VIP ʘʘچشم پزشکیʘʘ

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

روش تهیه قرنیه پیوندی

قرنیه پیوندی پس از مرگ از چشم افرادی تهیه می‌شود که تمایل داشته‌اند با اهدای قرنیه به دیگران کمک کنند. بدون اقدام خیرخواهانه و رضایت این افراد جراحی پیوند قرنیه امکان‌پذیر نیست.

همه قرنیه‌های اهدای شده در بانک چشم نگهداری می‌شود. در بانک چشم این قرنیه‌ها به طور دقیق معاینه می‌شوند تا از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل شود. همچنین تمام قرنیه‌های پیوندی از نظر بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت کنترل می‌شوند تا این بیماری‌ها به فرد گیرنده پیوند سرایت نکند.

نکته: قرنیه‌های تایید شده به مدت 2 تا 8 روز در بانک چشم ذخیره و به افراد نیازمند پیوند ، ارایه می‌شوند؛ قرنیه سالم حداقل برای درمان 3 بیمار به‌کار می‌رود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

فرایند پیوند قرنیه

برای انجام جراحی پیوند قرنیه معمولاً لازم است که بیمار قبل از عمل در بیمارستان بستری شود آزمایش‌ها و معاینات لازم انجام گیرد.
معمولاً قبل از بستری شدن بیمار در بیمارستان برای رزرو قرنیه با بانک چشم هماهنگی به عمل می‌آید، اما به هر حال ممکن است در روز عمل، قرنیه مناسب برای پیوند در بانک چشم موجود نباشد و در نتیجه جراحی به روز دیگری موکول شود.

پیوند قرنیه معمولاً با بیهوشی کامل انجام می‌گیرد. البته اگر به علت بیماری‌های دیگر مثلاً مشکلات قلبی یا ریوی امکان بیهوشی کامل وجود نداشته باشد فرد به کمک دارو خواب آلوده شده و چشم به صورت موضعی بی‌حس می‌شود. در این حالت بیمار دردی احساس نمی‌کند.

هنگام عمل جراح با استفاده از وسایل میکروسکوپی یک قطعه مدور از وسط قرنیه بیمار برداشته و به جای آن یک قطعه گرد مشابه از قرنیه سالمِ دهنده را قرار می‌دهد و آن را با بخیه‌های خیلی ظریف به چشم بیمار می‌دوزد. باید توجه داشت عمل جراحی بین یک تا دو ساعت طول می‌کشد. بسته به شرایط، گاهی علاوه بر پیوند قرنیه عمل آب مروارید (کاتاراکت) یا آب سیاه (گلوکوم) نیز به صورت همزمان انجام می‌گیرد. پس از خاتمه عمل چشم پانسمان می‌شود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مراقبت های ضروری بعد از عمل

بلافاصله پس از انجام پیوند قرنیه، چشم شدیداً به ضربه حساس است و ممکن است حتی با ضربه‌های خفیف دچار آسیب جدی شود. بنابراین لازم است در هفته‌های اول پس از پیوند حتماً از محافظ پلاستیکی (شیلد) استفاده کنید تا به چشم ضربه وارد نشود.

همچنین در این مدت باید از خم شدن، زور زدن و برداشتن اشیای سنگین خودداری کنید. در این مدت نباید سر خود را به جلو خم کنید. در صورتیکه مجبور شدید چیزی را از روی زمین بردارید از کمر خم نشوید، بلکه زانوها را خم کنید و سر را صاف نگه دارید.

در صورت شستشوی سر کاملاً دقت کنید که آب و شامپو وارد چشم نشود. تنها فعالیت ورزشی مجاز در این دوره پیاده روی سبک است. در این دوره از مالیدن و خاراندن چشم باید پرهیز شود.

نکته: اگر شغل شما کار اداری نشستنی است پس از دو هفته می‌توانید به سرکار خود برگردید، اما در صورتیکه شغل شما به فعالیت بدنی نیاز دارد برای بازگشت به کار حداقل باید 6 هفته استراحت کنید.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

توصیه های مهم بعد از جراحی پیوند قرنیه

از آنجایی که در پیوند قرنیه بافت خیلی دیر جوش می‌خورد و پس از جوش خوردن هم هرگز استحکام قرنیه عادی را ندارد باید نکات زیر رعایت شود:

1. همیشه یک عینک آفتابی یا طبی بزرگ با شیشه مقاوم استفاده کنید تا از ضربه‌های اتفاقی جلوگیری کند.

2. از ورزش‌هایی مثل جودو، کشتی و فوتبال که در آن‌ها احتمال ضربه وجود دارد پرهیز کنید.

3. از فعالیت‌هایی که در آن‌ها احتمال ضربه وجود دارد خودداری کنید و با کسی درگیر نشوید.

4. در موقع انجام شنا یا ورزش‌های عادی حتماً از عینک محافظ استفاده کنید.

نکته: عدم رعایت این نکات می‌تواند به قیمت از دست رفتن بینایی تمام شود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مراقبت های بالینی و دارویی

در روزهای اول پس از پیوند ، معمولاً معاینات به صورت روزانه انجام می‌شود. پس از یکی دو هفته غالباً فاصله معاینات به 3 تا 4 روز یک‌بار می‌رسد و به‌تدریج فاصله معاینات طولانی‌تر می‌شود به‌طوریکه در 6 ماه اول پس از انجام پیوند قرنیه هر چند هفته یکبار معاینه چشم‌پزشکی تکرار می‌شود.

پس از 6 ماه فواصل معاینات طولانی‌تر شده و به هر 3 تا 6 ماه می‌رسد. پزشک در هر نوبت بیمار را از نظر میزان دید، وضعیت بخیه‌ها، احتمال رد پیوند و عوارض داروها مثل آب سیاه و آب مروارید معاینه می‌کند.


توجه داشته باشید پس از پیوند قرنیه حتی اگر سال‌ها از عمل جراحی گذشته باشد در صورت بروز هر حالت غیرطبیعی مثل کاهش دید ، اشک‌ریزش، درد، احساس جسم خارجی، ترس از نور یا قرمزی چشم باید حداکثر ظرف مدت 24 ساعت به چشم پزشک مراجعه شود.

همچنین معمولاً بعد از انجام پیوند قرنیه لازم است تا چند هفته از قطره‌های آنتی بیوتیک و تا چند ماه از قطره‌های استروییدی که التهاب را کنترل می‌‌کند استفاده کنید. ممکن است با تشخیص چشم پزشک قطره‌های دیگری مثل اشک مصنوعی یا قطره‌های پایین آورنده فشار چشم تجویز شود. بعد از عمل حتماً قطره‌ها را طبق دستور پزشک به صورت دقیق مصرف کرده و از قطع کردن خودسرانه دارو پرهیز نمایید. مصرف نادرست دارو باعث از بین رفتن قرنیه پیوندی و نابینایی شود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

نتیجه پیوند قرنیه

نتیجه عمل پیوند قرنیه تا حد زیادی به بیماری اولیه ای بستگی دارد که پیوند قرنیه به آن دلیل انجام گرفته است.

در افرادی که به علت قوز قرنیه، لکه‌های غیر عفونی قرنیه یا ورم خفیف قرنیه تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند میزان موفقیت عمل بسیار خوب و در حدود 90درصد است. در مواردی که پیوند قرنیه به علت لکه‌های ناشی از تب خال یا ورم قرنیه شدید انجام گرفته باشد نیز میزان موفقیت عمل بالای 80درصد است.
در موارد اورژانس که پیوند قرنیه برای کنترل عفونت یا ترمیم سوراخ قرنیه انجام می‌شود احتمال شفاف ماندن قرنیه پیوندی کمتر است اما به هر حال پیوند قرنیه برای حفظ ساختمان چشم انجام می‌شود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مشکلات و عوارض پیوند قرنیه

شایع‌ترین عارضه عمده پیوند قرنیه ایجاد آستیگماتیسم است که معمولاً با تنظیم‌کردن و برداشتن بخیه ها و استفاده از عینک یا لنز تماسی بهبود پیدا می‌کند.

عارضه مهم دیگر رد پیوند یا پس زدن پیوند است که اگر به موقع درمان نشود موجب کدر شدن قرنیه پیوندی می‌شود.

پس زدن پیوند وقتی اتفاق می‌افتد که دستگاه ایمنی بدن بیمار قرنیه پیوندی را به عنوان بافت غریبه شناسایی کرده و سعی کند آن را از بین ببرد. این حالت می‌تواند از دو هفته پس از پیوند شروع شود اما معمولاً چند ماه بعد اتفاق می‌افتد.

در صورتیکه رد پیوند زود تشخیص داده شود با استفاده مکرر از قطره‌های استروییدی و گاهی استفاده از قرص‌های خوراکی یا تزریق دارو به اطراف چشم کنترل می‌شود،
اما در موارد پیشرفته رد پیوند ممکن است عارضه با دارو کنترل نشود و نیاز به انجام پیوند مجدد باشد که میزان موفقیت آن کمتر از پیوند اولیه است. به همین علت توصیه می‌شود در صورت بروز هر یک از علایم زیر در چشمی که قرنیه پیوندی دارد ظرف 24 ساعت به چشم پزشک مراجعه کنید:


1. درد

2. قرمزی شدید چشم یا اطراف قرنیه

3. حساسیت به نور

4. اشک‌ریزش غیر طبیعی

5. تاری دید

6. احساس جسم خارجی که می تواند ناشی از شل یا پاره شدن بخیه ها باشد

سایر عوارض عمده پیوند قرنیه چندان شایع نیستند، اما به هر حال احتمال عوارضی مثل خونریزی داخل چشمی، عفونت، آب مروارید، آب سیاه، عود بیماری قبلی در قرنیه پیوندی و پارگی پرده شبکیه وجود دارد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

سوالات متداول

پس از عمل جراحی، چشم چه وضعیتی دارد؟

بعد از پایان عمل وقتی فرد به هوش می‌آید احساس درد و ناراحتی می‌کند که این موضوع طبیعی است و نباید باعث نگرانی شود. روز بعد از عمل پانسمان باز شده و چشم معاینه می شود. در روز اول پس از عمل دید کاملاً تار است. تاری دید به تدریج و به آهستگی بهبود پیدا می‌کند، بنابراین در روزها و هفته‌های اول پس از عمل نباید توقع دید خوب داشته باشید. درد و حساسیت و اشکریزش چشم معمولاً پس از 34 روز بهبود می‌یابد. معمولاً یک تا دو روز پس از انجام پیوند قرنیه فرد از بیمارستان مرخص می‌شود، اما تا چهار هفته لازم است هر چند روز یک بار قرنیه پیوند شده توسط پزشک معاینه شود.

زمان جوش خوردن قرنیه و برداشتن بخیه‌ها چقدر است؟

بعد از انجام عمل پیوند قرنیه، دید تار است. برای به‌دست آوردن دید کامل و تا زمان جوش خوردن کامل قرنیه و برداشتن تمام بخیه‌های میکروسکوپی حدود «یک تا دوسال» باید صبر کنید.

برای به‌دست آمدن دید مناسب در ماه‌های اول چه باید کنیم؟

در ماه‌های اول پس از پیوند ممکن است دید متغیر بوده و کم و زیاد شود. به همین دلیل ممکن است حتی استفاده از عینک طبی کمک کننده نباشد . البته بعد از گذشت چند ماه استفاده از عینک طبی یا لنز تماسی سخت به بهبود بینایی کمک می‌کند. البته در تعداد کمی از بیماران لازم است روی قرنیه پیوندی، جراحی مجددی برای کم کردن آستیگمات و بهبود بینایی انجام شود.

علامت اصلی کدورت قرنیه چیست؟

علامت اصلی کدورت قرنیه ،‌ کاهش تدریجی بینایی است که پیوند قرنیه می‌تواند کمک به بهبود بینایی کند.

احتمال رد نشدن قرنیه پیوندی چقدر است؟

میزان موفقیت پیوند قرنیه بستگی به بیماری اولیه قرنیه دارد. به‌عنوان مثال در بیماران قوز قرنیه درصد موفقیت بیش از 70درصد است ولی در عفونت‌های قرنیه یا سوختگی‌ها میزان موفقیت کمتر است.

آیا بعد از عمل پیوند قرنیه استراحت مطلق ضروری است؟

تجویز استراحت برای پیشگیری از عوارض ثانویه و جلوگیری از پس زدن قرنیه پیوندی است. اگر شغل شما اداری است پس از دو هفته می‌توانید به سرکار خود برگردید، اما در صورتیکه شغل شما به فعالیت بدنی نیاز دارد برای بازگشت به کار حداقل باید 6 هفته استراحت کنید.

اهدای عضو چه تاثیر در اعمال پیوند قرنیه دارد؟

جراحی پیوند قرنیه بدون وجود هزاران فرد اهدای کننده «دهنده بافت قرنیه» و خانواده‌های آنها ممکن نخواهد بود. گسترش فرهنگ اهدای عضو کمک شایانی به بیماران نیازمند قرنیه می‌کند.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

سوال : ايا ايمپلنت هاي داخل چشمي كه جهت تغيير رنگ چشم استفاده مي شوند عارضه اي دارند؟


هشدار در مورد استفاده از ايمپلنتهاي چشمي جهت تغيير رنگ چشم :

در چند سال اخير انواعي از عنبيه مصنوعي جهت تغيير رنگ چشم با استفاده از عمل جراحي بكار رفته است كه اكثرا باعث بروز مشكلات فراوان دربيماراني كه تحت اين اعمال قرار گرفته اند ميشود از جمله التهاب چشم ،بروز آب سياه ،ايجاد چسبندگي در زاويه اتاق قدامي چشم و نيز آتروفي عنبيه و ازادشدن رنگدانه هاي داخل چشمي، با توجه به اين عوارض به نظر ميرسد كه استفاده از اين اعمال به منظور زيبايي منطقي نبوده و انجام ان به هيچ وجه توصيه نميشود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

سوال : چه روش هايي براي اصلاح عيوب انكساري و برداشتن عينك وجود دارد و مزايا ومعايب هر روش چيست ؟


جراحی عیوب انکساری

اکثر روش های جراحی عیوب انکساری با اصلاح انحنای قرنیه ( پنجره شفاف جلوی چشم )، باعث بهبود بینایی می شوند. در درمان نزدیک بینی، با انجام جراحی، انحنای قرنیه کاهش یافته، قدرت انکساری قرنیه کم می شود و این مضوع باعث تشکیل تصویر بر وری پرده شبکیه می شود. در جراحی دوربینی نیز دقیقاً عکس این موضوع اتفلق می افتد. در آستیگماتیسم که انحنای قرنیه در یک جهت با جهات دیگر آن متفاوت است، جراحی باعث اصلاح انحنای قرنیه در محور آستیگماتیسم و یکسان شدن انحنا در همه محورها می شود.

روش های شایع جراحی عیوب انکساری لیزیک

لیزیک (LASIK)
فمتولیزیک ( Femto LASIK )
PRK
لازک (LASEK )
اپی لیزیک ( EpiLASIK )
لنز داخل چشمی ( Phakic IOL )