متفرقه ۲۰ تمرین کاربردی در نوازندگی (به قلم اساتید)

[*SAmiN]

۲۰ تمرین کاربردی در نوازندگی (به قلم اساتید)​

یک جلسه تمرین در چه صورتی می تواند موثر باشد

بایستی به گونه ای باشد که اولا در آن تمرکز وجود داشته باشد دوم اینکه هدفمند باشد و نکته سوم اینکه وقت مناسبی داشته باشد. نوازنده باید بتواند تمرکز کند و حواس خود را جمع نوازندگی کند، کنترل بدنش را داشته باشد(طرز نشستن – طرز ساز دست گرفتن – فرم انگشت گذاری) برای ایجاد تمرکز بایستی Meditation کند و بوسیله خود هیپنوتیزم ذهن خود را در هنگام تمرین متمرکز نماید. یکسری اتودهای کوچکی هستند که نوازنده در ابتدا جهت دست گرمی میتواند انجام دهد ولی به استراحت بین تمرینها نیز بایستی توجه شود یعنی پس از ۱۰ دقیقه اتود زدن ۲ دقیقه استراحت داشته باشیم. استراحت در موسیقی بگونه ای است که دستها بصورت آویزان قرار می گیرد تا خون کاملا جریان پیدا کند. نوازنده برای موفق شدن باید ورزش کند تا همیشه بدنی آماده داشته باشد و دچار دردهای مزمن ستون فقرات و مفاصل نگردد.

میزان های یک قطعه را چگونه می شود تمرین کرد

نظریه های زیادی در دنیا برای این کار داده شده است ولی اعتقاد من این است که مثلا اگر نوازنده بخواهد در میزان دوم مشکلش را حل نماید (به شرطی که تکنیک خاصی نداشته باشد مثل یک پاساژ که باید جداگانه تمرین شود) بایستی از میزان اول دوباره تمرین را تکرار کرد وبرای میزان سوم نیز میزان اول ، دوم و سوم را تمرین نماییم. چنانچه در میزان دوم اشکالی وجود داشته باشد مجوز رفتن به میزان سوم را به خود ندهیم زیرا در این صورت به شکل یک دید کلی به قطعه نگاه خواهد شد و در کل یک قطعه اجرا می شود ولی در جزئیات آن اشکال وجود دارد.

 

[*SAmiN]

عوامل گرفتن سرعت در نوازنده چیست و قطعات سرعتی را چگونه باید تمرین کرد

قبل از هر چیز این را بگویم که یک نوازنده خوب حتما نوازنده ای نیست که سرعتش زیاد باشد. ۷ عامل نشان دهنده توانایی یک نوازنده می باشد که یکی از آنها سرعت است.از عوامل بالا بردن سرعت در نوازنده در درجه اول ورزش میباشد. بایستی بدن سالمی داشته باشد و هیچگونه اعتیادی به مواد مخـ ـدر و سیگار نداشته باشد.دارای تغذیه و خواب مناسبی باشد. حرکات ورزشی را فقط در حد آمادگی و قوی کردن عضلات انجام دهد و از فشار آوردن بیش از حد بپرهیزد.بعد نوبت به تمرین موسیقی می رسد مانند زدن اتودها و گامها به این صورت که از سرعت کم به زیاد و هر روز تمرین شود. در جلسات تمرین بخشی را به تمرینات سرعتی اختصاص دهیم زیرا سرعت به آرامی اتفاق می افتد و در طول سالها نوازندگی یک نوازنده سرعتی خواهد شد.

آیا اتود و قطعه را می توان با هم تمرین کرد

معمولا برنامه مناسب تمرین موسیقی برنامه ای است که چندین اتود و چندین قطعه را با هم در طول روز انجام داد ولی استراحت ۲ الی ۵ دقیقه بین آنها را رعایت کرد. اگر شما یک قطعه را تمرین کنید تکنیک شما رشد سرطانی پیدا می کند از یک جهت قوی می شود و از جهات دیگر فراموش خواهد شد.

 

[*SAmiN]

تمرین خوب تمرینی است که در بر گیرنده تمامی تکنیک هایی باشد که نوازنده در آن سطح به آن نیاز دارد شامل پاساژ ، گام ، اتود و … اگر نوازنده در سطح عالی و ممتاز باشد به اعتقاد بنده بایستی پس از تمرینات خشک موسیقی همه چیز را فراموش کرده و ذهن را آزاد بگذارد و حداقل یک ساعت بداهه نوازی کند تا اینکه این تمرینات و اتودها باعث انجماد ذهن و رشد نکردن قوه خلاقیت او نشود. آزمون و خطا ها به اندازه اتودها در نوازندگی مهم هستند. نوازندگانی که ساز آنها لهجه خاص خودشان را دارد کسانی هستند که اهل آزمون و خطا بوده و با سازشان زیاد پرواز کرده اند و کم کم شخصیت خود را پیدا نموده اند.

نظر شما در مورد ضبط کردن تمرینات از دست استاد

اگر در ابتدای فراگیری موسیقی باشد من توصیه نمی کنم چون به نوعی تاثیر منفی خواهد گذاشت ولی اگر در حدی رسیده باشد که نوازندگی او قابل قبول باشد باید این اتفاق رخ دهد برای اینکه شاید مدرس به بعضی از چیزها اشاره نکند ولی به سبب وجود آن در پنجه هایش اجرا کند و دوم اینکه واقعا چیزهایی وجود دارد که نمی شود آن را ثبت کرد مانند فشار سیمها ، فشار مضراب و حالت های دیگر که فقط از طریق حس و گوش می شود دریافت کرد.

نظر شما در مورد ضبط کردن قطعه ای که هنرجو اجرا کرده و شنیدن مجدد آن

اتفاق بسیار خوبی خواهد افتاد و می تواند خیلی موثر باشد.

برای حفظ کردن یک قطعه چکار باید کرد

بایستی در ابتدا یک دید کلی به قطعه داشته باشیم یعنی در چه قسمت هایی ریتم ، مایه ، گوشه عوض خواهد شد و هنگامی که شناخت کلی پیدا کردیم برخورد جزئی داشته باشیم و اجزای قطعه را آنالیز کنیم مثلا این جمله فاصله پنجم آن هم تکرار شده که از همه اینها مهم تر تکرار زیاد عملی آن است.

 

[*SAmiN]

برای ماندگاری قطعاتی که قبلا تمرین شده چکار باید کرد

در برنامه ریزی که یک نوازنده دارد بایستی یک قطعه را هفته اول بطور مداوم اجرا نماید و در هفته بعد که قطعه جدیدی را تمرین می نماید حداقل ۱۰ بار قطعه قدیمی را اجرا نماید تا پس از یک ماه که دیگر تکرار آن یکبار در یک ماه کافی خواهد بود.

چه راهکار های ابتکاری پیشنهاد می کنید

آنچه مهم است باید برنامه منظم تمرین داشته باشد ولی محل تمرین را عوض نماید و روی یک صندلی نا مناسب تر به اجرا بپردازدو دائما فضا و موقعیت را عوض نماید تا از نظر روانشناسی شرطی نشود و آمادگی هر گونه تغییری را در هنگام اجرا بر روی صحنه داشته باشد بعنوان مثال نوازندگان فلوت از یکماه مانده به اجرا سعی می کنند در همه حالات نوازندگی کنند(ایستاده، خوابیده،نشسته،در روشنایی،در تاریکی و …) و بدن خود را برای هر گونه تغییری آماده می سازند.

چه وقت یک قطعه را می توان برای اجرا مناسب دانست

این تجربه شخصی من است که هر گاه یک نوازنده بتواند از ساز خودش لـ*ـذت ببرد بداند که اگر روی صحنه برود موفق خواهدبود و اگر توانستید با ساز اشکهای خود را در بیاورید مطمئن شوید قادر خواهید بود بر روی صحنه اشک دیگران را هم در بیاورید.

 

[*SAmiN]

نوازنده ای که بخواهد با پاساژ زدن های سریع و تند زدن فقط به اصطلاح روی مخاطب را کم کند و خودش را به نوعی نشان بدهد قطعا در موسیقی محکوم به شکست خواهد بود و اثرش جاودانه نخواهد بود و لذتی ایجاد نمی کند.نوازنده ای که در یک کلام صداقت داشته باشد و با این قصد روی صحنه برود که با هر ابزاری که در اختیار دارد حال مخاطب را برای لحظاتی به حال خوش تبدیل کند و به دنبال اهداف مادی نباشد موفق خواهد بود.

تجربیات خود را برای رسیدن به شرایط ایده آل روحی قبل از اجرا بیان کنید

من قبل از اجرا خود هیپنوتیزم می کنم و یک ساعت قبل از اجرا با هیچ کس حرف نمی زنم و سعی می کنم در شرایط گل و بلبل بسر برم معمولا در اجراها با مشکلات زیادی روبرو خواهیم بود ( گرفتن مجوز ، مشکلات صدا برداری ، نور و …) نوازنده بایستی فقط در فکر این باشد که رسالت خود را به انجام برساند و این احساس را نداشته باشد که می خواهد یک کار مکانیکی انجام دهد بلکه احساس کند در خانه خود می خواهد با مردم درد دل کند. من روی صحنه ابتدا به مخاطبان نگاه می کنم و خیلی وقتها شده برنامه ام را عوض کرده ام و منصرف شده ام از اجرای قطعه ای که شاید گل کارهایم بوده و احساس کرده ام حال مجلس این نیست و قطعه دیگری را اجرا کرده ام و این را بدون اغراق و ادعا می گویم که تا کنون حتی یک اجرای نا موفق نداشته ام و این را از تشویق مخاطب که نمره ای است برای نوازنده می شود تشخیص داد.

 

[*SAmiN]

تشویقی که از سر تکلیف باشد تا تشویقی که توانسته باشد بند بند وجود مخاطب را به هم بریزد کاملا متفاوت است.برای شروع اجرا در صحنه بایستی چشمها را بست و اولین مضراب نوازنده با اولین ضربان قلب مخاطب یکی باشد لحظه شروع اگر خوب نباشد تا آخر برنامه به خوبی پیش نخواهد رفت. اولین مضراب را من در لحظه ای می زنم که بدانم تمامی ذهنها متوقف شده و آماده شنیدن این مضراب هستند این لحظه خوبی خواهد بود و اگر توانستید مهار ذهن مخاطب را بگیرید تا آخر می توانید آنها را همراه خود داشته باشید.

بی شک تمرین اساسی ترین عنصرسازنده هنرمندان است و بزرگترین نقش را خصوصآ برای به اوج رساندن نوازندگان ایفا می کند. مطالبی که در این مقاله آمده حاوی نکاتی است به صورت پرسش و پاسخ درباره تمرین های نوازندگی و مسائل مرتبط با آن که قدم به قدم در این گفتار تشریح می شوند و امید است مفید واقع شوند.

تمرین های نوازندگی و مسائل مرتبط با آن​

1- با چه سازی تمرین کنیم؟
این یک پرسش عمومی است که توسط اکثر هنرجویان مطرح می گردد، به هر حال پاسخ به این سوال بستگی مستقیم به دو عامل سازشناسی و وضعیت مادی هنرجویان دارد. هر چقدر شناخت نوازنده از مشخصات سازتخصصی خود کامل تر باشد، درهنگام انتخاب سازمی تواند سازی خوش صدا تر و همینطور با کیفیت ساخت بالاتر انتخاب کند که مسائل فنی ساخت یک ساز خوب بیشتر درآن رعایت شده باشد.خوشبختانه غیر از موارد عملی نظیر دیدن و نواختن با ساز سایر هنرجویان در کلاس موسیقی و پرسش از استاد، درباره صدا وکیفیت ساخت هر یک از سازهای موجود در کلاس، امروزه با بهره گیری ازاینترنت به سادگی می توان بسیاری از اطلاعات را در این مورد کسب نمود. به هر حال عامل ساز شناسی نیاز به نواختن با سازهای مختلف، بالا رفتن سطح تکنیک در هنرجو برای امتحان بهتر ساز و گذشت زمان دارد.

 

[*SAmiN]

عامل دوم وضعیت مالی هنرجودر مقطع زمانی است که قصد خرید ساز را دارد، که یکی از مهمترین نقش ها را در انتخاب ساز ایفا می کند. نکته جالبی که برای بسیاری از هنرجویان بوجود می آید، خرید سازی ارزان قیمت به قصد خرید سازی بهتر در آینده است، که در اکثرموارد باعث فروش بسیارارزانتر ساز یا به گوشه ای افتادن آن و عدم استفاده ازآن می گردد. تجربه نشان داده که اینگونه انتخاب ساز بسیاراشتباه است.

برای شروع یاد گیری نواختن، استفاده از سازهای بی کیفیت ای که با عنوان” ساز مشقی” شناخته می شوند مناسب نیست. اینگونه سازها درغالب موارد تنظیم نیستند و باعث می شوند هنرجو نتواند بخوبی با آن تمرین کند، بعلاوه صدای ناخوش آنها می تواند به دلزدگی هنرجو ازتمرین منتهی شود. پس بهتر است خوش صداترین و با کیفیت ترین سازی را که می توانیم، انتخاب کنیم تا درآینده نیز کمتر نیاز به تعویض ساز داشته باشیم.

2- آیا باید تمرین روزانه باشد؟
برای آموزش و یادگیری ساز هر روز باید تمرین نمود، تا ذهن و عضلات در نتیجه تمرین و تکرارمرتب، برای نوازندگی تربیت شده وآماده شوند. این تصور که یک تمرین سنگین چند ساعته در یک روز، می تواند جای تمرین های کوچکتر چند روزه را بگیرد، بسیار اشتباه بوده و برای عضلات و مفاصلی که آمادگی تمرین ندارند، ضرررسان است.

 

[*SAmiN]

3- چگونه باید تمرین را آغازکرد؟
شروع کردن تمرین بهتر است با آماده کردن جسم و ذهن انجام پذیرد. قبل از شروع بهتر است برای دقایقی موسیقی گوش کرد تا ذهن از گردونه مسائل روزانه خارج شده به آرامش رسیده و وارد فاز موسیقی شود. در این مدت بهتراست با نرمش هایی که بیشتر بر روی حرکات سروگردن، شانه ها، بازوها ومچ ، انگشتان و بالاخره کمر تمرکز دارند بدن را برای تمرین گرم نمود.

باید توجه داشت برای رسیدن به سطح کمال در نوازندگی، مدت یک عمر انسان نا کافیست! در این میان بایستی از ابزار رسیدن به این سطح، یعنی بدن، با ورزش و رژیم های صحیح غذایی بخوبی مواظبت نمود و آن را همیشه آماده نگه داشت!

هرگز برای شروع تمرین روزانه وبرای گرم کردن دست ها از پاساژهای مشکل و دشوار استفاده نکنید! این گونه آغاز کردن تمرین غیر از آنکه در ابتدای تمرین بدن را چنان خسته می کند که رمقی برای ادامه کار باقی نمی گذارد، ضرر رسان به عضلات بوده و می تواند در دراز مدت باعث بروز آرتروز شود. معمولا می توان از گام ساده کروماتیک بالا و پایین رونده که محدوده موسیقایی ساز را شامل می شود برای گرم کردن دست ها استفاده نمود.

 

[*SAmiN]

4- فواصل بین تمرین ها و استراحتهای روزانه بایستی چگونه باشد؟
در واقع برای هر میزان تمرین روزانه بایستی از قبل برنامه ریزی صورت گیرد. یک روش مفید می تواند مبتنی بر تکرار مداوم “تمرین واستراحت” باشد. در این روش، بهتر است بعد از بیست دقیقه تمرین ده دقیقه به خود استراحت داد ودر این مدت نرمش نمود تا عضلات از حالت گرفتگی ای که به علت تکرار مداوم یک سری از حرکات در تمرین، به آن دچار شده است، درآیند. در ادامه تمرین، بعد از بیست دقیقه تمرین دوم می توان بیست دقیقه به استراحت پرداخت. بعد از بیست دقیقه سوم می توان تا یک ساعت استراحت داشت. حتی در ساعات بعد می توان حجم استراحت ها را از این مقدار بالا تر برد. این روش تمرین باعث بدست آمدن توان در استمرار تمرینات برای روزهای بعد است.

از استراحت های ما بین تمرینات می توان بسیار مفید استفاده کرد؛ شنیدن موسیقی به عنوان تمرین شنیداری، خواندن مطالب تئوری موسیقی، تاریخ موسیقی و… در جهت بالا تربردن سطح دانش عمومی موسیقی و ورزش نمودن، غیر از آنکه از خشکی و یکنواختی تمرینات می کاهد، از فرد، موسیقیدانی کامل تر می سازد.

5- درهر قسمت از تمرینات چگونه عمل کنیم؟
چون یک موسیقی مبتنی بر عواملی چون صدا( زیروبمی)، ریتم، لگاتوها ودتاشه ها، پیانوها و فورته ها وبسیاری از دیگر عوامل است، در تمرینات باید هر موسیقی به اجزا کوچکتر همانند عواملی که نام بـرده شد، تقسیم بندی شده و مستقیما روی هر یک تمرین کرد تا ضعف های هر مورد برطرف شود.در واقع نوازنده بعد از برخواستن از هر یک از بخشهای تمرین، بایستی به یک نتیجه گیری هر چند کوچک در آن مورد، در ذهن خود رسیده باشد، تا آن تمرین مفید قلمداد شود.

 

[*SAmiN]

6- حداقل چه مقدار تمرین کنیم؟
بطور کلی، کمترین میزانی که برای تمرین لازم است که (البته منجر به حداقل پیشرفت نیز می گردد)، تمرین نواختن روزی یک ساعت است. کمتر از این مقدارتمرین روزانه عملا نتیجه بخش نبوده ودر دراز مدت موجب عدم پیشرفت ویا کنارگذاشتن سازتوسط هنرجو می گردد.

7- چگونه به حداکثر تمرین روزانه برسیم؟
رسیدن به میزان حداکثر تمرین روزانه بایستی مانند حرکت روی شیب نرم یک منحنی باشد. رسیدن به حداکثرساعت تعداد تمرین نبایستی بصورت یک حرکت شتابزده انجام گردد، زیرا در اینصورت به علت عدم آمادگی مجموعه ذهن وجسم نوازنده، اینگونه تمرین ها نمی تواند مستمر باشد. در واقع با افزودن روزانه چند دقیقه تمرین به نسبت تمرین روز قبل کم کم بر میزان توانایی ها افزوده شده، بدن برای تمرین بیشتر آماده می شود. حتی همین چند دقیقه تمرینی که به حجم تمرینات اضافه می گردد، در هر مقطع بایستی چند روز ثابت بماند تا بدن به آن عادت کند. زیرا نکته مهم “پایدار ماندن و استمرارداشتن در تمرین ها”ست.