غلظت گلوکز خون
ویرایش
غلظت گلوکز خون در محدودهٔ معمولاً بین ۹۰ - ۸۰ میلیگرم در دسیلیتر هر روز صبح در شخص ناشتا کنترل میشود. این غلظت در حدود ساعت اول بعد از صرف یک وعده غذا به ۱۴۰ - ۱۲۰ میلیگرم در دسیلیتر خون افزایش مییابد. اما سیستمهای فیدبکی برای کنترل گلوگز خون غلظت گلوکز را به سرعت (معمولاً در ظرف ۲ ساعت بعد از آخرین جذب کربوهیدراتها) به حد طبیعی باز میگردانند. برعکس، در حالت بیغذایی، به وسیله گلوکونئوژنز در کبد گلوکز مورد نیاز برای حفظ غلظت گلوکز در حد ناشتا را تأمین میکند. این مقادیر برای بیماران دیابتی قدری بالاتر است.
ذخیره گلوکز
ویرایش
کبد به عنوان یک سیستم بافری مهم برای گلوکز خون عمل میکند به این معنی که هنگامی که گلوکز خون بعد از صرف یک وعده غذا تا غلظت زیادی بالا میرود میزان ترشح انسولین نیز افزایش مییابد و در حدود ۳/۲ گلوکز جذب شده از روده بلافاصله به گلیکوژن تبدیل شده و در کبد ذخیره میشود. در طی ساعات بعد که غلظت گلوکز خون و نیز در این ترشح انسولین کاهش مییابد، کبد گلیکوژن را تجزیه و به گلوکز تبدیل میکند.
این تنظیم در بیماران با اختلالات کبدی تقریباً غیرممکن است.
باکاهش غلظت گلوکز در خون غده هیپوتالاموس و سیستم عصبی سمپاتیک تحـریـ*ک شده که موجب ترشح اپینفرین از غدد فوق کلیوی میگردد. اپینفرین بر روی کبد اثر کرده و موجب آزاد سازی گلوکز میشود.
مقدار زیاد گلوکز فشار اسمزی را در مایع خارج سلولی اعمال میکند.
اگر مقدار گلوکز افزایش یابد فشار اسمزی خارج سلول هم افزایش مییابد و همین موجب بهم خوردن قدرت ترابری غشای سیتوپلاسمی گردیده و همین خود به نتایج ناخوشایندی چون از دست دادن آب سلول و... میگردد.
افزایش دراز مدت سطح گلوکز خون، موجب آسیب بسیاری از بافتها و به ویژه رگهای خونی آنها میگردد و همین ممکن است به نتایجی چون حمله قلبی، سکته مغزی، بیماریهای کلیوی گردد. گلوکز اضافی از طریق ادرار دفع میگردد.
دیابت
ویرایش
دیابت قندی، یک سندرم اختلال دگرگشت کربوهیدرات، چربی و پروتئین است که در اثر فقدان ترشح انسولین یا کاهش حساسیت بافتها به انسولین به وجود میآید. دیابت به دو نوع دیده میشود: وابسته به انسولین که بر اثر فقدان انسولین میباشد و غیر وابسته به انسولین (مقاوم به انسولین)، بر اثر کاهش حساسیت بافتهای هدف به انسولین به وجود میآید.
این بیماری سوخت و ساز گلوکز را در همه انواع سلولها به غیر از سلولهای مغز را مختل میکند. از علایم دیابت به این موارد میتوان اشاره کرد: تشنگی بیش از اندازه، ادرار کردن زیاد، خارش بدن، خستگی، گزگز دستها و پاها، کاهش وزن و ایجاد زخمهایی در پاها که به راحتی التیام نمیپذیرند. در اغلب مبتلایان به دیابت نوع دوم (مقاوم به انسولین) چاقی دیده میشود و بنابراین نیاز به رژیم غذایی مناسبی دارند.
رابـ ـطه گلوکز با دیگر ترکیبات بدن
ویرایش
میزان انرژی مورد نیاز در طول ۲۴ ساعت از ۱۶۰۰ کیلوکالری در حالت استراحت تا ۶۰۰۰ کیلوکالری بسته به شدت فعالیت تغییر میکند و مقدار ذخایر سوختی یک فرد ۷۰ کیلویی، معادل ۱۶۰۰ کیلوکالری گلیکوژن، ۲۴۰۰۰ کیلو کالری از پروتئین، ۳۵۰۰۰ کیلو کالری تریاسیل گلیسرول میباشد. بنابراین، مقدار مواد سوختی این فرد نیازهایش را برای ۱ الی ۳ ماه گرسنگی تأمین میکند. اما ذخایر گلوسیدی بدن، در عرض یک روز به مصرف میرسد و و مقدار آن به سرعت کاهش پیدا کرده و نیاز به تأمین مجدد دارد. اسیدهای چرب نمیتوانند به گلوکز تبدیل شوند البته قسمت گلیسرول ساختمان تریاسیل گلیسرولها، میتواند به گلوکز تبدیل گردد، اما مقدار گلیسرول کم است. یک منبع عمده دیگر برای گلوکز، اسیدهای آمینه هستند که از تجزیه پروتئینها به دست میآیند.
ویرایش
غلظت گلوکز خون در محدودهٔ معمولاً بین ۹۰ - ۸۰ میلیگرم در دسیلیتر هر روز صبح در شخص ناشتا کنترل میشود. این غلظت در حدود ساعت اول بعد از صرف یک وعده غذا به ۱۴۰ - ۱۲۰ میلیگرم در دسیلیتر خون افزایش مییابد. اما سیستمهای فیدبکی برای کنترل گلوگز خون غلظت گلوکز را به سرعت (معمولاً در ظرف ۲ ساعت بعد از آخرین جذب کربوهیدراتها) به حد طبیعی باز میگردانند. برعکس، در حالت بیغذایی، به وسیله گلوکونئوژنز در کبد گلوکز مورد نیاز برای حفظ غلظت گلوکز در حد ناشتا را تأمین میکند. این مقادیر برای بیماران دیابتی قدری بالاتر است.
ذخیره گلوکز
ویرایش
کبد به عنوان یک سیستم بافری مهم برای گلوکز خون عمل میکند به این معنی که هنگامی که گلوکز خون بعد از صرف یک وعده غذا تا غلظت زیادی بالا میرود میزان ترشح انسولین نیز افزایش مییابد و در حدود ۳/۲ گلوکز جذب شده از روده بلافاصله به گلیکوژن تبدیل شده و در کبد ذخیره میشود. در طی ساعات بعد که غلظت گلوکز خون و نیز در این ترشح انسولین کاهش مییابد، کبد گلیکوژن را تجزیه و به گلوکز تبدیل میکند.
این تنظیم در بیماران با اختلالات کبدی تقریباً غیرممکن است.
باکاهش غلظت گلوکز در خون غده هیپوتالاموس و سیستم عصبی سمپاتیک تحـریـ*ک شده که موجب ترشح اپینفرین از غدد فوق کلیوی میگردد. اپینفرین بر روی کبد اثر کرده و موجب آزاد سازی گلوکز میشود.
مقدار زیاد گلوکز فشار اسمزی را در مایع خارج سلولی اعمال میکند.
اگر مقدار گلوکز افزایش یابد فشار اسمزی خارج سلول هم افزایش مییابد و همین موجب بهم خوردن قدرت ترابری غشای سیتوپلاسمی گردیده و همین خود به نتایج ناخوشایندی چون از دست دادن آب سلول و... میگردد.
افزایش دراز مدت سطح گلوکز خون، موجب آسیب بسیاری از بافتها و به ویژه رگهای خونی آنها میگردد و همین ممکن است به نتایجی چون حمله قلبی، سکته مغزی، بیماریهای کلیوی گردد. گلوکز اضافی از طریق ادرار دفع میگردد.
دیابت
ویرایش
دیابت قندی، یک سندرم اختلال دگرگشت کربوهیدرات، چربی و پروتئین است که در اثر فقدان ترشح انسولین یا کاهش حساسیت بافتها به انسولین به وجود میآید. دیابت به دو نوع دیده میشود: وابسته به انسولین که بر اثر فقدان انسولین میباشد و غیر وابسته به انسولین (مقاوم به انسولین)، بر اثر کاهش حساسیت بافتهای هدف به انسولین به وجود میآید.
این بیماری سوخت و ساز گلوکز را در همه انواع سلولها به غیر از سلولهای مغز را مختل میکند. از علایم دیابت به این موارد میتوان اشاره کرد: تشنگی بیش از اندازه، ادرار کردن زیاد، خارش بدن، خستگی، گزگز دستها و پاها، کاهش وزن و ایجاد زخمهایی در پاها که به راحتی التیام نمیپذیرند. در اغلب مبتلایان به دیابت نوع دوم (مقاوم به انسولین) چاقی دیده میشود و بنابراین نیاز به رژیم غذایی مناسبی دارند.
رابـ ـطه گلوکز با دیگر ترکیبات بدن
ویرایش
میزان انرژی مورد نیاز در طول ۲۴ ساعت از ۱۶۰۰ کیلوکالری در حالت استراحت تا ۶۰۰۰ کیلوکالری بسته به شدت فعالیت تغییر میکند و مقدار ذخایر سوختی یک فرد ۷۰ کیلویی، معادل ۱۶۰۰ کیلوکالری گلیکوژن، ۲۴۰۰۰ کیلو کالری از پروتئین، ۳۵۰۰۰ کیلو کالری تریاسیل گلیسرول میباشد. بنابراین، مقدار مواد سوختی این فرد نیازهایش را برای ۱ الی ۳ ماه گرسنگی تأمین میکند. اما ذخایر گلوسیدی بدن، در عرض یک روز به مصرف میرسد و و مقدار آن به سرعت کاهش پیدا کرده و نیاز به تأمین مجدد دارد. اسیدهای چرب نمیتوانند به گلوکز تبدیل شوند البته قسمت گلیسرول ساختمان تریاسیل گلیسرولها، میتواند به گلوکز تبدیل گردد، اما مقدار گلیسرول کم است. یک منبع عمده دیگر برای گلوکز، اسیدهای آمینه هستند که از تجزیه پروتئینها به دست میآیند.