معرفی ساز همه چیز درباره سه تار جزایری

[*SAmiN]

مقدمه:​

موسیقی در زندگی تمام افراد در سراسر جهان جریان دارد و تأثیر موسیقی بر جنبه های مختلف زندگی آنچنان بالاست که حتی تصور زندگی بدون موسیقی واقعاً سخت است. معمولاً برای رسیدن به آرامش، گوش دادن قطعه ای ناب از انواع مختلف موسیقی انتخاب همگان است. اما آنچه که می تواند به اجرای زیبای یک اثر منجر شود داشتن ابزار و یا همان آلات موسیقی مورد نظر است. اساتید برجسته در مورد بهترین سه تار به این باور رسیده اند که بهترین سازندگان ساز نوازندگان حرفه ای هستند چون صداها را بهتر تشخیص می‌دهند و هم چنین به نیاز نوازندگان در امر نوازندگی آگاه‌ترند. اگر شما هم از طرفداران موسیقی دلنواز و سنتی سه تار هستید پس حتماً نام سه تار استاد جزایری به گوشتان خورده است. یکی از ماهرترین سازندگان ساز سه تار در کشورمان استاد رامین جزایری می باشند که در زمینه نوازندگی سه تار هم تخصص و مهارت بالایی دارند. در ادامه با آثار این استاد بیشتر آشنا خواهید شد.
استاد رامین جزایری در آذر ماه سال ۱۳۴۰ در تهران متولد شد. وی از هم دوره ای های کیوان ساکت، مسعود شعاری، آقای همتی، آقای عزیزی، داوود آزاد و کیهان کلهرمی باشند. رامین جزایری از شاگردان محمود فرهمند، کامران روحانی و ارژنگ ناجی می باشند اما نوازندگی سه تار را از دوران نوجوانی نزد استاد محمدرضا لطفی فرا گرفتند. استاد جزایری پیش از اینکه بصورت حرفه ای سه تار بسازد به نوازندگی سه تار آن هم بصورت حرفه ای مشغول بود ولی به علت علاقه زیادی که به ساختن ساز داشت نوازندگی حرفه ای را کنار گذاشت و ساز ساختن را شروع کرد.

 

[*SAmiN]

آقای رامین جزایری در ابتدای دیدن ساز به فکر ساخت آن افتاد و با وجود این‌که در جایی آموزش ندیده بود و در خانواده و دوستان نیز سابقه چنین شغلی وجود نداشت با این حال، میل به ساخت ساز از دوران نوجوانی در ذهن ایشان ایجاد شد.
صفحه بیرون می آیند. طول کاسه سه تار 22 تا 30 ، عرض آن 12 تا 18 و عمق کاسه بین 12 تا 16 سانتی متر است. دسته سه تار به ضخامت 3 تا 3/5 سانتی متر وطول آن 40 تا 48 سانتی متر می باشد و کل طول ساز یعنی دسته و کاسه، 76 تا 80 سانتی متر طول دارد. سیم های سه تار به ترتیب سیم سفید، سیم زرد، سیم واخوان و سیم بم نام دارند.

مهمترین مرحله در ساخت ساز سه تار کدام است؟​

جواب استاد جزایری: در سه تار تراش صفحه خیلی مهم است. صفحه باید طوری تراشیده شود که نت‌های مختلف ساز از صدای زیر تا صدای بم را بتواند به خوبی تشدید کند و یک‌نواخت باشد، چون اگر این کار درست انجام نشود، ساز در بعضی قسمت‌های صدایی، مثلا در محدوده بم یا زیر به خوبی نمی‌خواند.

 

[*SAmiN]

در واقع تراش صفحه سه تار بسیار کار ظریف و پردقتی است. اما در تار مجموع کاسه باید با دقت و ظرافت تراشیده شود. کاسه رزنانسی ساز نقش بسیار مهمی دارد. اینکه برخی فکر می‌کنند که پوست نقش اصلی را دارد و تعیین کننده است، اشتباه است. چون ما سازهایی را دیده‌ایم که ایراد صوتی داشته‌اند و با تعویض چندین باره‌ی پوست هم مشکل‌اش حل نشده، چون مشکل اصلی از بابت تراش کاسه بوده است.

چرا از چوب توت در ساخت ساز سه تار استفاده می‌شود؟​

جواب استاد جزایری: یکی از شاخص‌های مهم انتخاب چوب برای ساز، قابل دسترس بودن آن است، بعضی‌ها می‌گویند که چرا با چوب‌های دیگر ساز ساخته نمی‌شود و فقط با چوب درخت توت ساز ساخته می‌شود. به هر صورت سازسازان به تجربه دیده‌اند که این چوب هم قابل دسترس است، هم کیفیت صوتی مطلوبی را دارد و هنگامی که کهنه می‌شود حالت چینی مانند و سختی پیدا می‌کند، که برای صدا مناسب است. ساز نویی که با چوب توت ساخته شده است و به تدریج کهنه می‌شود جنس چوب‌اش تغییر می‌کند و از حالت نرم اولیه که ساز، نو است به سمت شیشه‌ای شدن و چینی شدن میل می‌کند. برای مثال، چوب گردو چنین خاصیتی را ندارد و یک چوب گردوی ۱۰۰ ساله کیفیت‌اش خیلی شبیه چوب گردوی ۱ ساله است. به خاطر همین، چوب درخت توت برای ساخت کاسه رزنانسی ساز و صفحه سه تار انتخاب شده است. که البته خود چوب توت هم انواع مختلف دارد که گفته می‌شود ۱۵۰ نوع از گونه‌های مختلف آن شناسایی شده است، که نوع برگ‌های‌شان و میوه‌های‌شان متفاوت است، سوا از این‌که درخت توت نر و ماده هم دارد. البته جای کار دارد که ببینیم کدام یک از این گونه‌ها می‌تواند بهترین گونه برای سازسازی باشد، که نیاز به یک کار گروه از رشته‌های تخصصی مختلف دارد، که به صورت آزمایشی این چوب‌ها را برای سازسازی تست کنند تا به نتایج مطلوب در این باره رسید. ولی به صورت تجربی ممکن است سازسازها متوجه بشوند که کدام گونه از درخت‌های توت، برای ساخت ساز مناسب‌تر است.