اخبار تئاتر و نمایش نگاهی به استندآپ کمدی در ایران (بخش اول) واسخندیش ؛ وایسا، بخند و بیندیش

[مهربانوی ایرانی]

نگاهی به استندآپ کمدی در ایران (بخش اول)
واسخندیش ؛ وایسا، بخند و بیندیش

ایران تئاتر: متن حاضر بخش اول از مجموعه مقاله‌های دفتر تحقیق، پژوهش و تولید استندآپ کمدی است که با مدیریت امیر کربلایی زاده در بهار ۹۸ تهیه‌شده است و از این پس در ایران تئاتر منتشر می شود. در این بخش به موضوعاتی چون استندآپ کمدی چیست؟ تأثیر یک کمدین در جامعه، استندآپ کمدین کیست؟ و استندآپ کمدی؛ بدن و بیان پرداخته است.



استندآپ کمدی چیست؟
درواقع نوعی نمایش است که به‌صورت تک‌نفره و به‌صورت کمدی که معمولاً با موضوعات انتقاد از مسائل سیـاس*ـی، اجتماعی و دینی اجرا می‌شود.

باکمدین ها بیشتر آشنا شوید
استندآپ کمدین ها افرادی بسیار باهوش و زیرک و تیزبین هستند که می‌توانند مسائل و مشکلات ریزودرشت شهر، کشور و یا حتی جهان را با نگاه خود وبیانی بسیار زیبا و طنّازانه و درست در جایگاه‌های خود بیان کنند تا مردم بتوانند به این نقدها که از طرف استندآپ کمدین مطرح می‌شود بخندند و بیندیشند.



تأثیر یک کمدین در جامعه
درواقع استندآپ کمدین می‌تواند در اجتماع پیرامون خود و حتی جهان اطرافش جریان ساز باشد.
معمولاً کشورهایی که ازنظر درآمدی و اختلاف طبقاتی فاصله‌ی زیادی دارند درگیری و افسردگی در اجتماع آن‌ها بسیار به چشم می‌خورد.
استندآپ کمدین، گاهی اوقات با پرداختن به مسائل روان‌شناختی انسان را کنکاو می‌کند و انسان را در مقابل انسان قرار می‌دهد و گاهی اوقات باعث می‌شود که آن فرد به درون خود نقد وارد کند و به رازهای پنهان درونی خود بپردازد و از طریق کمدی موقعیت، تماشاگر را به پس ذهن خود می‌برد و به‌نوعی می‌توان گفت، کمدیدرمانی می‌کند که این اتفاق برای تماشاگر بسیار جذاب است.



استندآپ کمدی در ایران
در کشورهای مختلف برای استندآپ کمدی معادلی نمی‌توان پیدا کرد، اما در ایران استندآپ کمدی خود یک معادل فارسی دارد به نام واسخندیش که توسط دکتراسدا الله معظمی گودرزی، ادیب و زبان شناس کشور بوجودآمده که ریشه در زبان پهلوی دارد.
کلمه واسخندیش ترکیبی از کلمات وایسا، بخند و بیندیش را در خودگنجانده است
تاکنون کتابی دررابطه با استندآپ کمدی در ایران با مولف ایرانی به چاپ نرسیده .اما شروع این کار با همت امیرکربالیی زاده و دکتر اسدالله معظمی گودرزی انجام گرفت.
هنر استندآپ کمدی در این ایران به تازگی واردشده؛ اما محدودیت های سیـاس*ـی، دینی و... باعث شده تا کمدین ها در ایران محدودیت انتخاب موضوع داشته باشند.
باتوجه به تحقیقات صورت گرفته، مسئولان کشور هنوز قصد نرم شدن در برابر استندآپ کمدی سیـاس*ـی و دینی را ندارند. درصورتی که هدف کمدین ها ایستادن در مقابل دین و سیاست نیست. کمدین ها رفتارهای غلط اجتماعی، سیـاس*ـی، جنـ*ـسی و دینی را مورد نقد و بررسی قرار می دهند و با آنهاد شوخی می کنند.
پس نباید فراموش شود که این رفتار های غلط یا درست است که موضوع یک استندآپ کمدین می‌شود.


استندآپ کمدین کیست؟
کمدی یک سبک نمایشی است که به ظاهر هدف آن خنده و تفریح است اما در حقیقت، مسائل جدی در پرده ی شوخی نشان داده می‌شود. در کمدی شخصیت قهرمان و شکست هایش بیشتر جنبه سرگرمی وشادی آور دارد و مخاطب معمولا بدان توجهی ندارد؛ اما درواقع رسالت اصلی کمدی بیان مشکات و مسائل روز مره به زبان طنز آمیز است تا بتواند ذهن مخاطب را در گیر مسئله کند.
کسی که هنر نقد، بیان و بررسی مسائل سیـاس*ـی، اجتماعی، دینی و... را داشته باشد و بتواند با استفاده ازابزار بازیگری، مجری گری، سخنوری و بداهه پردازی آنها را بیان کند استندآپ کمدین است. معمولا استندآپ کمدین ها اجرای خود را به‌صورت تک‌نفره روی صحنه پیش می برند و آنها اجرای خود را بدون وجود دیوارچهارم و به‌صورت مستقیم با مخاطبان اجرا می کنند.
استندآپ کمدین ها معمولا مسائل و معضلات بسیار مهم جامعه را به چالش می کشند، به این امید که باعث شگفتی و خنده مخاطبان شود. لنی بروز، ریچارد پریور، لوییس سی کی، جرج کارلین، کریس راک، ادی مورفی، رابین ویلیامز، راسل پیترز، بیل کازبی، جری سینفیلد، دیوچپل، جیم کری، مازجبرانی، مکس امینی، هادی خرسندی و انیسا امانی از معروف ترین استندآپ کمدین های دنیا هستند.


تفاوت یک استندآپ کمدین با فرد عادی:استندآپ کمدین باید از تجربه دیگران استفاده کند. او باید خوب ببیند، بخواند و خوب درس بگیرد. استندآپ
کمدین باید در مورد تمامی مسائل به خوبی بیاندیشد و در مورد آنها تامل کند. استندآپ کمدینی موفق است که از هوش کمدی بسیار قوی بهره مند باشد، یا به عبارت دیگر هوش کمدی خود را آپدیت کند. استندآپ کمدین زمانی می تواند به این مهم دست یابد که بتواند تمامی تکنیک و نکات کمدی را به خود دیکته کند.
بنابراین فرقی اساسی بین یک استندآپ کمدین و فرد عادی وجود دارد. ممکن است فرد عادی از کنار برخی مسائل ساده به سادگی عبور کند و اصال در مورد آنها اندیشه نکند؛ اما استندآپ کمدین از هیچ مسئله ای نمی گذرد. درباره ی همه موضوعات خوب فکر می کند، نگاه می کند، می اندیشد و سعی بر این دارد که از آن مسئله یک موضوع کمدی استخراج کند. درواقع یک استندآپ کمدین باید همواره قوه تخیل خود را فعال نگاه دارد، چرا که بوسیله قوه تخیل می تواند این ارتباط را برقرار سازد.

مثال یک سطل را در کنار خیابان در نظر بگیرید:
فرد عادی در برخورد با آن سطل به راحتی از کنارش عبور کرده و توجهی به آن ندارد؛ اما استندآپ کمدین با دیدن آن سطل نخست در مورد آن تامل می کند و سعی بر این دارد که در تخیل خود با آن ارتباط برقرار کند. سپس استندآپ کمدین خود را جای آن سطل قرار داده و سعی می کند که از دید آن سطل به مسائل روزانه نگاه کند.
به عنوان مثال اگر به " استندآپ کمدی پالستیک اثر جرج کارلین "نگاه کنید متوجه این امر می شوید. در این استندآپ کمدی جرج کارلین در ابتدا در تخیل خود با محیط زیست ارتباط برقرار می کند و سپس مواردی که سبب آسیب به محیط زیست می‌شود را به زبان کمدی بیان می کند.
استندآپ کمدین ها برای اجرای خوب باید چندین نکته مهم را رعایت کنند. درواقع هرچه قدر کمدین ها بیشتر به این نکات توجه کنند، احتمال موفقیت اجرای خود را بالا می برند.


4 نکته ای که استندآپ کمدین ها باید بدانند:
1 ) یک استندآپ کمدین موفق در وهله اول باید " خودش "باشد؛ به عبارت دیگر استندآپ کمدین نباید سعی کند که ادای دیگران را در بیاورد بلکه باید روی صحنه خودش باشد، زیرا که مخاطب آمده تا او را با تمام ویژگی های رفتاری، کلامی و ظاهری اش ببیند.
اما اگر استندآپ کمدین روی استیج برود و به اصطلاح خودش نباشد و تبدیل به فرد دیگری شود مخاطب نمی تواند به باورپذیری مناسبی درمورد او برسد.
2 ) معمولا بزرگترین اشتباهی که اکثر استندآپ کمدین ها می کنند در بخش نویسندگی متن است. آن اشتباه، نوشتن متن و تجزیه تحلیل متن در حین نوشتن است. اگر استندآپ کمدین همزمان با نوشتن متن خود آنرا تجزیه تحلیل کند، درواقع جلوی ذهن خود را گرفته و اجازه ی ایده یابی را به
ذهن نمی دهد. پس بهتر است که استندآپ کمدین بنویسد و به محتوای نوشته اش توجه نکند. استندآپ کمدین می تواند در مرحله ویرایش متن ایرادات نوشته هایش را برطرف کند.
3 ) استندآپ کمدین باید توانایی نوشتن را داشته باشد، اگرچه اجرای استندآپ و نوشتن آن، دو مقوله جدا ازهم است ولی با این حال این دولازم وملزوم هم اند.
استندآپ کمدین برای اینکه بتواند متن رابه اصطالح مال خود کند بهتر است که توانایی نوشتن راداشته باشد.
4 ) استندآپ کمدین ها باید از اجرای خود هدفی داشته باشند و در نهایت پیامی را به مخاطب بدهند. استندآپ کمدینی که در اجرای خودش هدفی نداشته باشد و صرفا برای خنداندن مخاطب موضوعاتی بی هدف را بیان کند، برای مخاطب جذاب نخواهد بود و در نهایت با این جمله از جانب مخاطب مواجه خواهد شد:
"خب آخرش که چی؟ "یا " این کمدین هیچ چیزی برای گفتن نداره ".



ارتباط گرفتن با مخاطبین حین اجرا
استندآپ کمدی یک شوی تک‌نفره است و مخاطبین آن تماشاچیانی هستند که به‌صورت زنده شما را می بینند و دیوار چهارمی بین استندآپ کمدین و مخاطب نیست؛ بنابراین استندآپ کمدین حین اجرا باید با مخاطب خود ارتباط برقرار کند، با آنها شوخی کند تا بتواند دائما مخاطب را با خود نگاه دارد تا مخاطبش را از دست ندهد.
مثال اگر به استندآپ های مکس امینی نگاه کنید؛ مکس اغلب اوقات با مخاطبین خود شوخی می کند. او با این کار سعی بر این دارد که مخاطب را تا آخرین لحظه برنامه همراه خود نگاه دارد.



کمدین ها غالبا به سه دسته تقسیم می شوند:
1 ) دوربین مداربسته اجتماع: استندآپ کمدین هایی مثل جرج کارلین و لوییس سی کی اغلب جزء این دسته اند و اکثرا مسائل سیـاس*ـی، اجتماعی، فرهنگی را با این طریق عنوان می کنند. معمولا اول این دسته از اجراها با جمالتی مثل "تاحاال دقت کردین "یا " دیدید بعضیا "آغاز می شوند. مثال:
"استندآپ کمدی رانندگی از لوییس سی کی "
"استندآپ کمدی پالستیک از جرج کارلین "
2 ) شوخی با خود یا خانواده: استندآپ کمدین هایی مثل مکس امینی، مازجبرانی، راسل پیترز اغلب جزء این دسته اند که مسائل سیـاس*ـی، فرهنگی، اجتماعی و ...را به‌صورت شوخی با خود و یا خانواده خود بیان می کنند. معمولا اول این دسته از اجراها با جمالتی مثل " بابای من "یا " عموی من " یا " من و بابام "آغازمی شوند. مثال:
"استندآپ کمدی گیر دادن مادرها به فرزندان از مکس امینی "
"استندآپ کمدی چگونه شهروند کانادا شویماز راسل پیترز "
"استندآپ کمدی مهاجرت به آمریکا از مازجبرانی "
3 ) تیپ سازی: در ایران معمولا استاد کهنمویی زمانی که در خندوانه می خواست استدآپ کمدی اجرا کند تیپ سازی می کرد و روی صحنه ی برنامه حاضر می شد.

استندآپ کمدی؛ بدن و بیان
تسلط بر روی صحنه یکی از بارز ترین خصوصیات یک استندآپ کمدین است. تجربه ی خیلی از هنرمندان فعال در این عرصه نشانی می دهد که عدمِ تسلط کافی و داشتنِ استرس در اجرای کمدین عموماً باعث می‌شود که مخاطب حتی به بهترین شوخی ها هم واکنش نشان ندهد. چرا که در چند سالِ گذشته، مخاطبِ این نمایشِ هنری به شدت هوشمند شده و همین هوشیاری بالا نسبت به استندآپ کمدی باعث بالا رفتن سطح توقع نسبت به کمدین ها نیز شده است. لذا بهتر دانستم برای طرفدارانِ عرصه ی اجرای این گونه نمایش، دو مولفه ی بسیارمهم در اجرا که تا حدودِ زیادی تسلط روی صحنه را بالا می برد معرفی کنم.
همانطور که قبلا هم اشاره شد، بدن و بیان دو مولفه ی بسیار مهم در اجرای همه ی گونه های نمایشی و به ویژه استندآپ کمدی است. برای مثال زمانی که یک کمدین در حالِ بازسازی یک صحنه و یا یک خاطره ست، از بدن استفاده بسیار زیاد و به بجا شده است و یا زمانی که کمدین درحال اجرای یک استندآپ کمدیِ متن محور است، مهمترین مولفه رعایت تکنیک های بیان است. اصول و تکنیک های تمرین بدن و بیان در کتب بسیار زیادی در زمینه های بازیگری، مجری گری و سخنرانی که به چاپ رسیده اند بیان شده است. پس برای تقویت این دو تکنیک مطالعه و تمرین عامل بسیار مهمی است.
اما نکته بسیار مهم و حائز اهمیت این است که استنداپ کمدین باید بسیار توجه داشته باشد، همانطور که استفاده از بدن و بیان در جذاب شدن استندآپ کمدی برای مخاطب نقش اصلی دارد، به همان میزان هم نمایشی شدن استندآپ کمدی می‌تواند به اجرای کمدین لطمه بزند. درواقع یکی از وجه تمایز های استنداپ کمدی با گونه های دیگر نمایش کمدی از جمله تئاتر مونولوگ طنز درهمین رئال به نظر رسیدن آن است. چرا که مخاطب استند آپ
کمدی به دلیل هوش بالا که قبال به آن اشاره شد به محض آنکه به جای تماشای یک استنداپ کمدی با یک نمایش روبرو شود ارتباطش با کمدین را از دست می‌دهد.
نکته جالب و هیجان انگیز برای کمدین در اجرای استنداپ کمدی در همین است که باید سعی کند در حین استفاده به جا از تکنیک های بدن و بیان در حین اجرا درگیر نمایش نشود و کمدین باید پس از تمرین های مکرر و مداوم، در زمان اجرا، از اجرای خودش لـ*ـذت ببرد. این جمله دارای نکته ی بسیار ظریفی ست و آن این است که کمدین باید در هنگام اجرای استنداپ کمدی خود و شخصیت صحنه ای خود را که بسیار هم به خود واقعی اش شبیه است نشان مخاطب بدهد؛ اما کمدین باید در درون پس از سال ها تمرین به یک خود تکنیکی که سرشار از تکنیک های بدن و بیان است مبدل شود. تنهاد راه تست موفقیت یا عدم موفقیت کمدین در رسیدن به این هدف اجرای مداوم و گرفتن بازخورد اجرا از مخاطبین است.

ادامه دارد ...





تاریخ انتشار: دوشنبه ۱۰ تیر ۱۳۹۸
منبع: ایران تئاتر​

 

[مهربانوی ایرانی]

نگاهی به استندآپ کمدی در ایران (بخش دوم)
باید دل را به دریا زد

ایران تئاتر: متن حاضر بخش دوم از مجموعه مقاله‌های دفتر تحقیق، پژوهش و تولید استندآپ کمدی است که با مدیریت امیر کربلایی زاده در بهار ۹۸ تهیه‌شده است و قسمت قبلی آن با عنوان «واسخندیش؛ وایسا، بخند و بیندیش» در ایران تئاتر منتشر شد. این بخش با مروری به شیوه اجرایی رابین ویلیامز و کریس راک به موضوع تأثیر فرهنگ در استندآپ پرداخته است.



باید گفت هر اختراعی هر کنش و واکنش علمی و هرچیز جدیدی و یا هر تخصصی که جنبه عام پیدا می‌کند به‌نوعی با فرهنگ در ارتباط است. چون آن کار جنبه عمومی دارد و باید عام را راضی نگه دارد پس باید به فرهنگ عام توجه کرد... و در استندآپ کمدی، فرهنگ چه تأثیری در کمدی و خاص در استندآپ کمدی دارد؟
من مهرداد رمضانی دانش‌آموخته این هنر سعی می‌کنم شما عزیزان را ابتدا بامعنای فرهنگ و بعد تأثیرش دراستندآپ امریکا و ایران آشنا کنم. شاید عزیزانی بنا به هرجهت گیری سیـاس*ـی بگویند اینجاهم آمریکا. باید گفت بقیه رو نمیدونم ولی اینجا بله امریکا البته در ابتدا انگلستان در دهه های ۱۸ و ۱۹ وبعد در امریکا رایج تر و قوی تر پیگیری شد و هنر مندانی چون جیم کری و رابین ویلیامزاز قدیمیان این هنر هستند. طبق تاریخچه استندآپ کمدی این هنر حدود ۱۰۰ سال در آمریکا قدمت دارد.
فرهنگ: یک مجموعه پیچیده ای از باورها دانش ها هنرها قوانین اخالقیات وعادات و هرآنچه که یک فرد در جامعه خودش یاد می گیرد رامی گویند.
استندآپ کمدی: را نقد و بررسی مسائل سیـاس*ـی اجتماعی جنـ*ـسی و دینی را تعریف کرده اند به کلمه اجتماعی در تعریف استندآپ و خود کلمه فرهنگ دقت کنید. نه اینکه فرهنگ شکل دهنده رفتاهای انسان هاست و اینکه عده ای از جامعه شناسان معتقدند اگر جامعه جسم باشد فرهنگ روان اوست. پس می‌توان بیشتر به اهمیت فرهنگ در استندآپ کمدی پی برد حال مردمان امریکا مردمانی هستندکه فرهنگشان بشدت تحت تأثیر مردمان کشورهای غربی واروپایی قرار گرفته و بخاطر مهاجرانش دارای فرهنگ های بسیار متفاوت قرار داردو دراصطالح خودشان آزاد متلقی میشوند بی آن که برای آن تعریف درستی بیان کنند.
ما ایرانی ها: فرهنگمان ریشه در دین دارد نظریه ها و کلیت تحت تأثیر دین است چیزی که در فرهنگ آمریکایی کمتر دیده می‌شود چون اساسا آنها تصمیماتشان ریشه در عرف و بصورت تجمیعی است.​

مقدمه خاص​

استندآپ کمدی در امریکا در کشوری که پیشرو در هنر استندآپ کمدی شناخته می‌شود؛ و طبق تعاریف که نسبت به فرهنگ امریکای داشتیم آنها تقریبا با همه چیز شوخی می کنند که البته نباید تأثیر قوی بودن قدمت استندآپ کمدی واینکه آنها نیز طبق قوانین عرفی میدانند چه چیزی را از لحاظ سیـاس*ـی اجتماعی یا جنـ*ـسی سوژه کنند اما در کشور ما بخاطر نو بودن استندآپ و شاید هم جا نیفتادنش برای عوام و حتی خواص حوزه سیـاس*ـی ها جنـ*ـسی بودن ها و حتی دینی بودن ها مشخص نیست برای همین جدای از نیش های که طبق شرایط روز و سوژه ها زده می‌شود عموما در استندآپ های آزاد یا در قاب تلوزیون مثل برنامه های همچون خندوانه یا عصر جدید تنها قالب اجتماعی است و آن هم بخاطر شناخت کلی جامعه از خود است شکل میگیرد.
فرض: پس با این توضیحات می‌توان گفت آیا فرهنگ در استندآپ تأثیر دارد؟ یاخیر؟ تفاوت فرهنگ ها تا چه میزان در استندآپ کمدی موثر است؟ بنده به عنوان دانش‌آموخته استندآپ کمدی جوابم مثبت است و دلیل نیز یکی از اصول اصلی استندآپ کمدی تحت شناخت محیط مخاطب و موضوع است که کمدین ها چه در متن نویسی و چه در اجرا مراعات می کنند و نمونه های جهانی نیز دارد هیچ وقت نمی‌توان استندآپ کمدی لوئیز سی کی را نسبت به یک موضوع را با خانواده خود با امیر کربلایی زاده در همان باب یکی دانست...چون هردوی این بزرگان سه اصول نام بـرده شده را در نظر گرفته و طبق فرهنگ موجود امری را مطرح وشوخی می کنند.
جمله ربط اول: موافقیم که در هر امری باید پیشرفت کرد پس جامعه باید برای پیشرفت استندآپ که نقد و بررسی حرف خودشان است خود را آماده کند که قطعا باید در چارچوب فرهنگ واصول جامعه شناختی باشد ویا اینکه
ربط دوم: کمدین ها و سیاسیون واهل فن مجال آزمون و خطا به خود بدهند چون اگراستندآپ اصولی به مردم گفته و اجرا نشود موارد دیگری تحت عنوان استندآپ مطرح می‌شود که حتی شرایط بدتری برای سیاسیون دارد چون این هنر در حال پیشرفت است و صدی مقابلش نمی تواند باشد همچون تکنولوژی و...
نتیجه گیری: استندآپ هنر خنداندن است هنر نشان دادن حتی بدترین چیزها با شکلی موجه و اینکه ما بتوانیم با ناهنجاری ها در قالب های مختلف باخنده مواجه بشویم و آن را درمان کنیم. کما اینکه کریس راک در آمریکا فرهنگ بد نژاد پرستی را با استندآپ نشان می‌دهد و یا بیل کازبی در آمریکا رابـ ـطه نادرست زنـ*ـا شویی در امریکا را به چالش می کشد.

برای یاد گرفتن باید دل را به دریا زد...
با استندآپ کمدی به شیوه رابین ویلیامز بیشتر آشنا شویم.رابین ویلیامز از جمله کمدین هایی ست که علاوه بر استعداد، چهره کمیک جذابی دارد. رابین متولد ۲۱ ژوئیه ۱۹۵۱ در آمریکاست در ایران اکثرا رابین ویلیا را با هنرپیشگی و بازی در فیلم های مثل جومانجی و چهره عشق و... میشناسن اما در کمال حیرت رابین ویلیامز با استندآپ کمدی در دنیا شناخته شد و پا به عرصه هنر گذاشت و ویژگی که کار او را جذاب تر می‌کند استفاده ویژه از ابزار بدن و میمیک صورت به زبان ساده تر همان حرکات با دست و بدن و صورت و ایجاد یک فضا سازی در ذهن مخاطب میباشد که این شیوه از دلنشین ترین کارهای جذب مخاطب و دعوت به ادامه تماشا اجرا می باشد.
رابین ویلیامز هم از جمله کمدین های هست که کامل خودش است و از کسی تقلید نمی کند. متن های جذاب و رعایت قانون درست استندآپ کمدی یعنی نقد و برسی مسائل اجتماعی سیـاس*ـی جنـ*ـسی از دیگر ویژگی های فعالیت اوست. شروع درست و متوجه نمودن مخاطب به اینکه موضوع اجرا درباره چیست این کار باعث می‌شود مخاطب از سردگمی دربیاید و همان اول متن متوجه بشود چارچوب اجرا درباره چیست. عمده استنداپ کمدی های رابین نقد و برسی مسائل رایج در جامعه بود در حقیقت رابین ویلیامز دوربین مداربسته اجتماعی رو اجرا میکرد البته که اجراهای سیـاس*ـی وی پر بود از نکات جالب و با زبان طنز گفتن حقایق عادت های بد و رایج در دولت.
رابین ویلیامز نمونه یک استندآپ کمدین کامل است. در پایان یک جمله درباره مرگ وی از زبان سیاست مدار معروف آمریکایی...
رابین ویلیامز ما را به خنده واداشت. به گریه واداشت. او توانست در نهایت همه عناصر روح انسان را به تأثیر وادارد

شیوه ی اجرایی کریس راک
کریس راک در سال 1965 متولد و در بروکلین بزرگ شد. او بازیگر و کمدین آمریکایی است. او در سن 18 سالگی توسط ادی مورفی در نوار کمدی نیویورک کشف شد و شروع کرد به اجرای استندآپ کمدی در نیویورک. او در یک مدرسه دولتی تقریبا تمام سفید حضور داشت و در نتیجه، در سن نوجوانی در محیطی تبعیض آمیز بود. مبارزات ابتدایی راک با نژادپرستی به شدت تحت تأثیر مواد کمدی او قرار گرفت. همانطور که در استندآپ هایش پیداست، به خصوص در استندآپ Tamborine او مسائلِ تبعیضِ نژادی را دستمایه ی طنز قرار می دهد. حتی می گوید که به دخترانش گفته است باید با سفید پوست ها چطور برخورد کنند.
راک بیشتر به طنز خود اشاره کرده و هیچ جنجالی در مورد همه ی نژادها ندارد. در سال 1990، راک با پیوستن به بازیگران شنبه شب زنده شد. یک سال بعد، او اولین آلبوم کمدی خود را با نام (1991) Suspect Born منتشر کرد. او همچنین نقش برجسته ای در بازی Pookie، متخصص معتادین مواد مخـ ـدر و در نقش ماریو ون پیلس جدید جک سیتی (1991) داشت.
موضوع راک معمولا شامل خانواده، سیاست، عشق، موسیقی، روابط طبقاتی و روابط نژادی در ایاالت متحده است. او در استندآپ هایش از کسانی که فضاهایی را در جامعه اداره می کنند می گوید. ابتدا از بچه هایی می گوید که مدرسه را دست گرفته و پس از مدتی بچه های دیگر از آنها حساب می برند؛ و بعد در مرحله ی گسترده تری، به مسئوالنِ سیـاس*ـیِ یک جامعه اشاره می کند. در واژه هایش نقدی همراه با شوخی های خاص می شنویم. نقد به
انسان ها، سیستم های آموزشی، نحوه ی رفتارِ آدم ها و...
کریس راک خونسردیِ خاصی در نحوه ی اجرا کردن هایش دارد. گاهی شخصِ مهمی چه بازیگر و چه شخصیتی سیـاس*ـی را کوچک می شمارد و کارها و رفتارهایش را زیر سوال می برد. این زیرِ سوال بردن شیوه ی اجرایِ متن های اوست. آکسان گذاریِ درست و به جا و پیدا کردنِ کلماتی مناسب، در حالی که به بهترین نحو با واژه ها بازی می کند. هنگامِ تعریف کردنِ موضوع، هیجانِ خاصی را دارد و پایانِ جمله هایش عرقِ سردی بر پیشانی تماشاگر می گذارد و مخاطب همزمان با آنکه می خندد، توی مغز و دل اش حرفِ راک را تأیید کرده و حتی به آن فکر می کند. نحوه ی بیان کردنِ جمالت اش به گونه ای است که انگار قرار است مسئله ای پیش و پا افتاده ای را بیان کند، در حالی که هر جمله اش تو را به فکر وا می دارد.
متنِ استندآپ هایش همان مسائل ایست که مردمِ مناطقِ خودش با آن دست و پنجه نرم می کنند و هر روز اتفاق ها را می بینند. یکی از دالیلِ قوتِ کارش همین است که از زاویه ی دیگری به مسائلِ معمولیِ جامعه نگاه می کند و آن را به نمایش می گذارد. درست در لحظه ای که مخاطب با شنیدنِ آن جمالت با خود تکرار می کند که دقیقاً همینطور است که کریس راک می گوید.
استند آپ هایش پشتوانه ی سیـاس*ـی دارند. نقدی به مسائلِ سیاهی و مذهبیِ منطقه ی خودش و در طولِ استندآپ نظراتِ شخصی اش را در موردِ آن موضوعات بازگو می کند. در کالمش نقد به محله های متفاوتی که مردم در آن زندگی می کنند دیده می‌شود. با مقایسه ای از شرایطِ زندگی در مکان های متفاوت خنده را از مخاطب می گیرد.
او به درستی می داند چگونه لبخند هایی در سکوت داشته باشد که به مخاطب بفهماند، این است کشفی که راک با استفاده از پیدا کردنِ واژه ها و پرداخت به موضوعی خاص به آن رسیده است. حتی مابینِ اجراهای طولانی اش چندین بار بلند می خندد و همان خنده هایش هم مخاطب را به خنده وا می دارد. مثلِ آن می ماند که لبخندمی زند، لبخند می زند و ناگهان قهقهه ای را به گوشِ مخاطب می رساند.
راک بلد است چگونه جمالتش را ترکیب کند که خنده ی بیشتری بگیرد. حتی بیشترِ وقتها جمالتش را سوالی بیان می کند. انگار که می داند کلمات را کجا، چگونه و چه وقت بگذارد. به هر چیزی از زاویه ی خاصی نگاه می کند. انگار پایانِ تمام موضوع هایش یک سوال است که به فرض مثال می گوید: "چرا اینگونه؟... خب یک راهِ ساده تری هم وجود دارد ".
حتی با زبان طنز برای آموزشِ مسائلی استفاده می کند. از رفتار های زن و شوهر با یکدیگر می گوید و نقدی به چگونه زندگی کردن هایشان دارد. مقایسه ی زندگی و نوع روابط زن و شوهر های قدیم و جدید. در مثال هایش بسیار به خود و شیوه ی زندگی کردن اش اشاره می کند. از طلاق خود می گوید و اشتباهات اش را دستمایه ی طنز قرار می دهد. مابینِ اجراهایش از موسیقی یا کلماتِ ریتمیک استفاده می کند.
اینها کشف هایی ست که کریس راک به آن رسیده است؛ و برای بازگو کردنِ شوخی هایی که در پسِ آن تفکری وجود دارد از آنها استفاده می کند.







تاریخ انتشار: یکشنبه ۱۶ تیر ۱۳۹۸
منبع: ایران تئاتر​