عمارت آینه خانه مفخم ساختمانی است رفیع و با شکوه که در شمال شهر بجنورد.
عمارت آینه خانه مفخم از آثار منحصر به فرد عصر ناصری در شمال خراسان است , که در گذشته داخل باغ بزرگی قرار داشته و همراه با ابنیه دیگر از جمله عمارت آینه خانه مفخم , دروازه ورودی حوض خانه , باغ فواره و کلاه فرنگی تشکیل دارالحکومه مفخم را می داده که عمارت کلاه فرنگی بر اثر زلزله شدیدی که در بجنورد رخ داده تخریب شده و هم اکنون تنها آیینه خانه و عمارت مفخم به جای مانده .بنای آیینه خانه که محل کنونی اداره میراث فرهنگی و موزه مردم شناسی بجنورد می باشد .
عمارت آینه خانه مفخم با بناهای دیگری از جمله عمارت کلاهفرنگی و حوضخانه، در باغ بزرگی قرار داشتند که مجموعه آنها دارالحکومه مفخم را تشکیل می دادند. این بنا در دهه ۱۲۵۰خورشیدی همزمان با دوره حکومت ناصرالدین شاه به دستور یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و به عنوان فضای اداری و دیوانی برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیـاس*ـی عهد قاجار و نیز انجام مراسم تشریفات نظامی و رایزنی درباره مسائل سیـاس*ـی واجتماعی سران ایل مناطق تحت حکومت، مورد استفاده قرار می گرفته است.
طراحی نقشه این بنا به دست میرزا مهدی خانشقاقی معروف به ممتحنالدوله از نخستین معماران ایرانی که از دانشکده معماری پاریس فارغ التحصیل شده بود، انجام شد.
ساختمان آیینهخانه در ۲ طبقه به ابعاد تقریبی ۱۱ در ۱۸ متر و به ارتفاع حدود ۱۰ متر ساخته شده که در مجموع ۹ اتاق دارد. یکی از اتاق های فوقانی، تالاری به ابعاد ۳ در ۸ متر است که تمام دیوارها و سقف آن آیینه کاری شده و به خاطر وجود همین تالار، این بنا را آیینهخانه نامیدهاند.
عمارت آینه خانه مفخم سه در ورودی دارد، ورودی بزرگتر در ضلع شمالی و دو ورودی کوچکتر در ضلع شرقی و غربی قرار دارند. هر سه ورودی به یک راهروی شرقی و غربی متصل می شود که در یک طرف آن ۴ اتاق و در طرف دیگر آن چند حجره و نیز دو رشته پلکان در منتهیالیه شرقی و غربی وجود دارد که به طبقه فوقانی راه پیدا میکند.ورودی اصلی بنا در وسط ضلع شمالی حدود ۲۲۰سانتی متر عرض دارد و سقف آن با توس کلیل پوشیده شده است. در دو سوی این ورودی ۴ نیم ستون به قطر حدود ۱۰۵ سانتیمتر و ارتفاع بیش از ۱۰متر وجود دارد که تمام بدنه آنها با کاشیهای فیروزهای، لاجوردی و نیز کاشیهای سیاه، سفید و زرد پوشیده شده است.دو نیم ستون وسطی که درست در طرفین ورودی قرار گرفته بلندتر و بر بدنه هر یک ۱۲بار نام پیامبر اسلام محمد بن عبدالله به خط کوفی بنایی با طرحهای هندسی آراسته شده است.
در حد و فاصل نیم ستونهای ورودی ۲ طاق نمای نسبتاً عمیق وجود دارد که با کاشیهای هفت رنگ نماسازی شده است. روی این طاق نماها نقوش اسلیمی و یک ترنج هندسی نقش شده است که در وسط آن نقش شیری وجود دارد که گاوی را از پای در آورده است. در تمام نقوش مذکور که بر کاشیهای هفت رنگ نقش شده و نیز نقوش بخشهای دیگر، غلبه با رنگ زرد است. در دو سوی ورودی این بنا در همین ضلع نقش ۲ سرباز مسلح قاجار دیده میشود که به طور نمادین همچون ۲ نگهبان همیشه بیدار با چشمانی گشاده پیوسته ورودی و خروجی این ساختمان را کنترل میکنند.
تالار آیینهخانه
تالار آیینه که محور اصلی این ساختمان است در طبقه دوم قرار گرفته و از طریق ۲ رشته پلکان انتهای شرقی وغربی و راهروی طبقه اول قابل دسترسی است. این اتاق، ۳ در از جنس چوب صندل دارد که با استخوان ترصیع شده اند. در ازاره تالار سنگ مرمر مرغوب به کار رفته و بلافاصله از بالای سقف آن آیینه کاری شروع شده و تمام بدنه و سقف تالار را در بر گرفته است. در این آیینه کاری ها ۱۷طرح مختلف شامل طرح های زیبای هندسی و گیاهی، طرح چهلچراغ ها که در وسط اتاق آویخته بوده اند و نیز نمای بیرونی آیینه خانه به طرز استادانه ای اجرا شده است.
عمارت آینه خانه مفخم از آثار منحصر به فرد عصر ناصری در شمال خراسان است , که در گذشته داخل باغ بزرگی قرار داشته و همراه با ابنیه دیگر از جمله عمارت آینه خانه مفخم , دروازه ورودی حوض خانه , باغ فواره و کلاه فرنگی تشکیل دارالحکومه مفخم را می داده که عمارت کلاه فرنگی بر اثر زلزله شدیدی که در بجنورد رخ داده تخریب شده و هم اکنون تنها آیینه خانه و عمارت مفخم به جای مانده .بنای آیینه خانه که محل کنونی اداره میراث فرهنگی و موزه مردم شناسی بجنورد می باشد .
عمارت آینه خانه مفخم با بناهای دیگری از جمله عمارت کلاهفرنگی و حوضخانه، در باغ بزرگی قرار داشتند که مجموعه آنها دارالحکومه مفخم را تشکیل می دادند. این بنا در دهه ۱۲۵۰خورشیدی همزمان با دوره حکومت ناصرالدین شاه به دستور یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و به عنوان فضای اداری و دیوانی برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیـاس*ـی عهد قاجار و نیز انجام مراسم تشریفات نظامی و رایزنی درباره مسائل سیـاس*ـی واجتماعی سران ایل مناطق تحت حکومت، مورد استفاده قرار می گرفته است.
طراحی نقشه این بنا به دست میرزا مهدی خانشقاقی معروف به ممتحنالدوله از نخستین معماران ایرانی که از دانشکده معماری پاریس فارغ التحصیل شده بود، انجام شد.
ساختمان آیینهخانه در ۲ طبقه به ابعاد تقریبی ۱۱ در ۱۸ متر و به ارتفاع حدود ۱۰ متر ساخته شده که در مجموع ۹ اتاق دارد. یکی از اتاق های فوقانی، تالاری به ابعاد ۳ در ۸ متر است که تمام دیوارها و سقف آن آیینه کاری شده و به خاطر وجود همین تالار، این بنا را آیینهخانه نامیدهاند.
عمارت آینه خانه مفخم سه در ورودی دارد، ورودی بزرگتر در ضلع شمالی و دو ورودی کوچکتر در ضلع شرقی و غربی قرار دارند. هر سه ورودی به یک راهروی شرقی و غربی متصل می شود که در یک طرف آن ۴ اتاق و در طرف دیگر آن چند حجره و نیز دو رشته پلکان در منتهیالیه شرقی و غربی وجود دارد که به طبقه فوقانی راه پیدا میکند.ورودی اصلی بنا در وسط ضلع شمالی حدود ۲۲۰سانتی متر عرض دارد و سقف آن با توس کلیل پوشیده شده است. در دو سوی این ورودی ۴ نیم ستون به قطر حدود ۱۰۵ سانتیمتر و ارتفاع بیش از ۱۰متر وجود دارد که تمام بدنه آنها با کاشیهای فیروزهای، لاجوردی و نیز کاشیهای سیاه، سفید و زرد پوشیده شده است.دو نیم ستون وسطی که درست در طرفین ورودی قرار گرفته بلندتر و بر بدنه هر یک ۱۲بار نام پیامبر اسلام محمد بن عبدالله به خط کوفی بنایی با طرحهای هندسی آراسته شده است.
در حد و فاصل نیم ستونهای ورودی ۲ طاق نمای نسبتاً عمیق وجود دارد که با کاشیهای هفت رنگ نماسازی شده است. روی این طاق نماها نقوش اسلیمی و یک ترنج هندسی نقش شده است که در وسط آن نقش شیری وجود دارد که گاوی را از پای در آورده است. در تمام نقوش مذکور که بر کاشیهای هفت رنگ نقش شده و نیز نقوش بخشهای دیگر، غلبه با رنگ زرد است. در دو سوی ورودی این بنا در همین ضلع نقش ۲ سرباز مسلح قاجار دیده میشود که به طور نمادین همچون ۲ نگهبان همیشه بیدار با چشمانی گشاده پیوسته ورودی و خروجی این ساختمان را کنترل میکنند.
تالار آیینهخانه
تالار آیینه که محور اصلی این ساختمان است در طبقه دوم قرار گرفته و از طریق ۲ رشته پلکان انتهای شرقی وغربی و راهروی طبقه اول قابل دسترسی است. این اتاق، ۳ در از جنس چوب صندل دارد که با استخوان ترصیع شده اند. در ازاره تالار سنگ مرمر مرغوب به کار رفته و بلافاصله از بالای سقف آن آیینه کاری شروع شده و تمام بدنه و سقف تالار را در بر گرفته است. در این آیینه کاری ها ۱۷طرح مختلف شامل طرح های زیبای هندسی و گیاهی، طرح چهلچراغ ها که در وسط اتاق آویخته بوده اند و نیز نمای بیرونی آیینه خانه به طرز استادانه ای اجرا شده است.