این سلسله بعد از اسلام توانست اعلام موجودیت کند و اندیشه و هویت ایرانی را دوباره مطرح کند. این حکومت همان طور که گفتیم تحت لوای خلافت عباسیان در بندار حکومت میکرد.
در قرن دوم هجری به دلیل گسترش قلمرو مسلمانان و وجود نژادهای گوناگون، خلیفه برای هر قسمت این قلمر، حاکمی را تحت عنوان امیر تعیین کرده و اعزام میداشت و بهترین سرزمین که دورۀ عباسیان برای آن امیر فرستاد خراسان بود.
خراسان مرز قلمرو اسلامی با شرق آسیا به شمار میرفت. در اوایل قرن سوم، طاهر یکی از معروفترین سرداران مأمون از طرف او امیرخراسان شد و بدلیل اینکه در یک فرصت مناسب عدم اطلاعت خود را از مأمون اعلام کرد، اولین حکومت مستقل ایرانی بعد از اسلام در ایران تشکیل شد و حکومت او به طاهریان معروف شد که در این مقاله به چگونگی تشکیل دولت طاهریان بحث خواهیم کرد اینکه با وجود نفوذ اعراب در مرو چگونه در ایران (خراسان) یک دولت نیمه مستقل ایرانی شکل گرفت.
خراسان در طی این دو قرن پرحادثه حکومت لااقل چهل امیر عرب را در توالی حوادث تحمل کرد تختگاه این امیران غالباً بین مرو، بلخ، هرات، طوس، جرجان و نیشابور تغییر مییافت و ولایت مأوالنهر از جمله سمرقند و بخارا را شامل میشد.
طاهریان نخستین سلسله ایرانی بودند که از سوی خلفای عباسی از ایران، یعنی خراسان بزرگ (خراسان و ماورالنهر تا سرحداست هندوستان، و در دورههایی برستیان و کرمان، مناطقی مانند گرگان، طبرستان، ری تا حدود شرقی همدان حکومت کردهاند. (سرگذشت طاهریان، ناجی، محمدرضا، 1384، ص7) این سلسله بعد از اسلام توانست اعلام موجودیت کند و اندیشه و هویت ایرانی را دوباره مطرح کند. این حکومت همان طور که گفتیم تحت لوای خلافت عباسیان در بندار حکومت میکرد. اگر چه طاهریان دارای مناسبات گرم و صمیمانه و وابسته به خلافت بودند اما در خراسان استقلال نسبی داشتند. (تاریخ حکومت طاهریان، اکبری، امیر، ص61)
دولت طاهریان در مناطقی که بودند از 205 تا 259 هـ.ق دوام یافتند، که در این مدت توانستند حاکمیتی یکپارچه و استوار را برقرار سازند و قدرت را به گونهای موروثی در دست خود نگه داشتند (سرگذشت طاهریان، ناجی، محمدرضا، 1384، ص7)
*اصل و نسب طاهریان
برخی آنها را از تبار منوچهر پادشاه باستانی ایران و برخی نسب آنها را به رستم پهلوان اساطیری ایران و گروهی دیگر آنها را از قبیله خزاعه عرب دانستهاند ولی بیشتر محققین آنها را از خاندان کهن خراسان میداند که بعد از سقوط ساسانیان نماینده گروه دهقانیان خراسان بودند. حسین (جد مؤسس طاهریان) را جزء اولین دعوت کنندگان نهضت عباسی در خراسان میدانند همچنین حسین بن مصعب پدر طاهر در زمان حکومت منصور عباسی موقعیت و اعتبار زیادی داشت. (تاریخ حکومت طاهریان، اکبری، امیر، ص70)
*جنگ طاهر و ابن ماهان
امین با اولین اقدام خود این ماهان را به حکومت سراسر جبل منصوب کرد. (جبل نام منطقهای است تقریباً استراتژیک برای ایران به حساب میآمد و همدان، نهاوند، قم و اصفهان را در بر میگرفت اما چند ماه بعد امین بافرستادن پنجاه هزار سوار به منطقه جبل به جنگ با مأمون رفت. اما در همین زمان یکی از افراد صاحب نفوذ در دربار امین به نام فضل بن سهل باوفاداری به مأمون و تحـریـ*ک امین خواست تا این ماهان به جنگ برود و این موضوع در امین اثر کرد و او را به جنگ فرستاد. این ماهان در زمانی که والی خراسان بود ظلم و ستمهای بسیاری در حق مردم خراسان کرده بود و این موضوع باعث میشد تا مردم با جدیت بیشتری با جنگ با او بروند. در همین زمان بود که مأمون سردار سپاه خود را انتخاب کرد و طاهر را به جنگ با این ماهان فرستاد. این ماهان با دست کم گرفتن طاهر و اقدامات بچهگانهای که انجام داد در ری با 4 هزار سوار طاهر روبرو شد و ضربه به شدت مهلک خورد و پس از آن با درگیریهای زیادی این ماهان را کشت و پس از آن بود که مأمون به او لقب ذوالیمین داد (صاحب دو دست راست) . ، ، (اقبال آشتیانی، عباس، 13ص)
در قرن دوم هجری به دلیل گسترش قلمرو مسلمانان و وجود نژادهای گوناگون، خلیفه برای هر قسمت این قلمر، حاکمی را تحت عنوان امیر تعیین کرده و اعزام میداشت و بهترین سرزمین که دورۀ عباسیان برای آن امیر فرستاد خراسان بود.
خراسان مرز قلمرو اسلامی با شرق آسیا به شمار میرفت. در اوایل قرن سوم، طاهر یکی از معروفترین سرداران مأمون از طرف او امیرخراسان شد و بدلیل اینکه در یک فرصت مناسب عدم اطلاعت خود را از مأمون اعلام کرد، اولین حکومت مستقل ایرانی بعد از اسلام در ایران تشکیل شد و حکومت او به طاهریان معروف شد که در این مقاله به چگونگی تشکیل دولت طاهریان بحث خواهیم کرد اینکه با وجود نفوذ اعراب در مرو چگونه در ایران (خراسان) یک دولت نیمه مستقل ایرانی شکل گرفت.
خراسان در طی این دو قرن پرحادثه حکومت لااقل چهل امیر عرب را در توالی حوادث تحمل کرد تختگاه این امیران غالباً بین مرو، بلخ، هرات، طوس، جرجان و نیشابور تغییر مییافت و ولایت مأوالنهر از جمله سمرقند و بخارا را شامل میشد.
طاهریان نخستین سلسله ایرانی بودند که از سوی خلفای عباسی از ایران، یعنی خراسان بزرگ (خراسان و ماورالنهر تا سرحداست هندوستان، و در دورههایی برستیان و کرمان، مناطقی مانند گرگان، طبرستان، ری تا حدود شرقی همدان حکومت کردهاند. (سرگذشت طاهریان، ناجی، محمدرضا، 1384، ص7) این سلسله بعد از اسلام توانست اعلام موجودیت کند و اندیشه و هویت ایرانی را دوباره مطرح کند. این حکومت همان طور که گفتیم تحت لوای خلافت عباسیان در بندار حکومت میکرد. اگر چه طاهریان دارای مناسبات گرم و صمیمانه و وابسته به خلافت بودند اما در خراسان استقلال نسبی داشتند. (تاریخ حکومت طاهریان، اکبری، امیر، ص61)
دولت طاهریان در مناطقی که بودند از 205 تا 259 هـ.ق دوام یافتند، که در این مدت توانستند حاکمیتی یکپارچه و استوار را برقرار سازند و قدرت را به گونهای موروثی در دست خود نگه داشتند (سرگذشت طاهریان، ناجی، محمدرضا، 1384، ص7)
*اصل و نسب طاهریان
برخی آنها را از تبار منوچهر پادشاه باستانی ایران و برخی نسب آنها را به رستم پهلوان اساطیری ایران و گروهی دیگر آنها را از قبیله خزاعه عرب دانستهاند ولی بیشتر محققین آنها را از خاندان کهن خراسان میداند که بعد از سقوط ساسانیان نماینده گروه دهقانیان خراسان بودند. حسین (جد مؤسس طاهریان) را جزء اولین دعوت کنندگان نهضت عباسی در خراسان میدانند همچنین حسین بن مصعب پدر طاهر در زمان حکومت منصور عباسی موقعیت و اعتبار زیادی داشت. (تاریخ حکومت طاهریان، اکبری، امیر، ص70)
*جنگ طاهر و ابن ماهان
امین با اولین اقدام خود این ماهان را به حکومت سراسر جبل منصوب کرد. (جبل نام منطقهای است تقریباً استراتژیک برای ایران به حساب میآمد و همدان، نهاوند، قم و اصفهان را در بر میگرفت اما چند ماه بعد امین بافرستادن پنجاه هزار سوار به منطقه جبل به جنگ با مأمون رفت. اما در همین زمان یکی از افراد صاحب نفوذ در دربار امین به نام فضل بن سهل باوفاداری به مأمون و تحـریـ*ک امین خواست تا این ماهان به جنگ برود و این موضوع در امین اثر کرد و او را به جنگ فرستاد. این ماهان در زمانی که والی خراسان بود ظلم و ستمهای بسیاری در حق مردم خراسان کرده بود و این موضوع باعث میشد تا مردم با جدیت بیشتری با جنگ با او بروند. در همین زمان بود که مأمون سردار سپاه خود را انتخاب کرد و طاهر را به جنگ با این ماهان فرستاد. این ماهان با دست کم گرفتن طاهر و اقدامات بچهگانهای که انجام داد در ری با 4 هزار سوار طاهر روبرو شد و ضربه به شدت مهلک خورد و پس از آن با درگیریهای زیادی این ماهان را کشت و پس از آن بود که مأمون به او لقب ذوالیمین داد (صاحب دو دست راست) . ، ، (اقبال آشتیانی، عباس، 13ص)