خاندان برسقی و تحولات دوره سلجوقی

شکوفه حسابی

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2017/08/02
ارسالی ها
7,854
امتیاز واکنش
29,176
امتیاز
1,001
محل سکونت
ترینیداد و توباگو
Abstract​
Bursuqids, as a local governor family during the Seljuq period, were descendants of the Great Bursuq, who was one of the slaves of commanders of Hasanuyeh governors. When Seljuq armies conquered the Jibal, the heirs of Hasanuyeh joined the Seljuqs, then one of them, who called Bursuq, promoted his rank to the extent that was appointed as the first shihna (military commander) in Baghdad. In addition, he was appointed as a ruler of the former Hasanuyehs
possession in Lorestan. He has ruled near 40 years in Seljuq court and his offspring played a key role in the political and military developments during the Seljuq period. Finally, the Bursuqids family was collapsed with the weakness of the Seljuqs and the arrival of new Turkmen powers. Using analytical- historical methods, this study seeks to introduce Bursuqids family, and to show their role in the political and military developments in the Seljuq period. Also, the overall effort is to analyze the political, economic, and social events of the Bursuqids era, rather than merely presenting a historical description
Keywords: Seljuqs, Lorestan, Bursuqids, Amir Kabir Isfahsalar Bursuq
* Corresponding
 
  • پیشنهادات
  • شکوفه حسابی

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/02
    ارسالی ها
    7,854
    امتیاز واکنش
    29,176
    امتیاز
    1,001
    محل سکونت
    ترینیداد و توباگو
    خاندان برسقی و تحولات عصر سلجوقی
    محسن رحمتی*
    چكيده
    برسقیان در جایگاه خاندان حکومت کنندۀ محلی در عهد سلجوقیان، فرزندان و بازماندگان برسق کبیرر، یکری از مامران
    خاندان حسنویه، بودند. هم زمان با ملبۀ ساجقه بر جبال، بازماندگان خاندان حسنویه به آنها پیوستند و یکری از مامران
    آنها با نام برسق، در دربار سلجوقیان پیشرفت کرد. او ضمن انتصاب بره مقرام نرحنگی بدرداد و در حکرم او رین نحنۀ
    سلجوقی در بدداد، حکومت بخشی از اماک و اراضی اربابان سابق خود را در رستان در اختیار گرفت. او نزدیک چهل
    سال با دربار سلجوقی همراهی کرد و فرزندانش با حفظ قلمرو موروث، در تحولات سیـاس*ـی نظامی دورۀ سلجوقی نقرش
    دانتند. سرانجام در نیمه قرن نشم قمری/دوازدهم میادی، با ضعف سلجوقیان و برآمدن قدرت هرای جدیرد ترکمنری،
    خاندان برسقی برافتاد. این پژوهش درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی، در خال معرفی خاندان برسقی، نقش آنهرا
    را در تحولات سیـاس*ـی نظامی دورۀ سلجوقی بررسی کند؛ همچنین تاش کلی برآن است کره بره جرای توصریف صرر
    تاریخی، وقایع سیـاس*ـی و اقتصادی و اجتماعی برسقیان تحلیل نود .
    واژ ههای کليدی: سلجوقیان، رستان، برسقیان، امیراسفهسالار، برسق کبیر​
    *
     

    شکوفه حسابی

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/02
    ارسالی ها
    7,854
    امتیاز واکنش
    29,176
    امتیاز
    1,001
    محل سکونت
    ترینیداد و توباگو
    مقدمه
    در طول تاریخ ایران، خاندان هرای حکومرت کننرد ۀ
    متعددی به صورت محلری در اطررا کشرور ح رور
    دانته اند که در تحولات تاریخی ایرن سررزمین ایفرای
    نقش کرده اند. نناخت تاریخ این خانردان هرا بره فهرم
    بهتر تاریخ ایران کمک می کند. خاندان برسقی ازجملۀ
    این خاندان هاست که از ابتدای حکومت سلجوقیان به
    آنها پیوسته بودند و در پیوند با آنها، رسرتان و نرمال
    خوزستان را در اختیرار گرفتنرد و بعردها نیرز نرواحی
    جنوبی کرمانشاه و حتری همردان را نیرز برر محردود ۀ
    حکومت خود افزودنرد . سریرر ۀ ایرن خانردان در حرد
    فاصل بدداد، یعنی مرکز خافت اسرامی، برا همردان،
    ری و اسپهان، از مراکز قدرت سلجوقیان، قرار دانت؛
    پس برای آنها این امکان وجود دانت که در آن عصرر
    نقشی استراتژیک ایفا کنند .
    نخستین فرمانروای این خاندان، برسق برود کره در
    مقام او ین نحنۀ سرلجوقی در بدرداد منصروب نرد.
    عاوه بر او، فرزندانش نیرز برا حفرظ میرراث پردر در
    تحولات تاریخی دورۀ سلجوقیان تا نیمره قررن نشرم
    قمری ایفای نقش کردند. این پژوهشمی کوند به این
    پرسش ها پاسرخ دهرد : سلسلۀ برسرقی چگونره نرکل
    گرفررت رابرۀ برسررقیان بررا سررلجوقیان چرره
    فرازونشیب هایی دانت حکام این سلسله در تحولات
    سیـاس*ـی و نظامی دورۀ سلجوقی چه نقشی ایفا کردند
    این فرمانروایان در قلمرو خویش بره کردام اقردامات
    سیـاس*ـی و اقتصادی و فرهنگی عمده دست زدند ایرن
    مقا ره در پری آن اسرت کره برا اسرتفاده از روش
    توصیفی تحلیلی و از نوع کتابخانه ای و با تأکید بر منابع
    اصلی، در خال رونن ساختن تاریخ سیاسری خانردان
    برسقی، تحولات مهم سیـاس*ـی و اقتصادی و اجتمراعی
    این سلسله را بررسی کند .​
     

    شکوفه حسابی

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/02
    ارسالی ها
    7,854
    امتیاز واکنش
    29,176
    امتیاز
    1,001
    محل سکونت
    ترینیداد و توباگو
    پيشينۀ پژوهش
    گویا در نتیجۀ کمبود داده های تاریخی، هنوز تراریخ
    این خاندان و نقش آنها در تحولات سیاسری نظرامی آن
    عهد چندان در کانون توجه قرار نگرفته است؛ چنان کره
    جررز کلررود کرراهن (Cahen, 1986: 1/1336-37) و
    ،» برسرق « 712 و 713 ( در مردخل /11 ، یوسفی فر ) 1381
    تاکنون هیچ پژوهشگری دربارۀ برسقیان مرلبری منتشرر
    نکرده است و در ایرن هرر دو مردخل نیرز، از گرزارش
    منحصربه فرد محمدبن عبدا ملک همدانی دربرار ۀ برسرق
    هیچ اسرتفاده ای نشرده اسرت؛ همچنرین مقرا ۀ ایزدپنراه
    ،» خانردان برسرقیان رسرتان « 55 تا 59 (، باعنوان ،1350(
    متن سنگ نونتۀ خرم آباد را معرفی کرده است و دربرار ۀ
    آن توضیح داده است و به علت مفلت از منابع تراریخی،
    نخصریت هرر سره فرمررانروای برسرق نرام خانرردان را
    درهم آمیخته است. مقا ه ای دیگر نیز در نرح احروال و
    اقدامات آق سرنقر برسرقی در عرراق و سروریه و دوران
    جنگ های صلیبی نونته نده اسرت (Alex, 2011: 39-56Mallett) ؛ و ی دربارۀ برسقیان مرلب خاصی نردارد .
    بنابراین این مقا ه درصدد است تا با واکراوی منرابع، در
    خال معرفی خاندان برسقی، نقش آنها را در تحرولات
    سیـاس*ـی نظامی عهد سلجوقی تبیین کند.
     

    شکوفه حسابی

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/02
    ارسالی ها
    7,854
    امتیاز واکنش
    29,176
    امتیاز
    1,001
    محل سکونت
    ترینیداد و توباگو
    پيدایش سلسلۀ برسقی
    سلجوقیان، پرس از ملبره برر خراسران، طبرق رسرم
    ایلیاتی، ایران را بین خود تقسیم کردند و هر دسته ای از
    آنهررا برررای تصررر ناحیرره ای روانرره نررد )اصررفهانی،
    556 (. در ایرن میران، / 1500 ق: 8تا 10 ؛ ابن اثیر، 1399 ق: 9
    ایا ت جبال سهم طدرل و نیروهای تحت فرمان او نرد.
    او نیز در سال 535 ق/ 1053 م برادر مادری خود،، یعنری
    ابراهیم ینال را مأمور کرد تا آن ایا ت را فتح کند. جبرال
    بخش وسیعی از نرواحی مرکرزی و مربری ایرران، حرد
    فاصل بین خوار ری و کویر مرکزی تا حرو ضۀ نررقی
    .)195 : رود دجله را دربرمی گرفت )اصرخری، 1927
    بخر شهرای مربری ایرن پهنۀ وسریع جدرافیرایی از
    ارتفاعات و دره هایی تشکیل نرده برود کره سرر چشمۀ
    رودهای فراوانی بود. موقعیرت کوهسرتانی ایرن ناحیره
    202 (، عاوه بر جلوگیری از تجمرع : )اصرخری، 1927
    مردم در یک منرقه و پیردایش نرهر پرجمعیرت، ترردد
    شکریان و درنتیجه تسرل دو رت مرکرزی را برر ایرن
    ناحیه دنوار می کررد. ازسرو ی دیگرر تناسرب منرقره برا
    زندگی کوچ نشینی و انتدال ما ب اهرا ی بره دامرداری
    203 (، بافتی ایلیاتی به آن داده برود. : )اصرخری، 1927
    ایررن امررر زمینرره را برررای تشررکیل بافررت سیاسرری
    نیمه خودمخترار در آنجرا فرراهم مری کررد کره در کنرار
    حکومت های دیگر نواحی ایران، به حکومت های محلی
    مشهورند.
    نخستین دسته از این نوع حکومت ها در این منرقره،
    خانرردان حسررنویه بودنررد کرره در طررول قرررن چهررارم
    قمری/دهم میادی تمام این ناحیه را از ناپورخواسرت
    : تا اطرا رود زاب در اختیرار دانرتند )ااکرایی، 1367
    368 ترا 370 (. در اوایرل قررن /13 : 120 ؛ ااکرایی، 1388
    پنجم قمری/یازدهم میادی، خاندان محلی دیگرری برا
    نام بنی عناز بخش مربری ایرن قلمررو را در مررب رود
    سریمره از کرخره ترا زاب کوچرک در اختیرار گرفتنرد
    22 و 23 ( و با خاندان حسنویه همسرایه : )بد یسی، 1377
    نردند. خانردان حسرنویه کره بره علرت اخرتا هرای
    درون خاندانی به ندت ضرعیف نرده بودنرد، برا آمردن
    سلجوقیان قدرتشان را از دست دادند )ابن اثیر، 1399 ق:
    ..)539/9
    سلجوقیان با مریع کردن تمام حکومت هرای محلری،
    من قۀ جبال را به صورت یکپارچه زیر فرمران گرفتنرد؛
    اما بسیاری از صاحبان قدرت را در مناطق تحت فرمران
    ابقاء کردند و فق به ابراز اطاعرت آنهرا بسرنده کردنرد
    )اصررفهانی، 1500 ق: 26 (. از ایررن رهگررذر، خانرردان
    بنی عناز را در مرب کرمانشراهان و رسرتان گذانرتند و
    بقایای خانردان کاکویره را در یرزد و اطررا آن حفرظ
    کردند و حکومت رستان و نمال خوزستان را نیز برای
    برسق و فرزندان وی رها کردند.
     

    شکوفه حسابی

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/08/02
    ارسالی ها
    7,854
    امتیاز واکنش
    29,176
    امتیاز
    1,001
    محل سکونت
    ترینیداد و توباگو
    قلمرو برسقيان
    درخصوص میزان متصرفات تحت اختیرار برسرق و
    فرزندانش، اطراع مسرتقیمی در دسرت نیسرت و فقر
    براساس مرا ب پراکنرد ۀ منرابع، حردود تقریبری قلمررو
    تحت فرمان آنها تعیین می نود. قلمرو برسرقی نرواحی
    بین خوزستان تا همدان را دربرمی گرفت؛ و ی مترأثر از
    روابرشان با سلران های سلجوقی، حردود قلمررو آنهرا
    متدیر بود و به میزان آن افزوده می نرد یرا از آن کاسرته
    می ند. به علت اسکان گسر تردۀ عشرایر رر و همچنرین
    زوم کوچ های فصلی ایات بین رسرتان و خوزسرتان،
    دامنۀ متصرررفات آنهررا از نونررتر و دزفررول در نررمال
    خوزستان تا ا شتر و خرم آباد و گراهی حتری ترا دینرور
    امتداد پیدا می کرد. ازآنجاکه نهر نونتر مهم ترین مرکز
    نهری در این قلمرو بود، در منابع، مرکز قلمرو آنهرا را
    .)557 ،306/ نونتر نونته اند )ابن اثیر، 1399 ق: 10
    در اوایل قرن نشم قمری/دوازده میادی و باتوجره
    به حمایت فرزندان برسق از برکیارق در منازعات او برا
    سلران محمد ) نک: ادامه مقا ه(، سرلران محمرد ضرمن
    عزل برسرق دوم از حکومرت رسرتان، من قۀ دینرور و
    توابع آن را به او داد و پس ازمدتی، حکومت همردان را
    / نیررز برره قلمرررو وی افررزود )ابررن اثیررر، 1399 ق: 10
    398 و 399 ؛ ابن قانسی، بی تا: 279 (. کاتب اصرفهانی در
    سال 515 ق/ 1121 میادی، بره صرراحت قلعۀ کفرراش را
    کره ویرانر ههرای آن در روسرتای کفرراش در نزدیکری
     
    بالا