قزوین خانه‌های تاریخی ایران زمین؛ از سنندج تا قزوین

[ATENA_A]

خانه های قدیمی در گوشه وکنار شهرها فضاهايي هستند که از سردر ورودی آن‌ها گرفته تا ستون و ایوان و طاقی‌های‌شان، همه و همه از لحظه‌های سپری شده برای مالکان آن حکایت‌های شنیدنی دارد که برای دانستن آن‌ها باید به سراغ‌شان رفت و سراپا چشم و گوش شد.

در واقع این خانه های زیبا می‌توانند ما را به راحتی پیوند دهند به گذشته پیشینیان این سرزمین تا بدانیم و آگاه شویم از تاریک و روشن زندگی‌شان تا زیباترین احساس نوستالژیک در وجودمان برانگیخته شود.

حال این عمارت‌های چشم نواز و قدیمی كه هنوز هم در دل‌شهرهای ما کنج عزلت گزیده‌اند، منتظر بازدیدكننده‌هایی هستند كه بار دیگر زندگی را به حیاط این خانه‌ها باز گردانند. اگر شما هم دل‌تان پركشیده‌است برای قدم زدن در راهرو‌های این خانه‌های تاریخی و دست‌كشیدن به دیوارهای پرخاطره‌اش، می‌توانید با ما در مطلب پیش روی‌تان همراه شوید. در اين گزارش به معرفي تعدادي از خانه‌هاي تاريخي مشهور ايران پرداخته‌ايم كه باهم مي‌خوانيم.

زندگی به سبک اجدادی در خانه تاريخي سنندج

به گزارش همشهري، خانه ملا لطف ا.. چنان که از نامش برمی‌آید، متعلق به یکی از علمای اهل سنت به نام ملا لطف‌ا... شیخ‌الاسلام بود‌ که در دوره ناصرالدین شاه قاجار، مقام قاضی القضاتی کردستان را برعهده داشت. این خانه به روال همه خانه های سنتی ایران دارای بخش بیرونی (مخصوص مهمانان و مراجعان خانه) و اندرونی (محل سکونت اهل خانه) است.

بعد از مرگ ملالطف ا... این دو بخش از هم جدا شدند و بخش بیرونی توسط شخصی به نام عبدالحمید خان سنندجی، معروف به سالار سعید خریداری شد. او این بخش را در سال 1316 خورشیدی به وزارت فرهنگ واگذار کرد و این نهاد نیز حدود 40 سال بعد آن را به موزه باستان‌شناسی کردستان تبدیل کرد. زیباترین بخش خانه ملالطف‌ا... تالار پذیرایی آن در طبقه اول است که ارسی هفت لنگه آن یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین پنجره‌های گره چینی شده ایران به شمار می‌آید و چشم بینندگان را خیره می سازد.

در این بخش، آثار و مواد فرهنگی به‌دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی در ناحیه کردستان را به نمایش گذاشته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به دو اسکلت چند هزارساله کشف شده در شهرک زاگرس سنندج اشاره کرد. حوضخانه در زیرزمین نیز با تزيینات گچ بری و آینه کاری‌های خود از دیگر بخش‌های زیبای این خانه است. این بخش را به آثار مردم شناسی و پاره ای تابلوها و آثار متعلق به دوره قاجار اختصاص داده‌اند.

 

[ATENA_A]

ابرکوه؛ خانه آقازاده

حالا دیگر کمتر کسی است که خانه آقازاده در شهر ابرکوه از توابع استان یزد را نشناسد. از هنگامی که تصویر بادگیر این خانه پشت اسکناس‌های دوهزار تومانی جدید نقش بسته است، بسیاری از ایرانیان با این خانه که صاحب بزرگ‌ترین بادگیر دوطبقه در ایران است، آشنا شده‌اند. این خانه قاجاری در یکی از محله‌های اعیان نشین ابرکوه به نام محله میدان ساخته شده است و دور و بر آن خانه‌های تاریخی زیادی به چشم می‌آید که برخی هنوز سرپا هستند و بعضی دیگر متروک و نیمه ویران شده‌اند.

خانه آقازاده یک حیاط مرکزی با سه جبهه ساختمان دارد. هر یک از این سه جبهه در فصول مختلف سال و با توجه به زاویه تابش آفتاب مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. بادگیر خانه که موجب شهرت آن میان خانه‌های تاریخی کشور شده است، 18 متر از کف حیاط ارتفاع دارد و در کنار آن یک کلاه فرنگی نیز تعبیه کرده‌اند. وظیفه این بادگیر خنک کردن تالار بزرگ خانه و وظیفه کلاه‌فرنگی نیز تامین روشنایی آن است.ناگفته پیداست که خانه آقازاده مانند بیشتر خانه‌‌های تاریخی ایران در نواحی مرکزی تزيینات فاخر دارد که بهترین نمونه آن را می‌توان در سقف مقرنس کاری شده تالار خانه مشاهده کرد.

بیرجند؛ خانه کلاه فرنگی

در شهر بیرجند یک عمارت تاریخی جالب توجه وجود دارد که به آن ارگ کلاه فرنگی می‌گویند و طبقات مخروطی شکل آن یکی از نمادهای تاریخی این شهر به شمار می‌آید. این بنا در اصل یک خانه تاریخی بوده که در گذر زمان به علت استفاده‌های حکومتی به ارگ شهرت پیدا کرده است. داستان از این قرار است که در اواخر دوره قاجار یکی از امیران بیرجند با دختر میرحسن‌خان از امیران طبس ازدواج کرد.

او برای خوشامد دختر و خانواده‌اش، معمار میرحسن‌خان را از طبس فرا خواند و به یاری او عمارت بسیار مجللی را در بیرجند بنا کرد که به عمارت میرحسن‌خان موسوم شد. تا چند هفته پیش این عمارت در اختیار استانداری خراسان جنوبی بود و بازدید از آن از نظر زمانی محدودیت داشت اما حالا طبق توافق استانداری و اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی، این عمارت زیبا در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته تا پس از پاره‌ای اقدامات مرمتی، به شکل گسترده‌تر و بهتری پذیرای گردشگران باشد.

 

[ATENA_A]

تهران؛ عمارت مسعودیه

عمارت مسعودیه تهران خانه قاجاری بسیار بزرگی است که در دوره قاجار ساخته شد و از آن مسعود میرزا ظل السلطان، فرزند ناصرالدین شاه قاجار بوده. البته ظل السلطان به این علت که حاکم اصفهان و مناطق وسیعی از جنوب ایران بود، بیشتر اوقات در اصفهان اقامت داشت اما این موضوع مانع از آن نمی‌شد که با ثروت هنگفت خود خانه مجللی نیز در تهران برای خود بنا کند. در گذر زمان، بخش‌هایی از این خانه از میان رفته اما هسته اصلی آن با چند عمارت بسیار زیبا همچنان باقی است.

اکنون عمارت مسعودیه، شامل بخش‌هایی چون دفاتر اداری، رستوران و کافی شاپ، عکاسخانه و تماشاخانه است و برنامه‌های فرهنگی و هنری متنوعی مانند کنسرت‌های موسیقی در فضای چند هزارمتری آن به اجرا درمی‌آید. به گونه‌ای که می‌توان آن را یک ظرفیت تازه و رو به رشد گردشگری در پایتخت تلقی کرد.

قزوين؛ خانه اميني‌ها

در قزوین خانه امینی ها را به نام حسینیه امینی‌ها می‌شناسند زیرا این خانه مدت‌هاست که کاربری خود به عنوان خانه را از دست داده و به عنوان حسینیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خانه با چند دست حیاط در دوره قاجار ساخته شده و متعلق به یکی از تجار بزرگ قزوین به نام «حاج محمدرضا امینی» بوده است. زیباترین بخش خانه امینی‌ها سه تالار بزرگ و مجلل آن است که با ارسی‌های 9 دهنه و گره چینی شده از هم جدا می‌شوند اما هر وقت که مراسم مذهبی برقرار باشد، ارسی‌ها را بالا می‌زنند و تالارها تبدیل به یک حسینیه بزرگ می‌شوند.

در واقع آنچه باعث شهرت و محبوبیت خانه امینی‌ها نزد گردشگران شده، همین ارسی‌ها و گره چینی‌های بسیار ظریف‌شان است که لااقل در شهر قزوین نظیر ندارد. زیرزمین خانه نیز در نهایت زیبایی ساخته شده اما اکنون استفاده خاصی از آن به عمل نمی‌آید. این خانه هم‌اکنون تحت نظارت اداره اوقاف و امور خیریه اداره می‌شود و اگر مراسم سوگواری در آن برقرار نباشد، امکان گردش آزاد و عکاسی در آن فراهم است.