سلوکیان :بزرگ مردان رومی

[آے ام بݪآ●_●]

سلوکوس یکم ملقب به نیکاتور (در یونانی: Σέλευκος Νικάτωρ، تلفظ: سِلِئوکُس نیکاتُر) از افسران مقدونی اسکندر مقدونی بود.
پس از مرگ اسکندر و در خلال جنگ‌های دیادوخوی، سلوکوس دودمان سلوکی و سپس امپراتوری سلوکی را بنیاد نهاد.

سلوکوس یکم نیکاتور، پس از اعلام پادشاهی خود در آسیا، به نیرومندترین پادشاه مقدونی در امپراتوری پیشین اسکندر تبدیل شد و نفوذ او حتی از بتلمیوس (بطلمیوس) هم بیشتر بود. پس از فتوحات اولیه، بیشتر وقت سلوکوس به گسترش امپراتوری و تنظیم اداری گذشت. نظام ساتراپهای هخامنشی دست نخورده باقی ماند و تنها مأموران مالیاتی از هرگونه پاسخگویی به شسبها آزاد شدند و تنها در برابر خزانه‌دار کل مسئول بودند. سیستم «پولیس» که در آن، شهرها به صورت واحدهای مستقل از شسب‌ها اداره می‌شدند و خودمختاری داشتند، در سرزمین‌های شرقی نیز پیاده شد. در این نظام، شهرها و زمین‌های اطراف آنها، تنها در برابر شخص پادشاه پاسخگو بودند و طبقه حاکمه آنها که از اشراف تشکیل می‌شد، در امور داخلی شهر و اداره زمین‌های کشاورزی اطرافشان استقلال داشتند. شسب‌ها و حاکمان تحت اختیار آنها عامل اداره زمین‌های کشاورزی در بقیه مملکت بودند و درآمد آنها را به خزانه مملکت می‌ریختند. نظام پولیس در ایران بی‌سابقه نبود و شهرهایی مانند بابل و شوش عملاً از این سیستم بهره می‌بردند، اما رسمی شدن این نظام در زمان سلوکیان منجر به رشد طبقه اشرافی در شهرها شد و آنها را به عنوان مراکز فرهنگی، علمی، و اقتصادی مستقل از روستاها درآورد.

 

[آے ام بݪآ●_●]

آنتیوخوس یکم شناخته‌شده به (سوتر=نجات‌دهنده) (به یونانی: Ἀντίoχoς Σωτήρ) نشان‌داده‌شده و واژه یونانی ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΟΧΟΥ به معنای شاه آنتیوخوس آمده‌است. پادشاه سلوکی میان سال‌های ۲۸۱تا ۲۶۱ پیش از میلاد بود.
آنتیوخوس از سوی مادرش آپاما ایرانی بود. مادرش از شاهدختان ایرانی‌ای بود که اسکندر مقدونی در ۳۲۴ پیش از میلاد به همسری سردارانش درآورده بود. آنتیوخوس در ۲۹۴ پیش از میلاد، قبل از مرگ پدرش سلوکوس یکم با نامادری خود استراتونیس سوری پیمان زناشویی بست. پدر سالخورده‌اش پس از اینکه دانست پسرش سخت شیفتهٔ همسر اوست، وی را به این پیوند انگیزاند.

با کشته شدن سلوکوس یکم و شورش در سوریه، آنتیوخوس با شتاب با کُشندهٔ پدرش بطلمیوس کناروس آشتی کرد تا بتواند سروسامانی به امپراتوری آشفتهٔ سلوکی دهد. در آسیای کوچک او گرفتار دودمان‌های ایرانی‌ای بود که بر کاپادوکیه فرمان می‌راندند. در ۲۷۸ پیش از میلاد که وی توانست گل‌ها را پس براند، سوتر- که به یونانی معنای نجات‌دهنده می‌دهد -خوانده‌شد.

وی سپس بر سر فرمانروایی بر سوریه با بطلمیوسیان -که بر مصر باستان فرمان‌می‌راندند- اختلاف پیدا کرد که این به آغاز جنگ‌های سوری انجامید. اگرچه پیروزی با بطلمیوسیان بود، ولی سلوکیان بر ادعای خویش بر سوریه همچنان درآینده پافشردند.

وی در آغاز، پسرش سلوکوس را نایب و جانشین خود خوانده بود، ولی با شورش و نافرمانی او، وی را کشت.

آنتیوخوس نزدیک به سال ۲۶۲ پ.م. به جنگ با پرگامون رفت، ولی در نزدیک سارد شکست خورد و کمی پس از آن درگذشت. پس از او پسرش آنتیوخوس دوم به پادشاهی رسید.

 

[آے ام بݪآ●_●]

آنتیوخوس دوم تئوس (به یونانی: Αντίοχος Β' Θεός)(۲۸۶-۲۶۴ (پیش از میلاد)) پادشاه سلوکی از ۲۶۱[۱] تا سال مرگش بود (۲۵ سال). لقب او تئوس در زبان یونانی به معنای خداست.

 

[آے ام بݪآ●_●]

سلوکوس دوم کالی‌نیکوس (به یونانی: Σέλευκος Β' Καλλίνικος) پادشاه سلوکی میان سال‌های ۲۴۶-۲۲۵ (پیش از میلاد) بود. لقب وی کالی‌نیکوس در یونانی معنای فاتح درخشان می‌دهد. همچنین وی را پوگون به معنای ریشو نیز خوانده‌اند.

 

[آے ام بݪآ●_●]

سلوکوس سوم سوتر (به یونانی: Σέλευκος Γ' Κεραυνός)(۲۲۶-۲۲۳ (پیش از میلاد)) پادشاه سلوکی بود. وی بزرگترین پسر سلوکوس دوم بود که در ۲۲۵ به پادشاهی رسید و پس از سه سال هنگامی که برای نبرد با آتالوس یکم به آسیای کوچک لشکرکشیده‌بود به دست شماری از سپاهیانش کشته شد.

قاتلان سلوکوس سوتر دو مرد گالی به نامهای آپاتوریوس و نیکاتور بودند که به دست آخئوس ، عمو یا پسر عموی سلوکوس متوفی مجازات شدند.

اسم سلوکوس سوم اسکندر بود ولی پس از اینکه به سلطنت رسید خود را سلوکوس نامید و لقب سوتر که به معنی ناجی است اختیار کرد. او را کرائونوس نیز خوانده‌اند که به همان معنی است پس از سلوکوس سوم برادرش آنتیوخوس سوم که در تاریخ به کبیر معروف شده است به سلطنت نشست. لقب او سوتر در یونانی به معنای نجات‌دهندهاست. او را سرانوس به معنای تُندر هم خوانده‌اند.

 

[آے ام بݪآ●_●]

آنتیوخوس سوم (به یونانی Μέγας Ἀντίoχoς)، ملقب به کبیر ششمین شاه سلوکی و جوانترین پسر سلوکوس دوم بود که از ۲۴۱ تا ۱۸۷پ. م.[۱] سلطنت کرد. او از سال ۲۲۳پ. م[۲] پادشاه سوریه بود و تا پایان زندگی‌اش در آن سرزمین فرمانروایی کرد. درابتدای سلطنتش مولون ساتراپ ماد والکساندر ساتراپ پارس و همین‌طور ساتراپیهایآرخوزیاوگدروزیا سربه شورش برداشتند. پارتها نیز در حمایت از شورشی‌ها با آراخوزیا و گدروزیا پیمان اتحاد بستند کار و به جایی رسید که مولون شهر سلوکیه را فتح کرد. پس از مدتی آنتیوخوس لشکری با سپاه خود سلوکیه رافتح و به ماد لشکر کشید و مولون را در نبردی خونین شکست داد و سپس به پارس حمله کرد اما الکساندر که با می‌دانست کاری از پیش نمی‌برد دست به خود کشی زد وبدین ترتیب ساتراپی پارس را نیز فتح شد. سال بعد پادشاه پارتها اردوان به رگ (ری) و سپس ماد لشکر کشید و این دو سرزمین را متصرف شد آنتیوخوس لشکر خود را از سلوکیه راهی ماد و رگ (ری) کرد ساتراپ‌های منصوبی اردوان را شکست داد. سپس به سمت پایتخت پارتها هکاتوم پولیس رفته و آن را را فتح کرد او داشت که خود را برای فتح هیرکانی می‌کرد که پادشاه باکتریا به سرزمین‌های سلوکی در شرق حمله کرد و آن‌ها را متصرف شد بنابراین آنتیوخوس که نمی‌توانست در دو جبهه بجنگد از هیرکانی صرف نظر کرد با اردوان صلح کرد بدین شرط که پادشاهی اردوان را به رسمیت بشناسد. پس از صلح به باکتریا حمله‌ور شد علاوه بر سرزمین‌های خود سرزمین‌های بسیاری از باکتریا متصرف شد و پایتخت آن را محاصره کرد اما نتوانست آن را فتح کند و محاصره دو سال طول کشید سرانجام با پادشاه باکتریا صلح کرد وپادشاهی باکتریا را به رسمیت شناخت همین‌طور قبول کرد با او اتحادی نظامی با باکتریا ببندد. سپس به سوی ساتراپی شورشی آراخوزی شد از کوه‌های هندوکوش گذشت و ساتراپی را تحت کنترل درآورد. پس از این وقایع تصمیم به بازگشت به پایتخت از ساتراپی گدروزی گرفت در حین بازگشت این سرزمین را آرام کرد و به پایتخت خود آنتیوک بازگشت در این زمان پادشاهی دراوج قدرت خود بود.

 

[آے ام بݪآ●_●]

سلوکوس چهارم فیلوپاتر (به یونانی: Σέλευκος Δ' Φιλοπάτωρ) پادشاه سلوکی میان سال‌های ۱۸۷-۱۷۵ (پیش از میلاد) بود. سرزمین پادشاهی او سوریه، میانرودان، بابل و ماد و پارس را دربرمی‌گرفت. لقب او فیلوپاتر در یونانی معنای پدردوست می‌دهد.

او که از سوی روم برای دادن تاوان جنگی سنگینی زیر فشار بود به دست وزیرش هلیودوروس کشته شد. در این زمان دیمتریوس یکم پسر و جانشین او در روم گروگان بود، پس برادر جوانتر سلوکوس آنتیوخوس چهارم جای او را گرفت.

 

[آے ام بݪآ●_●]

دیمتریوس یکم سوتر (به یونانی: Δημήτριος Α' Σωτήρ) پادشاه سلوکی میان سال‌های ۱۶۲-۱۵۰ (پیش از میلاد) بود. از زمان پادشاهی پدرش سلوکوس چهارم او در روم گروگان بود. هنگامی که در ۱۷۵ پدرش مرد، آنتیوخوس چهارم از نبود او بهره‌برد و بر تاج تخت دست‌یازید. دیمتریوس نیز در از بند گریخت و خود را به در ۱۶۳ به سوریه رساند و شاه‌خواند و این زمانی بود که پسرعمویش آنتیوخوس پنجم از تخت نگونسار و کشته شده بود.

 

[آے ام بݪآ●_●]

الکساندر بالاس (به یونانی: Ἀλέξανδρoς Bάλας) فرمانروای سلوکی میان سال‌های ۱۵۰-۱۴۶ (پیش از میلاد) بود. وی از تباری پست بود ولی خود را پسر آنتیوخوس چهارم و میراث بر تاج‌وتخت سلوکی خوانده بود. الکساندر جوان و خواهرش لائودیس را هراکلیدس وزیر پیشین آنتیوخوس چهارم و برادر تیمارخوس-ساتراپ ماد که به دست دیمتریوس یکم کشته شد- کشف‌نمود.

بطلمیوس ششم و سنای روم ادعای الکساندر را به رسمیت شناختند. او با کلئوپاترا تئا دختری از دودمان بطلمیوسی پیمان زناشویی بست. او در ۱۵۰ دیمتریوس یکم را شکست داد و اینگونه بر امپراتوری سلوکی چیره شد. گفته‌اند که او پادشاهی خوشگذران بود. او وابستگی بسیاری به پشتیبانان بطلمیوسی‌اش داشت.

در این میان دیمتریوس دوم پسر دیمتریوس یکم بختی برای بازگشت بر سر کار یافت. در این میان بطلمیوس پدر زن الکساندر به هواداری از دیمتریوس پرداخت. در جنگ انطاکیه الکساندر شکست خورد و از میدان گریخت و به شاهزاده‌ای نبطی پناه‌برد، ولی وی او را کشت و سرش را برای بطلمیوس فرستاد.

 

[آے ام بݪآ●_●]

دیودوتوس تروفون (به یونانی: Διόδοτος Τρύφων) پادشاه سلوکی میان سال‌های ۱۴۲-۱۳۸ (پیش از میلاد) بود. او سردار سپاهی بود که پس از مرگ الکساندر بالاس پسر خردسالش آنتیوخوس ششم را در انطاکیه شاه خواند؛ ولی در ۱۴۲ (پیش از میلاد) خود در منطقه حائل میان سرزمین‌های سلوکی و بطلمیوسی سوریه -جایی که دیمتریوس دوم از برای ستمی که به یهودیان رواداشته‌بود بی‌ارج بود- آنتیوخوس را کنار زد و خود بر تخت شاهی نشست.