودم و فرزندانم را بالا ببرم، موفق هم بودهام و به خیال خودم از نخبگان فرهنگی و علمی جامعه محسوب میشوم اما به محض اینکه عنوان کنم که مثلا دوتا از این سریالها را دنبال میکنم نگاه ها به من و زندگیم تغییر میکند و همین دوستانی که خودشان هم در خفا این سریال ها را تماشا میکنند مرا مسخره میکنند.
رضا که حدود ۶۰ سال دارد و در آستانه بازنشستگی است میگوید ابایی ندارم که همه بدانند چقدر با علاقه این سریال ها را دنبال میکنم. اگر نکنم چه کنم؟ وقتی لـ*ـذت میبرم کار دیگری هم ندارم بکنم، اصلا متوجه نمیشوم که چرا بعضیها انتقاد میکنند.
جریان جالب دیگری هم در این میان شکل گرفته که خودش گاهی مایه سرگرمی خانواده هاست؛ نوجوانان و جوانانی که به دیدن این سریال ها علاقه ای ندارند، عمدتا باب شوخی و گاهی تمسخر را در این مورد با والدینشان باز میکنند؛ بحث و جدلی که گاه به گاه بر سر تعویض کانال های تلویزیون ممکن است جدی هم بشود.
برخی دستاندرکاران داخل ایران آمار بعضی ناهنجاریها و طلاق و خــ ـیانـت را به تماشای این سریالها مربوط میدانند و میگویند تاثیر مستقیم این سریال هاست. اخبار و گزارش های زیادی در خبرگزاری ها و منابع خبری ایران منتشر میشود مبنی بر اینکه دیدن این سریال ها به قدری مضر است که بنیان خانواده ها را سست میکند.
خبرآنلاین در گزارشی که در مورد آسیب شناسی طلاق در ایران منتشر کرده از قول یکی از کارشناسان نوشته سریال های ترکیه سبب افزایش خــ ـیانـت به ویژه در زنان شده است.
ایسنا هم در خبری در این مورد از قول دکتر رباب نوری، روانشناس نوشته موضوع اصلی این سریال ها خــ ـیانـت است و تماشای مرتب سریال های ماهواره ای میتواند یکی از عوامل موثر ایجاد شک و بیاعتمادی زوج ها باشد.
اما برخی جامعه شناسان معتقدند این تغییر رویکرد و شیوه زندگی افراد است که آنها را به دیدن این سریال ها سوق میدهد و باعث استقبال چشمگیر مردم از آنها شده است.
مخاطبان، خودشان دلایل مختلفی را در بیان شوق و ذوق دیدن این سریال ها برمیشمرند. عده ای میگویند نزدیکی فرهنگی بین کشور مبداء یعنی ترکیه و کشورهای مقصد مثل ایران، عدهای دیگر هم میگویند دلیل این استقبال نه شباهت، بلکه تفاوت هاست. در واقع مخاطبان این سریال ها در کشورهای مقصد آنچه را ندارند در این سریال ها جستجو می کنند. انگشت اتهام گروهی دیگر هم به سوی مردم و سلیقه آنهاست.
مخاطبان این سریالها فقط داخل ایران نیستند، میل به دنبال کردن این سریالها مرزهای ایران را هم در نوردیده و خیلی از این مخاطبان را میتوانید در اروپا و آمریکا هم پیدا کنید.
آمار دقیقی درباره استفاده کنندگان از ماهواره در ایران وجود ندارد به ویژه اینکه اینترنت، برخی حساب و کتاب ها را در این زمینه به هم میریزد. برخی افرادی که به معنای ابتدایی از ماهواره و دیش و رسیور استفاده نمیکنند با استفاده از محصولات شبکه های ماهواره ای در اینترنت از خیلی از آنها که ماهواره دارند، بیشتر مخاطب برنامه های ماهواره هستند اما ممکن است در آمارِ نداشته، به حساب نیایند.
به هر حال وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران اخیرا از ضریب استفاده بیش از ۵۰ درصدی ماهواره در ایران خبر داد و گفت این میزان در تهران به بیش از ۷۰ درصد هم میرسد.
شاید اگر آمار درستی از کسانی که در ایران از ماهواره استفاده میکنند وجود داشت و در پی آن معلوم میشد واقعا چه درصدی از مردم بیننده این سریال ها هستند، کارشناسان تحلیل های جامعه شناختی و آماری دقیقتری ارائه میدادند.
___________________________________________________________________________
با ورود ماهواره به ایران، ببیندگان برخی از فیلم ها و سریالهای خارجی را در شبکه های ماهوارهای با جدیت دنبال میکردند.
اما در سال ۲۰۰۲ با راه اندازی شبکه ماهواره ای "فارسی وان" این پیگیری جدیتر و وسیعتر شد. این شبکه سریال هایی را پخش میکرد که شاید بتوان گفت با اینکه مخاطبان زیادی را جذب کرد، عدهای را هم که معتقد بودند دوبلاژش حرفه ای نیست، دفع کرد.
اندکی بعد گروه تلویزیونی "جم" که شامل شبکه های ماهواره ای متعدد است، در سال ۲۰۰۷ با ورود به عرصه رقابت سریالی موفق شد افراد بیشتری را جذب کند. از پربیننده ترین سریال های "جم تیوی" میتوان به "حریم سلطان"، "عمر گل لاله"، "فاطما گل" و "ازل" اشاره کرد.
____________________________________________________________________________
رسانه بریتانیایی بی بی سی در ادامه می نویسد: منتقدان این سریال ها تنها کسانی نیستند که حامی سیاست های جمهوری اسلامی محسوب میشوند. منتقدان از هر طیفی که باشند با هر محور فکری، در این مورد اتفاق نظر دارند که دیدن این سریال ها که موضوعاتشان عمدتا مثلثهای عشقی، خــ ـیانـت و خلاصه روابط زن و مرد خارج از نرمی است که عامه مردم ایران تا به حال به آن عادت داشتند، سطح انتظار و تفکر مردم را پایین می آورد.
حسین قاضیان، جامعه شناس درباره این تاثیر و تاثر میگوید: "تردیدی نیست که این سریال ها تاثیر خود را می گذارند اما این تاثیر مستقیم و بلاواسطه نیست. اینگونه نیست که چون در این سریالها خــ ـیانـت می کنن پس مردم هم خــ ـیانـت کنند. تحولاتی در جامعه ایجاد شده که دیدن این سریال ها میتواند از آن ناشی شود. گرایش ها و شیوه زندگی مردم تغییر کرده است."
"ارزش ها و گرایش های مردم به آنچه در این سریال ها هست نزدیک شده. مردم دنبال تفنن و خوشگذرانی هستند، این سریال ها این امکان را برایشان فراهم میکند در حالی که صدا و سیما این امکان را در اختیارشان نمیگذارد."
آقای قاضیان به تغییرات جامعه اشاره می کند و می گوید: "در جامعه امروز دیگر مردم همه عبوس نیستند، همه انقلابی و مذهبی نیستند. افراد دنبال لـ*ـذت و تفنن و راحتی هستند و به همین دلیل این سریال ها را نگاه میکنند و دیگر کمتر سراغ سخنرانی های مذهبی و موضوعات جدی میروند. تفکر عمیق مخصوص نخبگان است."
در غرب هم آنها که در مترو و اتوبوس کتاب و روزنامه در دست دارند الزاما همه مشغول خواندن عمیق فلسفی نیستند. عامه پسندی یک هرم اجتماعی است. مطالب و تولیدات عامه پسند همه جا مورد اقبال است. نگاهی به تیراژ روزنامه ای عامه پسند مانند سان و مقایسه اس با روزنامه های جدی و غیر عامه پسند موید همین موضوع است.
مثلا ترانه زیارت عباس قادری را ببینید؛ میلیونها آدم رفته بودند زیارت و برای هرکس به گونه ای ملموس است و دوستداشتنی.
از نگاه حسین قاضیان اینکه مردم با دیدن این سریالها با شیوه های جدید زندگی آشنا میشوند، مشکلات و مسایل توی سریال را با بدبختیها و خوشبختی های خودشان مقایسه میکنند و به راه های دیگری هم فکر میکنند را، مثبت است.
حسین قاضیان میگوید: "جامعه بسته خیال میکند راه خودش، تنها راه موجود است برای زندگی."
اما از سوی دیگر هم معتقد است، استفاده متکثر از رسانهها، باعث میشود ارزش های مشترک اجتماعی افول کند. آقای قاضیان میگوید: این روزها اشتراکات مردم کم شده، حرفهای مشترکشان کم شده. در ایران یک دورهای یه کانال یک داشتیم یک کانال دو، یک مراد برقی بود شب های دوشنبه. فردایش همه داشتیم درباره مراد برقی حرف می زدیم. یک چیزی آدم ها را به هم پیوند میداد.
حالا الان نه تنها ۱۲ شبکه داخلی و استانی و ماهواره و اینترنت و ..هست که تازه هر کس علاقمندیهایخودش را دنبال میکند.
مرکزیت زدایی از جهان در همه ابعاد زندگی از جمله ابعاد رسانه، در جریان است. اما موضوع مهم این است که این اتفاق در خیلی از جوامع افتاده اما چون بنیان های اساسی برخی جوامع مستحکم است اتفاق نا گواری رخ نمیدهد، در جامعه ما چون بنیان های اصلی پیوندهای اجتماعی به لحاظ ساختاری و ارزشی، ضعیف این جور چیزها بیشتر باعث عدم انسجام اجتماعی میشود.
بی بی سی در ادامه این گزارش می نویسد: آقای قاضیان با اشاره به سریالهای ماه رمضان و برنامه های پرمخاطبی مانند ماه عسل و ... میگوید، معتقد است سوابق صدا و سیمای جمهوری اسلامی میتواند در جذب مخاطب تا حدی موفق باشد اما محدودیت های پایه ای که در این زمینه وجود دارد و اتفاقا زن محور و مرکز آنهاست، باعث می شود صدا و سیمای جمهوری اسلامی نتواند وارد یک رقابت آزاد بشود.
به هر حال محدودیت های ساختاری و ایدئولوژیک درتولید برنامه های فرهنگی و سیاست های رسانه ای نه تنها راه رقابت را می بندد بلکه عرصه را برای مخاطب در انتخاب هم تنگ میکند.
همین اختلال در امر تولیدات فرهنگی موجب میشود که برخی افراد تحت تاثیر جبر این جریان ها دنبال چیزی باشند که به خواسته هایشان نزدیکتر است و نه آنچه دقیقا دنبالش هستند.
کافه سینما
