خرس بزرگ آسمانی (دب اکبر)

[baten kaitos]

هفت ستارهٔ پر نورنقش دب اکبر (آبگردان یا ملاقه)را پدید می‌آورند چهار ستاره که کاسه را تشکیل می‌دهند با‍‍ نام های‌‍ دبه‌‍ مراق فخذ ومغرز معروف اندکه همه اسامی عربی اند دبه به معنای خرس است ومراق به معنی گرده و فخذ ومغرز به ترتیب به معنای ران دم خرس اند ستاره‌هایی که دستهٔ آب گردان را تشکیل می‌دهندبه نام‌های قائد عناق وجون موسوم اند و باز هم نام‌های عربی به معنای (جلو دار) و(بز غاله)اند ومعنای دقیق جون هنوز مورد اختلاف است در نزدیکی عناق ستاره کوچک سها قرار دارد اعراب این دو ستاره را اسب و سوار می‌نامیدند.روشنی ظاهری هفت ستارهٔ آب گردان با هم فرق می‌کند جون پر نور ترین آن‌ها ومغرز کم فروغ ترین شان است.
یکی از نخستین نام‌هایی که به این صورت فلکی داده شد (خرس بزرگ بود) دلیل این نام روشن نیست زیرا که ناظر به سختی می‌تواندطرح بدن خرس یا حیوان دیگری را در این صورت ترسیم کند. بنابر افسانه‌ای کهن خرس نشان دهندهٔ کالیستو دختر شاه آرکادیا و معشـ*ـوقهٔ ژوپیتر بود و ژوپیتر برای حفاظتش او را به شکل خرسی در آورد و بر آسمان‌ها نهاد. بنابر افسانه‌ای دیگر روح بزرگ خرس بزرگ را با قصد وعمد بر آسمان نهاد تا گاهشمار خرس‌های زمینی باشد در نیم سالی که خرس بزرگ بر ارتفاعی کم جای دارد همهٔ خرس‌های زمینی در غارهای خود می‌ مانند و خود را گرم نگه می‌دارند. وقتی خرس بزرگ در آسمان اوج می‌گیرد خرس‌ها نیز غار هایشان را ترک می‌کنند زیرا تابستان آغاز شده است.
نام‌های دب اکبر و آب گردان هنوز مصطلح اند نام علمی این صورت فلکی ترجمهٔ لاتینی خرس بزرگ یعنی ursa major است در انگلستان این صورت را گاو آهن یا ارابه نامند در پارسی نیز این صورت فلکی هفت اورنگ است.