روزی که کوبا و ایالات متحده پس از نیم قرن روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند فضای مقابل سفارت جدید کوبا در واشنگتن، فضایی مسرتبخش بود. یک گروه موسیقی بسیار پر سر و صدا، سرود ملی کوبا را مینواختند و یک گارد تشریفاتی سه نفره به سمت محوطهٔ چمن مقابل سفارت رژه رفته و پرچم کشور را در آنجا نصب کردند. پانصد نفر از مقامات بلندپایه در ساختمان سفارت، که نزدیک به یک قرن قدمت دارد، حضور یافتند: دیپلماتهای ارشد آمریکایی، هیات اعزامی از کوبا و قانونگذاران آمریکایی. حتی دنی گلاور یکی از بازیکنان هالیوود هم در این مهمانی حاضر بود.
اما در همان روز اواسط جولای، در فاصلهٔ دو مایلی از این محل، یک اتفاق بسیار مهم تاریخی نیز در شرف وقوع بود بدون اینکه یک خبرنگار یا عکاس رسانهای حضور داشته باشد تا چنین لحظهای را به ثبت برساند. مارتین داهیندن، سفیر سوئیس در آمریکا در سکوت تابلوی کوچک طلایی را از دیوار جدا کرد؛ این پلاک دولت سوئیس را به عنوان «حافظ منافع» کوبا در ایالات متحده معرفی میکرد.
با چرخاندن چندین پیچ برای کندن پلاک، نقش ۵۴ سالهٔ سوئیس به عنوان واسطه میان هاوانا و واشنگتن پایان یافت. شاید بتوان گفت این طولانیترین زمانی است که یک دولت (سوئیس) حافظ منافع دولت دیگری در یک کشور خارجی بوده است. به دلیل از سرگیری روابط، ایالات متحده و کوبا برای تماس با یکدیگر به سوئیس احتیاج ندارند. به این ترتیب ماموریت سوئیس که در سال ۱۹۶۱ در زمان قطع رابـ ـطهٔ دولت آیزنهاور با حکومت کمونیستی فیدل کاسترو آغاز شده بود، پایان یافت. روز ۲۰ جولای، در هیاهو و شلوغی اطراف سفارتخانهها در کوبا و واشنگتن، نقش بسیار مهم سوئیس در طول زمان دشمنی دو کشور محو شد.
اکنون دولت سوئیس مجموعهٔ اسنادی را در اختیار فارن پالیسی قرار داده است که در آن به وظیفهٔ خطیر این کشور در طول این مدت، از زمان بحران موشکی گرفته تا مهاجرت جمعی مردم کوبا به آمریکا در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، از منظر جدیدی اشاره شده است. پیتر کورنبلا، تاریخپژوه و یکی از نویسندگان کتاب «تونل مخفی به کوبا»، کتاب جامعی که دربارهٔ مذاکرات مخفیانهٔ ایالات متحده و کوبا در طول جنگ سرد نگاشته شده است، میگوید: «این یک داستان بسیار غنی و کمتر شنیده شده از کشوری است که در اوج خصومتها، خود را وقف پیشبرد دیپلماسی میان واشنگتن و هاوانا کرد.»
به طور معمول نقش یک کشور «حافظ منافع» همچون سوئیس به صدور گذرنامه و اسناد مربوط به روادید، استرداد یادداشتهای دیپلماتیک و حفاظت از شهروندان کشور مربوطه خلاصه میشود. اما آرشیو سوئیس نشان میدهد که در روزهای تاریک جنگ سرد، نسلی از دیپلماتها یک رابـ ـطهٔ خاص و بسیار نزدیک با کاسترو و مقامات ارشد آمریکایی ایجاد کردند و از درگیریهایی که میتوانست به جنگ جهانی سوم ختم شود، تنشزدایی کردند.
ساختمان هفت طبقهٔ سفارت آمریکا در کوبا - در بلوار مالکن کنار دریا - وجودش را مدیون محافظان سوئیس است. طبق اسناد سوئیس، دولت کوبا قصد داشت تا در سال ۱۹۶۴ ساختمان سفارت آمریکا را ملی کرده و آن را به وزارت شیلات کوبا بدل کند. اگر به خاطر پافشاری امیل اشتادلهافر، سفیر اسبق سوئیس در هاوانا نبود، ایالات متحده برای همیشه مالکیت این ساختمان چندین طبقهٔ ساحلی را از دست میداد.
داهیندن، سفیر کنونی سوئیس در ایالات متحده به فارن پالیسی گفت: «جرات بسیار زیادی میطلبید ولی کوبا مهمترین مسالهٔ زندگی اشتادلهافر بود.» پرتنشترین دوران، ۲ فوریهٔ سال ۱۹۶۴ بود؛ گارد ساحلی ایالات متحدهٔ آمریکا چهار کشتی ماهیگیری کوبا را متوقف و خدمهٔ آن را بازداشت کرد. کوبا در پاسخ به این عمل، ذخیرهٔ آب پایگاه دریایی ایالات متحده در خلیج گوانتانامو را قطع و تلاش کرد تا ساختمان سفارت ایالات متحده در هاوانا را مصادره کند. طبق اسناد سوئیس، در اینجا بود که اشتادلهافر شخصا وارد عمل شد. او درهای سفارت را قفل کرده و اعلام کرد «این یک ملک دیپلماتیک است و برای زیر پا گذاشتن کنوانسیون ژنو باید از روی جنازهٔ من عبور کنید.» او به کوباییها هشدار داد که سوئیس این عمل را «بسیار غیردوستانه و سختگیرانه» میشمارد. داهیندن میگوید: «اشتادلهافر خط قرمز را مشخص کرد. اگر او در آن زمان در آنجا حضور نداشت، اتفاقات به شکل دیگری پیش میرفت.» پس از این تقابل پرتنش، مقامات عقبنشینی کردند و این آخرین باری بود که کوبا سعی کرد تا ساختمان سفارت آمریکا را مصادره کند.
کورنبلا پس از مطالعهٔ اسناد سوئیس گفت: «آنچه که بیش از همه به نظرم جالب و مهم میآید این است که نقش سوئیس فراتر از حفاظت از منافع آمریکا بود. در تلاش برای پایان بخشیدن به اختلاف جنگ سرد و نزدیک ساختن هاوانا و واشنگتن، سوئیس به یکی از عوامل کلیدی و قابل اعتماد بدل شد.»
آمریکاییها معمولا سوئیس را برای رشته کوههایش، پولشویی، شکلات داغ و بیطرفی سیـاس*ـیاش میشناسند: مشخصهای که گاه به اصولگرایی، خونسردی و یا بزدلی تعبیر میشود. در روزهای پرآشوب قرن بیستم برای کشوری که مردمش به زبانهای ایتالیایی، فرانسوی، آلمانی و رومانش تکلم کرده و از نظر جغرافیایی مابین قدرتهای امپریال اروپایی قرار گرفتهاند، حفظ بیطرفی برای سوئیس به معنای حفظ بقا بود. سوئیس که در بین دو جنگ بیطرفی خود را حفظ کرده بود در طول جنگ جهانی دوم بیش از ۲۰۰ درخواست از کشورهای درگیر دریافت کرد، آنها احتیاج داشتند با دشمنان قسمخوردهشان تماس بگیرند.
اسناد نشان میدهند زمانی که دولت آیزنهاور نخستین بار در سال ۱۹۶۰ پیشنهاد کرد که سوئیس نمایندهٔ آمریکا در کوبا شود، سوئیس غافلگیر شد: «به خصوص با توجه به کوچک بودن هیات دیپلماتیک سوئیس در مقایسه با کشورهای دیگری همچون بریتانیا.» اما تجربهٔ دراز مدت سوئیس در حفاظت از منافع کشورهای بیگانه به جنگهای فرانسه و پروس در سالهای ۱۸۷۱-۱۸۷۰ بازمیگشت و این باعث شده بود که سوئیس یک کاندیدای مناسب برای آمریکا باشد.
پس از آنکه سوئیس موافقت کرد نمایندهٔ ایالات متحده بشود، اولویت دیپلماتهایش در جزایر کارائیب بر آن قرار گرفت که دولت انقلابی تازه تاسیس کاسترو را آموزش دهند تا قوانین بینالمللی و رعایت حقوق کشورهای حافظ منافع را بشناسد؛ همچنین در اسرع وقت به تعداد کارمندانشان افزود. در اسناد آمده است که: «۹ کارمند سوئیسی به سرعت اعزام شدند تا جایگزین ۶۰ کارمند ایالات متحده شوند.»
اما در همان روز اواسط جولای، در فاصلهٔ دو مایلی از این محل، یک اتفاق بسیار مهم تاریخی نیز در شرف وقوع بود بدون اینکه یک خبرنگار یا عکاس رسانهای حضور داشته باشد تا چنین لحظهای را به ثبت برساند. مارتین داهیندن، سفیر سوئیس در آمریکا در سکوت تابلوی کوچک طلایی را از دیوار جدا کرد؛ این پلاک دولت سوئیس را به عنوان «حافظ منافع» کوبا در ایالات متحده معرفی میکرد.
با چرخاندن چندین پیچ برای کندن پلاک، نقش ۵۴ سالهٔ سوئیس به عنوان واسطه میان هاوانا و واشنگتن پایان یافت. شاید بتوان گفت این طولانیترین زمانی است که یک دولت (سوئیس) حافظ منافع دولت دیگری در یک کشور خارجی بوده است. به دلیل از سرگیری روابط، ایالات متحده و کوبا برای تماس با یکدیگر به سوئیس احتیاج ندارند. به این ترتیب ماموریت سوئیس که در سال ۱۹۶۱ در زمان قطع رابـ ـطهٔ دولت آیزنهاور با حکومت کمونیستی فیدل کاسترو آغاز شده بود، پایان یافت. روز ۲۰ جولای، در هیاهو و شلوغی اطراف سفارتخانهها در کوبا و واشنگتن، نقش بسیار مهم سوئیس در طول زمان دشمنی دو کشور محو شد.
اکنون دولت سوئیس مجموعهٔ اسنادی را در اختیار فارن پالیسی قرار داده است که در آن به وظیفهٔ خطیر این کشور در طول این مدت، از زمان بحران موشکی گرفته تا مهاجرت جمعی مردم کوبا به آمریکا در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، از منظر جدیدی اشاره شده است. پیتر کورنبلا، تاریخپژوه و یکی از نویسندگان کتاب «تونل مخفی به کوبا»، کتاب جامعی که دربارهٔ مذاکرات مخفیانهٔ ایالات متحده و کوبا در طول جنگ سرد نگاشته شده است، میگوید: «این یک داستان بسیار غنی و کمتر شنیده شده از کشوری است که در اوج خصومتها، خود را وقف پیشبرد دیپلماسی میان واشنگتن و هاوانا کرد.»
به طور معمول نقش یک کشور «حافظ منافع» همچون سوئیس به صدور گذرنامه و اسناد مربوط به روادید، استرداد یادداشتهای دیپلماتیک و حفاظت از شهروندان کشور مربوطه خلاصه میشود. اما آرشیو سوئیس نشان میدهد که در روزهای تاریک جنگ سرد، نسلی از دیپلماتها یک رابـ ـطهٔ خاص و بسیار نزدیک با کاسترو و مقامات ارشد آمریکایی ایجاد کردند و از درگیریهایی که میتوانست به جنگ جهانی سوم ختم شود، تنشزدایی کردند.
ساختمان هفت طبقهٔ سفارت آمریکا در کوبا - در بلوار مالکن کنار دریا - وجودش را مدیون محافظان سوئیس است. طبق اسناد سوئیس، دولت کوبا قصد داشت تا در سال ۱۹۶۴ ساختمان سفارت آمریکا را ملی کرده و آن را به وزارت شیلات کوبا بدل کند. اگر به خاطر پافشاری امیل اشتادلهافر، سفیر اسبق سوئیس در هاوانا نبود، ایالات متحده برای همیشه مالکیت این ساختمان چندین طبقهٔ ساحلی را از دست میداد.
داهیندن، سفیر کنونی سوئیس در ایالات متحده به فارن پالیسی گفت: «جرات بسیار زیادی میطلبید ولی کوبا مهمترین مسالهٔ زندگی اشتادلهافر بود.» پرتنشترین دوران، ۲ فوریهٔ سال ۱۹۶۴ بود؛ گارد ساحلی ایالات متحدهٔ آمریکا چهار کشتی ماهیگیری کوبا را متوقف و خدمهٔ آن را بازداشت کرد. کوبا در پاسخ به این عمل، ذخیرهٔ آب پایگاه دریایی ایالات متحده در خلیج گوانتانامو را قطع و تلاش کرد تا ساختمان سفارت ایالات متحده در هاوانا را مصادره کند. طبق اسناد سوئیس، در اینجا بود که اشتادلهافر شخصا وارد عمل شد. او درهای سفارت را قفل کرده و اعلام کرد «این یک ملک دیپلماتیک است و برای زیر پا گذاشتن کنوانسیون ژنو باید از روی جنازهٔ من عبور کنید.» او به کوباییها هشدار داد که سوئیس این عمل را «بسیار غیردوستانه و سختگیرانه» میشمارد. داهیندن میگوید: «اشتادلهافر خط قرمز را مشخص کرد. اگر او در آن زمان در آنجا حضور نداشت، اتفاقات به شکل دیگری پیش میرفت.» پس از این تقابل پرتنش، مقامات عقبنشینی کردند و این آخرین باری بود که کوبا سعی کرد تا ساختمان سفارت آمریکا را مصادره کند.
کورنبلا پس از مطالعهٔ اسناد سوئیس گفت: «آنچه که بیش از همه به نظرم جالب و مهم میآید این است که نقش سوئیس فراتر از حفاظت از منافع آمریکا بود. در تلاش برای پایان بخشیدن به اختلاف جنگ سرد و نزدیک ساختن هاوانا و واشنگتن، سوئیس به یکی از عوامل کلیدی و قابل اعتماد بدل شد.»
آمریکاییها معمولا سوئیس را برای رشته کوههایش، پولشویی، شکلات داغ و بیطرفی سیـاس*ـیاش میشناسند: مشخصهای که گاه به اصولگرایی، خونسردی و یا بزدلی تعبیر میشود. در روزهای پرآشوب قرن بیستم برای کشوری که مردمش به زبانهای ایتالیایی، فرانسوی، آلمانی و رومانش تکلم کرده و از نظر جغرافیایی مابین قدرتهای امپریال اروپایی قرار گرفتهاند، حفظ بیطرفی برای سوئیس به معنای حفظ بقا بود. سوئیس که در بین دو جنگ بیطرفی خود را حفظ کرده بود در طول جنگ جهانی دوم بیش از ۲۰۰ درخواست از کشورهای درگیر دریافت کرد، آنها احتیاج داشتند با دشمنان قسمخوردهشان تماس بگیرند.
اسناد نشان میدهند زمانی که دولت آیزنهاور نخستین بار در سال ۱۹۶۰ پیشنهاد کرد که سوئیس نمایندهٔ آمریکا در کوبا شود، سوئیس غافلگیر شد: «به خصوص با توجه به کوچک بودن هیات دیپلماتیک سوئیس در مقایسه با کشورهای دیگری همچون بریتانیا.» اما تجربهٔ دراز مدت سوئیس در حفاظت از منافع کشورهای بیگانه به جنگهای فرانسه و پروس در سالهای ۱۸۷۱-۱۸۷۰ بازمیگشت و این باعث شده بود که سوئیس یک کاندیدای مناسب برای آمریکا باشد.
پس از آنکه سوئیس موافقت کرد نمایندهٔ ایالات متحده بشود، اولویت دیپلماتهایش در جزایر کارائیب بر آن قرار گرفت که دولت انقلابی تازه تاسیس کاسترو را آموزش دهند تا قوانین بینالمللی و رعایت حقوق کشورهای حافظ منافع را بشناسد؛ همچنین در اسرع وقت به تعداد کارمندانشان افزود. در اسناد آمده است که: «۹ کارمند سوئیسی به سرعت اعزام شدند تا جایگزین ۶۰ کارمند ایالات متحده شوند.»
دانلود رمان و کتاب های جدید