VIP ❖ زمین شناسی ❖

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

پی‌نوشت و منبع

1. «سست‌کره» [زمین‌شناسی] هم‌ارزِ «استنوسفر» (به انگلیسی: asthenosphere)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی، «لاتین»، در (۱۳۷۶-۱۳۸۵)، فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۷-۱ (ذیل سرواژهٔ asthenosphere)

• وبگاه پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور برگرفته از کتاب فشارکی، پ. ، فرهنگ جغرافیا، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۹
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «سست‌کره». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای فارسی، بازبینی‌شده در ۲۲ مه ۲۰۱۷.

داده‌های کتابخانه‌ای

• GND: 4143239-3

[نهفتن]

• ن
• ب
• و

ساختار زمین
لایه‌ها

• پوسته
• سنگ‌کره (لیتوسفر)
• میان‌کره (مزوسفر)
• گوشته
• هسته بیرونی
• هسته درونی

ناپیوستگی‌ها

• کنراد (پوسته قاره‌ای)
• موهو (پوسته-گوشته)
• لهمان (گوشته بالایی)
• گوتنبرگ (گوشته-هسته)
• لهمان (هسته)

نظریه‌ها

• زمین‌ساخت صفحه‌ای

رده‌ها:

• اصطلاحات جغرافیا
• زمین‌ساخت صفحه‌ای
• ساختار زمین

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

سنگ
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری پرش به جستجو
برای دیگر کاربردها، سنگ (ابهام‌زدایی) را ببینید.
«صخره» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، صخره (ابهام‌زدایی) را مشاهده کنید.

سنگ‌های ساحل

تقسیم‌بندی سنگ‌ها، موزه تاریخ طبیعی اصفهان
سنگ به مواد جامدی از پوسته زمین اطلاق می‌شود که از یک یا چند کانی که با یکدیگر پیوند یافته‌اند، تشکیل شده‌است. در زمین‌شناسی سنگ تجمعی طبیعی و جامد از مواد معدنی یا شبه معدنی است. لایه خارجی جامد زمین (سنگ‌کره) از سنگ تشکیل شده‌است. صخره‌ها سه گونه هستند:آذرین، رسوبی و دگرگون شده. دانش شناختن سنگ‌ها را سنگ‌شناسی می‌گویند. عنصر اصلی تشکیل دهنده تمامی سنگ‌ها سیلیس است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تفاوت سنگ و خاک

یک صخره ایستاده بر روی زمین در بوستان خدایان در کلرادو اسپرینگز.
مهمترین تفاوت خاک و سنگ اختلاف در میزان فشردگی و چسبندگی آن‌ها به یکدیگر است. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ به موادی از پوسته زمین اطلاق می‌شود که از یک یا چند کانی که با یکدیگر پیوند یافته‌اند، درست شده‌است. در مقابل خاک توده‌ای از ذرات با دانه‌های منفصل یا دارای پیوند سست است که بر اثر هوازدگی سنگ‌ها و به‌طور برجا تشکیل شده‌است. لیکن در مهندسی و کارهای ساختمانی قابلیت حفاری مصالح زمین‌شناسی به عنوان شاخصی در طبقه‌بندی آن‌ها به دو گروه سنگ و خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

منشأ شکل‌گیری سنگ‌ها و خرده سنگ‌ها
دو فرایند کوه زایی و کوه سایی در زمین موجب پدید آمدن محصولات سنگی می‌شود.

عوامل کوه زایی
فشارهای کره مذاب درون زمین را که به پوسته جامد سطح آن وارد می‌شود را می‌توان عامل فرایند کوه زایی و خشکی زایی نامید.

عوامل هوازدگی یا کوه سایی
هر یک از چند روندی را که باعث خرد شدن و تغییر شکل مواد سخت سطح زمین و موادی که با جو در تماس هستند، هوازدگی می‌نامند. عوامل فرسایش یا هوازدگی به دو گروه فیزیکی و شیمیایی تقسیم می‌شوند.

هوازدگی شیمیایی
محصول هیدراتاسیون، انحلال، آبکافت، اکسیداسیون یا عکس العمل آب‌های اسیدی با املاح تشکیل دهنده سنگ هاست.[۲]

هوازدگی فیزیکی
این پدیده توسط عواملی چون یخبندان، تغییرات حرارت در جو و در نتیجه انبساط و انقباض، گرانش زمین، رشد گیاهان، باد، جریان آب و عمل جانوران و مانند اینها شکل می‌گیرد و باعث خرد شدن سنگ‌ها و تغییر شکل آن‌ها به دانه‌های ریزتر می‌شود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ساختمان شیمیایی سنگ‌ها
سنگ‌ها خود از قسمت‌های ساده‌تری به نام کانی ساخته شده‌اند. کانی‌ها مواد جامد، طبیعی، معمولاً متبلور، غیرآلی، همگن و با ترکیبات شیمیایی مشخص‌اند. تاکنون بیش از ۳۰۰۰ کانی در طبیعت شناخته شده که تنها حدود ۲۴ کانی در سنگ‌های پوسته زمین فراوان هستند و آن‌ها را کانی‌های سنگ ساز می‌نامند.

طبقه‌بندی شیمیایی سنگ‌ها
چون کانی‌های تشکیل دهنده سنگ‌ها متنوع هستند، بسته به میزان وجود بعضی دیگر از ترکیبات شیمیایی که در آن‌ها است سنگ‌ها را به چهار دسته تقسیم می‌کنند:

• کربنات‌ها
• سولفات‌ها
• اکسیدها
• سیلیکات‌ها

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

استفاده
سنگ‌ها و کانی‌ها در ساختمان سازی، صنایع، پزشکی و غیره به کار می‌روند.

انواع سنگ‌های ساختمانی

سنگ تراورتن موج دار

• سنگ طبيعي: كليه سنگهاي ساختماني كه از معادن طبيعي استخراج و پس از بهره‌وري مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
• سنگ مصنوعي: كليه سنگهاي ساختماني كه در كاخانه و با تركيب مواد و مصالح مختلف توسط بشر ساخته شده‌است.
• بر اساس وزن مخصوص : سنگ‌های سنگين وزن ، سنگهايي که وزن مخصوص آن‌ها بيش از 1.8 گرم بر سانتی‌متر مکعب است و سنگ‌های سبک ، دسته‌ای از سنگ‌ها هستند که وزن مخصوص آن‌ها کمتر از 1.8 گرم بر سانتی‌متر مکعب می‌باشد.
• بر اساس مقاومت فشاری : سنگ‌های سنگين که مقاومت فشاری آن‌ها از 100تا 1000 مگا پاسکال است. و سنگ‌های سبک که مقاومت فشاری آن‌ها از 4 تا 200 مگا پاسکال است.
• بر اساس ضريب نرم شدگی : اگر مقدار اين ضريب از 0.6 تا 1 باشد از آن برای احداث ساختمان استفاده می‌شود.

سنگ مصنوعي سمنت پلاست- سنگ پليمري درنيكا

سنگ مصنوعی نامی برای انواع مختلف محصولات سنگ مصنوعی است که از قرن ۱۸ استفاده می‌شود. سنگهاي مصنوعي در پروژه‌هاي مهندسي عمران ، ساختمان سازي ، مصارف صنعتي و غيره مورد استفاده قرار می‌گيرند.

يكي از اولين سنگهاي مصنوعي تحت عنوان Lithodipyra (AKA Coade stone) بين سالهاي 1769 الي 1833 ميلادي توليد گرديد. پس از آن توليد سنگهاي مصنوعي به روشهاي مختلف ادامه پيدا كرد.

سنگ مصنوعي پليمري – درنيكا سنگ بر اساس استفاده از بتن سيماني توليد مي‌شود كه در آن ماسه به عنوان ذرات ريز پركننده يكي از مهمترين مواد اوليه مي‌باشد. ترکيبات پليمری و افزودنيهای شيميايی چسبندگي بين تمام اجزاء را ايجاد كرده و مقاومت سنگ مصنوعي را تامين مي‌كند. رنگ‌دانه‌های اکسيد آهن كه مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش و محيطهاي قليايي مي‌باشد رنگ مورد نظر را به اين سنگ‌هامی‌دهد. ترکيبی که از اين راه به دست می‌آيد در قالب‌هايی از جنس سيليكان و پليمر ريخته می‌شود که دارای نقش و نگارهای سنگ‌های طبيعی می‌باشند و به اين سنگ‌ها سيمايی کاملاً طبيعی می‌دهد. از نظر قيمت، سنگ‌های مصنوعی به مراتب قيمتی کمتر از سنگ‌های طبيعی دارند، چرا که کارهای دشواری که روی سنگ طبيعی برای رساندن آن به بازار و قابل استفاده کردن آن انجام می‌شود در مورد سنگ‌های مصنوعی غيرضروری می‌نمايد و دارای وزنی کمتر و ضخامتی کوچکتر هستند که به ما اين اجازه را می‌دهد که سه برابر سنگ‌های طبيعی بتوانيم آن‌ها را به‌کار گيريم.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مزيتهاي سنگ مصنوعي سمنت پلاست – درنيكا سنگ:

• بسيار سبكتر از سنگهاي طبيعي بوده و كار با آن را آسانتر مي‌كند.
• قابل استفاده در فضاي بيروني و داخلي ساختمان‌ها مي‌باشد.
• برش و تنظيم سنگهاي مصنوعي آسان است.
• نصب سنگهاي مصنوعي بسيار آسان است و نياز به استفاده از تجهيزات خاص براي جلوگيري از ريزش وجود ندارد.
• بسيار ارزانتر از سنگهاي طبيعي مي‌باشد.
• تكنولوژي توليد سنگهاي مصنوعي امكان توليد سنگ در طرحها و رنگهاي متنوع را فراهم نموده است كه در نتيجه آن مي‌توان طرحهاي دكوراتيو زيبا و متنوعي را اجرا نمود.
• در مقابل دما عايقكاري بسيار خوبي ايجاد مي‌نمايد.
• بسيار مقاومتر بدليل فرمولاسيون خاص و استفاده از تكنولوژيهاي نوين (مقاومتي در حدود 3 برابر بتن)
• بسيار سبكتر و در نتيجه كار با آن آسانتر بدليل وزن مخصوص پايينتر
• بسيار ارزانتر بدليل استفاده از تكنولوژيهاي نوين
• امكان توليد در طرحها و رنگهاي متنوع با استفاده از قالب با طرحهاي متنوع (هم اكنون شركت درنيكا سنگهاي مذكور را در حدود 20 رنگ مختلف و بيش از 50 طرح متنوع توليد و به بازار ارائه مي‌نمايد.)
• امكان توليد بر اساس نوع و شرايط مصرف (استفاده در فضاي بيروني و يا داخلي ساختمان ، كف ، ديوار ، نما ، دكوراتيو و غيره) با تغيير فرمولاسيون مواد تركيبي و قالبهاي متنوع (هم اكنون شركت درنيكا محصولات بسيار متنوع سنگهاي مصنوعي پليمري “درنيكا سنگ” را شامل: سنگ نما, سنگ آنتيک و دکوراتيو, موزاييک, سنگ فرش, کفپوش, قرنيز, پله, زير پله و جدول توليد و به بازار ارائه مي‌نمايد.)
• عدم نياز به برشكاري زياد بدليل وجود محصولات در سايزهاي مختلف
• نصب بسيار آسان و عدم نياز به استفاده از تجهيزات خاص براي جلوگيري از ريزش با در نظر گرفتن تمهيدات خاص در حين قالب‌گيري

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

سنگ طبيعي

این سنگ‌ها در دسته‌های گوناگون و متنوعی نام‌گذاری می‌شوند که بعضاً نام معدن سنگ به عنوان اسم آن استفاده می‌شود. رایج‌ترین سنگ‌های ساختمانی عبارتند از:[۴]

• گرانیت
• گابرو
• ماسه سنگ شامل ماسه سنگ آهکی - ماسه سنگ سیلیسی - ماسه سنگاکسید آهن - ماسه سنگ دولومیتی
• دیوریت
• کوارتزیت
• مرمریت
• مرمرها
• تراورتن

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مشخصات کلی انتخاب سنگ برای مصارف ساختمانی
سنگ‌های مورد استفاده در کارهای ساختمانی باید دارای مشخصات زیر باشند:[۵]

۱- بافت سنگ باید ساختمانی سالم داشته باشد، یعنی بدون شیار، ترک و رگه‌های سست باشد (کرمو نباشد)
۲- بدون هرگونه خلل و فرج باشد
۳- پوسیدگی نداشته باشد
۴- یکدست، یکنواخت و همگن باشد
۵- سنگ ساختمانی نباید آب زیاد جذب کند، لذا نباید:
الف- در آب متلاشی یا حل شود
ب- تمام یا قسمتی از آن بیش از ۸ درصد وزن خود آب بمکد
۶- سنگ ساختمانی نباید آلوده به مواد طبیعی و مصنوعی باشد
۷- سنگ باید شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط را تحمل کند، لذا باید:
الف- در برابر باد، یخبندان، تغییرات دما و در صورت وجود جریان آب در مقابل آن و کلیه عوامل فرسایش مقاومت کند
ب- در برابر محیط‌های شیمیایی اسیدی و قلیایی و همچنین عمل آبکافت و اکسیداسیون مقاومت کند
۸- مقاومت فشاری برای قطعات باربر نباید کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد
۹- در مقابل سایش مقاوم باشد

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مقاومت سنگ‌های ساختمانی
مقاومت در معنای لغوی به معنای تحمل فشار است و برای سنگ‌های مختلف اندازه‌گیری می‌شود. انواع سنگ‌ها بر اساس میزان مقاومت به دو نوع سبک و سنگین تقسیم می‌شوند بطوری‌که سنگ‌های سنگین فشاری بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ مگاپاسکال را تحمل می‌کنند و سنگ‌هایی که تحمل آن‌ها بین ۴ تا ۲۰۰ مگاپاسکال باشد اصطلاحاً سبک نامیده می‌شوند اما سنگ‌ها فقط در اثر فشارهای وزنی نیست که فرسایش می‌یابند و تغییر پیدا می‌کنند جالب است بدانید که اصلی‌ترین عواملی که مقاومت سنگ‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد هوازدگی، سرما، گرما و آتش‌سوزی است.

هوازدگی را گازهای معلق در هوای شهرهای آلوده مثل دی‌اکسید کربن و دی‌اکسید گوگرد ایجاد می‌کنند و باعث تغییر رنگ و شکستگی و حتی جدا شدن سنگ‌های ساختمانی می‌شوند. از عوامل دیگر هوازدگی مثل انجماد و تبخیر آب در حفره‌های سنگ‌ها و حتی خاصیت رنگ بری و اثر گرمایی نور خورشید می‌توان نام برد. لازم است ذکر شود که برای انتخاب ماندگارترین سنگ‌های ساختمانی حتماً باید به ویژگی‌های سنگین‌های مختلف و همچین شرایط اقلیمی و آب و هوایی آن منطقه توجه ویژه شود مثلاً انواع تراورتن‌ها که از انواع سنگ‌های آهکی هستند برای مناطقی که رطوبت بالایی دارند اصلاً مناسب نیستند و خیلی زود دچار فرسایش می‌شوند.