O_Q
کاربر نگاه دانلود
- ر شهرستان مراغه از استان آذربایجان شرقی واقع شده است. مراغه یکی از قدیمیترین شهرهای ایران است و زمانی مرکز حکومت مغلان بوده است. این شهر آثار تاریخی و حفاریهای بسیاری دارد که «معبد مهر» در روستای ورجوی، از توابع مراغه نیز یکی از آنها است.
کلمه میترا یا (مهر) به معنی دوستی و محبت است. در گاتها (سرودههایی که از دیرباز از سخنانِ زرتشت اسپنتمان دانسته میشده است) کلمه میترا به معنی عهد و پیمان آمده است. مهر در اوستا از آفریدگان اهورا مزدا بوده، ایزد محافظ عهد و پیمان است و از این رو فرشته فروغ و روشنائی است تا هیچ چیز بر او پوشیده نماند. ماه هفتم و روز شانزدهم هر ماه و یشت دهم اوستا و جشن مهرگان مخصوص اوست. در کتیبههای هخامنشی نیز این اسم به املا و تلفظ اوستایی آن، میثر (Mithra) آمده است. در سانسکریت، میترا (Mitra) و در پهلوی، میتر (Mitr) و در پارسی مصطلح امروز، مهر خوانده می شود. «میترا» یعنی خدای نور و خورشید، خدایی که در خورشید جای دارد؛ نه خود خورشید. میترا خداوند آبها و دریاها نیز هست و یکی از صفاتش «اود-دام» به معنی محاصره کننده است . در اساطیر گاهی با نام هایی چون «سورا» یا «ماد» نیز خوانده می شود.آیین مهر بسیار پیش از زرتشت در سرزمین ایران رواج داشته و این آیین به طور بسیار عجیبی حتی در تفکرات ایرانیان در طول تاریخ اثر گذار بوده و در بعضی از آیین های فرهنگی پس از اسلام نیز در ایران وجو دارد.
موقعیت جغرافیایی
معبد مهر در ۶ کیلومتری جنوب شرقی مراغه واقع شده است. این معبد که به معبد مهرِ ورجوی نیز شهرت دارد، در روستای ورجوی واقع شده و گردشگران برای بازدید از این روستا و معبد آن باید مسیری نیم ساعته را در جادههای روستایی طی کنند. شرایط آب و هوایی این روستا همانند مراغه سرد و مرطوب است و بارش زیادی را در آن شاهد هستیم.
با وجود اینکه مقالات نسبتا زیادی در خصوص معبد مهر مراغه منتشر شده، اما این معبد همچنان دارای ابعاد نامفهوم و مرموزی است که احتمال میرود بهمرور زمان پرده از راز این بخشها نیز برداشته شود. در همسایگی معبد مهر مراغه گورستانی قرار دارد که مربوط بهروستای ورجوی است و البته قدمت این گورستان نیز بسیار زیاد است و برخی از سنگ قبرهای آن حکایت از قرن نهم هجری دارند.
مسیر مرتبط به این روستا تنها از سوی شهرستان مراغه است و البته جادهای آسفالته دارد که گردشگران در این خصوص مشکلی نخواهند داشت. بهدلیل روستایی بودن مسیر مناظر زیبایی نیز در آن وجود دارد و برای رسیدن به معبد مهر از میان باغهای مختلف عبور خواهید کرد.
مطالعات تاریخی
همانطور که گفته شد معبد مهر مراغه دارای ابعاد ناشناخته زیادی است اما بر اساس مطالعاتی که مرحوم پرویز ورجاوند در این مکان داشته، این معبد مربوط به آیین مهرپرستی بوده و در طول تاریخ تغییراتی نیز در ساختار و البته شیوه استفاده از آن صورت گرفته است. در دنیای باستان به محل نیایش مهرپرستان مهرابه گفته میشد. مهرابه در واقع لحظهای بود که نور خورشید بر روی سنگآبهی مرکزی معابد مهر قرار میگرفت و به معنای ظهور آناهیتا بوده است. این لحظه که در آن به نیایش پرداخته میشد، هنگام ظهر و طلوع و غروب آفتاب بوده است. پس از اسلام نیز به محل نیایش و مکان برگذاری نماز محراب گفته شد که از همین کلمهی مهرابه برداشت شده است. مهرپرستی آیینی ایرانی بوده که نور نمادی از آن بوده است و در دورهای به اروپای غربی نیز نفوذ کرد.
بهنظر میرسد که شهرستان مراغه دارای مهرابههای مختلفی بوده است که معبد مهر و غارهای اطراف رصدخانه مراغه تنها آثار به جا مانده از این دوران هستند. مهر یا میترا خدایی بوده که در غرب تا شمال انگلستان و در شرق تا هندوستان برای هزاران سال پرستش میشده است. البته میترا در حال حاضر نیز مورد احترام زرتشتیان است. مهرپرستان میترا را فرشتهی مهر، دوستی، عهد، پیمان و مظهر فروغ و روشنایی میدانستند. از دیدگاه مهرپرستان میترا در غار متولد شده است، بههمین دلیل در هر غاری که در اطراف محل زندگیشان وجود داشت اقدام به پرستش خدای خود میکردند و آن مکان را نیز مهرابه مینامیدند.
