آموزشی ⏪آموزش گویندگی(کتاب گویا"صوتی")⏩

[فاطمه تاجیکی]

به نام خالق هستی


سلام به نگاه دانلودی های عزیز امیدوارم حالتون خوب باشه


عزیزان دل سایت نگاه دانلود بزودی فعالیت ادبی خودش را در زمینه کاری مالتی مدیا و حوزه صوتی کلید میزند
از انجا که در آینده نزدیک نیاز به گروهی گوینده داریم به همین دلیل قبل از شروع فعالیت رسمی سایت در زمینه ادبی کتاب گویا(صوتی)تصمیم بر این شد ابتدا شما را با مراحل و اصول گویندگی آشنا کنیم.
از این پس در این تاپیک مراحل یادگیری گویندگی قرار میگیرد عزیزانی که به این هنر علاقه دارند این تاپیک را دنبال کنند.

موفق باشید...

​

 

[فاطمه تاجیکی]

دوستان عزیز بنا به دلایلی قسمت اول اموزش حذف شد و این قسمت قرار گرفت مطالعه کنید:

1-سبک خاص خود را داشته باشید و دنباله روی سبک دیگران نباشید. یعنی از راه و روش کسی تقلید نکنید.

2-واضح و بااطمینان صحبت کنید ، سرعت بیان خود را تنظیم کنید، يعني نه تند بروید نه کند باشید! برای نتیجه گیری بهتر می توانید مکث کنید.

3-اعتماد به نفس شرط اول در گویندگی است. اگر شنوندگان فکر کنند آنچه را که می گویید ، خودتان متوجه نمی شوید و باور ندارید ، احتمال آنکه سخنان شما را باور کنند کم است . اگر اعتماد به نفس ندارید گوینده نشوید.

4-در هنگام گویندگی وضعیتی اختیار کنید که گویی با یک شخص صحبت می کنید . یعنی کسی را جلوی خود تصور کنید طوری که دارید متن را برای او می خوانید.

6-قبل از اجرای برنامه ، تمرینات تنفسی انجام دهید. مدام نفس عمیق بکشید تا در حین اجرا نفس کم نیاورید. نفس گیری شرط اول اجرا در گویندگی است.

7- در صورت بروز هر اشکالی آرامش خود را حفظ کنید . اگر واقعاً اشتباهی روی داد ، پایان دنیا نیست . هول نکنید و در اولین فرصت اشتباه را تصحیح کنید.

8-با خود و حرفه تان صادق باشید. به توانایی و استعداد هایتان اعتماد داشته باشید.

9-هیچگاه درقبال اینکه برنامه ای را به شیوه ای خاص اجرا کنید ، توصیه ای غیرمنطقی ویاخارج ازتوان خود را قبول نکنید.

10-به یاد داشته باشید‌ اعتماد شنوندگان به صدای شما و جلب توجه آنها برای شما به منزله اعتبار است. اعتبار و حفظ آن مهمترین رکن در گویندگی است.

11-کار خود را جدی بگیرید . خیلی جدی ، تا جایی که می توانید تلاش کنید اما از کارتان لـ*ـذت ببرید . شما باید به کاری که انجام می دهید افتخار کنید . شما صدای شخصیت ها و هویت یک شخصیت در داستان ها هستید.

12- به خاطر داشته باشید مردم مطالب شما را نمی خوانند ، بلکه گوش می دهند پس تنها یک بار فرصت دارید که مطلب را به آنها درست القا کنید.

13-زمان در گویندگی بسیار مهم است از آن به دقت استفاده کنید نه سرعت داشته باشید نه وقت تلف کنید. کندی بسیار باعث خستگی شنونده می شود.

14- از عبارت های پیچیده هنگام صحبت کردن با مخاطب های شنونده تان استفاده نکنید (زمان صحبت برای معرفی داستان یا صحبت بین پارت های رمان و داستان کوتاه)

15-از حدس و گمان برای نتیجه گیری اجتناب کنید . جمله را با حدس به پایان نبرید جوری که هنگامی که لازم نیست مخاطب منتظر ادامه جمله باشد اما چیزی عایدش نشود.

16-سعی کنید همیشه آماده باشید در هر زمان همواره هستند چیزهایی که وقتی آماده نیستید شما را غافلگیر کنند.

17-همواره آسوده خاطر باشید. استرس کیفیت کار را پایین آورده و بر صدای شما تاثیر می گذارد.

18-هر چه بیشتر در جریان روند کاری همکاران و دوستان خود باشید ، اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت. از اجراهای موفق دیگران الگو و بهره بگیرید
19- سعی کنید به سخنان کسانی که آنها را قبول دارید، گوش فرا دهید. و مطالب بیشتری از آنها بیاموزید. آموختن شرط اول موفق بودن در هر کاری ست.
20-به نحو ه کار همکاران و رقبای علاقه وا داشته و توجه کنید حتی به اجرای کسانی که راه و روش شان را قبول ندارید.

21- به خاطر داشته باشید گویندگی یک کار گروهی است و شما نماینده این ماشین بزرگ هستید ، تا می توانید مطالعه کنید و بخوانید.

22- مهارت در خواندن متن های ناگهانی که به دستتان میرسد ازمولفه های یک گوینده خوب است . گاهی یک متن را بی هیچ آمادگی ای تهیه کرده و بخوانید.


23-داشتن سلامت اندام گفتاری ، صدای سالم و توانایی استفاده از ظرفیت آن ازلوازم کارشماست . باید از تمام توان خود در خواندن متن و دیالوگ ها استفاده کنید.

24-داشتن بیانی شیوا و شفاف ضروریست ، بیان شیوا بیانی است که مخاطب برای درک آن دچار ابهام وسردرگمی نمی شود .

25-گوینده باید صدای خود را با متن و مفهوم متن رمان هماهنگ کند ، به عنوان مثال لحن خواندن یک رمـان درام با یک رمـان تخیلی و یا طنز متفاوت است!

26- گوینده حاصل کارهمه عوامل راعرضه می کند و به هنگام اجرا نماینده همه آنها است . پس برای قدر دانی از زحمات تمام کسانی که شما صدای آنها هستید بهترین تلاش تان را ارائه دهید.

27-گوینده باید شخصیت خود را طوری در صدایش منعکس کند که صدایش دارای « قدرت برقراری ارتباط» « قدرت انتقال فکر » ،‌« قدرت انتقال حس » ،« منعکس کردن شخصیت » و « تلفظ و ادا کردن درست کلمات » باشد.

28- اگر کسی این استعداد را داشته باشد که متن مربوطه را صمیمانه تر بخواند ، مسلماً تاثیر بیشتری بر مخاطب خواهد گذاشت.
29-کسی که صدایش انعطاف داشته باشد دارای امتیاز بالاتری است.

30-« تجربه » است که گوینده را گوینده می کند پس از همان ابتدا انتظار پیشرفت نداشته باشید و از همان ابتدا هم با موفق نشدن دلزده نشوید

 

[فاطمه تاجیکی]

برای داشتن صدای گرم و دل نشین:

31.بیشتر باید روی خود صدا کار کنید مثلا متن های مختلف بخوانید‌ و برای خودتان ضبط کنید و گوش بدهید این کار باعث میشود خودتان متوجه شوید کجای متن را با ایراد خواندید؟ ‌ می توانید‌ کتاب های صوتی دیگر را گوش دهید و الگو بگیرید
32.مواظب احساس موجود در صدای خود باشید قرار نیست یک روخوانی‌ معمولی داشته باشید
3۳.حواستان‌ به تلفظ کلمه ها و گویش خودتان باشد در حین صحبت کردن خودتان باشید اینگونه دل نشین تر خواهد بود
3۴.متن را چند بار بخوانید‌، بخوانید‌ و ضبط کنید و گوش بدهید هر بار بهتر از قبل خواهد‌ شد
روی تنفس کار کنید. تمرین های تنفسی را انجام دهید تا زمانی که در حال خواندن یک متن هستید دچار تنگی نفس نشوید. نفس عمیق بکشید
3۵.در یک رمـان و یا هر متن احساسی دیگری لحن بسیار مهم است. چگونه دیالوگها را بخوانیم‌؟ با واژه ها بازی کنید هر واژه را در هر متن باید با آهنگ مختلف خواند مطابق با احساسی که در جمله هست
3۶.به حالت جمله دقت کنیم، خبر میدهد؟ سوال می پرسد‌؟ مخاطب قرار می دهد؟ خیلی مهم می باشد چرا که خواندن هر کدام متفاوت است
3۷.باید بدانید‌ که صدای شما در کدام حجم تاثیر گذار تر است ؟ بازهم لازم به ذکر است که متن مورد نظر رو چند بار بخوانید‌ که بدانید‌ کجا آهنگ صدا را بالا ببرید و کجا پایین؟
3۸.مدام با خودتان تکرار کنید که قرار است با صدای خود با احساس مخاطب بازی کنید پس یک رو خوانی معمولی نیست
3۹.شیوه ی گویش: درهرجامعه ای ،شیوه گویش تلفظ شهروندان پایتخت ، اصلی برای رعایت روش گویش درهنگام تلفظ واژه ها است. نداشتن "لهجه ی " بومی و توجه به روش گویش معیار برای گویندگان، یکی از موارد مهم درهنگام گویندگی است.


40.شیوه ی تلفظ واژه ها : اگر واژه ای در هنگام گویندگی نادرست تلفظ شود؛ افزون براین که معنای واژه را وارونه و بی مفهوم می سازد، به روند ایجاد رابـ ـطه با شنونده را آسیب می رساند.


4۱.توجه به آهنگ واژه ها: توجه کردن به موسیقی واژه ها درهنگام خواندن متن،از مهم های دیگر در زمینه ی گویندگی است(جان کلمات را نگيريم) . این روشن است که هر واژه با توجه به ساختار هجایی خود در فرایند خواندن، آهنگ ویژه ی خود را دارد مانند: باغ ، بلند، بدرود، جنگل، سرزمین، سرازیر، خشم، بازداشت، استرالیا، امریکا، لندن و...؛ یعنی هر واژه مبنی بر ساختار هجایی خود(هجاهای کوتاه وبلند) به گونه ای تلفظ می شوند؛ بنابراین توجه به عنصر موسیقی، یا آهنگ واژه ها در هنگام خواندن و رعایت آن، اصل ضروری برای گوینده متن است(گوينده موفق با نت موسيقايي آشنا است).
*از گویندگی لـ*ـذت ببرید‌ و برای بهتر شدنش تلاش کنید

برای تقویت حنجره و خوش صدا شدن‌
4۲. آب و شیر گرم، آب و عسل و یا خرما مصرف کنید
4۳.صدا را مدام صاف نکنید
4۴.اگر صدای شما گرفتگی دارد می توانید از هویج استفاده کنید
4۵.آب را جرعه جرعه بنوشید
4۶. قبل از اجرا غذا های چرب و ترش نخورید هم چنین شیر و پیاز را هم مصرف نکنید
4۷. غذاهای بسیار شور و یا بسیار شیرین عطش آور هستند قبل از اجرا از خوردن آنها اجتناب کنید.

 

[Winterlady]

این بخش از آموزش مبانی گویندگی، چکیده ای از مطالب جهت آشنایی با روش گویندگی و آگاهی بیشتر و عملکرد بهتر گوینده های انجمن است که در هر قسمت چیزهای جدید تر به ان اضافه خواهد شد.
بخش اول
بایسته های گویندگی
بيان شفاف و سلامت اندام گفتاري

بيان؛ كه آن را در فرهنگ لغت « فصاحت و زبان‌آوري» مي‌گويند، از عمده مهارت‌هاي گويندگي است. بيان خوب چيست؟ و چه گويندگاني بيان خوب دارند؟ تفاوت بيان خوب با گفتار خوب چيست؟ آيا هر كس گفتارش خوب است بيانش نيز خوب است؟ به عبارت ديگر آنكه حرف خوب مي‌زند، خوب هم حرف مي‌زند؟
براي پاسخ بايد گفت؛ بيان خوب يعني مهارت استفاده كامل و جامع از اندام گفتاري. اگر اندامهاي گفتاري خود را بشناسيم، كارايي هر كدام را بدانيم، از سلامت هر يك مطمئن باشيم و چگونگي توليد صدا و اهميت تنفس درست و كامل را تشخيص دهيم، در آن صورت در داشتن بياني خوب موفق‌تر خواهيم بود.

اگر ذره‌اي خلل در يكي از اعضاي اندام گفتار وجود داشته باشد، بيان، شفاف نخواهد بود. گاهي شكافي بسيار ناچيز بر روي لثه موجب مي‌شود كه برخي حروف را درست ادا نكنيم. كوچكي يا بزرگي نوك زبان، تلفظ برخي از حروف و كلمات را مختل مي‌كند. اگر درست و كامل نفس نكشيم بعـد از يكـي دو دقيقه خواندن متن خبري دچار كمـبود نفس مي‌شويم و مخاطب را عاصي مي‌كنيم.
1.دم و بازدم كامل و پر كردن سينه از هوا و خروج تدريجي و تمرين شده آن يكي از مهارت‌هاي گويندگان است.

2.بدون آگاهي از تنفس درست، نمي‌توان گوينده مسلطي شد.

3.بيان خوب، مهارت حيات بخشيدن به كلمات در گوش جان مخاطب است.

مفاهيم والايي كه در ظرف كلمات بسيار سنجيده و دقيق گنجانده شده‌اند، در صورتي مقبول مخاطب خواهند بود كه با بياني خوب و شفاف ادا شوند. خوب سخن گفتن، توجه شنونده و بيننده را بي‌درنگ به خود جلب مي‌كند.

گويندگان بايد از سلامت هر يك از اعضاي اندام گفتاري خود كه شامل ريه، ناي، حلق، حنجره، كام، حفره‌هاي بيني، زبان، فك‌ها، دندان‌ها، لثه‌ها و لب‌هاست مطمئن باشند.

با ضبط صداي خود در حال تمرين، و شنيدن مكرر آن، به نواقص بيان خود پي خواهيم برد. شايد هنگام حرف زدن از اين نقص‌ها آگاه نباشيم، اما اگر صدا و سخن خود را ضبط كنيم و آن را با دقت و از فواصل مختلف گوش كنيم در صورتي كه نقص يا عيبي در بيان ما باشد، آشكار خواهد شد.

گاهي برخي از گويندگان در اداي حرف يا حروف و كلمه يا كلماتي اشكال دارند و يا به علت آشنا نبودن به تنفس درست و كامل و كمبود نفس هنگام خواندن خبر، حروف پاياني برخي از كلمات را ناتمام ادا مي‌كنند و بعد از دقايقي قوت صدايشان كم مي‌شود.

گاهي با لحن ضعيف و محزون متن را مي‌خوانند و در مواردي با شيوه‌اي يكنواخت سخن مي‌گويند.

اغلب اين عيوب ناشي از نداشتن بيان خوب و يا آشنا نبودن به مهارت بياني است.

بدون تمرين نمي‌توانيم در داشتن بياني خوب و نافذ موفق باشيم، حتي اگر اندام گفتاري بسيار سالمي هم داشته باشيم.

همانطور كه اشاره شد فن بيان، نوعي مهارت است در استفاده كامل و جامع از اندام گفتاري. داشتن اندام گفتاري سالم كافي نيست، بايد آنها را تمرين و پرورش داد. در تمرين بايد به تنفس درست توجه داشت. گويندگان ممتاز از تأثير تنفس درست و كامل آگاهند. دم و بازدم بايد كامل باشد. بسياري از افراد همه حجم سينه خود را پر از هوا نمي‌كنند و در نتيجه از اكسيژن كافي بهره نمي‌برند و هنگام حرف زدن فقط از 2/1 يا 3/1 سينه خود استفاده مي‌كنند. هر چه هواي ذخيره شده درون سينه بيشتر باشد؛ تارهاي صوتي حنجره فعال‌تر خواهند بود و صدا كامل‌تر توليد مي‌شود. تنفس بايد در خدمت توليد صدا باشد. براي افراد عادي خيلي كم پيش مي‌آيد كه بخواهند از تمام صدايشان استفاده كنند. لكن گوينده بايد از ظرفيت صداي خود براي تقويت و پرورش آن آگاه باشد. هر گوينده در هر مرحله از گويندگي كه به سر مي‌برد ملزم است از كيفيت دم و بازدم خود آگاه باشد. با كمي دقت در حرف زدن برخي گويندگان مي‌توان دريافت كه قطع شدن نابجاي كلام آنان هنگاميكه نفس كم مي‌آورند و يا به نفس افتادن آنها در حين خواندن بندهاي نسبتاً طولاني يك متن خبري، ناشي از غفلت اين گروه گويندگان از تنفس درست است.

تمرين ديگري كه گوينده لازم است به آن توجه كند، خواندن متن با صداي بلند است. متن‌ها بايد متفاوت و در زمينه‌هاي گوناگون سياسي، تاريخي، هنري، ادبي، مذهبي، فلسفي، علمي و داستاني باشند. نكته مهم در اينگونه تمرين، خواندن با صداي بلند و شفاف است. هر حرف در كلمه و هر كلمه در جمله، بايد به طور كامل، دقيق و درست ادا شود و جايگاه و كشش هر حرف يا كلمه رعايت گردد. مثلاً هنگاميكه در متن به بيتي مانند، « در ازل پرتو حسنت ز تجلي دم زد عشق پيدا شد و آتش به همه عالم زد». مي‌رسيم، اولاً بايد دقت كنيم كه هيچ يك از حروف كلمات بيت، ناقص، ناتمام و سست ادا نشود و صدا افت نكند. ثانياً بايد به جايگاه كلمه « حسنت» و كشش دو واژه « عشق» و « آتش» توجه داشت. گويندة با تجربه مي‌داند كه در هر غزل حداقل يك بيت مهمتر است و در آن بيت كلمه يا كلماتي‌هاي برجسته‌ترند. او مراقب است آن بيت و آن كلمات درست به مخاطب منتقل شود.

اگر گوينده اينگونه تمرين‌ها را هر روز تكرار كند و با ضبط نمونه‌هايي از آنها كارايي بيان خود را بسنجد، بياني رسا و شفاف و نافذ خواهد داشت و مردم نيز به او علاقمند خواهند شد. گوينده‌اي که كلمات را بد ادا مي‌كند و تند حرف مي‌زند. سخنش فهميدني نيست. شمرده سخن گفتن تا حدي كه بيان كند، يكنواخت و سنگين نشود از ويژگيهاي ممتاز بيان است. البته گوينده خبر تلويزيون جدا از داشتن بيان خوب، بايد توجه كند كه هنگام حرف زدن و خبر خواندن به حالات دهان خود نيز مسلط است يا خير.

گاهي بيان خوب است اما دهان تعادل ندارد. اين اشكال را مي‌توان در تمرين‌هاي روبروي آينه بر طرف كرد. هيچكدام از اعضاي دستگاه گفتار نبايد غيرعادي باشد.

بنابراين آگاهي از سلامت اندام گفتار، شناخت ظرفيت صدا، خواندن متن‌هاي مختلف با صداي بلند به طور شمرده و شفاف، ضبط صدا و گوش دادن به آن، متن خواني و سخن گفتن در برابر‌ آينه براي رعايت تعادل در حركات و حالات چهره و بدن، از جمله تمرين‌هاي فن بيان است كه هر گوينده در هر مرحله از كار خود ملزم به انجام دادن آنهاست.

 

[Winterlady]

بخش دوم
آسیب شناسی ، تهدیدها و آفت های زبان و بیان : شیوه ی تلفظ صحیح واژه ها ، روش میانه روی در هنگام تلفظ

شیوه ی گویش: درهرجامعه ای ،شیوه گویش تلفظ شهروندان پایتخت ، اصلی برای رعایت روش گویش درهنگام تلفظ واژه ها است. نداشتن "لهجه ی " بومی و توجه به روش گویش معیار برای گویندگان، یکی از موارد مهم درهنگام گویندگی است.

شیوه ی تلفظ واژه ها : اگر واژه ای در هنگام گویندگی نادرست تلفظ شود؛ افزون براین که معنای واژه را وارونه و بی مفهوم می سازد، به روند ایجاد رابـ ـطه با شنونده را آسیب می رساند.

توجه به آهنگ واژه ها: توجه کردن به موسیقی واژه ها درهنگام خواندن متن،از مهم های دیگر در زمینه ی گویندگی است(جان کلمات را نگيريم) . این روشن است که هر واژه با توجه به ساختار هجایی خود در فرایند خواندن، آهنگ ویژه ی خود را دارد مانند: باغ ، بلند، بدرود، جنگل، سرزمین، سرازیر، خشم، بازداشت، استرالیا، امریکا، لندن و...؛ یعنی هر واژه مبنی بر ساختار هجایی خود(هجاهای کوتاه وبلند) به گونه ای تلفظ می شوند؛ بنابراین توجه به عنصر موسیقی یا آهنگ واژه ها در هنگام خواندن و رعایت آن، اصل ضروری برای گوینده متن است(گوينده موفق با نت موسيقايي آشنا است).

روش میانه روی در هنگام تلفظ: واژه ها نبايد بسیار سنگين و يا بسیار عوامانه بيان شود. برای ایجاد جذابیت بیشتر و جلب توجه شنونده به متن،من روش میانه روی را در هنگام تلفظ برای گویندگان پیشنهاد می کنم؛ (این پیشنهاد بیشتر برای گویندگان خبر و برنامه های اجتماعی، سیـاس*ـی واقتصادی مطرح است.)

توجه به نشانه "تشدید" در واژه ها: درست است که نشانه "تشدید" در هنگام تلفظ واژه ها باید با دقت انجام شود؛ اما اگر بازهم روش مان در تلفظ نشانه تشدید، مانند تلفظ "ع" افراطی باشد، جریان روش اعتدال در تلفظ واژه ها به هم می خورد.

خواندن متن پیش از اجرا: در صورتی که فرصتی برای خواندن متن ها باشد، این یک اصل است که متن چندین بار (دست کم برای 20 تا 25 دقیقه ) پیش از اجرا، مرور شود تا گوینده بر ویژه گی های دستوری، نگارشی ونشانه ای متن وارد شده و جریان خواندن، بدون اشتباه شکل بگیرد .

 

[Winterlady]

چگونه آهسته تر سخن بگوئیم ؟

برخلاف خوانندگان كه مي توانند كلمه اي را بكشند، سخنگويان توانايي چنين كاري را ندارند زيرا اين كار به نظر شنونده غير طبيعي مي رسد.

در چنين مواردي تنها حقي كه داريد اين است كه زمان را طولاني تر كرده و در تلفظ حروف صامت به اندازه كافي دقت كنيد.

سرعت: تمرين

متن زير را با سرعت و زمان طبيعي خود كه براي خواندن به كار مي بريد، بخوانيد:
سخنراني خوب بايد به يادماندني بوده و خيلي طولاني نباشد. بزرگ ترين هنر يك سخنران اين است كه بتواند سخنان خود را به بهترين شكل خلاصه كند.
نكته مورد بحث اينجاست كه براي انتقال صحيح پيام به مخاطب، چه كار بايد كرد؟
روش هاي اساسي وجود دارند كه بايد به آنها دقت كرد. ابتدا اينكه هرگز در مورد موضوعي كه چيزي درباره آن نمي دانيد و يا نسبت به آن مطمئن نيستيد، صحبت نكنيد. دوم اينكه براي نشان دادن تجربه خود، وسوسه نشويد كه يك سخنراني في البداهه را آغاز كنيد. سوم اينكه سعي نكنيد به نكته ها و موارد، بيش از حد اشاره كنيد و در نهايت فراموش نكنيد كه تمرين كردن عامل بسيار مهمي است. بسياري از سخنران ها ساعت ها وقت صرف تمرين نحوه انتقال پيام به شنوندگان خود مي كنند. توجه ويژه به صدا نكته خوبي است، زيرا اگر تا كنون به اين مساله دقت نكرده ايد، متوجه خواهيد شد كه نياز داريد صداي تاثيرگذاري توليد كنيد.
اگر متن قبلي را در زماني كمتر از يك دقيقه خوانديد، بدانيد كه سرعت بسيار زيادي در خواندن به كار مي بريد.
ساعت يا تايمر خود را روي يك دقيقه تنظيم كرده و متن را تكرار كنيد. اين بار سعي كنيد آهسته تر بخوانيد و مطمئن شويد كه خواندن متن، حدود يك دقيقه زمان لازم دارد.
اگر موفق شديد متن را در يك دقيقه بخوانيد، در ذهن خود اين طور تصور كنيد كه براي درس دادن و ارايه يك موضوع هم بايد به اين سرعت دقت داشته باشيد زيرا براي آن هم همين طور خواهد بود.

 

[Winterlady]

بخش سوم:
چالش گویندگی :
مقدمه ی اول :
قبل از گوینده شدن باید شنونده خوبی بود. هر گوینده تازه کاری باید در ابتدا مدت زیادی را صرف شنیدن کند، شنیدن سخنان و گفتار کسانی که به این حرفه مشغولند ، ما را از زیبایی و لطافت کلام یا برعکس از ناهنجاری ها و اشکالات موجود در بیانشان ، آگاه می سازد که دراین صورت، گوینده تازه کار می تواند از محسنات آن ها ، استفاده کند و از اشکالاتشان پرهیز کند (باید توجه داشت این نکته به منزله تقلید صدا از آن ها نیست)

مقدمه ی دوم :
بروز مشکلاتی درنوع بیان (صدا در بیان) :
در مواردی ، با وجود این که دستگاه های تنفسی و صوتی ، به طور مناسب کار می کنند باز هم ممکن است طرز بیان رضایت فصل و مطلوب نباشد. دراین حالت پنج مشکل اساسی می تواند وجود داشته باشد:
( یکنواختی - زیر و بمی غیر معمول - الگوی قابل پیشبینی - الگوی پایانی - حالت زوزه )

1- عدم توانایی در تغییر زیر و بمی صدا، طرز بیانی یکنواخت را پدید می آورد. صدای یکنواخت برای شنیدن کسل کننده است ، ضمن این که برای تار های صوتی خود گوینده نیز آزرد گی به وجود می آورد. بنا بر این باید به تفاوت ها و تغییرات ظریف در بالا و پایین بردن ارتفاع صدا ، توجه کنیم.
2- بعضی از افراد تلاش می کنند تا خارج از محدوده زیر و بمی صدایشان ، حرکت کنند یا خیلی بالا یا خیلی پایین بروند. این صدای غیر معمول و خارج از محدوده مشکل ایجاد می کند. مثل بعضی از گزارشگران که در گزارش هایی بین هیاهوی جمعیت پس از گزارش صدایشان می گیرد . در مجموع با انتخاب یک محدوده ، زیر و بمی مناسب با آرامش و حس طبیعی در صدا می توان صدای خود را مطلوب تر کرد.
3- یک طرز بیان اشتباه استفاده الگوی قابل پیشبینی است که با یک ریتم فراز و نشیب دار متناوب بروز می کند. در واقع یک الگوی صدای قابل پیش بینی که با پهنای مصنوعی و نو سازی های زیر و بمی مشخصی مثل خواننده موسیقی پاپ، بروز می کند، این مشکل را با شناخت و سازگاری با یک ضرب آهنگ گفتاری طبیعی می توان برطرف کرد.
4- بسیاری از افراد، عبارات و جمله های خود را با زیر و بمی مشابهی تمام می کنند (مثلا فید می کنند). که این ، خسته کننده و خواهد بود.

5- یک صدای جیغ گونه در اثر صحبت کردن با زیر و بمی بسیار بالا و کشیدن حروف صدا دار پدید می آید. مثل (اُ اُ اُ اُ اُ اُ مید وارم....) . ، نخستین گام در برطرف کردن آن استفاده از زیر و بمی بهتر و نکشیدن حروف صدا دار می توان آنرا بهبود فصلید.
صدای زوزه گونه گاهی اوقات با تلفظ اشتباه در بینی تولید می شود و دلیل این امر عمدتاً هوای زیادی است که در طول گفتار به سمت بینی منحرف می شود که گاهی ناشی از خستگی است .
تنفس
بسیاری از صدا های نامطلوب محصول عدم کنترل صحیح تنفس و استیل نادرست بدن هستند. اگر چه تنفس یک عمل خود کار است، اما تنفس صحیح نقش مهمی در تولید صدای زیبا و دلنشین و برخورداری از برد و حجم صدای مناسب دارد .

مشکلاتی که در اثر تنفس غلط به وجود می آید

قسمت اول
1- صدای نفس دار یا صدای که نفس در آن شنیده می شود (فسه ی بیش از حد)
۲- صدای کم قدرت .
۳_ فلزی بودن صدا .
۴- تغییر صدا در بلند مدت .
۵- خستگی زود هنگام تار های صوتی و حنجره .
۶- کاهش ناگهانی حجم صدا .

 

[Winterlady]

‌ بخش چهارم :
گوینده باید چه چیزهایی را بیشتر رعایت کند:
گوینده خوب علاوه بر داشتن صدا و بیانی زیبا و بدون عیب ( از لحاظ تلفظ حروف، لحن و لهجه) باید سواد کافی داشته باشد .

گوینده خوب باید خوب بشنود، خوب ببیند و عملی را که انجام میدهد در مغز کنترل و در زبان پخش کند.

یک گوینده باید قدرت برقراری ارتباط داشته باشد. دارای قدرت انتقال فکر و احساس باشد و بتواند شخصیت خود را منعکس کند.

اولین قدم در کار گویندگی ، درک و فهم است .

خودکار شدن فکر:

گوینده باید فکر خود را خودکار کند. فکر در حالت عادی صحبت کردن، خودکار است ولی موقع اجرای گویندگی اینچنین نیست و گوینده باید برای اینکار، مطلبی را سریع بخواند و یکدفعه توقف کند و درباره آن فکر نماید و ببیند موضوع چه بوده است، بعد دوباره مطلب را بخواند و این بار فکر کند تا چه حد از مطلب را درک کرده است، اینکار را مرتب تکرار کند تا تمام مطلب را بفهمد و با وقت گیری و کم کردن تعداد دفعات سعی کند به نتیجه مطلوب برسد.

اینجا سرعت نیز نقش متفاوتی دارد، همه چیز از روی متن خوانده می شود و به دلخواه گوینده سرعتش تعیین نمی شود. این یک قانون است. برای گوینده های غیر حرفه ای سرعت ادای کلمات " بیش از صد کلمه فارسی در یک دقیقه " نباید باشد و گرنه سرعتی مناسب نخواهد داشت .

یک گوینده عادی 80 تا 90 کلمه در دقیقه باید بتواند حرف بزند و گوینده خوب کسی است که بتواند تا دویست کلمه در دقیقه صحبت کند بدون اینکه نقصی درگفتار یا کلمات او پیش بیاید.

این میزان سرعت برای خواندن ، هم کشش لازم برای خواندن متت را ایجاد میکند و هم به نحوی است که مطالب به راحتی شنیده و درک میشود.

به هنگام خواندن متن احتمال غلط خوانی و یا تپق زدن برای گوینده وجود دارد، بنابراین بهترین روش متداول، اعتراف صادقانه به آن است .

گوینــده می بایست در حین گویندگی واژه ها و مفاهیمی را که دارای بار احساسی بیشتری هستند، " برجسته تر" کند.

لحن متناسب با محتوا و فراز و نشیب ها و همچنین مکث و عطف و تاکیدها بیشتر از آنچه که گوینده پخش (تولید) رعایت میکند باید توسط گوینده رعایت شود.

" برجسته خوانی" در هر متنی (خبری یا غیر خبری ) از شرایط و ویژگی های یک گوینده خوب است . در هر متن حداقل یک مفهوم مهمتر و برجسته تر است .

لحن عامل تعیین کننده ای است. این لحن و آهنگ مناسب گوینده است که مخاطب را به شنیدن باقی مطالب ترغیب می کند. لحن یا همان شیوه گفتار باید متناسب با بخش خبری یا مخاطبان و موضوع خبر باشد و گوینده خوب آن است که " با حفظ شان متن " بتواند " شیوه گفتار مناسبی" داشته باشد. گوینده باید صدا و لحن خود را با متن و مفهوم آن هماهنگ کند.

یکی از اهداف گویندگی در رسانه، ایجاد تغییر است. تغییر در فکر مخاطب و بدون آمادگی نمی توان به چنین هدفی نایل شد.

من من کردن، تردید در گفتار ، مکث های نابجا و طولانی، طرح مطالب غلط و گمراه کننده، اشتباه در انتخاب مفاهیم و کلمات، بدنبال کلمه گشتن، از جمله مواردی است که اعتبار گوینده را به سادگی خدشه دار میکند.

معنی در پیام نیست در ذهن مخاطب است و وظیفه گوینده پیوند پیام با ذهن مخاطب است به گونهای که پیام در ذهن او متناسب با نظر فرستنده، معنی شود.

 

[arefe.sajadi]

تنفس ، نکته مهم در گویندگی . روش تمرین پرورش صدا

هر فني زبان خاص خود را داشته و براي نشان دادن هر نوع صدا، روش و شرايط مخصوصي وجود دارد. يك گوينده خوب بايد چند شرط لازم را داشته باشد تا بتواند محبوبيت لازم را بين بينندگان و شنوندگان كسب نمايد:
شرايط جسماني/شرايط تربيتي/شرايط رواني
نكته اصلي و بسيار مهم در كار گويندگي تنفس يا به اصطلاح نفس كشيدن و نفس بيرون دادن است (دم و بازدم).
اصولا بدون تنفس صحبت كردن غير ممكن است، ولي نكته مهم اينجاست كه بيشترين گويندگان، نفس كشيدن را خوب انجام مي دهند ولي بازدم آنها صحيح نيست، در حاليكه براي گوينده بازدم صحيح مهم است نه نفس كشيدن.
افرادي كه لكنت زبان دارند بيشتر از سايرين در كنترل بازدم دچار اشكال هستند. كسي كه دويده يا چند پله را با سرعت بالا رفته و به نفس نفس افتاده باشد، محال است كه بتواند به خوبي حرف بزند. چون نفس كشيدن با كمك عضلات انجام مي شود و عضلات، تحت اختيار شخص، اين كار را انجام مي دهند.
بنابراين گوينده بايد دايما تمرين كند تا بتواند هواي بيشتري را درسينه فرو بـرده و بعدا به آهستگي بيرون بدهد.
تمرين هاي زير و اجراي دائمي آنها، گوينده را به نقاط ضعف خود آشنا كرده و او را ياري مي دهد تا آن نقاط ضعف را برطرف كند.
* دو انگشت خود را در حفره دو طرف گلو قرار بدهيد و بكشيد و مثل فرماندهان نظامي فرمان بدهيد (ايست، به جاي خود، خبردار و از اين قبيل) توجه داشته باشيد كه صدا زياد هم بلند نباشد.
* خميازه بكشيد و گلو را راحت بگذاريد و نفس بكشيد. بدون اينكه صداي نفس خود را بشنويد از يك تا بيست بشماريد و تا آنجا كه ممكن است اعداد را بالاتر ببريد. مثلا تا شماره سي يا چهل و ... يادآوري مي شود تمام حروف اعداد بايد گفته شود و كاملا مفهوم باشد. اگر توانستيد تا شماره پنجاه برسيد، شما داراي صداي خوب و مناسب و سالم براي گويندگي هستيد. اين تمرين را هر روز ادامه دهيد.
* تمرين قبلي را با بالابردن و پايين آوردن صدا تكرار كنيد. همچنين روي بعضي از اعداد تكيه نماييد و گاهي نيز اعداد را برعكس به همان نوع تكرار كنيد؛20-19-18-17 ...
* يك بيت شعر را انتخاب و آنرا قسمت قسمت و پس و پيش نماييد و بخوانيد. اگر زمان خواندن 4/1 (يك چهارم) شعر كامل و درست، بيشتر باشد وضع تنفس شما خوب نيست و بايد تمرين كنيد تا به اندازه تعيين شده برسد.
* شش حركت اصلي (آ، اَ، اُ،اِ، او، اي) در زبان فارسي هست. گوينده بايستي حرف اُ و تركيبات آن مثل (اوي، اووي، آو) را تمرين كند و دهان تا آنجا كه ممكن است باز كند.
در اين تمرين، غضروف هايي كه به تارهاي صوتي چسبيده است، بيشتر تمرين خواهد كرد و اگر نقصي در دستگاه صوتي باشد آشكار خواهد شد.
* گوينده بايد به حروف بي صدا توجه كند و آنها را به خوبي ادا نمايد (حروف آخر كلمات بي صدا هستند). اگر دقت كرده باشيد بعضي از گويندگان، آخر كلمات را يا مي جوند و يا به لغت بعدي مي چسبانند و يا آن را كاملا تلفظ نمي كنند.
* تمرين حداقل صدا: صحبت كردن عادي گوينده نبايد با گويندگي در صدا و سيما تفاوت چنداني داشته باشد. گوينده با صحبت كردن پيش خود بايستي حداقل برد صدايش را بسنجد (حداقل برد صدا سه متر است).
* چون يكي از اصول كار گويندگي كنترل خروج نفس است. گوينده خوب كسي است كه بداند حروف مختلف چقدر نفس مي برد. (حروفي كه از جلو دهان ادا مي شود مثل س- ف، نفس بيشتري مي خواهد).
براي مثال: جمله اي بيست كلمه اي انتخاب كنيد كه 16 حرف س و ف در آن باشد و جمله اي به همان اندازه بدون دو حرف س و ف. در موقع بيان متوجه مي شويد جمله اي كه داراي حروف س و ف هستند نفس بيشتري مي برد. كنار ديوار صافي بايستيد، سر را به ديوار تكيه دهيد و سينه را بالا بياوريد و نفس بكشيد، (سعي كنيد شانه تكان نخورد و پهلو هم زياد باز نشود) در تمام دوران گويندگي اين كار را تكرار كنيد (راست نشستن براي گوينده زياد مهم نيست زيرا فقط عضلات بيروني و دروني موثرند، اما گردن را در موقع گويندگي نبايد محكم بگيريد زيرا صدا غير طبيعي مي شود).
* سعي كنيد جمله اي را كه نفس به آن نمي رسد با يك نفس بخوانيد و هر بار لغات را زياد كنيد، البته در تمام مراحل فراموش نكنيد كه همه حروف بايد گفته شود. اينها تمرين هايي براي رفع نقايص صدا و پيدا كردن آن نقايص هستند.