مشاهدۀ هیبت ِ زمین از فضا چه حس و حالی دارد؟

[آیدا.ف]

اکنون تصور کنید این منظره را از فضا می بینید. فضانوردانی که زمین را از مدار تجربه میکنند اغلب احساس هیبت و شگفتی را گزارش می کنند، و با آنچه جادویی که چنین چشم اندازی به ارمغان می آورد، دچار دگرگونی شده اند. این پدیده “اثر مشاهده” نامیده می شود و محققان ِ مرکز روانشناسی مثبت گرا در دانشگاه پنسیلوانیا در حال مطالعه ی آن هستند تا احساساتی که فضانوردن معمولا بازگو می کنند را بهتر درک کنند.

پژوهشگران دیوید یادن و یوهانس آیشتات و انترن جاناتان ایوری از دانشگاه پنسیلوانیا با همکارانی از دانشگاه جفرسون، هاستون و سایر دانشگاه ها، با این تحقیق چند هدف را دنبال می کنند: بررسی پیامدهای پرواز به فضا، زیرا جامعه ی حمل و نقل فضایی ماموریت هایی چندین ساله به مکان هایی مانند مریخ در نظر دارند و نیز فهمیدن اینکه چگونه چنین حس مشابهی به افراد غیرفضانورد القا می شود.

برای درک “اثر مشاهده” محقق یادن و همکارانش گزیده ای از فضانوردان از سراسر جهان را با ارائه مدرک مشاهده زمین از فضا مورد بررسی قرار دادند. زمینه هایی از نقل قول های آنها پدید آمد، ایده هایی مانند کلیت، وسعت، مرتبط بودن، ادراک- به طور کلی این حس در هم شکننده و تغییر دهنده ی زندگی. یادن نویسنده اصلی مقاله می گوید:« هر زمان که ما به مکان های زیبا سفر می کنیم، به تماشای غروب آفتاب می نشینیم تا اندکی از طعم این نوع تجربه را دریابیم. این فضانوردان چیزی با شدت ِ بیشتری را تجربه می کنند. با مطالعه ی نسخه ی شدیدتر یک پدیده، اغلب می توان اطلاعات بیشتری در مورد آن بدست آورد.»

به گفته ی یادن، فضا بسیار جذاب است زیرا یک محیط کاملا علمی است. ما تصور می کنیم افرادی که مدیتیشن یا کوهنوردی بسیار انجام می دهند، افرادی اند که معتاد به هیبت و شکوه هستند و چنین تجربیاتی را داشته اند. معمولا فکر نمی کنیم که دانشمندان بسیار سخت گیر چنین لحظات سعادتمندی را گزارش کنند.

به گفته ی آیشتات رفتار بسیار به سختی تغییر میکند، بنابراین برخوردن به چیزی که چنان اثر عمیق و تجدید پذیری دارد، باید باعث شود که روانشناسان بگویند:”اینجا چه خبر است؟ چگونه می توانیم بیشتر چنین چیزی داشته باشیم؟” بخشی از پاسخ به این سوال میتواند از یک آزمایش پیرو برنامه ریزی شده که از واقعیت مجازی استفاده می کند داده شود، که به شرکت کنندگان این فرصت را میدهد که به زمین خیره شوند. این می تواند منجر به تجربه ای مشابه” اثر مشاهده” شود.

آیشتات می گوید در نهایت چیزی که برای ما اهمیت دارد استنتاج کردن این تجربیات است. این تجربیات به طریقی به مردم کمک میکند که بیشتر سازگار باشند، بیشتر احساس پیوستگی کنند و مشکلات را بازطرح نمایند. محققان همچنین می گویند که روانشناسی باید بخشی از معادله برای ماموریت های فضایی طولانی باشد، و آنها امیدوارند که پیشنهادات مجسمی برای حفظ سلامتی فضانوردان در زمان طولانی ارائه دهند. در برآورد آنها “اثر مشاهده” یک روند مثبت است که پیش از سفرهای فضایی، می تواند برای فضانوردان مفید باشد.

این محققان بدنبال بخش خصوصی، گروه هایی مانند اسپیس ایکس، بلو اورجین یا ویرجین گلاکتیک به عنوان یک گام موقت برای رسیدن به این اهداف هستند. اما به طور ایده آل هدف آنها همکاری با فضانوردانی است که از فضا بازگشته اند و یا در حال رفتن به فضا هستند. “یادن” باور دارد:« ما در حال ترسیم یک پدیده هستیم که بسیار گیرا است. این نخستین گام ماست و امیدواریم که از آن استفاده کنیم و پیشتر رویم.