6راه درمان ورم مغزی

[آدم برفی]

هدف از درمان ورم مغزی این است که مطمئن شویم بعد از بهبود ورم مغزی، مغز خون و اکسیژن کافی دریافت می کند تا سالم بماند و هر نوع علت بروز آن برطرف شود.



در قسمت اول این مطلب درباره علل و علائم ورم مغزی صحبت کردیم. حال راه های درمان و تشخیص آن را برایتان می گوییم.



تشخیص ورم مغزی

راه های تشخیص ورم مغزی توسط پزشک بستگی به علائم و علل آن دارد. آزمایشات لازم برای تشخیص ورم مغزی عبارتند از:



- معاینه سر و گردن توسط پزشک

- معاینه و بررسی اعصاب

- سی تی اسکن سر برای تعیین مقدار و محل ورم

- ام آر آی (MRI) سر برای تعیین اندازه و محل ورم

- آزمایش خون برای بررسی علل ورم



درمان ورم مغزی

موارد خفیف ورم مغزی که در اثر عللی مثل بیماری ارتفاع متوسط و یا ضربه مغزی جزئی رخ می دهد، اغلب طی چند روز برطرف می شود، اما در بیشتر موارد، درمان های بیشتری مورد نیاز است.



هدف از درمان ورم مغزی این است که مطمئن شویم بعد از بهبود ورم مغزی، مغز خون و اکسیژن کافی دریافت می کند تا سالم بماند و هر نوع علت بروز آن برطرف شود.

برای این کار نیاز به درمان های پزشکی و جراحی داریم.



درمان های فوری باعث بهبودی سریع ترو کامل تر فرد می شود. بدون این درمان ها برخی از آسیب های مغزی برای همیشه باقی می مانند.



روش های درمان ورم مغزی عبارتند از:

1- اکسیژن درمانی: رساندن اکسیژن به بیمار توسط دستگاه تنفس مصنوعی یا هر وسیله دیگری باعث می شود خون به مقدار کافی اکسیژن دریافت کند. پزشک با تنظیم دستگاه تنفس مصنوعی باعث کاهش میزان ورم می شود.



2- زدن سرم: دریافت مایعات و داروها از طریق تزریق داخل رگ (زدن سرم) از کاهش شدید فشار خون جلوگیری می کند و باعث می شود تمامی بدن و از جمله مغز، خون کافی دریافت کند. اما برخی سرم ها، ورم را بدتر می کنند. لذا پزشک باید دقت کند که مقدار صحیحی از یک سرم مناسب را تزریق کند تا ورم مغزی بهبود یابد.

موقع دوچرخه سواری، موتورسواری، اسکیت بازی، انجام ورزش های برخوردی و انجام هر نوع کاری که امکان افتادن و برخورد ضربه به سر شما وجود دارد، حتما کلاه ایمنی روی سرتان قرار دهید

3- کاهش دادن دمای بدن: کم کردن دمای بدن و مغز باعث بهبود ورم مغزی می شود. البته این روش برای درمان ورم مغزی خیلی استفاده نمی شود، زیرا انجام صحیح آن سخت است.



4- داروها: در برخی موارد، پزشک برای بهبود ورم مغزی دارو تجویز می کند. به علل دیگری هم ممکن است پزشک دارو بدهد، مثلا برای کاهش واکنش بدن به ورم و یا برای حل کردن لخته های خونی که باعث ورم می شوند. داروهایی که پزشک تجویز می کند، بستگی به علل و علائم ورم مغزی دارد.



5- ونتری کلوستومی یا سوندگذاری داخل بطن مغزی: در این روش، پزشک جراح یک سوراخ کوچک در جمجمه ایجاد می کند و یک لوله باریک پلاستیکی را از طریق این سوراخ به داخل سر می فرستد. سپس برای کاهش فشار داخل سر، مایع مغزی نخاعی توسط این لوله به بیرون کشیده می شود.



6- عمل جراحی که برای کارهای زیر انجام می شود:

- برداشتن قسمتی از جمجمه برای کاهش فشار داخل جمجمه

- برداشتن یا ترمیم عامل ایجادکننده ورم، مثل ترمیم سرخرگ یا سیاهرگ آسیب‌دیده و یا برداشتن تومور مغزی



اثرات طولانی مدت ورم مغزی

ورم مغزی ممکن است تا مدت ها روی بدن اثراتی داشته باشد. مشکلات ناشی از ورم مغزی به شدت و محل آسیب بستگی دارد. ورم مغزی روی موارد زیر اثر می گذارد:



- خوابیدن

- توانایی تفکر و توجه

- سردرد

- افسردگی

- توانایی ارتباط برقرار کردن

- حرکت بدن



پزشک باید به بیمار کمک کند تا با این مشکلات کنار بیاید. برخی مشکلات ممکن است بعد از مدتی برطرف شوند و برخی دیگر ممکن است نیاز به درمان همیشگی داشته باشند.



چگونه از سر و مغزمان محافظت کنیم؟

برای محافظت از مغزتان نکات زیر را به خاطر بسپارید:

- موقع دوچرخه سواری، موتورسواری، اسکیت بازی، انجام ورزش های برخوردی و انجام هر نوع کاری که امکان افتادن و برخورد ضربه به سر شما وجود دارد، حتما کلاه ایمنی روی سرتان قرار دهید.



- هنگام سوار شدن به خودرو و یا رانندگی، حتما کمربند ایمنی خود را ببندید.



- اگر دچار فشار خون بالا و بیماری قلبی هستید، تمام کارهای لازم برای کنترل این بیماری ها را تحت نظر پزشک انجام دهید.



- از کشیدن سیگار خودداری کنید.



- هنگامی که به مناطق مرتفع مثل کوه ها می روید، برای اینکه بدنتان با ارتفاع بالا تطابق پیدا کند، کمی زمان لازم است.

نیره ولدخانی

 

[آدم برفی]

مغز نیز مانند سایر اندام های بدن در اثر ضربه، آسیب، بیماری و سایر علل دچار ورم می شود، ولی ورم مغزی می تواند به سرعت باعث مشکلات خطرناک و حتی مرگ فرد شود. معمولا درمان ورم مغزی نیز مشکل تر است.



ورم یا ادم، پاسخ بدن به بسیاری از انواع آسیب ها می باشد. معمولا بدن به سرعت ورم می کند و درمان آن هم بوسیله استراحت کردن، گذاشتن یخ، بالا بردن عضو، مصرف دارو و خارج کردن مایعات اضافی از بدن انجام می شود.



مغز نیز مانند سایر اندام های بدن در اثر ضربه آسیب، بیماری و سایر علل دچار ورم می شود، ولی ورم مغزی می تواند به سرعت باعث مشکلات خطرناک و حتی مرگ فرد شود. معمولا درمان ورم مغزی نیز مشکل تر است.



به دلیل آنکه مغز عضو اصلی و مهم کنترل کننده بدن است، لذا باید همیشه کار کند و عملکرد آن حیاتی است.

جمجمه استخوانی و ضخیم، از این عضو حیاتی در برابر آسیب ها محافظت می کند و فضای کمی را برای ورم کردن مغز دارد.



ورم مغزی چیست؟

ورم می تواند در بخش خاصی از مغز و یا در تمامی مغز رخ دهد که این مسئله بستگی به علت آن دارد. ورم مغزی باعث افزایش فشار داخل کاسه سر (جمجمه) می شود که به آن فشار داخل جمجمه ای یا ICPP می گویند.

ورم بیش از حد مغز باعث تجمع و احتباس مایعات در سر می شود

این افزایش فشار از جریان خون به سمت مغز جلوگیری می کند. لذا مغز دچار کمبود اکسیژن می شود، در حالیکه اکسیژن برای عملکرد مغز لازم است.



همچنین ورم از خروج مایعات دیگر از مغز جلوگیری می کند که این مسئله ورم را بدتر می کند. در نتیجه آسیب یا مرگ سلول های مغزی اتفاق می افتد.



علل ورم مغزی چیست؟

ضربه، بیماری های عفونی، تومورها و حتی ارتفاع زیاد باعث ورم مغزی می شود.

در اینجا علل شایع ورم مغزی را بیان می کنیم:



1- آسیب مغز در اثر تروما: در این حالت یک حادثه ناگهانی باعث آسیب مغز می شود. مهم ترین حوادثی که باعث آسیب مغز می شوند عبارتند از: افتادن، زمین خوردن، تصادف رانندگی، برخورد چیزی باشتاب به سر، برخورد سر به جایی، ضربه به سر و آسیب سر در حین دعوا.



آسیب اولیه باعث ورم بافت مغزی می شود. به علاوه استخوان شکسته شده جمجمه باعث پارگی رگ های خونی در سر می شود. واکنش بدن به آسیب نیز ورم را بیشتر می کند.

ورم بیش از حد مغز باعث تجمع و احتباس مایعات در سر می شود، یعنی از خروج مایعات جلوگیری می کند.





2- سکته مغزی ایسکمیک: این نوع سکته مغزی در اثر لخته شدن خون و یا مسدود شدن رگ خونی در مغز یا نزدیکی آن رخ می دهد. در نتیجه مغز نمی تواند خون و اکسیژن را که برای عملکرد آن لازم هستند دریافت کند. لذا سلول های مغزی می میرند و مغز دچار ورم می شود.



3- خونریزی مغزی و سکته مغزی هموراژیک: هنگامی که خون از رگ خونی به بیرون نشت کند، خونریزی رخ می دهد.

سکته مغزی هموراژیک مهم ترین نوع خونریزی مغزی است. زمانی که رگ خونی موجود در مغز پاره شود، خونریزی و سکته مغزی رخ می دهد و در اثر خونریزی، فشار داخل مغز افزایش می یابد.

فشار خون بالا بیشترین علت سکته مغزی هموراژیک است.

برخورد ضربه به سر، مصرف برخی داروها و نقایص مادرزادی نیز باعث خونریزی مغزی می شوند.





4- بیماری های عفونی: بیماری هایی که در اثر یک میکروب مثل باکتری و یا ویروس ایجاد می شوند نیز می توانند باعث ورم مغزی شوند. نمونه هایی از این بیماری ها عبارتند از:



- مننژیت: عفونت و التهاب پرده پوشاننده مغز را مننژیت می گویند. باکتری، ویروس، سایر ارگانیسم ها و برخی داروها باعث مننژیت می شوند.



- انسفالیت: عفونت و التهاب مغز را انسفالیت می گویند. انسفالیت اغلب توسط گروهی از ویروس ها ایجاد می شود و معمولا با نیش زدن حشرات به دیگران منتقل می شود. عارضه مشابهی بنام انسفالوپاتی وجود دارد که به علت سندرم ری ایجاد می شود.



- توکسوپلاسموز: این بیماری توسط یک انگل ایجاد می شود.توکسوپلاسموز اغلب در جنین، نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی بدنشان آسیب دیده است دیده می شود.



- آمپیم مغزی: این بیماری زمانی رخ می دهد که قسمتی از مغز دچار آبسه یا تجمع چرک شود و معمولا بعد از یک بیماری عفونی مثل مننژیت یاسینوزیت رخ می دهد. این بیماری عفونی به سرعت پخش می شود و باعث ورم مغزی و احتباس مایعات در آن می شود.





5- تومورها: تومورهای مغزی از طریق راه های مختلفی باعث ورم مغز می شوند. وقتی یک تومور رشد می کند، به سایر قسمت های مغز فشار وارد می نماید.

وجود تومور در برخی قسمت های مغز، مانع خروج مایع مغزی نخاعی از مغز می شود. رشد رگ های خونی جدید در تومور و نزدیک آن نیز باعث ورم مغزی می شود.



6- مناطق مرتفع: ارتفاع بیش از 1500 متری باعث ورم مغزی می شود، هر چند که محققان علت دقیق آن را نمی دانند.

این نوع ورم مغزی معمولا در اثر بیماری ارتفاع زدگی حاد یا ادم مغزی در ارتفاعات رخ می دهد، یعنی در اثر بیماری ارتفاع رخ می دهد.



علائم ورم مغزی

علائم ورم مغزی مختلف هستند و بستگی به شدت و علت آن دارند. این علائم معمولا به طور ناگهانی شروع می شوند. این علائم عبارتند از:



- سردرد

- درد و خشکی گردن

- تهوع یا استفراغ

- سرگیجه

- تنفس نامنظم

- کاهش بینایی یا تغییرات آن

- کاهش حافظه

- عدم توانایی در راه رفتن

- به سختی حرف زدن

- بی حسی و بهت زدگی

- تشنج

- کاهش هوشیاری (بیهوشی)



در قسمت بعدی این مطلب، درباره راه های درمان و تشخیص ورم مغزی صحبت می کنیم.

ادامه دارد...

نیره ولدخانی