شواهدی از ترمیم لایۀ ازون مشاهده شد!

[آیدا.ف]

محققان این دستاورد را ناشی از توقف طولانی مدت انتشار مواد شیمیایی مخرب لایه ی ازون می دانند. دانشمندان انگلیسی ابتدا در اواسط دهه ۱۹۸۰ متوجه نازک شدن چشمگیر لایه ازون در استراتوسفر در حدود ۱۰ کیلومتر بالای قطب جنوب شدند. اهمیت لایه ازون در این است که موجب مسدود کردن پرتوهای مضر ماورا بنفش از خورشید می شود. نبود لایه ازون فرصت های ابتلا به سرطان پوست، آب مروارید و آسیب به حیوانات و گیاهان را افزایش می دهد.

در سال ۱۹۸۶ سوزان سلیمان محقق آمریکایی نشان داد که لایه ی ازون به واسطه وجود مولکول های حاوی کلر و برم که از کلروفلوئوروکربن ها(CFCs) ناشی می شود، در حال تخریب است. این گازها در همه چیز از افشانه های مو گرفته تا در یخچال و فریزر و دستگاه های تهویه هوا پیدا می شوند. از سوی دیگر علت اینکه نازک شدن لایه ازون عمدتا بر فراز قطب جنوب رخ می دهد، سرمای شدید و مقادیر زیاد نور است. این عوامل به تولید آنچه که به اصطلاح ابرهای استراتوسفر قطبی خوانده می شوند، کمک می کنند. در این ابرهای سرد شده شیمی کلر رخ می دهد که لایه ازون را از بین می برد.

اما به لطف ممنوعیت جهانی استفاده از CFC ها در پروتکل مونترال در سال ۱۹۸۷، این وضعیت در قطب جنوب به آرامی بهبود یافته است. تاکنون چند مطالعه کاهش نفوذ CFCs را نشان داده اند اما این مطالعه جدید اولین نشانه ها را از ترمیم لایه ازون و رشد فعالانه دوباره این لایه را نشان می دهد. پروفسور سلیمان و همکارانش در این مطالعه اندازه گیری های دقیقی از مقدار لایه ازون در استراتوسفر در فاصله زمانی میان سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۵ انجام دادند. آنها با استفاده از داده های ناشی از بالن های هواشناسی، ماهواره ها و شبیه سازی مدل توانستند نشان دهند که نازک شدن لایه ازون در این دوره زمانی تا چهار میلیون کیلومتر مربع کاهش یافته است.


یخچال ها از منابع اصلی تولید گازهای CFC هستند که موجب تخریب لایه ی ازون می شوند.

این محققان متوجه شدند که بیش از نیمی از این کوچک شدن تنها به دلیل کاهش کلر جوی است. بطور معمول اندازه گیری ها در ماه اکتبر که سوراخ لایه ازون در بزرگترین وضعیت خود قرار دارد، انجام می شود اما این گروه معتقدند که با بررسی اندازه های گرفته شده در ماه سپتامبر که دمای هوا هنوز پایین است اما سایر فاکتورهای تاثیرگذار بر میزان لایه ازون مانند آب و هوا کمتر شایع هستند، تصویر بهتری بدست خواهند آورد.

پروفسور سلیمان خاطر نشان کرد، با وجود اینکه تولید CFCs را در همه کشورها از جمله هند و چین از حدود سال ۲۰۰۰ به مرور متوقف کرده ایم اما هنوز مقدار زیادی کلر در جو باقی مانده است. وی خاطر نشان کرد که کلر طول عمری حدود ۵۰ تا ۱۰۰ سال دارد بنابراین به آرامی پاک شده و لایه ازون نیز به آرامی ترمیم می شود. با این حال وی تاکید کرد که انتظار ندارند تا حدود سال ۲۰۵۰ و یا ۲۰۶۰ شاهد ترمیم کامل لایه ازون باشند اما از ماه سپتامبر شاهد این هستیم که سوراخ لایه ی ازون به بدی وضعیتی که پیش از این بود، نیست