شهر پترا، اردن

[Elka Shine]

نمای ورودی معبد الخزنه یا وزازت خزانه داری

پترا شهری است کامل که همهٔ آن در کوه و در تخته سنگهایی به رنگ گُل سرخ یا رنگ صورتی تراشیده شده‌ است. از اینجاست که نام این شهرزیبا پترا نهاده شده ‌است. کلمه پترا به زبان یونانی به معنی صخره است و چون این شهر باستانی تماماً در سنگ ( صخره ) کنده شده ‌است آنرا پترا نامیده‌اند. نام قدیم این شهر سلع بود، یعنی صخره، رومیان نامش را به زبان خودشان ترجمه نموده‌اند

معبد اورن

پترا شهری تاریخی در کشور پادشاهی اردن است که پایتخت حکومت باستانی نَبَطی‌ها بود. این شهر باستانی در ۲۶۲ کیلومتری جنوب شهر عمّان پایتخت اردن و در غرب راه اصلی بین این شهر و بندر عقبه واقع شده‌ است

پترا پایتخت حکومتی مقتدر بود که با جسارت هر چه تمامتر اجازه عبور از آن دره سنگی عمیق را به متجاوزین نمی داد و به خصوص در برابر قدرت امپراتوری رم باستان ایستادگی می کرد

نبطی ها بود. در این دوران پترا به اوج شکوفایی و تمدن خود رسید

تاریخ نویسان درباره نبطی ها می نویسند که این قوم به احتمال زیاد از عربستان جنوبی برخاسته و به مرور زمان راه به خاورمیانه بـرده بود. اینان جمعیتی نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر را تشکیل می دادند که به صورت بادیه نشینی در صحرای “ارا باح” پراکنده بودند

نبطی ها صحرا را وطن خود می نامیدند و با شجاعت بسیار از آزادی و امنیت آن پاسداری می کردند. به همین جهت بازرگانان علاقه مند بودند که کاروان خود را از این صحرای امن عبور دهند و از چشمه موسی آب بنوشند و از آن بازدید کنند

رفته رفته پترا راه تجاری و بازرگانی بسیار با اهمیتی شد که سوریه را به دریای سرخ و هندوستان را به خلیج فارس و مدیترانه مربوط می کرد. این موقعیت به حکمرانان پترا امکان داد تا پایتخت خود را تبدیل به مرکز مهم داد و ستد ادویه , عاج هندی , بخور عربی , ابریشم چینی , طلای مصری و فلفل فینیقی کنند

به این ترتیب نبطی های چادر نشین و صحرا گرد تبدیل به شهرنشینانی شدند که در قصرهایی ساخته شده در دل تخته سنگها و صخره های عظیم زندگی می کردند و پایتخت آنها , پترا ,از زیبا ترین و تماشایی ترین شهرهای دنیای باستان بود .پایان حکومت نَبَطی‌ها
شکوه خیره کننده پترا و آوازه ثروت آن سرانجام امپراتوری رم را به طمع تصرف آن انداخت و در سال ۱۰۶ بعد از میلاد “ترابا نوس” امپراطور رم یکی از سرداران خود را با لشکری عظیم روانه وادی موسی کرد. با پیروزی رومیان، پترا جزئی از امپراطوری رم شد و یک دوره دیگر از عظمت را طی کرد. این شهر به تدریج رو می شد و اندک اندک خصوصیات فرهنگ نبطی از آن رخت بربست

بیرون آمدن از دست رومیان
در سال ۶۳۶ میلادی عربها توانستند شهر پترا را از نفود رومی‌ها برهانند. ساکنان پترا پس از آن به کشاورزی اشتغال ورزیدند. اما زلزله‌ای که در سالهای ۷۴۶ و ۷۴۸۸ به این شهر وارد آمد، ساکنان پترا را وادار نمود تا به مناطق اطراف کوچ کنند. آثار این شهر باستانی همچون دُّری در کوه می‌درخشد و یادگاری از دوران نَبَطی‌هاست که بسیار تماشایی است

در اوایل قرن نوزدهم میلادی ( سال ۱۸۱۲ ) یک مسافر سوییسی به نام “لودویک بورکهارت” در حالی که با نام مستعار “شیخ ابراهیم” عازم مکه بود تا بتواند شهر مقدس مسلمانان را مشاهده کند نظرش به “شهر سنگی پترا” جلب شد. او در بازگشت از جهانگردی خود نوشت : در میان صحرایی بی حفاظ که هیچ مسافری بدان پای نمی گذارد , در اعماق وادی موسی یکی از شگفت انگیزترین آثار هنری باستان با خصوصیات باور نکردنی وجود دارد
این گزارش باعث شد که مسافران دیگری نیز راه “بورکهارت” را طی کننددر سال ۱۸۹۳ یک هنرمند نقاش به نام “دیوید رابرتز” به پترا رفت و آثاری زیبا و گویا از این شهر سنگی تهیه کرد که نام پترا را بر سر زبانها انداخت

چنین بود که پترا دوباره متولد شد و به عنوان یکی از جاذبه های توریستی خاورمیانه درهای خود را به سوی مردم جهان گشود
اما پترا در خطر نابودی است. طوفاهای شن , افزایش رسوب نمک در سنگها و باران های موسمی به بناهای سنگی پترا آسیب می زنند و این یادگار برجسته بشری را پیوسته در معرض خطر نابودی قرار می دهند

پترا در فهرست “میراث فرهنگی جهان” قرار دارد و جزء یکی از عجایب هفتگانه جدید قرار گرفته است و به عنوان گنجینه ای بسیار با ارزش به ثبت رسیده است. به این علت تلاش همه جانبه ای صورت می گیرد تا از نابودی نجات یابد. اما عوامل فرسایش و تاثیرات شدید آنها هر تلاشی را با دشواری روبه رو می سازد

کنترل مسافران و رفت و آمد توریستها به آسانی ممکن نیست. مردمی که به تماشای پترا می آیند خود عاملی برای ویرانتر شدن پترا هستنددر بررسیهای باستانشناسی انواع چسب ها را که بتواند به استحکام سنگها کمک کند و در مقابل آب غیر قابل نفوذ باشند به کار گرفته اند

جهت وزش باد و میزان قدرت تخریبی آن در منطقه پترا اندازه گیری شده است

برای کنترل مسافران و محدود کردن عده بازدید کنند گان , تدبیرهایی از سوی وزارت جهانگردی و دانشگاه یرموک ( کشور اردن ) و سازمان آثار باستانی در ایالات متحده امریکا صورت گرفته است

با وجود این پترا همچنان در خطر است و این پایتخت سرخ رنگ ساخته شده در دل سنگ به دست مردمی که قرنهاست به فراموشی سپرده شده اند , اینک با شتاب هر چه تمامتر در حال فروپاشی است

نمایی از موزائیک های معبد پترا : تصویر زن برهنه و سـ*ـینه اش مشخص است.​