کردستان معرفی شهر بانه

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط:

• مراکز خرید شهر مرزی بانه
• راهنمای سفر به کردستان

بانه را شاید مردم به مراکز خریدش بشناسند، اما دیدنی‌های بانه نیز کم نیستند و می‌توانند پذیرای گردشگران باشند. بانه شهری در دامنه شمالی رشته کوه‌های زاگرس در مرز غربی ایران است. بانه چهارمین شهر بزرگ استان کردستان به شمار می‌رود و نام آن از کلمه کردی «بان» گرفته شده است. این نام به معنای «بام» و متاثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعیت شهر است. از بانه عموما به‌عنوان یک بازار مرزی یاد می‌شود که واردات و صادرات در این شهر رونق خاصی به آن داده است. اما طبیعت بکر این منطقه نیز زبانزد است. این شهر جنگل‌های طبیعی و بزرگ بلوط دارد. اگر به قصد خرید به این شهر سفر می‌کنید، فراموش نکنید تا از جاذبه‌های طبیعی آن نیز دیدن کنید. با ما همراه باشید تا با دیدنی‌های بانه بیشتر آشنا شوید.

غار سنگی حسین کوهکن

عکس: وبسایت See Iran

غار سنگی حسین کوهکن، غاری دست‌ساز است که توسط مردی کرد با همین نام احداث شده است. ورودی غار در دل صخره با دریچه‌ایی باریک و شیب کمی واقع شده است. در محل ورود، دالانی بسیار کوچک به سه ورودی دیگر ختم می‌شود. این غار از چهار خانه و ۹ اتاق که در برخی قسمت‌های ارتفاع کمتری دارند، تشکیل شده است.

غار شوی

عکس: وبسایت Iran Caves

غار شوی که در میان طبیعت دوستان و غارنوردان شهرت بالایی دارد، در نزدیکی شهر بانه واقع شده است. این غار در روستایی با همین نام قرار دارد. ارتفاع دهانه ورودی غار حدود یک متر و عرض ان حدود ۲ متر است که نسبتا دهانه‌ایی کوچک دارد. پس از ورودی از دهانه غار و گذر از چند متر مسیر افقی، پرتگاهی قرار دارد که در سمت راست آن با شیبی تند و طولانی به شعبه اصلی غار منتهی می‌شود. درون غار مسیرهای مسطح، پرشیب و دهلیزهایی قرار دارد که برای غارنوردان هیجان‌انگیز خواهد بود. بیشتر قسمت‌های این غار ریزشی است و عبور از آن باید با دقت انجام شود. طول این غار ۲۶۷ متر است و با شیب بسیار تندی رو به پایین می‌رود.

 

[ATENA_A]

کوه آربابا

عکس: وبسایت See Iran

کوه آربابا با ارتفاع حدود دو هزار متر از نمادهای زیبایی و حماسی این شهر است که مردم بانه از آن برای گذران اوقات فراغت خود استفاده می‌کنند. داستان‌های گوناگونی از علت نامگذاری این کوه مطرح است که هیچ کدام سندیتی ندارد. شخصیت «آربابا» در قصه‌ها و اشعار کردی وجود دارد و این کوه در فرهنگ عامه‌ی مردم شهرستان بانه جایگاه خاصی دارد. این کوه مربوط به دوره دوم زمین‌شناسی است و پارک جنگلی دوکانان و پیرمراد بر دامنه آن واقع شده است.

پارک‌های کوهستانی دوکانان و پیرمراد

عکس: وبسایت See Iran

پارک‌های کوهستانی دوکانان و پیرمراد در نزدیکی یکدیگر روی دامنه کوه آربابا واقع شده‌اند. این دو پارک کوهستانی مشرف به شهر بانه هستند. هر ساله نمایشگاه صنایع دستی این منطقه در این پارک‌های کوهستانی برگزار می‌شود. در گذشته اهالی شهر از پارک پیرمراد به‌عنوان زیارتگاهی استفاده می‌کردند و هر چهارشنبه به زیارت پیرمراد می‌رفتند. هم‌اکنون نیز این سنت کهن باقی مانده و در روزهای چهارشنبه این پارک بسیار شلوغ است. امکانات تفریحی و رفاهی نیز در این دو پارک برای گردشگران فراهم شده است.

دریاچه سد بانه

عکس: وبسایت See Iran

دریاچه سد بانه در مسیر جاده سقز به بانه قرار دارد که طبیعت و پوشش گیاهی اطراف آن، زیبایی خاصی به این دریاچه بخشیده است.

تفرجگاه نجه
تفرجگاه نجه در محیطی جنگلی و کوهستانی در روستای نجه علیا در چند کیلومتری بانه قرار دارد. این روستا از مناطق هدف گردشگری به شمار می‌رود که محیط طبیعی و بکر آن، چشمه‌سارها، مسجد تاریخی و تولید شیلات آن مورد توجه گردشگران است.

تفرجگاه سورین
تفرجگاه سورین در جنوب شرقی بانه در مسیر مریوان واقع شده است. پرتراکم‌ترین قسمت این منطقه از لحاظ پوشش گیاهی، تفرجگاه سورین است. یک مسجد تاریخی نیز در یان تفرجگاه قرار دارد.

 

[ATENA_A]

روستای هفتاش
روستای هفتاش از مناطق هدف گردشگری بانه به شمار می‌رود که جاذبه‌های گردشگری طبیعی و بكر از جمله مناطق كوهستانی، مراتع زیبا، باغ‌های میوه، دشت سورین، رودخانه و بناهای تاریخی و مذهبی را در خود جای داده است.

روستای شوی

عکس: وبسایت See Iran

روستای شوی از قدیمی‌ترین و پرجمعیت‌ترین روستاهای بانه محسوب می‌شود که در شمال غربی آن واقع شده است. بزرگ‌ترین دشت بانه، دشت شوی نیز در این روستا قرار دارد. همچنین این روستا پرآب‌ترین بخش این ناحیه به شمار می‌رود. طبیعت بکر، چشمه مرکزی شوی، غار شوی و رودخانه نژو از جاذبه‌های دیدنی این روستا است.

روستای سبدلو
روستای سبدلو در دامنه کوه وزنه در شمال شرقی بانه واقع شده است. این ورستا به دلیل قرارگیری در میان ارتفاعات در زمستان بادهای شدیدی را با سرمای بسیار تجربه می‌کند که شهرت فراوانی دارد. پوشش گیاهی طبیعت بکر این منطقه از دیدنی‌های آن محسوب می‌شود.

روستای مامال
طبیعت بکر روستای مامال نیز طرفیت گردشگری در آن پدید آورده است. این روستا از شمال به کوه حوتوانه و از جنوب به روستای شیدیله و از شرق به روستاهای سیاحومه و آلی‌ماکان و از غرب به روستای نمازگاه وصل است.

روستای نجنه علیا

روستای نجنه علیا که از مناطق بکر و طبیعی دیدنی بانه به شمار می‌رود در فصل بهار و تابستان از جاذبه‌های گردشگری مهم محسوب می‌شود که زیبایی‌های آن دوچندان می‌شود. تفرجگاه نجه نیز در این روستا قرار دارد. در مسجد تاریخی روستای نجنه علیا یک قرآن تاریخی وجود دارد که توسط فردی به نام مراد بن یوسف بن عیسی مشهور به فقه مراد به خط ثلث در ۳۰ جز کامل به رشته تحریر درآمده است. این قرآن ۳۱۶ برگ دارد و جلد آن چرمی قهوه‌ای است.

روستای نژو
در روستای نژو آثار تاریخی به نام شارکون که فقط کوزه‌های بزرگ و کوچک گلی که داخل بعضی از آن‌ها زغال پیدا می‌شود، باقی مانده است. مهم‌ترین اثر باستانی روستا قلعه‌ای است که در غرب روستا قرار دارد و در اطراف این قلعه که با نام محلی (قه لای نژو) معروف است چشمه‌های آب فراوانی وجود دارد. براساس سخن محلیان، قدمت این قلعه به پیش از اسلام بر می‌گردد و با توجه به اینکه مقبره‌هایی که در این ناحیه وجود دارد، به طرف بیت‌المقدس کنده شده‌اند؛ به نظر این ادعا صحیح است. تقریبا این قلعه به جز حصار بیرونی‌اش تخریب شده و تنها سنگ‌های بزرگ و تراشیده آن همچنان برجای مانده است. خرابه قلعه شامل دو قسمت است که به وسیله یک سنگ بزرگ به‌عنوان پل به هم مرتبط شده است. ساکنان روستا به تخت سنگ بزرگی که در غرب قلعه قرار دارد اغلی بگ می‌گویند؛ اغلی بگ نام پهلوانی از این روستا بوده است که در هنگام لشکرکشی اعراب، در دشت میرآباد به آن‌ها شبیخون زده و تعداد زیادی از آن‌ها را کشته است.

 

[مهربانوی ایرانی]

معرفی شهر بانه
بانه از شهرستانهای استان کردستان در غرب ایران است. مرکز این شهرستان، شهر بانه است. شهر بانه از نظر رونق اقتصادی، جایگاه بالایی در منطقه دارد و در تاریخ ۲۸ آذر ۱۳۸۹ از طرف دولت ایران به منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی تبدیل شد. این منطقه در جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراق بمباران شیمیایی شد.
نام: بانه
وجه تسمیه: نام بانه را از كلمه كردی Bon به معنی پشت بام و متأثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعیت شهر بانه می ‌دانند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسكن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر كرده‌ اند. همچنین وجه تسمیه بانه به معنی محل مرتفع است و صورت املائی آن بان است، های غیر ملفوظ زائد بجای علامت فتحه می باشد كه در دستور زبان كردی استعمال می شود و به حروف ساكن آخر كلمات حركت می دهد. تسمیه های دیگری هم هستند، مانند بانه مر كه اغنام و احشام را در ماه دوم بهار به قصد چرا به مراتع و ارتفاعات می بردند و یا بانه مازو كه چون پانزدهم مرداد فرا می رسد گروه هائی متشكل از زنان و مردان و همچنین دختران و پسران برای چند روز آبادیهای خود را ترك می گویند و دسته جمعی چند شبانه روز بدون مراجعه به خانه به چیدن مازو می پردازند.

منبع:تریپ یار​

 

[مهربانوی ایرانی]

نام قدیمی: بانج، به روژه (آفتابگیر)

استان: کردستان

تاریخچه: خالد بن ولید امارت بانه را به امیر اختیار الدین سپرد و قباله بانه و حومه را به نام او نوشت. تا اواسط سده سیزدهم هجری نام اصلی شهر بانه به‌روژه (آفتابگیر) بود و قباله هایی نیز وجود دارد كه در همه آنها مركز بانه قصبه به‌روژه نامیده شده است. در۱۳۲۶ نیز قشون عثمانی وارد بانه و در قلعه حكومتی ساكن شده وآنرا قشله نامیدند. این شهر یك بار در قبل از جنگ جهانی اول و بار دیگر در جنگ جهانی دوم دچار آتش‌سوزی شدیدی شد. در جنگ جهانی اول، قشون عثمانی اهالی بانه را برای دفاع از خلافت عثمانی بر ضد روسها برانگیختند. اما از آنها شكست خوردند و به دنبال آن روسها شهر بانه را تسخیر كردند و آنرا آتش زدند. در۱۳۳۳ نیروهای عثمانی به فرماندهی ابراهیم بتلیسی وارد شهر بانه شدند و محمد خان حاكم آنجا را اعدام كردند. در۱۳۲۰ ش، در جنگ جهانی دوم، ارتش سرخ روسیه وارد بانه شد و پس از مدتی آنجا را تخلیه كرد. در ۱۳۲۳ خورشیدی شهر بانه به وسیلهٔ محمدرشید خان داروخانی (از کردهای روستای داروخان عراق) دست به شورش زده‌ بود، به آتش کشیده شد، ولی بعد فرار او به عراق بازسازی شهر آغاز شد و طی ۱۰ سال ادامه یافت. گورستان شمال شرقی شهر را بانه كهنه یا كهنه بانه می ‌نامند. علت تغییر نام و جابجا شدن محل شهر به واسطه شیوع بیماری‌ های وبا و طاعون بود كه هر چند سال یك بار در این منطقه شایع می‌ شد و چون بازماندگان، محل اولیه را آلوده می ‌پنداشتند، مجدداً در جای دیگری به ایجاد شهر و ده می‌ پرداختند. آتش‌ سوزی و جنگ‌ های قبیله‌ای یكی دیگر از عوامل جابجا شدن محل شهر بود. در بانه آبادی ‌هایی به نام‌ های نیزه دوكهنه، به روژه كهنه، سیاومه كهنه، آرمرده كهنه، توده كهنه و غیره هم شنیده می‌ شود، ولی آبادی ‌هایی نیز با همان نامها بدون كلمه كهنه وجود دارد. شهر بانه و بعضی از آبادی ‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی بمباران شیمیایی شد. امروزه واردات کالاهای چینی از طریق مرز عراق، بازارچۀ پررونقی برای شهرستان بانه به ارمغان آورده است.​

 

[مهربانوی ایرانی]

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای ۴ شهر بانه، آرمرده، کانی ‌سور و بوئین سفلی و ۴ بخش مرکزی، نمشیر، ننور و آلوت می باشد.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان بانه در غرب استان کردستان؛ در دامنة شمالی کوه آربه با (آربابا)، حدود شصت کیلومتری جنوب غربی شهر سقز و 21 کیلومتری مرز عراق قرار دارد. از شمال و قسمتی از غرب به آذربایجان غربی (شهرستانهای بوکان و سردشت)، قسمتی از مغرب و جنوب به خاک عراق (پیشرفتگی شیلر) و از سمت مشرق به شهرستان سقز محدود است. ارتفاع هزارو پانصد و بیست و پنج متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز ارتفاعات اطراف آن موجب گردیده است كه مردم برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی كنند.

آب و هوا: این منطقه کوهستانی است. گرمترین دمای آن گاهی به 5ر34 درجه و سردترین آن به 20 درجه زیر صفر می رسد.

مساحت: ۱۵۸۴ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۵۵۴ متر

منابع آب و رودها: رودهای این شهرستان از ریزابه های زاب کوچک (زاب صغیر) هستند و مهمترین آنها عبارتند از: رود چومان که از به هم پیوستن دو رود (دو سرشاخة بزرگ) نیروان و تاژه بان (تاژبان ) تشکیل می شود؛ رود شُوی که از دهستان شوی و از ده کیلومتری مغرب شهر بانه می گذرد و آثار بند قدیمی بر روی آن دیده می شود؛ رود بانه که از کوه خان در حد فاصل سقز و بانه، در حدود پانزده کیلومتری شمال شهر بانه، سرچشمه می گیرد و با جهت شمالی ـ جنوبی از شهر بانه می گذرد و سرانجام به چومان می ریزد؛ ​

 

[مهربانوی ایرانی]

رود نمشیر که در دهستان نمشیر جریان دارد، قسمتی از رود زاب کوچک است که پس از گذشتن از بانه وارد عراق می شود و در بخشی از مسیر خود، حد طبیعی بانه و سردشت را تشکیل می دهد. شهرستان بانه چشمه سارهای فراوان نیز دارد که مهمترین آنها کانی ناو، آب احمدآباد، آب شاجو وکانی گُویْز است. این شهرستان دو رشته قنات، 113 چشمه و 126 چاه نیمه عمیق دارد. سد مخزنی بانه با ظرفیت چهار میلیون متر مكعب در پنج کیلومتری شمال شرقی شهر بانه بر روی رود بانه، به منظور آبگیری و انتقال آب به شهرجهت جبران كمبود آب در فصل خشك مورد بهره برداری قرار گرفته است.

کوهها: بانه ناحیه ای کوهستانی است با جنگلهای تُنُکْ، که در قسمت علیای رشته کوه زاگرس قرار دارد. ارتفاعات مهمّ آن عبارت اند از: کوه کاکُرْ با مراتع فراوان (مرتفعترین قله 052 ،2 متر)؛ کوه سوورکیو (بلندترین قله 229 ،2 متر) و قلة کوتهِ رَشْ در دهستان نَنُور (به ارتفاع 842 ،2 متر).

محصولات: محصولات عمدة شهرستان بانه گندم، جو و نخود است و توتونکاری محدودی نیز در آن انجام می گیرد. سیب و گلابی نیز از محصولات باغی بانه میباشد.​

 

[مهربانوی ایرانی]

آداب و رسوم: اهالی بانه در خشکسالی مراسمی در طلب باران اجرا می کنند.

جمعیت: جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰، برابر با ۱۳۲٬۵۶۵ نفر بوده‌ است.

زبان محلی: زبان مردم بانه کردی سورانی با لهجه سلیمانیه‌ ای می ‌باشد.

جاذبه های گردشگری: از آثار باستانی آن می توان از سنگ قبرهای نقاشی شده در گورستان نمشیر، و خمره هایی حاوی استخوان انسان و مُهره هایی نام برد که در دهستان پشت آربابا یافت شده است. در ده نمشیر (در دهستان نمشیر)، در دهکدة «کیوه رو» (در دهستان آلوت) و در شمال آبادی شوی (در دهستان شوی) آثاری از قلعه های قدیمی دیده می شود. دشت سورێن، دشت شوێ، دشت ساوان، پارک دوکانان، پارک پیرمراد، روستای نجنه، اطراف روستای سبدلو نیز از جاذبه های دیدنی این شهرستان هستند.

سوغاتی و صنایع دستی: شال و گیوه محلی، انواع لوازم خانگی، پوشاک، لوازم الکترونیکی، کیف و کفش، لبنیات محلی و...

غذای محلی: قایرمه، شلکینه، آش عدس بلغور، آش پرپوله، خورش ریواس، که لانه و...از غذاهای سنتی کردستان میباشند.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان​