RASHA
کاربر نگاه دانلود
- عضویت
- 2019/04/30
- ارسالی ها
- 4,521
- امتیاز واکنش
- 4,207
- امتیاز
- 593
ملکه الیزابت یکم (به انگلیسی: Elizabeth I Of England) (زاده ۷ سپتامبر۱۵۳۳- مرگ ۲۴ مارس ۱۶۰۳) از ۱۷ نوامبر ۱۵۵۸ تا زمان مرگش ملکهٔ انگلستان و ایرلند بود. الیزابت که گاهی نیز الیزابت دوشیزه، گلوریانا و ملکه بث خوب نامیده می‌شد، پنجمین و بازپسین فرمانروا دودمان تودور بود. او دختر هنری هشتم به عنوان یک شاه‌دخت به دنیا آمد اما مادرش، آن بولین، وقتی دخترش دو سال و نیم بیشتر نداشت، اعدام شد و الیزابت نامشروع شناخته شد. برادر ناتنی او، ادوارد ششم، تاج را به لیدی جین گری به میراث گذاشت و دست دو خواهر ناتنی خود یعنی الیزابت و مریکاتولیک مذهب را از جانشینی تخت کوتاه کرد. این کار ش بر خلاف سومین قانون جانشینی بود که در ژوئیه ۱۵۴۳ توسط پارلمان انگلستان به تصویب رسیده بود (برطبق این قانون، مری و الیزابت دگر بار در خط جانشینی پس از شاه‌زاده ادوارد قرار گرفتند). با کنار گذاردن وصیت‌نامهٔ ادوارد، مری در سال ۱۵۵۳ ملکه شد و لیدی جین گری اعدام شد. با مرگ مری در سال ۱۵۵۸، الیزابت جانشین خواهر ناتنیش شد. مری در دوران حکومت خود به ظن حمایت از شورشیان پروتستان حدود یک سال الیزابت را زندانی کرده بود.
الیزابت با مشاوره خوب حکومت خود را آغاز کرد و به شدت به گروهی از رایزنان قابل اعتماد خود که توسط ویلیام سیسل (بارون بورلی) رهبری می‌شد تکیه داشت. یکی از اقدام‌های نخستین ش تأسیس و برپایی کلیسا پروتستان انگلستان بود که خود والی عالی آن شد. این توافق مذهبی الیزابت، بعدها به کلیسای انگلستان امروزی تکامل یافت. انتظار می‌رفت که ملکه ازدواج کرده و جانشینی به دنیا آورد تا دودمان تودور ادامه یابد. اما او علی‌رغم چندین معـا*شقه هرگز این کار را نکرد. با سالمندتر شدن او، باکـ ـره بودن و پاکدامنی‌اش شهرت یافت و مکتبی فکری در اطراف او پدید آمده و رشد کرد و در پرتره‌ها، نمایش‌ها و مراسم مجلل و تاریخی، و ادبیات آن زمان جشن گرفته می‌شد.
الیزابت در دولت داری از پدر و برادر و خواهر ناتنیش میانه‌روتر بود. یکی از شعارهای او این بود: می‌بینم و هیچ نمی‌گویم. در مسائل مذهبی، نسبتاً شکیبا بود و از آزار و اذیت سازمان یافته می‌پرهیخت. پس از سال ۱۵۷۰، زمانی که پاپ او را نامشروع خواند و پیروان الیزابت را از اطاعت دستوراتش منع کرد، چندین توطئه، زندگی ملکه را به خطر انداخت. اما تمامی این دسیسه‌ها با کمک سرویس مخفی وزرایش با شکست مواجه شد. در روابط خارجی، محتاط عمل می‌کرد و در ارتباط با دو ابرقدرت فرانسه و اسپانیا تعادل را برقرار می‌کرد. او با وجود بی رغبتی، از شماری کارزارهای نظامی ناکارآمد و با منابع ناچیز در هلند، فرانسه و ایرلند حمایت کرد. در اواسط سال ۱۵۸۰، جلوگیری از جنگ با اسپانیا بیشتر از این نمی‌توانست ادامه پیدا کند و هنگامی که اسپانیا سرانجام در سال ۱۵۸۸ تصمیم به فتح انگلستان گرفت، شکست نیروی دریایی اسپانیا ملکه الیزابت را با یکی از بزرگترین پیروزی‌های نظامی در تاریخ انگلستان پیوند داد.
سلطنت الیزابت به عنوان «عصر الیزابت» شناخته می‌شود و مهم‌تر از همه برای رشد و شکوفایی درام و تئاتر انگلیس که توسط پیشگامانی چونویلیام شکسپیر و کریستوفر مارلو رهبری می‌شد و نیز به خاطر قابلیت‌های دریانوردی ماجراجویان انگلیسی مانند سر فرانسیس دریک شهرت داشت. بعضی از مورخان در ارزیابی خود کم‌سخن‌تر و خوددارتر هستند، آنان الیزابت را فرمانروایی عصبانی و دودل توصیف می‌کنند که بیشتر از بختش برمی‌خورد. در اواخر حکومتش، مشکلات نظامی و اقتصادی محبوبیت او را تضعیف کرد. می‌توان گفت که الیزابت در عصری که دولت متزلزل و محدود و پادشاهان در کشورهای همسایه با مشکلات داخلی که حتی تخت و تاجشان را تهدید می‌کرد رویارو بودند بازیگری کاریزماتیک و بازمانده‌ای سرسخت بود. چنین مشکلات و مواردی در مورد رقیب الیزابت، ماری یکم اسکاتلند، نیز صدق می‌کرد. الیزابت او را در سال ۱۵۶۸ زندانی و سرانجام در سال ۱۵۸۷ اعدام کرده بود. پس از حکمفرمایی کوتاه مدت برادر و خواهر ناتنیش، دورهٔ ۴۴ سالهٔ الیزابت بر تخت ثبات خوبی را برای قلمرو پادشاهی (بریتانیا) به ارمغان آورد و نیز به شکل‌گیری حس هویت ملی کمک کرد.
آغاز پادشاهی
ملکه ماری از خاندان تودور در هفدهم نوامبر ۱۵۵۸ بر اثر سرطان درگذشت. تعدادی از اعضای شورای سلطنتی برای گفتن خبر مرگ ماری یکم به سوی هیتفیلد شتافتند. آنان الیزابت را زیر درخت بلوطی در حال خواندن کتاب مقدسی به زبان یونانی یافتند. اعضای شورا فوراً پیش او زانو زدند و با ادای احترام او را ملکهٔ انگلستان خواندند. الیزابت بر زانوانش افتاد و این جمله را به زبان لاتین بر زبان آورد:
A Domino factum est ilud et mirabile in oculis nostris
این اراده پروردگار بوده و در نظر ما شگفت‌انگیز است
الیزابت در سال ۱۵۵۸ و در ۲۵ سالگی بر تخت نشست. پیش از آن وی از سال ۱۵۵۳ در زندان خواهرش شهبانو مری بود. الیزابت هوادار پروتستانها بود و این آیین را در کشور رسمی کرد. لردهایانگلستان نیز که پیرو این آیین بودند از وی پشتیبانی کردند. اینچنین دشمنی پاپ و اسپانیای کاتولیک بر الیزابت و انگلستان برانگیخته شد.
جنگ با اسپانیا
در اواخر دهه ۱۵۸۰ اسپانیا و انگلستان به سمت رویارویی سیـاس*ـی پیش می‌رفتند. جاسوسان الیزابت سال‌ها اسپانیا را زیر نظر گرفته و به دنبال نشانه‌ای مبنی بر برنامه‌ریزی آن کشور برای حمله به انگلستان بودند. در سال ۱۵۸۷ الیزابت خبردار شد که فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا با ناوگانی متشکل از ۱۳۰ کشتی جنگی و سی هزار سرباز در حال آماده شدن برای حمله به کشور اوست. ناوگان اسپانیا (آرمادا) برای حمله به انگلستان راهی دریای مانش شد. الیزابت تصمیم گرفت که زودتر و سریع‌تر به اسپانیا حمله کند. او سر فرانسیس دریک، دریاسالار نیروی دریای انگلستان را به جنگ با اسپانیا فرستاد. سر فرانسیس دریک، با ۲۴ کشتی و حدود سه هزار سرباز از پلیمورت انگلستان عازم جنگ و در نوزدهم آوریل ۱۵۸۷ وارد بندر کادیز اسپانیا شد. دریک و مردانش تمام کشتی‌های اسپانیائی این بندر را غارت کردند و به آتش کشیدند. شبیخون انگلیسی‌ها طرح‌های نظامی فیلیپ را بیش از یک سال به تأخیر انداخت.
سر انجام در نوزدهم ژوئیه ۱۵۸۸ ناوگان اسپانیا (آرمادا) در ساحل کورنوال انگلستان از دور رؤیت شد. در جنگ دریائی‌ای که درگرفت، نیروهای دریائی اسپانیا به دلیل ناتوانی در مقابله با توفان شدید دریائی شکست سنگینی متحمل شدند. به این ترتیب نیروی دریائی انگلستان توانست به عنوان ابرقدرت دریائی جایگزین اسپانیائی‌ها شود. همچنین انگلیسی‌ها از ناتوانی اسپانیائی‌ها سود بـرده و به گشودن و یافتن سرزمین‌های آمریکای شمالی اقدام نمودند و علاوه بر آن بخشی از نوآبادهای اسپانیا را نیز به تصرف خود درآوردند.
عصر طلایی انگلستان
دوره پادشاهی الیزابت بر انگلستان به عصر طلائی یا عصر الیزابت شناخته شده‌است. در این دوره نام‌آورانی چون ویلیام شکسپیر، کریستوفر مارلو، بن جانسن، والتر رالی و فرانسیس بیکن درانگلستان می‌زیستند. ادب و فلسفه در این روزگار سر برآورد و با ناتوانی کاتولیکها و پاپ روزگار رنسانس آغاز شد. الیزابت همچنین در برابر کاتولیکها روش تسامح را پیش گرفت. کمپانی هند شرقی بریتانیا در زمان حکمرانی وی تأسیس شد.
زندگی شخصی
الیزابت از کودکی در خانه ادوارد ششم می‌زیست چون که پدرش هنری که فرزند پسر می‌خواست او و مادرش را از خود رانده بود. الیزابت با آموزه‌های پروتستان بزرگ شد. او برای مصالح کشور هرگز تن به زناشویی نداد. گفته می‌شود او با توماس سیمور، دریاسالار اعظم، که به‌طور هم‌زمان شوهر چهارم کاترین پار، همسر ششم هنری هشتم بود روابط عاشقانه داشته‌است و دوشیزه بودن او نوعی تظاهر بوده‌است. از این روی نمی‌توان دربارهٔ لقب او که به ملکه دوشیزه معروف است اظهار نظر قطعی کرد. وی از بیماری بی‌خوابی رنج می‌برد و سرانجام در ۲۴ مارس ۱۶۰۳ در گذشت. پیکرش را در کنار ناخواهریش ماری در کلیسای وست‌مینستر به خاک سپردند.
الیزابت با مشاوره خوب حکومت خود را آغاز کرد و به شدت به گروهی از رایزنان قابل اعتماد خود که توسط ویلیام سیسل (بارون بورلی) رهبری می‌شد تکیه داشت. یکی از اقدام‌های نخستین ش تأسیس و برپایی کلیسا پروتستان انگلستان بود که خود والی عالی آن شد. این توافق مذهبی الیزابت، بعدها به کلیسای انگلستان امروزی تکامل یافت. انتظار می‌رفت که ملکه ازدواج کرده و جانشینی به دنیا آورد تا دودمان تودور ادامه یابد. اما او علی‌رغم چندین معـا*شقه هرگز این کار را نکرد. با سالمندتر شدن او، باکـ ـره بودن و پاکدامنی‌اش شهرت یافت و مکتبی فکری در اطراف او پدید آمده و رشد کرد و در پرتره‌ها، نمایش‌ها و مراسم مجلل و تاریخی، و ادبیات آن زمان جشن گرفته می‌شد.
الیزابت در دولت داری از پدر و برادر و خواهر ناتنیش میانه‌روتر بود. یکی از شعارهای او این بود: می‌بینم و هیچ نمی‌گویم. در مسائل مذهبی، نسبتاً شکیبا بود و از آزار و اذیت سازمان یافته می‌پرهیخت. پس از سال ۱۵۷۰، زمانی که پاپ او را نامشروع خواند و پیروان الیزابت را از اطاعت دستوراتش منع کرد، چندین توطئه، زندگی ملکه را به خطر انداخت. اما تمامی این دسیسه‌ها با کمک سرویس مخفی وزرایش با شکست مواجه شد. در روابط خارجی، محتاط عمل می‌کرد و در ارتباط با دو ابرقدرت فرانسه و اسپانیا تعادل را برقرار می‌کرد. او با وجود بی رغبتی، از شماری کارزارهای نظامی ناکارآمد و با منابع ناچیز در هلند، فرانسه و ایرلند حمایت کرد. در اواسط سال ۱۵۸۰، جلوگیری از جنگ با اسپانیا بیشتر از این نمی‌توانست ادامه پیدا کند و هنگامی که اسپانیا سرانجام در سال ۱۵۸۸ تصمیم به فتح انگلستان گرفت، شکست نیروی دریایی اسپانیا ملکه الیزابت را با یکی از بزرگترین پیروزی‌های نظامی در تاریخ انگلستان پیوند داد.
سلطنت الیزابت به عنوان «عصر الیزابت» شناخته می‌شود و مهم‌تر از همه برای رشد و شکوفایی درام و تئاتر انگلیس که توسط پیشگامانی چونویلیام شکسپیر و کریستوفر مارلو رهبری می‌شد و نیز به خاطر قابلیت‌های دریانوردی ماجراجویان انگلیسی مانند سر فرانسیس دریک شهرت داشت. بعضی از مورخان در ارزیابی خود کم‌سخن‌تر و خوددارتر هستند، آنان الیزابت را فرمانروایی عصبانی و دودل توصیف می‌کنند که بیشتر از بختش برمی‌خورد. در اواخر حکومتش، مشکلات نظامی و اقتصادی محبوبیت او را تضعیف کرد. می‌توان گفت که الیزابت در عصری که دولت متزلزل و محدود و پادشاهان در کشورهای همسایه با مشکلات داخلی که حتی تخت و تاجشان را تهدید می‌کرد رویارو بودند بازیگری کاریزماتیک و بازمانده‌ای سرسخت بود. چنین مشکلات و مواردی در مورد رقیب الیزابت، ماری یکم اسکاتلند، نیز صدق می‌کرد. الیزابت او را در سال ۱۵۶۸ زندانی و سرانجام در سال ۱۵۸۷ اعدام کرده بود. پس از حکمفرمایی کوتاه مدت برادر و خواهر ناتنیش، دورهٔ ۴۴ سالهٔ الیزابت بر تخت ثبات خوبی را برای قلمرو پادشاهی (بریتانیا) به ارمغان آورد و نیز به شکل‌گیری حس هویت ملی کمک کرد.
آغاز پادشاهی
ملکه ماری از خاندان تودور در هفدهم نوامبر ۱۵۵۸ بر اثر سرطان درگذشت. تعدادی از اعضای شورای سلطنتی برای گفتن خبر مرگ ماری یکم به سوی هیتفیلد شتافتند. آنان الیزابت را زیر درخت بلوطی در حال خواندن کتاب مقدسی به زبان یونانی یافتند. اعضای شورا فوراً پیش او زانو زدند و با ادای احترام او را ملکهٔ انگلستان خواندند. الیزابت بر زانوانش افتاد و این جمله را به زبان لاتین بر زبان آورد:
A Domino factum est ilud et mirabile in oculis nostris
این اراده پروردگار بوده و در نظر ما شگفت‌انگیز است
الیزابت در سال ۱۵۵۸ و در ۲۵ سالگی بر تخت نشست. پیش از آن وی از سال ۱۵۵۳ در زندان خواهرش شهبانو مری بود. الیزابت هوادار پروتستانها بود و این آیین را در کشور رسمی کرد. لردهایانگلستان نیز که پیرو این آیین بودند از وی پشتیبانی کردند. اینچنین دشمنی پاپ و اسپانیای کاتولیک بر الیزابت و انگلستان برانگیخته شد.
جنگ با اسپانیا
در اواخر دهه ۱۵۸۰ اسپانیا و انگلستان به سمت رویارویی سیـاس*ـی پیش می‌رفتند. جاسوسان الیزابت سال‌ها اسپانیا را زیر نظر گرفته و به دنبال نشانه‌ای مبنی بر برنامه‌ریزی آن کشور برای حمله به انگلستان بودند. در سال ۱۵۸۷ الیزابت خبردار شد که فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا با ناوگانی متشکل از ۱۳۰ کشتی جنگی و سی هزار سرباز در حال آماده شدن برای حمله به کشور اوست. ناوگان اسپانیا (آرمادا) برای حمله به انگلستان راهی دریای مانش شد. الیزابت تصمیم گرفت که زودتر و سریع‌تر به اسپانیا حمله کند. او سر فرانسیس دریک، دریاسالار نیروی دریای انگلستان را به جنگ با اسپانیا فرستاد. سر فرانسیس دریک، با ۲۴ کشتی و حدود سه هزار سرباز از پلیمورت انگلستان عازم جنگ و در نوزدهم آوریل ۱۵۸۷ وارد بندر کادیز اسپانیا شد. دریک و مردانش تمام کشتی‌های اسپانیائی این بندر را غارت کردند و به آتش کشیدند. شبیخون انگلیسی‌ها طرح‌های نظامی فیلیپ را بیش از یک سال به تأخیر انداخت.
سر انجام در نوزدهم ژوئیه ۱۵۸۸ ناوگان اسپانیا (آرمادا) در ساحل کورنوال انگلستان از دور رؤیت شد. در جنگ دریائی‌ای که درگرفت، نیروهای دریائی اسپانیا به دلیل ناتوانی در مقابله با توفان شدید دریائی شکست سنگینی متحمل شدند. به این ترتیب نیروی دریائی انگلستان توانست به عنوان ابرقدرت دریائی جایگزین اسپانیائی‌ها شود. همچنین انگلیسی‌ها از ناتوانی اسپانیائی‌ها سود بـرده و به گشودن و یافتن سرزمین‌های آمریکای شمالی اقدام نمودند و علاوه بر آن بخشی از نوآبادهای اسپانیا را نیز به تصرف خود درآوردند.
عصر طلایی انگلستان
دوره پادشاهی الیزابت بر انگلستان به عصر طلائی یا عصر الیزابت شناخته شده‌است. در این دوره نام‌آورانی چون ویلیام شکسپیر، کریستوفر مارلو، بن جانسن، والتر رالی و فرانسیس بیکن درانگلستان می‌زیستند. ادب و فلسفه در این روزگار سر برآورد و با ناتوانی کاتولیکها و پاپ روزگار رنسانس آغاز شد. الیزابت همچنین در برابر کاتولیکها روش تسامح را پیش گرفت. کمپانی هند شرقی بریتانیا در زمان حکمرانی وی تأسیس شد.
زندگی شخصی
الیزابت از کودکی در خانه ادوارد ششم می‌زیست چون که پدرش هنری که فرزند پسر می‌خواست او و مادرش را از خود رانده بود. الیزابت با آموزه‌های پروتستان بزرگ شد. او برای مصالح کشور هرگز تن به زناشویی نداد. گفته می‌شود او با توماس سیمور، دریاسالار اعظم، که به‌طور هم‌زمان شوهر چهارم کاترین پار، همسر ششم هنری هشتم بود روابط عاشقانه داشته‌است و دوشیزه بودن او نوعی تظاهر بوده‌است. از این روی نمی‌توان دربارهٔ لقب او که به ملکه دوشیزه معروف است اظهار نظر قطعی کرد. وی از بیماری بی‌خوابی رنج می‌برد و سرانجام در ۲۴ مارس ۱۶۰۳ در گذشت. پیکرش را در کنار ناخواهریش ماری در کلیسای وست‌مینستر به خاک سپردند.
