البرز حسینیه و پل تاریخی برغان (ساوجبلاغ)

[❤ASAL_M❤]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

حسینیه اعظم​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

تکیه محل بالا در ضلع شمالی میدان (مزار قدیمی) واقع است و دو طبقه دارد. طبقه همکف یا اول، دارای 10 حجره است مخصوص عزاداران، شاه‌نشین (ضلع شمالی بنا نقطه مقابل در) فضای ورودی مردانه و زنانه، اتاق تعزیه‌خوان‌ها، رخت کن، انبار، راه‌پله‌ها، تخت تعزیه‌خوان‌ها و کف بنا. این طبقه ویژه مردان است. طبقه دوم معجرها و راهروهایی دارد ویژه زنان. ساختمان حسینیه تیروچوبی است و دیوارها همه از خشت خام و کاهگل. سقف حسینیه از سال 1374 شمسی دارای یک پوشش دایمی با ستون‌ها و خرپاهای سنگین آهنی و پی‌بتنی شده است اما سابقاً در ایام برگزاری تعزیه، سقف را با چادری چند تکه و بزرگ از جنس کرباس و بر روی سه تیرک، هر یک به ارتفاع 15 متر می‌پوشاندند و با طناب‌های بسیار آن را به سر تیرهای بیرون زده از سقف می‌بستند. چادر را پس از دهه تعزیه‌خوانی جمع می‌کردند و در انبار می‌گذاشتند.در قدیمی حسینیه در ضلع جنوبی بنا قرار دارد که عرض آن 5/2 متر و ارتفاعش به 45/2 متر می‌رسد و شامل دو لته است که هر لته از سه قسمت تشکیل شده است و توسط شاخی از چوب که بالای چارچوب در قرار دارد به دیوار تکیه داده شده است. در بین دو لته، دماغه قرار دارد که به وسیله پنج گل‌میخ که روی پولک قرار دارند به یک لته وصل شده است. روی هر لته 14 گل‌میخ قرار دارد. پاشنه، در پاشنه گردی که در زمین قرار دارد تعبیه شده در از پشت، دارای کلونی است (فکور، ص 77) بر یک لنگه‌ی در کوبه‌ای حلقه‌ای دیده می‌شود که حاجتمندان بر آن چنگ می‌زنند و نیاز خویش می‌طلبند.​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

سر در حسینیه سال 1367 شمسی بازسازی شده است و در کاشی آن عمر بنا تا همان تاریخ 540 سال بیان شده است یعنی ساخت حسینیه به حدود سال‌های 860 ق (زمان فرمان‌روایی آخرین شاه رستمدار) نسبت داده شده و محتمل است پایه‌گذاری این بنا به عنوان تکیه مربوط به همان سال‌ها باشد؛ زیرا ایجاد هر بنایی در یک مکان آن هم با این وسعت و دقت اغلب بدون سابقه و علت نیست.​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در سر ستون شرقی بخش شاه‌نشین سال ساخت بنا 931 ق ذکر شده است و در سر ستون غربی شاه‌نشین نام معمار یا بنای تکیه استاد باقر قزوینی آمده است. اما طبقه دوم حسینیه دیرتر و در زمان قاجاریه بنا شد و معمار آن استاد اسماعیل بنا بوده است. برغانی‌ها هر سال در این حسینیه تعزیه‌خوانی را برپا می‌کنند و در دهه‌ی اول ماه محرم، حداقل 10 مجلس تعزیه می گیرند. ناگفته نماند غیر از حسینیه اعظم در محله‌ پایین برغان، تکیه دیگری با قدمتی بسیار وجود داشت که در سال 1376 تجدید بنا شد. اکنون در آن تکیه نیز تعزیه‌خوانی می‌شود. در سال‌های گذشته تعزیه‌خوان‌ها، اغلب محلی بودند و شهرتی بسیار در این هنر آیینی داشتند چنان که در تهران نیز شناخته شده بودند. پیران و بزرگانی محلی می‌گویند در عهد قاجاریه برخی تعزیه‌خوان‌های برغانی دهه‌ اول را در تهران (تکیه دولت) تعزیه‌ می‌خواندند و دهه دوم را در برغان. نسخه‌های موجود محلی نیز با نسخ تهران یکی و مطابق است.​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

در کنار هر دو حسینیه مسجدی نیز هست. در کنار مسجدها در قرن سیزدهم قمری حوزه دینی و مکتب‌خانه وجود داشت حتی دکان‌های ورّاقی و نسخه‌نویسی از کتاب‌ها دایر بود. لازم به ذکر است که از برغان علمای بزرگی برخاسته که در تهران، قزوین، اصفهان، کربلا و … شهرتی بسیار داشتند. از علمای قرن دوازدهم قمری ملامحمد ملائکه (متوفی 1200ق) بوده که اکنون آرامگاه وی در برغان است. در قرن سیزدهم سه فرزند ملائکه، عالمانی خوشنام و نامدار، گاه در برغان حضور می‌یافتند و مجالس درس و بحث و منبر دایر می‌کردند. یکی ملامحمدتقی برغانی (شهید ثالث) که مدفنش در قزوین است، دیگری ملامحمدصالح برغانی (مفسر کبیر قرآن) و سومی ملامحمدعلی برغانی، هر دو مدفون در کربلا.



​

[/BCOLOR]
[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

​

[/BCOLOR]