کهگیلویه و بویراحمد تخت شاه نشین: پل باستانی دنا

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مقاله‌های مرتبط:

• دو گور دوپا: فانوسی بازمانده از دوره ساسانی در شوش
• تل خسرو، تپه بازمانده از کی خسرو کیانی در روایات محلی

تخت شاه‌نشین یا پایه پل یکی از آثار تاریخی در استان کهگیلویه و بویراحمد است که سابقه باستانی دارد. این اثر تاریخی به احتمال بسیار در دوره خود یکی از مراکز پرتردد محسوب می‌شده است. وجود پل‌های تاریخی که در دوره‌های بعد در کنار تخت‌شاه نشین ساخته شده است نشان می‌دهد که این مکان در دوره‌های تاریخی بعد هم از مکان‌های ارتباطی استراتژیک محسوب می‌شده است. تخت شاه نشین یا پایه پل بر روی رودخانه بشار، از جاذبه‌های چشمگیر این منطقه است که در کنار پل‌های دیگر روستای پاتاوه، چشم‌اندازی زیبا را به وجود آورده است.

عکس از تیشینه

شهرستان دنا
شهرستان دنا جاذبه‌های توریستی و دیدنی بسیاری دارد
شهرستان دنا با مرکزیت شهر زیبا و توریستی سی‌سخت در قسمت شمال و شمال شرقی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. این شهرستان از شمال به لردگان، از شرق به سمیرم، از جنوب به بویراحمد و از غرب به کهگیلویه محدود می‌شود. وجود رشته کوه دنا در این شهرستان منطقه‌ای کوهستانی سرشار از زیبایی‌های طبیعی پدید آورده که در دامنه‌های جنوبی قله‌های برف‌گیر دنا شهر سی‌سخت در بلندی جای گرفته و پایگاهی برای کوه‌پیمایی و کوهنوردی و رفتن به سوی دنا، است.

قله‌های پربرف دنا سرچشمه جویبارها و چشمه‌های پرآبی است که دامنه‌های پایین دست آن را به خوبی سیراب می‌کند. شهرستان دنا دارای مناطق بکر طبیعی و تاریخی زیادی است که از جمله آن‌ها پل‌های تاریخی پاتاوه، تنگ نول، روستای توریستی کریک، دریاچه کوه‌گل و ... را می‌توان نام برد.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
پاتاوه
در روستای پاتاوه پنج پل تاریخی است که یکی از آنها تخت شاه نشین بوده است
در ۱۵ کیلومترى کوه دنا در بویراحمد سفلى که دیواره‌هاى بلند و غیرقابل گذرى دارد آثارى همراه با پل‌هایى بزرگ و قلعه‌هایى مشرف بر رودخانه قرار گرفته‌اند. این ناحیه به دلیل ویژگى‌هاى اقلیمى و جغرافیایى، یکى از راه‌هاى اصلى تیسفون، استخر، شوش، بهبهان و اصفهان بوده که کاروانیان از آن عبور مى‌کردند که بر این اساس پل‌هاى بسیارى در این منطقه بنا شده است. شهر پاتاوه مرکز بخش پاتاوه در شهرستان دنا استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده که فاصله آن تا مرکز استان ۴۵ کیلومتر است. مجموعه پل‌های تاریخی پاتاوه شامل ۵ پل تاریخی است که هر پل مربوط به یک دوره است. قدیمی‌ترین پلی که از مجموعه پل‌های تاریخی پاتاوه باقی مانده پل تخت شاه نشین بوده که به دوره ساسانی بر می‌گردد.

عکس از ابراهیم عزیزی

تخت شاه نشین
تخت شاه نشین قدیمی‌ترین پل پاتاوه است که به شکل ۶ضلعی ساخته شده است
تخت شاه نشین که با نام پایه پل نیز شهرت دارد، در روستاي «پاتاوه» از توابع شهرستان ياسوج قرار گرفته است. در مورد سابقه این پل اختلاف نظر وجود دارد. برخی کارشناسان تخت شاه‌نشین را بازمانده‌ای از دوره ساسانی می‌دانند و برخی دیگر این اثر را قدیمی‌تر از دوره ساسانی دانسته و براین عقیده‌اند که پل از دوره حاکمیت هخامنشیان برجای مانده است. پايه پل یا تخت شاه‌نشين به صورت ۶ ضلعی ساخته شده است و در ۲ كيلومتری غربي دهستان پاتاوه قرار گرفته است. به اعتقاد روایات محلی قديمی‌ترين پايه از دوره‌ي هخامنشيان است كه بر روی رودخانه بشار احداث شده است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
حجاری های تخت شاه نشین شباهت زیادی به آثار دوره هخامنشی دارد
اين بنا در زبان محلی به تخت شاه نشين معروف است. نمای اين پل از سنگ سفيد تراشيده شده است كه علامت سنگ تراشان بر روی آن مشاهده می‌شود و قابل مقايسه با علامت حجاری‌های تخت جمشيد در فارس است. از مشخصات ویژه این پل وجود علائم و نشانه‌های سنگ‌تراشی بر روی سنگ‌های تزئینی این پل است. اين اثر باستانی در ۱۹ دی ماه ۱۳۵۶ در دوره پهلوی دوم به شماره‌ ۱۵۷۱ به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسیده، شده است. در دوره‌های بعد، پل‌های ديگری در كنار اين پل ساخته شده، که از جمله آنها پل بزرگ پاتاوه است كه اكنون چند تاق چشمه آن باقی است و با توجه به قوس‌های جناغی، مربوط به دوره صفوی است. اين اثر که پايه‌اى از سنگ‌هاى حجارى شده دارد، ‌ با آثار دوران هخامنشى واقع در مسير جاده‌ قديمى بين خوزستان و فارس (بهبهان – دهدشت – پاتاوه) شباهت زیادی داشته و قابل مقايسه با آن‌ها است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
تخت شاه‌نشین در گذشته فضایی سرسبز و زیبا داشته و آب رودخانه بشار، چشم‌اندازی دلنشین به آن میداده است
در روایات محلی گفته می‌شود که در گذشته در کنار این تخت، درخت‌های بزرگی بوده که خنکی سایه درختان و تماشای رودخانه، تخت شاه‌نشین را به مکانی زیبا تبدیل کرده بود. در کنار این تخت پل‌هایی وجود دارد که یکی از آنها مربوط به دوره ساسانی بوده است. این پل در آن زمان راه عبوری برای رسیدن به خوزستان بود. در کنار این تخت پل دیگری نیز هست که متعلق به دوره صفوی است. با وجود پل‌های دوره صفوی و ساسانی می‌توان فهمید که این منطقه در گذشته یکی از مناطق مهم ارتباطی بوده است. پل‌های تاریخی پاتاوه باقی مانده پل تخت شاه نشین بوده که به احتمال بسیار به دوره ساسانی برمی‌گردد.

عکس از ابراهیم عزیزی

تخت شاه‌نشین علاوه بر فرسایش طبیعی، به دلیل عدم آگاهی مردم دچار آسیب‌های انسانی شد
تخت شاه نشين در شهرستان دنا به عنوان يكی از مهم‌ترين و قديمیی‌ترين بناهای تاريخی اين شهرستان واقع در بخش پاتاوه است که با توجه به طغیان‌های رود بشار تخریب و دچار آسیب بسیار شده است. جمعی از شهروندان بخش پاتاوه به دلیل آسیب دیدگی پل، خواستار توجه مسؤلان به حفظ اين بناي تاريخي و ايجاد امكانات رفاهی در اين مجموعه شدند. اداره میراث فرهنگی استان اقدام به بازسازی پل باقی‌مانده از مجموعه پل‌های تاریخی پاتاوه کرد. اهالی شهرستان دنا براین عقیده‌اند که اگر شعبه‌ای از میراث فرهنگی در این شهرستان بود بهتر می‌توانستند از آثار تاریخی شهرستان، حفاظت کنند. تخت شاه‌نشین دارای سنگ‌های حجاری شده تمیزی بوده است، که به دلیل عدم آگاهی اهالی شهر و عدم وجود گروه‌های مردم نهاد فرهنگی در این شهرستان، اهالی پاتاوه آنها را بـرده و در ساختمان‌های خود به عنوان مصالح ساختمانی کار کرده‌اند. همین ناآگاهی در برخورد با این اثر تاریخی یکی از دلایل آسیب دیدن این بنا شده است.

[/HIDE-THANKS]