حیوانات اهلی رفتارشناسی حیوانات اهلی

[HananehKH]

رفتارهای مادر- فرزندی
•اسب های وحشی اغلب تمایل دارند که صبح هنگام زایمان نمایند. برای این منظور از گله جدا شده و محل مناسبی را جهت زایمان انتخاب کرده و به زمین خوابیده و عمل زایمان را انجام می دهند.
•عمل زایمان در اسب های اهلی اغلب در شب و حوالی صبح صورت می گیرد. هر چند که با دخالت انسانی می تواند این زایمان در روز نیز انجام گردد.
•بعد از زایمان همچنان اسب ماده خوابیده باقی می ماند و اگر کره اسب خودش را به مادر رساند شروع به بوییدن و لیس زدن آن می کند.
•اسب های وحشی اغلب تمایل دارند که صبح هنگام زایمان نمایند، برای این منظور از گله جدا شده و محل مناسبی را جهت زایمان انتخاب کرده و به زمین خوابیده و عمل زایمان را انجام می دهند.
•عمل زایمان در اسب های اهلی اغلب در شب و حوالی صبح صورت می گیرد. هر چند که با دخالت انسانی می تواند این زایمان در روز نیز انجام گردد.
•بعد از زایمان همچنان اسب ماده خوابیده باقی می ماند و اگر کره اسب خودش را به مادر رساند شروع به بوییدن و لیس زدن آن می کند.
رفتار حرکتی
اسب در حالت طبیعی، چهار نوع حرکت شامل: قدم، یورتمه، تاخت آهسته و تاخت سریع (چهارنعل) دارد.
قدم
چهار پای اسب به طور منظم با زمین برخورد می کنند؛ طوری که هنگام حرکت اسب، می توان قدم ها را به صورت 1، 2، 3 و 4 شمارش کرد. در حالت قدم، اسب بیشتر از سر و گردن خود برای ایجاد تعادل بدن استفاده می کند.
یورتمه
روش دیگری از حرکت اسب است. در این روش، سر و گردن اسب حرکتی ندارد، و سر به سمت عقب کشیده شده، و گردن نیز جمع است.
تاخت آهسته
در این روش، شمارش گام به صورت 1، 2، 3 و حالت معلق است ؛ یعنی سه گام قابل شمارش است؛ به همراه حالتی که به نظر می رسد چهار دست و پای اسب روی زمین قرار ندارند، که در اصطلاح « معلق در فضا » نامیده می شود.
اگر اسب متعادل باشد، تاخت آهسته، خیلی سبک است و با حرکات کوتاه و کنترل شده ی سر و گردن صورت می گیرد. مقدار سرعت تاخت آهسته، به میزان کشیده شدن پای جلوی اسب بستگی دارد.
تاخت سریع (چهار نعل)
این تاخت، سریع ترین حرکت اسب است. در زمان تاخت، اسب دست، پا و بدن خود را تا حد امکان می کشد و به جلو پرتاب می کند و با تمام نیرو، خود را به سمت جلو حرکت می دهد؛ طوری که نزدیک ترین فاصله را تا زمین خواهد داشت.

 

[HananehKH]

استراحت و خواب
زمانی که اسب ها دراز می کشند، پاها جمع می شوند و زیر بدن قرار می گیرند. زانوها و مفصل خرگوشی نیز خم می شود، و سـ*ـینه و قسمت جلوی بدن، قبل از قسمت انتهایی، روی زمین قرار می گیرند. اسب های بالغ به طور معمول روی یک طرف سـ*ـینه، در حالتی که یک پای جلو و یک پای عقب زیر بدن قرار دارد، استراحت می کنند.
در زمان بلند شدن (کنده شدن از زمین)، معمولاً با ایجاد کشیدگی در دو دست از قسمت جلو بلند می شوند و سپس قسمت عقبی بدن را بلند می کنند و در نهایت، می ایستند. مدت زمان دراز کشیدن اسب ها، زیاد طول نمی کشد. مادیان ها با کره هایشان معمولاً زمان بیشتری را در حالت درازکش سپری می کنند؛ به ویژه زمانی که کره هایشان کنارشان خوابیده باشند. اسب های بالغ (مسن تر) نمی توانند مدت زمان طولانی را در حالت درازکش سر کنند. اگر اسب ها بیش از 15 دقیقه به حالت درازکش باشند، به دلیل وزن زیاد آن ها و فشار بر روی قفسه سـ*ـینه، جریان خون به ریه ها کاهش می یابد، که این، خود باعث ایجاد اختلال تنفسی می شود. عواملی از جمله نوع مدیریت، تغذیه و نژاد، در استراحت و خواب اسب مؤثر است.
رفتار اکتشافی
در اسب ها و کره های جوان، رفتارهای اکتشافی قابل توجهی دیده می شود. در طی این واکنش های رفتاری، کره اسب ممکن است وسایل مختلف اطراف خود را که برایش تازگی دارد بو کرده و سپس، گاز بگیرد. شدت رفتار اکتشافی در کره به مراتب بیشتر از اسب های بالغ است و در مقایسه با سایر اسب های بالغ، آن ها خیلی سریع با محیط اطراف خود خو می گیرد و محیط تازه را خانه ی خود تلقی می کنند.
اسب ها در تعیین حد و مرز خانه ی خود، رفتارهای حذفی از خود نشان می دهند. آن ها این حد و مرز را با مدفوع خود علامت گذاری می کنند. علاقه ی آن ها به ماندن در خانه بیشتر است، و حرکت آن ها به خانه، بسیار با اشتیاق تر از زمانی است که از خانه بیرون می روند.
رفتار تغذیه ای
اسب با داشتن لب های انعطاف پذیر متحرک و دندان های پیشین، غذا را وارد دهان خود می کند.
تغذیه ی مداوم و نیز نوشیدن آب، برای برطرف کردن نیازهای متابولیکی اسب ضروری است. در واقع، این نیازها هستند که رفتارهای تغذیه ای و نوشیدنی اسب را هدایت می کنند. از آن جا که نحوه ی مدیریت و نوع تغذیه، بر رفتار تغذیه ای اسب موثر است، تطابق سیستم و مکان تغذیه، برای اسب بسیار مهم است.
نسبت میزان تغذیه در شب و روز، به درجه ی حرارت و گرمی هوا بستگی دارد. چرا در شب، عمدتاً در فصل تابستان است. سردی هوا نیز می تواند درر کاهش میزان خوراک موثر باشد. گرما و حشرات در تابستان، از عوامل دیگری هستند که بر رفتارهای تغذیه ای حیوان موثرند.
اسب ها همچنین زمانی که به طور گروهی چرا می کنند، فاصله ی بین خود و اسب های دیگر را رعایت می کنند.
رفتارهای مربوط به غذا خوردن در اسب، شامل جست و جو برای پیدا کردن غذا، اخذ غذا، جویدن، نرم کردن و سپس بلعیدن غذا است. در اسب ها اضطراب، یک عامل ایجاد کننده رفتارهای غیر عادی مرتبط با دهان در طول مدت زمان غذا خوردن است.

 

[HananehKH]

نابهنجاری های تغذیه ای
گازگیری آخور
اسب، این رفتار غیر عادی و نابهنجار را به شکل محکم گرفتن لبه های آخور و یا سایر وسایلی که قابل نگه داشتن به وسیله ی دندان های پیشین است، هر نوبت که عمل گازگیری آخور صورت می پذیرد، معمولاً با یک خرخر مشخص همراه است.کنترل این حالت، مشکل است، اما رایج ترین روش برای این کار، بستن یک طناب چرمی به اطراف گردن است. این طناب را آن قدر محکم می بندند (نه آن قدر محکم که موجب اختلالات تنفسی شود)، تا از قوس دار شدن گردن جلوگیری کند.
بلع هوا
رفتار نابهنجار هواخوری و یا مکیدن هوا، به طور معمول در اسب ها با حالت گازگیری همراه است. گاهی اوقات، این حالت به تنهایی اتفاق می افتد. در این دو رفتار نابهنجار، هوا به یک شیوه مشابه بلعیده می شود. این دسته از اسب ها به دنبال کار و فعالیت و یا تمرین زیاد، اغلب به سمت بهبود می روند. باید سطح و لبه های آخور و محل غذای اسب، به وسیله ی یک پوشش فلزی، روکش دار شود
مهیا کردن مقادیر کافی علوفه ی خشبی برای این نوع اسب ها، در کنترل این سندرم غیر طبیعی، کمک مهمی می کند.
نابهنجاری های تغذیه ای
گازگیری آخور
اسب، این رفتار غیر عادی و نابهنجار را به شکل محکم گرفتن لبه های آخور و یا سایر وسایلی که قابل نگه داشتن به وسیله ی دندان های پیشین است، هر نوبت که عمل گازگیری آخور صورت می پذیرد، معمولاً با یک خرخر مشخص همراه است.کنترل این حالت، مشکل است، اما رایج ترین روش برای این کار، بستن یک طناب چرمی به اطراف گردن است. این طناب را آن قدر محکم می بندند (نه آن قدر محکم که موجب اختلالات تنفسی شود)، تا از قوس دار شدن گردن جلوگیری کند.
بلع هوا
رفتار نابهنجار هواخوری و یا مکیدن هوا، به طور معمول در اسب ها با حالت گازگیری همراه است. گاهی اوقات، این حالت به تنهایی اتفاق می افتد. در این دو رفتار نابهنجار، هوا به یک شیوه مشابه بلعیده می شود. این دسته از اسب ها به دنبال کار و فعالیت و یا تمرین زیاد، اغلب به سمت بهبود می روند. باید سطح و لبه های آخور و محل غذای اسب، به وسیله ی یک پوشش فلزی، روکش دار شود
مهیا کردن مقادیر کافی علوفه ی خشبی برای این نوع اسب ها، در کنترل این سندرم غیر طبیعی، کمک مهمی می کند.
رفتار دفعی
زمانی که اسب ها شروع به دفع مدفوع یا ادرار می کنند، سایر فعالیت های ارگانی آن ها، به طور معمول متوقف می شود. نرینه ها در انتخاب جایی که می خواهند مدفوع کنند، بسیار حساس هستند و دقت زیادی از خود نشان می دهند. پس از مدفوع، نرینه ها بر می گردند و مدفوع خود را بو می کنند. پس از دفع، مادیان ها و نرها، عضلات رکتوم را جمع (انقباض) می کنند و دم خود را چندین بار با ضربات شلاقی تکان می دهند. در زمان ادرار، نرها رفتار خاصی از خود نشان می دهند، که عبارت است از باز کردن اندام خلفی، به شکلی که قسمت خلفی (لگنی) حالت خمیده ای به خود می گیرد. دفع ادرار نیز در حالتی صورت می گیرد که اندام تناسلی داخل غلاف قضیب قرار دارد. در این حالت نیز، حیوان به عقب بر می گردد و ادرار را می بوید.

 

[HananehKH]

رفتار تیماری
اسب ها در حالت عادی، در زمان شروع تیمار و در هنگام نزدیک شدن به یکدیگر، با گوش های به سمت جلو، دهان نیمه باز و در حالی که لب پایینی حالتی آویزان دارد (دندان های پیشین نشان داده می شود)، به هم نزدیک می شوند. در صورتی که گوش به سمت عقب باشد، نشان دهنده ی حالت تهاجمی است و اسب ها معمولاً زمانی را نیز برای تیمار خود، به خصوص در ناحیه ی پهلو و لگن صرف می کنند.
غلت زدن در چراگاه را نیز می توان نوعی خودتیماری نامید یا این که اسب قوی تر قصد تیمار اسب ضعیف تر را دارد.
رفتار نزاعی
این نوع رفتار، شامل رفتارهای نزاعی بین اسب ها است که در زمان نزاع، از خود نشان می دهند. حرکات نزاعی در اسب ها قابل پیش بینی نیست. در مزارع، این حالت زمانی اتفاق می افتد که اسب احساس خطر کند. در این حال، یکی از دو حالت فرار و یا شروع درگیری را به خود می گیرد. اسب ها با استفاده از دندان ها و پاهای عقب خود،دفاع یا حمله می کنند.
مراحل زایمان
بلافاصله قبل از زایمان:مادیان به دور خود می چرخد. سر خود را به طرف شکمش بر می گرداند. به شکم خود لگد می زند، پا می کوبد و تکرر ادرار پیدا می کند. همچنین، ممکن است چند بار بخوابد و بلند شود و بدنش عرق کند.
پاره شدن کیسه ی آمنیون :مادیان روی پهلو می خوابد، زورهای زایمان را به تناوب و در دفعات متعدد می زند. زورهای زایمان، معمولاً بین 10 تا 30 دقیقه طول می کشد.
مرحله ی بعد از زایمان:مادیان باید بین 15 تا 20 دقیقه در حالت لمیده باقی بماند. در طول این مدت، از محل جفت، خون به کره رسانده می شود. در صورتی که مادیان زودتر از این زمان اقدام به بلند شدن کند، ممکن است فقط دو سوم خون لازم به کره منتقل شود، که این امر موجب می شود ریه ها به اندازه کافی باز نشوند؛ در نتیجه، اکسیژن کافی به فات ها نخواهد رسید.

 

[HananehKH]

رفتار مادری
مادیان شروع به لیسیدن کره می کند که در واقع، شروع ارتباط مادری است.مادیان ها معمولا جفت خود رانمی خورند.
ایجاد صدا در اسب ها
اسبها سه نوع صوت اصلیاز خود تولید می کنند: شیهه، خرخر کردن و شیهه ای بلند شبیه به گریه کردن.
این صداها، بسته به شدت، زمان و جنس هاو سنین مختلف و نیز در برابر عوامل تحـریـ*ک کننده متفاوت، مختلف است.
شیهه
بلندترین صدایی که اسب از خود تولید می کند، شیهه است. معمولاً زمانی اسب شیهه می کشد که مادیان از کنارش جدا، و یا این که اسب نسبت به چیزی که در حیطه ی دیدیش قرار ندارد، مانند زلزله، بسیار مراقب و حساس شده، و یا در جستجوی پیوستن به اسب های دیگر باشد.
خرخر
سه نوع خرخر در اسب تشخیص داده شده است، که شایع ترین آن ها، قبل از تغذیه است. دومین نوع آن، خرخر نرینه قبل از نشان دادن تمایلات جنـ*ـسی است. و نوع سوم آن، زمانی تولید می شود که مادیان، کره اش را ناراحت کرده باشد.
6.جیغ زدن مادیان: ممکن است علامت غـ*ـریـ*ــزه ی جنـ*ـسی و یا احساس خطر باشد، و از قسمت بالایی بینی ایجاد می شود.
7.نعره زدن اسبهای نر: ممکن است علامت غـ*ـریـ*ــزه جنـ*ـسی و یا احساس خطر باشد، و از قسمت بالای بینی ایجاد می شود.
8.سوت کشیدن: توسط نر برای صدا کردن مادیان به کار بـرده می شود.
9.فریاد: به خاطر ترس و از ناحیه ی ریوی استفاده می شود.
حالات مختلف بدن و چگونگی نمایش ارتباط
وضعیت کلی بدن
سر به سمت بالا، گوش سیخ،گردن کشیده و دم برافراشته، نشان دهنده ی این است که اسب، گوش به زنگ و کاملاً متوجه اطراف است.
سر و گردن
1. نریان: قبراق و سرحال، ونشان دهنده ی نمایش نرینگی است.

 

[HananehKH]

2. مادیان :دست به سمت جلو،پاهاکمی باز، گوش ها افتاده و دم کامل برافراشته، نشان دهنده ی علایم فحلی است.
گوش ها
1.هر دو گوش به سمت جلو، و توجه به جلو است.
2.یک گوش به سمت جلو،و دیگری به سمت عقب، و توجه به جلو و عقب است
3.هر دو گوش افتاده به طرفین، نشان دهنده ی بی حالی و یا افسردگی و گاهی ترس است.
4.هر دو گوش به سمت عقب، عصبانیت و یا خشم اسب را نشان می دهد.
دم
1.دم به سمت بالا، نشان دهنده ی هیجان اسب، و زاویه ی دم بیانگر حالت و میزان هیجان است.
2.دم به سمت پایین، نشان می دهد که اسب،بی حال و یا ترسیده است.
3.دم به سمت و بین دو پا فشرده، بیانگر ترسیدن اسب است، با این که اسب احساس درد می کند و یا عصبی و آماده ی لگد زدن است.
لب ها و منخرین
دهان بسته، منخرین کمی به طرف بیرون و پوزه لب های جمع، نشان دهنده ی ترس و بی تابی است، که
با افزایش اضطراب، پوزه و ل*ب.ه*ا جمع تر می شوند.
برگشتگی منخرین به سمت بیرون، نشانگر تحـریـ*ک و ناراحتی اسب،و برگشتی منخرین به سمت بیرون همراه با بالا بردن سر، علامت فلمن، و نامیش نرینگی است.
اندام های حرکتی
بلند کردن پای عقب در حالت تدافعی آماده برای لگد زدن، بلند کردن دست جلو در حالت تدافعی و آماده لگد زدن و عوض کردن و یا جابجا کردن پا، بیتابی و هیجانی بودن اسب را نشان می دهد.