سحابی خرچنگ

[baten kaitos]

وقتی سوخت ستاره ای به پایان میرسد منفجر شده و گرد و غبار عظیمی از خود به جای میگذارد که به ان سحابی سوپرنوا گوییم . اولین بار نور انفجار این سوپر نوا که به شکل سحابی خرچنگ تشکیل شد ستاره شناسان چینی در 4 جولای سال 1054 مشاهده کردند .

بر طبق گزارشات نور این انفجار تا 23 روز در اسمان میدرخشید و درخشندگی ان 6 برابر درخشندگی ونوس یا همان زهره در اسمان شب بود . و تقریبا تا دو سال با چشم غیر مسلح قابل دیدن بود .

مشاهدات و گزارشات دیگری ازژاپنی ها و مردمان بومی امریکایی و همچنین اعراب وجود دارد .

زمانی که ادوارد هالی در سال 1758 پیش بینی کرده بود سیارکی در حال عبور از نزدیکی زمین خواهد بود در طی مشاهداتی " مسیه " متوجه پیچ و تاب غبار الود مرموز در اسمان شب شد بعد ها اسمش را M1 گذاشت و فهمید برخلاف ستاره اصلا حرکتی ندارد . و ویژگی هایش متفاوت بود . در سال 1844 ستاره شناس انگلیسی ویلیام پارسونر تصویر این سحابی را کشید که شبیه خرچنگ بود و در اوایل قرن 20 ستاره شناسان به اندازه گیری دقیق تر از M1 پرداختند و حتی توانستند تاریخ وقوع و همچنین فاصله ان را تا ما اندازه بگیرند . که با مشاهدات افرادی باستانی چینی و بومیان امریکایی همسان بود .

وقتی فشار داخل یک ستاره غول پیکر از جاذبه ان بیشتر میشه منفجر میشه یک ابرنواختر شکل میگیرد . و گاز و غبار عظیمی به بیرون از خود پرتاب میکند . مواد خارج شده از این سوپرنوا که باعث شکل گیری سحابی خرچنگ شد سرعتی معادل 4.8 میلیون کیلومتر بر ساعت داشت . و قطر این سحابی 10 سال نوری تخمین زده شده و 6300 سال نوری از ما فاصله دارد و در صورت فلکیTAURUS یا برج ثور واقع است . حتی در برخی مکان ها در اسمان شب پرستاره نیز با چشم غیر مسطح میتوان ان را هنوز دید .

در سال 1968 ستاره شناسان پورتوریکو یک امواج رادیویی از سمت این سحابی دریافت کردند و فهمیدند یک تپ اختر یا ستاره نوترونی در قلب این سحابی به اندازه تنها یک شهر است و سرعتی معادل 30 بار در ثانیه میچرخد چنین ستاره نوترونی که تنها قطری معادل چند ده مایل دارد 100 هزار برابر خورشید پرانرژی تر است و حتی از خورشید ما نیز پرنور تر میباشد .

ارش بوالحسنی
منبع اسپیس

 

[baten kaitos]

صحبت از سحابی شد ،
سحابی ابری از ذرات گرد و غبار و گازها در فضا است. (nebula) واژه لاتین برای سحابی است. ستاره شناسان اولیه این اصطلاح را برای کهکشان های دور، یعنی کهکشان های خارج از کهکشان راه شیری مورد استفاده قرار می دادند. چنین کهکشان هایی سحابی برون
کهکشانی نامیده می شدند. این کهکشان ها شبیه به وصله های مه آلود نور در میان ستارگان به نظر می رسیدند.
امروزه، بیشتر ستاره شناسان واژه سحابی را فقط برای ابرهای گرد و غبار و گاز موجود در کهکشان راه شیری و دیگر کهکشان ها مورد استفاده قرار می دهند. آنها این سحابی ها را به دو دسته تقسیم می کنند :سحابی های پراکنده (diffuse) و سحابی های سیاره نما. هردو نوع سحابی، سحابی گازی هم نامیده می شوند.

سحابی پراکنده بزرگ تر از سحابی دیگر است. بعضی از سحابی های پراکنده به قدری گرد و غبار و گاز دارند که می توانند ستاره ای به اندازه خورشید را تشکیل دهد.

یک سحابی پراکنده ممکن است در نزدیکی یک ستاره روشن و بسیار گرم به وجود آید. نور ماورای بنفش متراکمی که از ستاره خارج می شود، اتم های گاز سحابی را انرژی دار می کند و به جرم آن این توانایی را می دهد تا نور ساطع کند. یک سحابی پراکنده از این نوع، سحابی نشری نامیده می شود.

ستاره شناسان باور دارند که بعضی از سحابی های نشری مکان هایی هستند که ستارگان جدید در آنها شکل می گیرند. نیروی جاذبه باعث می شود بخشی از گازها و گرد و غبار سحابی منقبض شود و در داخل یک جرم خیلی کوچک تر و متراکم تر به هم فشرده شود.

این انقباض برای میلیون ها سال ادامه می یابد. به مرور زمان این جرم به قدر کافی داغ می شود تا بدرخشد و ستاره جدیدی را تشکیل دهد.

در داخل این جرم تشکیل شده از گرد و غبار و گاز، فشار و دما ایجاد می شود.
یک سحابی پراکنده همچنین نزدیک یک ستاره سرد به وجود می آید. در این نمونه نور ماورای بنفشی که از مبدأ ستاره خارج می شود، خیلی ضعیف است و نمی تواند موجب شود تا اتم های گاز سحابی نور ساطع کنند. اما ذرات گرد و غبار موجود در سحابی پراکنده، نور ستاره را بازتاب می دهند. ستاره شناسان این نوع سحابی پراکنده را سحابی بازتاب دهنده می نامند.

اگر یک سحابی پراکنده در ناحیه ای باشد که هیچ ستاره ای در نزدیکی آن نیست، نه نور کافی خارج می کند و نه نوری بازتاب می دهد تا قابل مشاهده شود. چون که در حقیقت، ذرات گرد و غبار سحابی نور را از ستارگانی که آنها را احاطه کرده می گیرد و جذب می کند. ستاره شناسان این نوع سحابی پراکنده را که نمی تواند نوری ساطع کند یا نوری بازتاب دهد، سحابی تاریک می نامند.

سحابی سیاره نما ابرهایی شبیه به توپ متشکل از گرد و غبار و گاز است که ستارگان مشخصی را احاطه کرده است. سحابی سیاره نما موقعی شکل می گیرد که یک ستاره شروع به ریزش به داخل خود و بیرون انداختن و دور ریختن لایه های خارجی تر جوش می کند. موقعی که با تلسکوپی کوچک به سحابی سیاره نما نگاه می کنیم به نظر می رسد که این نوع از سحابی سطح گردی مثل یک سیاره دارد.
ارش بوالحسنی