حیوانات اهلی نژاد اسب

[meli770]

نژادهای اسب زیاد و متفاوت است. این فراوانی حاصل آمیختگی اسب‌ها توسط انسان، و نیز انتخاب طبیعی می‌باشد. به طور کلی اساس جدا کردن اسب‌ها از اسبچه‌ها، قد آن‌ها می‌باشد. قد اسب (بلندی جدوگاه) باید از ۱٫۴۸ متر بیشتر باشد. با این وجود استثنا نیز داریم (مثلاً فالابلا).
اصیل ایرانی
گذشتهٔ این نژاد هنوز به درستی شناخته نشده‌است، ولی بی تردید این نژاد بسیار قدیمی است و از خاور میانه و نواحی دشتی و کوهستانی یا نیمه کوهستانی این منطقه ریشه گرفته‌است. طی تلاش ایرانیان از قبل از هخامنشیان در پرورش و اصلاح این نژاد، اسب‌های اصیلی به وجود آمدند که به خاطر چابکی و مقاومتشان مایه حیرت شدند اما بیشترین فعالیت‌های اصلاح این نژاد در زمان اشکانیان که ساکن شمال شرق ایران بودند انجام شد و اشکانیان که سوارکارانی ماهر بودند پس از در دست گرفتن حکومت در ایران در۲۵۰ ق. م اسب پارسی را به اسب ترکمن ترجیح داده و به مرور زمان رو یه اصلاح و پرورش این نژاد و مقاوم کردن آن آوردند. نژاد اسب‌های اصیل انگلیسی از آمیـ*ـزش اسب‌های پارس و اسب‌های محلی (انگلیسی) ریشه می‌گیرد. خون این نژاد امروزه تقریباً در رگ‌های همهٔ نژادهای سبک وزن جاری ا ست.[۱]
قد این اسب‌ها بین ۱٫۴۵ تا ۱٫۵۵ متر است. آن‌ها می‌توانند هر رنگی داشته باشند ولی ابلق نیستند. رنگ (اسب)|رنگ مشکی نیز در آنان بسیار نادر است. موهای اسب پارس ابریشم مانند است. یکی از خصوصیات آن دمش است که بالا نگه داشته شده‌است (حتی به هنگام حرکت). از خوصوصیات دیگر آن سر کوچک و برجسته، گردن بلند و کمانی، کمر کوتاه، کپل بالا و افقی و پاهای محکم آن است. پوست اسب پارس نازک است، به طوری که رک‌های آن به خصوص در سر، مشخص هستند. پیشانی آن صاف است سوراخ‌های بینی آن باز می‌باشد. به علاوه، اسب پارس بر خلاف دیگر نژادها ۱۷ دنده و ۵ مهرهٔ کمری دارند (به جاب ۱۸ دنده و ۶ مهرهٔ کمری).
خصوصیات اندام شناسی اسب اصیل ایرانی (اسب عرب ایران)
معمولاً وضعیت اندام شناسی، یک اسب در سه بخش سر، بدن و یال و دم و اندام حرکتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. قد اسب عرب را از سطح زمین تا مرتفع ترین ناحیه جدوگاه ۱۴۲ تا ۱۴۹ سانتی متر و گاهی حدود ۱۴۵ سانتی متر مطرح کرده‌اند.
الف) مشخصات سر:

• پیشانی: معمولاً عریض، مسطح و یا کمی برجسته‌است.
• روی بینی: در اسبهایی که قسمت وسط بینی در مقطع طولی و نمای عرضی، عرض کمی داشته باشد آن را جمع می‌نامند که برخی نویسندگان این ویژگی را در اسب عرب مطرح می‌کنند ولی یکی از ویژگیهای اسب عرب در این ناحیه مقداری فرورفتگی در سطح طولی است و گاهی اوقات هم صاف دیده می‌شود، روی بینی اسب خوزستان عمدتاً صاف است.
• انتهای بینی و منحزین: در اسب عرب انتهای بینی به طور واضح برجسته می‌باشد و و منحزین کاملاً گشاد و ناصاف می‌باشد.
• گوش: معمولاً گوشهای اسب عرب کوچک هستند. گوش اسب عرب از ترکمن کوچکتر است.
• چشم: یکی از ویژگیهای بارز اسب عرب چشمهای زیبای آن هستند که جذابیت و زیبائی خاصی به چهره آن می‌بخشند ولی به طور کلی چشمهای اسب عرب درشت، گرد و معمولاً حدقه برجسته دارند که برجستگی حدقه در چشمان اسب عرب از ویژگیهای شاخص آن است.
• گونه: گونه در اسب عرب مشخص است. معمولاً دارای سطحی گرد است.
• ل*ب.ه*ا: باریک و متناسب است و زیبائی خاص به چهره می‌دهد.

به طور کلی اگر بخواهیم از اختصاصات عمومی و ویژگیهای اختصاصی ناحیه سر در اسب عرب صحبت کنیم می‌توانیم بگوئیم که اسب عرب سری متناسب با بدن خود دارد که سر در ناحیه گونه‌ها عمق زیادی دارد و معمولاً در ناحیه پیشانی در حد فاصل چشمها برجستگی سپر مانندی به نام جبه دارد و در ناحیه ل*ب.ه*ا و پوزه کمی جمع تر می‌شود و کلاً سر فرمی مثلثی شکل پیدا می‌کند و در ناحیه دو فک تحتانی فضای وسیعی وجود دارد که در اسب خوب این فاصله منحصربه‌فرد است. ب) مشخصات بدن و یال و دم:

• جدوگاه: معمولاً چون اسب عرب دارای اتصال قوی گردنی – سـ*ـینه‌ای می‌باشد در نتیجه ارتفاع جدوگاه با گردن یکی شده و معمولاً جدوگاه مشخص در اسب عرب به چشم نمی‌خورد و بصورت پیوسته با گردن بلندی می‌یابد.
• کمر: معمولاً زین گاه اسب عرب اندکی پائین تر از سطح کپل و جدوگاه می‌باشد که مقدار این پائین افتادگی کمر بسیار متناسب با بدن و خوش فرم است.
• کپل: کپل اسب عرب یکی از ویژگیهای اندام شناسی آن است معمولاً اسب عرب دارای کپل گرد و کاملاً برجسته و بسیار خوش فرم است.
• سـ*ـینه: این ناحیه در اسب عرب هم در عرض و هم در طول عمق متناسبی دارد و به خاطر عرض زیاد و متناسب آن ناحیه با ناحیه شکم پیوسته به نظر می‌رسد. در هر صورت این عمق متناسب سـ*ـینه به همراه منخرین گشاد و فاصله زیاد دو فک تحتانی، شرایط تنفسی خوبی را برای این نژاد فراهم می‌سازد. در هر صورت سـ*ـینه عریض و عضلانی از اختصاصات این نژاد می‌باشد.
• شکم: در اسب عرب شکم به صورت مدور و استوانه‌ای در امتداد سـ*ـینه قرار دارد.
• یال و دم: یال و دم بلند و پرپشت در اسب عرب یکی از ویژگیهای بارز و شاخص این نژاد می‌باشد که زیبائی و جلوه زیادی به آن می‌بخشد. یکی از ویژگیهای اسب عرب بالا گرفتن دم در هنگام حرکت است.

ج) اندامهای حرکتی: از شاخص ترین ویژگیهای اندام حرکتی سم‌های سخت، بزرگ و معمولاً مقطع گرد آنها است. همچنین دستها و پاها کاملاًعضلانی و قلم در اندامهای حرکتی جلو و عقب قطر متناسب و قوی دارند و هم چنین یکی از ویژگیهای اسب عرب وجود موهایی در پشت ناحیه بخلق است که به نام Feather نامیده می‌شوند. همچنین در مفصل خرگوشی (Hock) در اسب عرب خمیدگی نسبت به بقیه نژادها اندکی بیشتر است). توضیح: یکی از ویژگیهای اسب عرب در مورد گردن آن است که معمولاً اسب عرب قوسی در ناحیه گردن دار دکه معمولاً به سر فرمی قوسی شکل یا قویی شکل می‌دهد که اصطلاحاً به آن Mitbah می گویند.اسب.
تفاوت اساسی ساختار و ترکیب بدن اسب عرب با سایر اسبها
اسبهای دنیا دارای ۱۸ دنده – ۶ مهره کمری و ۱۸ مهره دمی می‌باشند. اما اسب عرب دارای ۱۷ دنده – ۵ مهره کمری و ۱۶ مهره دمی می‌باشند. این اختلاف، به تحرک زیاد و ناحیه دم حیوان کمک می‌کند. ناحیه پشت حیوان کوتاه و تا حدودی مقعر می‌باشد. دست و پای قوی و بدن جمع و جور جزء صفات خوب اسب عرب است. .
اسب اصولاً حیوانی است که در آب و هوای سرد و خشک تکامل یافته و در مناطق بیابانی همچون کویرهای عربستان رشد نیافته‌است.
اصیل ترکمن
اسب ترکمن گونه‌ای از زیباترین اسب‌ها است که در منطقهٔ ترکمن صحرا زیست کرده و پرورش می‌یابد. رنگ آن‌ها بیشتر خاکستری رنگ و بدنی کشیده و لاغر دارند. شکم آنها بر خلاف بسیاری از نژادهای دیگر اسبها، تخت و به معنی دیگر شکم آن‌ها لاغر است. صادرات این اسب به خارج از کشور ممنوع است.
اسب ترکمن اسبی است دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی از جمله: قد ۱۴۸ تا ۱۵۵ سانتیمتر، گوشهای بلند ومتحرک، سـ*ـینه فراخ و متناسب، کپل کم شیب با عرض خوب، مفاصل قوی، سم‌های محکم با زاویه مناسب، تحمل حرکات سنگین ورزشی و…است. رنگ‌های اصلی این نژاد: کهر، نیله، کرنگ، سمند و قره کهر می‌باشد.
نژادهای شناخته شده از اسب ترکمن در چهار گروه: یموت، آخال تکه، چناران (مخلوط از تلاقی اسب ترکمن وعرب) و گوگلان (منقرض گردیده) دسته بندی شده‌اند.
اسب ترکمن اندامی کشیده، دُمی باریک، سر و گردن زیبا دارد. برای اسب‌های بانژاد ترکمن درسال‌های گذشته ذخیره‌های ژنتیک این اسب، تقاضای جهانی یافته‌است. اسب ترکمن در نزد ترکمن‌ها پیشینه‌ای طولانی در سنن و زندگی صحرانشینی وجنگ وگریزها درگذشته داشته‌است.
گفتنی است برنامه‌های اشتباه ایران در نیم قرن گذشته لطمه زیادی به ذخیره ژنتیکی اسب‌های ترکمن زده‌است و متأسفانه تعداد اسب‌های ترکمن خالص و خوب به شدت کاهش یافته‌است.
امروزه خالص‌ترین اسب‌های ترکمن ایران را در ترکمن صحرا(استان گلستان)و منطقه راز و جرگلان از توابع استان خراسان شمالی می‌توان یافت که بیشترین جمعیت این اسب را دارا می‌باشد. خوشبختانه در سال‌های اخیر توجه بیشتری به تولید اسب‌های ترکمن شده‌است. تعدادی اندک و پراکنده از این نژاد توسط علاقه‌مندان در تبریز، اصفهان، تهران و همدان نیز نگهداری می‌شوند.
اسب اصیل ترکمن:

اسب اصیل ایرانی:

امیدوارم مفید بوده باشه
بازم نژادهای دیگه ای ازاسب هست ولی چون زیاده نذاشتم:)