سیستان و بلوچستان قلعه بمپور

[کوثر فیض بخش]

قلعه بمپور
قلعه بمپور یکی از قلعه‌های نظامی مهم آسیا است که در ۲۴ کیلومتری غرب ایرانشهر، در بخش بمپور و در یک کیلومتری شمال شهر بمپور قرار دارد و روی یک تپه مصنوعی بلند به ارتفاع ۸۰ مترقرار گرفته است. بهترین زمان بازدید از آن نیز، فصل پاییز و زمستان است.
این قلعه که معروفترین قلعه بلوچستان و زمانی بسیار طولانی مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بوده ‌است، بنا بر تحقیق باستان‌شناسان، قدمتبش به دوره‌های ساسانی و اشکانی برمی‌گردد. این قلعه در زمان سلاجقه مورد استفاده بوده هرچند مردم بلوچستان بر این باورند که این قلعه توسط نادرشاه افشار ساخته شده‌ است. با وجود اینکه نادر اجازه ساخت قلعه‌ایی در منطقه بمپور را به نصیرخان براهویی داد، اما بنای قلعه بمپور بسیار کهن‌تر از آن است و در سال ۱۹۶۰میلادی خانم بئاتریس، دیرینه‌شناس انگلیسی بخشی از سراشیبی تپه زیر قلعه بمپور را مورد کاوش قرار داده و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.
این قلعه به صورت دو تکه ساخته شده و این دو بخش به لحاظ ارتفاع با هم یکسان نیستند. صحن، پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چند برج نیز آن را احاطه کرده‌اند. مصالح بکار رفته در آن نیز خشت و گل هستند.

قلعه بمپور
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
قلعه بمپور یکی از قلعه‌های نظامی مهم آسیا است که در ۲۴ کیلومتری غرب ایرانشهر، در بخش بمپور و در یک کیلومتری شمال شهر بمپور قرار دارد و بر روی یک تپه مصنوعی بلند به ارتفاع ۸۰ مترقرار گرفته است که بهترین زمان بازدید از آن، فصل پاییز و زمستان است.[۱]

محتویات
[۱وجه تسمیه

• ۲قدمت بنا

• ۳معماری بنا

• ۴منابع

وجه تسمیه[ویرایش]
در برخی از افسانه‌های محلی بمپور را مربوط به بهمن (پسر اسفندیار) می‌دانند که اول بهمن پور بوده و به مرور زمان به بمپور تبدیل گشته است و همچنین بر طبق اظهار نظر بسیاری از فضلای ایران و به استناد کتب تاریخی در قدیم الایام این محل را بن پهل می‌نامیده‌اند که به معنی شهر آخر است و با بررسی آثار مکتوب گذشتگان نام باستانی این محل بن پهل بوده که با گذشت زمان به بن فهل، بن فول، بن‌فور، بن‌پور، و به بم پور (Bompour) تغییر نام پیدا کرده است که امروزه فارسی زبانان به اشتباه آن را بم‌پور(bam pour) می‌خوانند.[۲]

قدمت بنا[ویرایش]
این قلعه که معروفترین قلعه بلوچستان است زمانی بسیار طولانی مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بوده‌است بنا بر تحقیق باستان شناسان قدمت آن به دوره‌های ساسانی واشکانیبر می‌گردد. این قلعه در زمان سلاجقه مورد استفاده بوده است.[۳] هرچند مردم بلوچستان بر این باورند که این قلعه توسط نادرشاه افشار ساخته شده و با وجود اینکه نادر اجازه ساخت قلعه یی را در منطقه بمپور به نصیرخان براهویی داد، اما بنای قلعه بمپور بسیار کهن تر از آن است و در سال ۱۹۶۰میلادی خانم بئاتریس دیرینه شناس انگلیسی بخشی از سراشیبی تپه زیر قلعه بمپور را مورد کاوش قرار داد و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.[۴]

معماری بنا[ویرایش]
این قلعه به صورت دو تکه ساخته شده که این دو بخش به لحاظ ارتفاع با هم یکسان نیستند، صحن پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چند برج نیز آن را احاطه کرده است که مصالح بکار رفته در آن خشت و گل است.[۵]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
قلعه بمپور سیستان
به استان سیستان و بلوچستان لقب دیار ناشناخته ها را داده اند. دوباره عازم این منطقه از کشور هستیم و قصد داریم تا از یکی دیگر از قلعه های ساسانی این استان بازدید کنیم. شهر بمپور، روزگاری مرکز حکومت سیستان بود و اهمیت زیادی در کشور داشت، اما امروز کمتر کسی را می شناسیم که نام این شهر به گوشش خورده باشد. قلعه بمپور یکی از قلاع ساسانی سیستان است که در این شهر قرار دارد. در ادامه این مطلب باالی گشت همراه باشید.

مطالب مرتبط:
قلعه رستم، بنایی با شکوه از دوره اسلامی در سیستان
چشمه گل فشان تنگ، جاذبه ای شگفت انگیز در سیستان
خوشمزه ترین غذاهای استان سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان رازهای زیادی را در دل خود پنهان دارد که شاید بهتر باشد بسیاری از آن ها هنوز هم به صورت یک راز در دل خاک باقی بمانند. این سرزمین کهن، به سرزمین اسطوره ها و افسانه های کشور نیز شهرت دارد. سرزمینی که رستمِ پهلوان از آن سر بر آورده است. امروز قصد داریم تا به گوشه ای از این سرزمین به نام شهر بمپور قدم بگذاریم. شهری که زمانی تمامی فعالیت های سیـاس*ـی و اجتماعی سیستان در آن رخ می داده، ولی امروزه نام و نشانی ندارد. بمپور جاذبه های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که در مطلبی جداگانه معرفی خواهند شد. امروز قلعه ساسانی باشکوه این شهر به نام قلعه بمپور را معرفی می کنیم.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
معرفی قلعه بمپور سیستان
قلعه بمپور یکی از معروف ترین قلعه های باستانی کشور است که بر فراز تپه ای باستانی در شمال شهر تاریخی بمپور در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. تپه ای که قلعه بمپور بر روی آن واقع شده تپه ای مصنوعییست (تپه باستانی) و از سطح زمین حدود ۸۰ متر ارتفاع دارد. مورخان و باستان شناسان بسیاری تاریخ ساخت این قلعه را به دوران ساسانیان نسبت داده اند. بمپور در طول تاریخ دوران با شکوهی را پشت سر گذاشته است. قلعه تاریخی این شهر روزگاران زیادی به عنوان مرکز حکومت خطه بلوچستان و کرمان شناخته می شد. بنا به عقیده برخی از باستان شناسان، از این قلعه نظامی در زمان سلجوقیان هم استفاده می شد. تا قبل از این که باستان شناسانی نظیر خانم بئاتریس انگلیسی (سال ۱۹۶۰ میلادی) در این محطه دست به حفاری و کاوش های باستان شناسی بزنند، مردم بلوچستان عقیده داشتند که نادر شاه افشار دستور ساخت این قلعه را در بمپور صادر کرده است. بئاتریس حتی آثاری از دوران پیش از تاریخ را هم از بخش هایی از تپه باستانی این قلعه از دل خاک بیرون آورد.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
طبق برخی از نوشته ها و کتب تاریخی، نام این منطقه در ابتدا “بن پهل” به معنی شهر آخر بوده که با گذاشت زمان به بمپور تغییر یافته است. برخی از افراد محلی هم اعتقاد دارند که این شهر به بهمن پسر اسفندیار تعلق داشته و در ابتدا بهمن پور بوده است. متاسفانه بر روی آثار تاریخی استان کهن سیستان و بلوچستان مطالعات کمی صورت گرفته است، قلعه بمپور هم یکی دیگر از این آثار است که باید مورد کاوش های جدید و مطالعات گسترده قرار گیرد. بنای قلعه بمپور در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه تاریخی بمپور بر بلندای یک تپه باستانی به ارتفاع ۸۰ ساخته شده است. اختلاف ارتفاع این قلعه با سطح زمین، علاوه بر دید خوبی که به حاکمان آن می داده، دسترسی و نفوذ به قلعه را نیز بسیار دشوار می کرد. قلعه بمپور از دو بخش تشکیل شده که با یکدیگر اختلاف ارتفاع دارند. بخش اول شامل ورودی بنا و برج های نگهبانی اطرافش است و بخش دوم که ارتفاع بیشتری داشته، به محل حکومت سران قلعه اختصاص داشته است. در اطراف دیوارهای غربی وشرقی بنا، ۴ برج نگه بانی وجود داشته که اکنون فقط دو مورد از آن ها با ارتفاع تقریبی دو متر مشاهده می شوند. در وسط قلعه تعدادی خانه مسکونی وجود دارد و قسمت فوقانی بنا، که بیشترین ارتفاع را نسبت به دیگر نقاط قلعه دارد، ویژه سرداران و حاکم قلعه بوده است. در این بخش (بخش فوقانی)، یک چاه عمیق وجود دارد که هنوز هم بقایای آن را می توان مشاهده کرد. گویا در آن دوران، داخل چاه سنگ فرش بوده و در بخشی از آن راهی مخفی به خارج از قلعه وجود داشته که حاکمان در زمان حمله دشمن، بتوانند سریعا قلعه را ترک کنند. در حال حاضر از این راه مخفی اثری نمانده است و فقط می توانید خود چاه را تماشا کنید. باستان شناسان عقیده دارند که دور تا دور این قلعه حدودا ۱۰ برج وجود داشته که البته امروزه چیزی از آن ها باقی نمانده است.

[/HIDE-THANKS]