⚔نبرد ذوقار: نشانه ای از یک فاجعه ⚔

[H@niyeh]

خسرو پرویز با خلع نعمان سوم فرمانروای لخمی،از سلطنت در سال 602م مرتکب اشتباه بزرگی شد. مستمسک این عمل آن بود که نعمان در زمان شورش بهرام چوبین به سود خسرو پرویز وارد عمل نشده است. خسرو دوم رییس قبیله بنی شیبان را که به زودی با پشتیبانی دیگر قبایل عرب عازم جنگ شد از خود رویگردان کرد. امپراتوری ساسانی دو هزار شهسوار ایرانی و سه هزار متحد عرب برای نبرد با قبایل شورشی عرب گسیل داشت. اتحادیه قبایل بنی شیبان در سال 610 میلادی در ذوقار به پیروزی چشمگیری در برابر قوای خسرو دست یافت.
شگفت آن که ارتش ساسانی مطلقا نتوانست اهمیت نظامی این شکست را درک کند. شاید بخشی از این امر ناشی از تمایل ابلهانه برای ریشخند ناموجه اعراب به عنوان قوای نظامی پست تر بوده باشد. در آن زمان شکست در ذوقار همچون بدبیاری ای تصادفی تلقی شد،در حالی که بیزانسی ها و ترکان به حق همچون جنگجویانی سهمناک و خطرناک پذیرفته می شدند.
حال خندق شاهپور که جزو استحکامات امپراتوری در برابر یورش های اعراب محسوب می شد. به شدت نیاز به مرمت داشت و هیچ طرح دفاعی برای ساختن استحکامات تازه در منطقه موجود نبود.نه فقدان خط دفاعی مناسب و نه عملکرد نظامی ضعیف در ذوقار ارتش ساسانی را به وجود خطر بالقوه ای که می توانست امپراتوری را از سوی صحاری عربستان تهدید کند متقاعد نساخت. عاقبت هنگامی که تهدید عظیم حمله اعراب در سال 637 م صورت واقعیت به خود گرفت؛امپراتوری هیچ طرح یا اقدام متقابل مناسبی برای متوقف ساختن آن ها نداشت. که تا حد بسیاری ناشی از جنگ های بیزانس بود.
بن مایه: کاوه فرخ: ایران باستان در جنگ/ص463