اصفهان خانه تاریخی طباطبایی (کاشان)

[❤ASAL_M❤]

[BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]

یکی از زیباترین و دیدنی ترین بناهای تاریخی کاشان، خانه طباطبایی است که در محله سلطان امیر احمد در بافت قدیم کاشان واقع شده است. این خانه که از شاهکارهای هنر معماری قدیم به شمار می رود به وسیله مرحوم سیدجعفر طباطبایی – از تجار معروف فرش آن زمان – در سال ۱۲۵۰هجری قمری ساخته شده است. خانه طباطبایی همچون دیگر بناهای تاریخی آن زمان برخوردار از تزئینات مجلل و باشکوه، اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه است.
مجموعه خانه طباطبایی مشتمل بر ۳ بخش اندرونی بیرونی و بخش مخصوص خدمه است .مجموعه خانه تاریخی طباطبایی با ۴۷۰۰ مترمربع وسعت دارای ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب (زیرزمین)، ۳ بادگیر و ۲ رشته قنات است.معماری خانه طباطبایی به شیوه معماری حجاب دار، گودال باغچه، متقارن و درون گر است.
خانه تاریخی طباطبایی که به وسیله هیات امنای مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان خریداری و در سال های ۱۳۷3 تا ۱۳۷۶ با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسئولان وقت وزارت و معادن و فلزات طبق نقشه اصلی و نخستین موردمرمت و بازسازی قرارگرفت در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۵۰۴ به ثبت رسیده است.
مجموعه تاریخی خانه طباطبایی هم اکنون زیرپوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره می شود.
​

​

​

[/BCOLOR]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
گاه بشر از تمام قدرت تفکر خود استفاده می کند تا اثری بی نقص را بیافریند؛ اثری که با هنر در می آمیزد و تبدیل به یک شاهکار می شود...

از این دست شاهکارها در سراسر ایران وجود دارند و به هر شهری که قدم بگذارید نمونه ای از آنها را می بینید. سازه هایی تاریخی که قد برافراشته و علم و هنر معماری را به نمایش گذاشته اند. از کنارشان که می گذرید ناخودآگاه متوقف می شوید و برای لحظاتی به تاریخ سفر می کنید. در میان این سازه های گوناگون، خانه های تاریخی جلوه خاص دیگری دارند. آنها میزبان خانواده هایی بوده و غم و شادی آنها را نظاره کرده اند.

آنچه که در خانه های تاریخی ایران به چشم می آید، حکایت از شناخت عناصر معماری و هنر به کارگیری و ترکیب آنها دارد. گویی معماران قدیم با دانشی تجربی هر آنچه که در دیار خود می یافتند را برای خلق یک اثر ماندگار به کار می گرفتند. سال ها طول می کشید تا معمار حاصل کار و تجربه اش را ببیند اما یک لبخند رضایت بر لب صاحبخانه کافی بود تا تمام خستگی ها از تن او زدوده شود.

امروز قصد ورود به یکی از همین خانه ها را داریم که نامش برای بسیاری از دوست داران تاریخ و معماری آشناست. با هم راهی شهر کاشان می شویم و به خانه طباطبایی ها قدم می گذاریم.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
چرا خانه طباطبایی ها؟

• خانه طباطبایی ها یکی از خانه های ارزشمند ایران است که عناصر معماری ایرانی را به خوبی می توان در آن دید.
• این خانه در محله ای تاریخی واقع شده و در کنار بازدید از آن می توانید از آثار دیگری نیز بازدید کنید.
• خانه طباطبایی ها به دلیل زیبایی های خاص خود به عروس خانه های ایران شهرت دارد.

مناسب برای

عموم مردم که علاقه به آشنایی با بناهای تاریخی دارند.

فعالان، دانشجویان، پژوهشگران و علاقه مندان به رشته های گردشگری، معماری، مرمت، تاریخ و عکاسی

نامناسب برای

سالمندان و ناتوانان جسمی در بالا رفتن از پله های بناها دچار مشکل می شوند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]

آشنایی با خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران

در یکی از محله های تاریخی کاشان به نام سلطان امیراحمد و پس از گذر از کنار چندین بنای تاریخی به خانه ای می رسیم که در جوار بقعه مطهر امامزاده سلطان امير احمد(ع) از فرزندان امام موسی كاظم (ع) قرار دارد. این ساختمان به خاطر داشتن زیبایی های بی بدیلش به عروس خانه های ایران شهرت دارد و شاهکاری از هنر معماری قدیم به شمار می رود.

این خانه 4730 مترمربع وسعت دارد و بخش های متفاوتی را با کاربری های متنوع شامل می شود. هر گوشه از این خانه بر طبق اصولی خاص و هوشمندانه ساخته شده و در عین زیبایی، کلیه نیازهای ساکنان در آن پیش بینی شده است. خانه های بزرگ به صاحبان ثروتمند خود این فرصت را می دادند تا علاوه بر خودشان، فرزندان آنان نيز پس از ازدواج در همان خانه زندگی کنند. علاوه بر این، محلی برای تجارت و برگزاری مراسم نیز بوده اند.

تزیینات مجلل و باشکوه داخلی و بیرونی همچون گچ بری های هنرمندانه و به کارگیری شیشه های رنگی و ارسی، حفظ اصالت معماری ایرانی و اسلامی و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه از ویژگی هایی است که خانه طباطبایی های کاشان را به یکی از منحصر به فردترین بناهای تاریخی ایران تبدیل می کند.

شاید اگر کسی از این ویژگی ها خبر نداشته باشد با دیدن درِ ورودی خانه به راحتی از کنار آن عبور کند؛ اما با ورود به خانه تصاویری تازه و متفاوت از خانه های ایرانی در ذهن تان شکل خواهد گرفت که هیچ گاه فراموش نخواهند شد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
تاریخچه خانه طباطبایی ها
صاحبِ خانه طباطبایی ها، یکی از تاجران بین المللی فرش از اهالی نظنز و مقیم کاشان بود که با نام حاج سيد جعفر طباطبايی نطنزی شناخته می شد و فرش های نفیسی را به روسیه و هند صادر می کرد. وی در حدود سال 1250 هجری قمری تصمیم به ساخت خانه ای مجلل در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان اميراحمد گرفت تا خانواده اش را در آن اسکان دهد. او معمار معروف کاشانی، استاد علی مريم، هنرمند برجسته دوره قاجار، را به عنوان مامور طراحی و ساخت این خانه انتخاب کرد. معمار موظف شد با استفاده از هنر و مهارت خود خانه باشکوهی را بنا کند. وی که سازنده خانه بروجردی‌ها و سرای امین الدوله نیز بود، توانست در مدت 10 سال ساخت این خانه را به پایان برساند.

برای جلوه دادن به این خانه، نیاز به تزییناتی شکوهمند بود، پس یکی از شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، گچ بری و نقاشی های آن را برعهده گرفت و زیر نظر استاد خود به ایجاد طرح هایی منحصر به فرد مشغول شد. ميرزاابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنيع الملک که هنرمند بزرگ و نقاش‌باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار بود به دلیل مراوداتی که با صاحب خانه داشت پذیرفت که نظارت بر کار گچ بری و نقاشی را بر عهده بگیرد و همین امر بر ارزش و اعتبار خانه طباطبایی ها افزود. به دلیل آنکه صاحب خانه در کار تجارت فرش بود کلیه نقوش گچ بری از نقش های فرش ایرانی و گل و مرغ اسلیمی الهام گرفتند و در نهایت شکوه اجرا شدند.

این خانه تاریخی پس از گذشت سال ها به وسیله هیات امنایِ مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان، از صاحبان آن خریداری شد. این بنا در سال های 1373 تا 1376 با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسوولان وقت وزارت معادن و فلزات مورد مرمت قرار گرفت و طبق نقشه اصلی بازسازی شد.

خانه تاریخی طباطبایی ها با شماره ثبت 1504 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و تحت نظر سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره می شود.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Photo by : Ali Kordzadeh
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
به خانه وارد می شویم

از درون کوچه قدم به درون این خانه به ظاهر ساده می گذاریم و ورود به دنیایی متفاوت را تجربه می کنیم:

1- وروردی و هشتی

وسعت خانه طباطبایی ها سبب شده تا 5 درِ ورودی برای آن تعبیه شود. از میان این ورودی ها امروزه تنها وروردی اصلی قابل استفاده است که پس از گذر از راهرویی پر پیچ و خم به هشتی می رسد. هشتی فضایی هشت ضلعی در ورودی خانه است که برای انتظار مهمان به کار می رود. وجود راهروهای پر پیچ و خم منتهی به هشتی خانه طباطبایی ها دو مزیت دارد :

* خانه و ساکنان آن را از دید غریبه ها در بیرون از خانه محفوظ می دارد و مانع دید مستقیم آنها می شود.

* اختلاف ارتفاع خانه با کوچه که در نتیجه استفاده از شیوه گودال باغچه به وجود آمده است، دیگر به چشم نمی آید.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
2- قسمت بیرونی خانه

به هنگام بازدید از خانه طباطبایی ها پس از هشتی، وارد قسمت بیرونی خانه می شوید که حیاطی چشم نواز با سنگ های سفید دارد و حوض بزرگی را در میان خود جای داده است. این حوض علاوه بر آبیاری درختان و استفاده ساکنان خانه، نقش مهمی را در زیبایی حیاط ایفا می کند.

بخش بیرونی خانه از سایر قسمت ها بزرگتر و دارای ارتفاع بیشتری است. این قسمت دارای حیاطی به شکل مربع مستطیل است و در گوشه های خود پَخی هایی دارد.

این حیاط به هنگام برگزاری مراسم هایی همچون نوروز و تعزیه محرم و صفر مملو از جمعیت می شده است و مردم از فقیر و غنی مهمان این خانه می شدند. در چهار سوی حیاط فضاهای مختلفی وجود دارند که عبارتند از:

* شاه نشین

زیباترین قسمت خانه طباطبایی ها در جبهه جنوبی و در قسمت بیرونی آن قرار دارد. این قسمت مخصوص پذیرایی از مهمانان و بازرگانانی بود که برای تجارت دعوت می شده اند و همچنین محلی برای برگزاری جشن ها بوده است. این بخش، اتاقی هفت دری با سقف بلند است که با عنوان تالار بزرگ یا اتاق شاه نشین شناخته می شود و به سبب وجود قطعات زیاد آینه در میان گچ بری های آن، به تالار آینه نیز شهرت دارد.

تزیینات نقاشی، مقرنس بندی و قطار بندی در کنار آیینه کاری و گچ بری جلوه این قسمت از خانه را دو چندان می کنند. یکی از جالب ترین تزیینات این قسمت، پنجره های مشبکی هستند که با گچ درست شده اند و همچون پارچه توری ظریفی دیده می شوند.

وجود نورگیرها و پنجره های مشبک رنگی و پنجره های کناری دو جداره که عمودی باز و بسته می شوند بر زیبایی این اتاق افزوده اند و هنر معماری ایرانی را به رخ می کشند.

در دو سوی اتاق شاه نشین اتاق هایی موسوم به گوشواره قرار دارند. هنگامی که تعداد مهمانان کم بوده و یا اهمیت زیادی برای صاحبخانه نداشتند از آنها برای سکونت مهمانان استفاده می کردند.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
* ایوان آینه

در جلوی تالار شاه نشین، ايوانی مزین به هنر آيينه کاری و گچ بری های جالب وجود دارد که محل خوبی برای نشست و استراحت مهمانان به هنگام عصر بوده و امکان لـ*ـذت بردن از فضای حیاط را فراهم می کرده است.

سقف این ایوان باشکوه ترین قسمت خانه است چرا که با هنر آینه کاری، نقش فرش کاشان که به لچک و ترنج شهرت دارد، به زیبایی هر چه تمام تر بر روی آن پیاده سازی شده است. گفته می شود که در گذشته فرشی با همین نقش را بر روی ایوان پهن می کردند تا انعکاس تصویر آن در آینه کاری، نقش زیبای فرش را در سقف کامل کند و شکوهی دو چندان به این قسمت ببخشد.

در میان نقوش لچک و ترنج سقف، آینه کاری هایی به شکل ستاره نیز دیده می شود. این ستاره ها نمادی از اهمیت آسمان شب در مناطق کویری هستند و زیبایی آن را به رخ بینندگان می کشند.

پسر ارشد صاحب خانه، سید علی طباطبایی، به کار واردات فانوس از دولت عثمانی آن روزگار مشغول بوده است. وی فانوس هایی را در این قسمت آویزان کرده بود تا به هنگام شب نشینی، آنها را روشن کنند و افراد از انعکاس نور فانوس ها در آینه های کوچک لـ*ـذت ببرند. استفاده از هنر آینه کاری انتخابی هوشمندانه در معماری نیز بوده است چرا که انعکاس نور در آنها به افزایش روشنایی نیز کمک می کند.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
* اتاق های بخش بیرونی

دور تا دور حیاط بیرونی را اتاق هایی فراگرفته اند که به دو نوع زمستانه و تابستانه تقسیم می شوند:

* اتاق های بخش زمستانه مجهز به شومینه هستند و سقف های کوتاهی دارند. موقعیت قرارگیری آنها به گونه ای است که از ظهر تا غروب آفتاب از گرما و نور خورشید بهره مند شوند. از سوی دیگر سقف کوتاه و دولایه آنها باعث می شده تا گرما در آنها حفظ شود و ساکنان بتوانند در دمای منفی 20 درجه نیز به راحتی در این اتاق ها زندگی کنند. اتاق های بخش زمستانه به اتاق های آیینه نیز شهرت دارند چرا که با ایستادن در مقابل یکی از درها و توجه به درهای دیگر، تکرار چهارچوب درها مانند تصویری در آیینه های موازی، جلب توجه می کند و گویی تصاویر درها در آینه تکرار شده اند.

* اتاق های تابستانه در یک ردیف به گونه ای قرا گرفته اند که خطی مرزی بین حیاط خدمه و حیاط بیرونی را ایجاد می کنند. این اتاق ها فاقد شومینه هستند و به گونه ای ساخته شده اند که از گزند تابش آفتاب تابستان در امان باشند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
* حیاط خلوت

در دو طرف اتاق شاه نشین و پشت اتاق های گوشواره، حیاط های كوچكی به نام حیاط خلوت وجود دارند که به صورت قرینه یکدیگر احداث شده اند و به هنگام حضور مهمانان در اتاق شاه نشین یا گوشواره، خدمه خانه در آن ها مستقر می شدند. از سوی دیگر این حیاط ها نقش مهمی را در دریافت و تامین نور اتاق های اطراف ایفا می کردند و نقش نورگیر را بر عهده داشتند. حیاط های خلوت نیز مزین به هنر نقاشی هستند و از آثار نفیس کاشان به شمار می روند. این نقاشی ها زندگی مردم در روزگاران گذشته را به تصویر می کشند و فعالیت هایی همچون حفر قنات، آماده سازی کاهگل، شکار و ... را نشان می دهند.

این حیاط ها به شکل هشت و نیم هشت هستند که دور تا دور آنها بناهایی دو طبقه قرار دارند. به هنگام بهار و تابستان در این مکان مراسمی برگزار می شده که در آنها طبقه اول محل تجمع مردان و طبقه دوم محل تجمع زنان بوده است. سقف این حیاط ها به صورت ذوزنقه است و یک حوض هشت ضلعی نیز در وسط آنها دیده می شود. شکل ذوزنقه موجب می شود تا به هنگام بارش باران هیچ آسیبی به بن ساختمان نرسد و آن را برای مدت طولانی تری حفظ کند.

در حیاط خلوت شرقی راه پله ای وجود دارد که به بهارخواب می رسد و راه دیگری نیز برای دسترسی به فضای اصطبل دارد. اصطبل خانه طباطبایی ها بر دو نوع دایم و موقت بوده است و هر یک کاربرد خاص خود را داشتند. میهمانان از درب شاه نشین در نزدیكی اتاق شاه نشین وارد خانه می شدند. خدمه نیز از همین در وارد می شدند و پس از قرار دادن حیوانات در اصطبل از طریق راه پله ای جداگانه به بخش خدمه می رفتند.

[/HIDE-THANKS]