متفرقه مطلبي زیبا درباره « نت نگاری »

Diba

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2015/04/15
ارسالی ها
86,552
امتیاز واکنش
46,640
امتیاز
1,242
موسیقی در گذشته های دور مانند زبان و گفتار به روش سـ*ـینه به سـ*ـینه و شفاهی نقل میشد ... از این رو آنها به فکر افتادند تا موسیقی خود را جایی ثبت کنند.

بدون شک یکی از عناصر ی که میتوان با آن فرهنگ یک ملت را محک زد و اطلاعات زیادی از آداب و رسوم و اعتقادات آنها کسب کرد موسیقی آن ملت است.

موسیقی در گذشته های دور مانند زبان و گفتار به روش سـ*ـینه به سـ*ـینه و شفاهی نقل میشد تا به نسلهای بعدی برسد و در این میان هیچ تضمینی نبود که عوامل محیطی چه اثری بر آن بگذارند یا اینکه اصلآ باقی بماند یا خیر. از این رو آنها به فکر افتادند تا موسیقی خود را جایی ثبت کنند.

اقوام "مزوپوتیما" (Mesopotamia ) (بین النهرین)از اولین کسانی بودند که به فکر نگارش موسیقی افتادندو برای نت نویسی قراردادی تنظیم کردند.در روش ابداعی آنان ریتم (که یک جز لازم ملودی است) و دامنه ملودی معین میشد. در قرن پنجم تا هفتم قبل از میلاد روشی ابداع شد که فقط حدود حرکت ملودی را مشخص میکردو حضور دامنه در آن دیده نمیشد.

در قرن هفتم میلادی بود که سرودهای گریگوریان - مانند مس (mess)و موتت (mutett ) که مهمترین و جزو پایه های فرمهای موسیقی مذهبی اند ، - بدست پاپ گرگوار اول (Pope Grigorire I )جمع آوری و تدوین شد اما هنوز رسم الخطی رسمی و شناخته شده برای حفظ اصولی آنها نبود.

در قرن نهم از یک خط رنگی افقی برای نوشتن علائم استفاده شد و باید توجه کرد که در همین زمان بود که موسیقی از حالت مونوفونی و هموفونیکی خارج شد و بتدریج به سوی دیافونی( دو صدایی) و پلی فونی میل کرد و اصالتا پلی فونی از سرود های مذهبی بنام ارگانوم (organom) زاده شد و نگارش آنها اهمیت بیشتری یافت. (برای مطالعه بیشتر در مورد نوع بافتها به مقاله "رنگ و بافت در موسیقی" توجه شود)

اما نت نویسی به صورت امروزی ریشه در نمادهای یونانی و شرقی دارد که به آن " اک فونتیک "(Ekphonetic) میگویند.

تا قبل از قرن یازدهم میلادی برای نمایش اصوات موسیقی به تبعیت از یونان باستان از حروف برای این منظور استفاده میشد و از این نظام هم اکنون نیز در کشورهای انگلیسی و آلمانی زبان استفاده میشود. به این شیوه نت نگاری نظام الفبایی میگویند.

در قرن یازدهم میلادی یک کشیش فرانسوی مقیم ایتالیا به نام "گوئید د آرتسو" (Guido d Arezzo 955-1050) آهنگی برای یکی از سرودهای مذهبی کلیسا به نام "سن ژان"ساخت و برای یادگیری بهتر آن برای شاگردان در آموختن اصوات موسیقی ،حروف اول هر مصرع این سرود را به عنوان علامتی برای نمایش هر یک از اصوات انتخاب کرد .



ساز دهنی
چیـن اولین کشوری است که میتوان آن را مبـدع سازدهنی دانست. در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در چین زمان حکومت امپراطوری نین کاوا سازی با زبانههای چوبی وجود داشت که از نظر ساختمان و نوع صدا دهی بسیارشبیه به سازدهنی امروزی بود ...

سازدهنیها، همه جا هستـنـد؛ در فیلمهایی از جنــگ جهانـی دوم در فیلمهایی ازجنگهای داخلی آمریكا در فیلمهایی راجع به افسردگی و ماتم و به همین ترتیـبشمـا می توانیـد سازدهنی هـا را دركـارخانـه هـای ماشین سازی، در دستهگانگسترها و در جیب گاوچران های آوازخوان، پیدا كنید.
در دنیای بلوز، پاپ،جـاز و راك، صدای سازدهنی ها به گوش مـی رسند. سازی كوچك كه انواع صداها از آن بهگوش می رسد. آنچه كه به وسیله لیتل والتـر(Little Walter)، جونیور ولز (Junior Wells)، هاولین ولف (Howlin’ Wolf)، جیمز كاتن (James Cotton) یا میك جگر (Mick Jagger) نواخته میشود همگی ساز دهنی یا هارمونیكا هستند، اما هر یك صدایی منحصر بهخود دارند.
هارمونیكا كه نوای آن سالهاست روح و قلب جهانیان راتسخیر كرده، سازی ساده و بی تكلّف است. از موسیقی كلاسیك گرفته تا كانتریگاوچرانها، از آهنـگهـای احساسی دور آتش كمـپ گرفته تا هیجان راك اند رول (Rock and Roll)، تا غصّههای یك بلوزنواز تنها در نیمه شب، همه و همه با یك ساز سادهقابل اجرا هستند و كوچك و قابل حمل بودن و راحتی نوازندگی، آن را به یكی از پرطرفدارترین سازها تبدیل كرده است.
اوتیس اسپن (Otis Span) پیانیست مادیواترز (Muddy Waters) كه یكی از بزرگترین و تاثیر گذار ترین آهنگسازهای سبك بلوزاست می گوید: هارمونیكا مادر گروه موسیقی بلوز است .
با انتخابهارمونیكا برای یادگیری و نواختن، شما به مسیری طولانی از نوازندگانی كه قلبشانرا از میان یك قطعه كوچك حلبی به تراوش در میآورند، می‏پیوندید.
از نظرتاریخی، چینی های باستان نوعی سازدهنی با زبانه های چوبی داشته اند و موتسارتقطعه‏ ای برای سازدهنی شیشه‏ای (یك ساز كاملاً متفاوت متشکل از یك سری قطعهشیشههای كوك شده) نوشت.

تاریخچه
چیـن اولین کشوری است که میتوان آن را مبـدع سازدهنی دانست. در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در چین زمان حکومت امپراطوری نین کاوا سازی با زبانههای چوبی وجود داشت که از نظر ساختمان و نوع صدا دهی بسیارشبیه به سازدهنی امروزی بود.اما ریشـه سازدهـنیهای امروز را بایـد در اروپا و خصوصـأ در آلمان جستجو کرد. در قرن ۱۷ میـلادی برای کوک کردن صـدا ارگ کلیسـا از وسیلهای استـفاده میشد با تیغههای فـلزی کــه با دمیدن درسوراخـهای آن فرکانس ثابتی تولید میشد. این وسیـله مشـابه دیاپازون و بسیار بزرگ تر از سازدهنیهای امروزی بود. در حقیقت پدرآکاردئون، ملودیکا و سازدهنی محسوب میشود. هارمونیکا(سازدهنی)در سال ۱۸۱۸ توسط کریستین فردریک بوشمان ۱۶ ساله اختراع و درسال۱۸۲۱ به عنوان سازدر برلین به ثبت رسید. ساز اختراعی بوشمان بوسیله دمیـدن در تیغـههای فـولادی به صدادرمی آمد وشامل یکسری زبانه از جنس فولادی بود که به طور افقی چیده شده بودنـد و فقط نتـهـا با فوت کردن به صـدا در میآمدنـد. نتـها در سـاز ابداعـی بوشـمـان به صـورت کروماتیک و پشت سر هم قرار داشتند. او در نامهای به برادرش ساز ابداعی خودراچنین توصیف نمود: ابزاری اختراع کرده که بسیار جالب است. حدود دوازده سانت طول دارد و بیست ویک نت را تولید میکند، تمامی حالات دینامیک واحساسی را اجرا میکند وقادربه نگهداشتن ارزش زمانی نتهابه هرمیزان دلخواه میباشد. بوشمان با سـفرهای زیـاد قابـلیتهای منـحصر به فرد هـارمونیکـا به مردم اروپا نشـان داد.
سازدهنی کروماتیک و دیاتونیکانواعهارمونیکا
هارمونیكا دارای دو نوع اصلی است. نوع اول آن در گام كروماتیك است (Chromatic Harmonica) و همانطور كه انتظار می رود، تمام نتهای گام كروماتیك (اعماز پرده و نیم پرده) توسط آن قابل اجرا است. از نظر ظاهر، این ساز دارای یك كلید درانتهای آن است كه با فشردن آن، چه در حالت مكش (Draw) و چه در حالت دمش (Blow)، نتمربوط به هر سوراخ نیم پرده بالاتر نواخته می شود.
ساز دهنی كروماتیك برایقطعاتی مناسب است كه ملودی قطعه در گامی با بیش از 7 نت است. به همین دلیل این سازمعمولا در موسیقی پاپ، جز و كلاسیك استفاده می شود. ژان توتس تیلماتز (Jean Toots Thielemans)؛ یكی از بزرگترین نوازندگان این ساز به سبك جز است و سبك او، تحولی درنوازندگی این ساز ایجاد كرد.
بزرگترین نوازندگان هارمونیكای كروماتیك ، Stevie Wonder، Robert Bonfiglio و Larry Adler هستند و گروه جری مورادز هارمونیكتز (Jerry Murad’s Harmonicats)، بسیاریاز قطعات كلاسیك را به صورت كوارتت هارمونیكا اجرا كردند.
نوع دیگر اینساز، در گام دیاتونیك است (Diatonic Harmonica). همان گونه كه از نام این ساز معلوماست، این نوع هارمونیكا در گام های كروماتیك ساخته می شوند و تنها دارای نتهایموجود در آن گام می باشند.
بنا بر این بسته به گام یك قطعه موسیقی، ازهارمونیكا با كلید همان گام استفاده می شود و برای نواختن سایر نتهایی كه در گاممربوط وجود ندارند از تكنیك های خاص زبان، حنجره و لب استفاده می شود.
بههارمونیكای دیانونیك، هارپ (Harp) نیز می گویند. این نوع ساز متداول ترین نوعهارمونیكا است و در موسیقی راك، فولك و به خصوص بلوز از آن استفاده می شود. مطرحترین نوازندگان این ساز افرادی چون سانی بوی ویلیامسون 2 (Sonny Boy Williamson II)، سانی تری (Sonny Terry)، چارلی ماسل وایت (Charlie Musclewhite)، لیتل والتر (Little Walter) و ... بوده اند كه هر كدام به نوعی با تكنیك های بدیع، تحولی درنوازندگی این ساز ایجاد كردند .
امروزه صدای دلنشین این ساز در آهنگهای باب دیلن (Bob Dylan)، بروس اسپرینگستین (Bruce Springsteen) و نیل یانگ (Niel Young) به گوش می رسد.
سازدهنیدیاتونیكی (Diatonic) كه ما هماكنون می‏شناسیم، در اوائل قرن نوزدهم، در آلمانساخته شده است. این ساز

بوسیله موج مهاجرین ترك كننده آلمان، به ایالات متحده وبریتانیا بـرده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته میشده است.
به دلیل ارزانی این ساز، بسیاری از سیاه پوستان فقیر آمریكا، از این سازبرای نواختن موسیقی تنهایی خود استفاده می كردند تا جایی كه امروزه این ساز، به یكیاز متداول ترین سازهای موسیقی بلوز تبدیل شده است.
سازدهنیكروماتیك (Chromatic) نیز در سال 1918 اختراع شد و در دهه 1930 و 1940 به خصوص دراروپا، بسیار مشهور شد. به هر حال هارمونیكا، سالیان سال است كه در دستان میلیونهانوازنده بوده است و صدای آن بیانگر احساسات، هیجانات، شادی ها، غمها و آرامش آنهابوده و خواهد بود.
 
بالا