بافتهای‌ گیاهی‌

  • شروع کننده موضوع SAYEH79
  • بازدیدها 445
  • پاسخ ها 23
  • تاریخ شروع

SAYEH79

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2016/07/28
ارسالی ها
1,791
امتیاز واکنش
5,125
امتیاز
596
محل سکونت
اهواز
بافت‌ کلانشیم‌

کلانشیم‌ بافت‌ زنده‌ای‌ است‌ که‌ از یاخته‌های‌ کم‌ و بیش‌ کشیده‌ای‌ با دیواره‌های‌ نخستین‌ ضخیم‌ (چوبی‌ نشده‌) تشکیل‌ شده‌ است‌. ساختار و نحوه‌ قرار گرفتن‌ یاخته‌های‌ کلانشیمی‌ در پیکر گیاه‌ نشان‌ می‌دهد که‌ استحکام‌ بخشیدن‌، نقش‌ اساسی‌ این‌ بافت‌ است‌. از نظر شکل‌، کلانشیم‌ بافت‌ ساده‌ای‌ است‌ زیرا از یک‌ نوع‌ یاخته‌ تشکیل‌ شده‌ است‌.
 
  • پیشنهادات
  • SAYEH79

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2016/07/28
    ارسالی ها
    1,791
    امتیاز واکنش
    5,125
    امتیاز
    596
    محل سکونت
    اهواز
    محل‌ بافت‌ کلانشیم‌ در گیاه‌
    کلانشیم‌ بافت‌ نگاهدارنده‌ اندامهای‌ جوان‌ گیاه‌ به‌ ویژه‌ ساقه‌های‌ جوان‌ و علفی‌، برگ‌، بخشهای‌ مختلف‌ گل‌ و میوه‌ است‌. این‌ بافت‌ در گیاهان‌ مسن‌ و چوبی‌ در اطراف‌ رگبرگ‌ اصلی‌ مشاهده‌ می‌شود. کلانشیم‌ ممکن‌ است‌ به‌ صورت‌ حلقه‌ای‌ پیوسته‌ در قسمتهای‌ عمقی‌ پوست‌ به‌ وجود آید.
    انواع‌ یاخته‌های‌ کلانشیمی‌
    1. کلانشیم‌ گوشه‌دار (زاویه‌دار) ـ در این‌ حالت‌ گوشه‌های‌ یاخته‌ بیش‌ از سایر نقاط‌ آن‌ ضخیم‌ می‌شود. در برش‌ عرضی‌، این‌ ضخامتها در محل‌ برخورد چند یاخته‌ یا بیشتر دیده‌ می‌شود
    2. کلانشیم‌ تیغه‌ای‌ (ورقه‌ای‌) ـ واژه‌ تیغه‌ مربوط‌ به‌ شکل‌ ضخیم‌ شدن‌ به‌ صورت‌ صفحه‌ای‌ است‌.افزایش‌ ضخامت‌ در دیواره‌های‌ مماسی‌ یاخته‌ها صورت‌ می‌گیرد. نمونه‌های‌ این‌ نوع‌ کلانشیم‌ در بخش‌ پوستی‌ ساقه‌ آقطی‌ و عناب‌ دیده‌ می‌شود.
    3.کلانشیم‌ حفره‌ای‌ ـدر این‌ نوع‌ کلانشیم‌ ضخیم‌ شدن‌ در بخشهایی‌ از دیواره‌ رخ‌ می‌دهد که‌ روبه‌روی‌ فضاهای‌ داخلی‌ قرار گرفته‌اند.
    4.کلانشیم‌ حلقوی‌ ـ در این‌ نوع‌ کلانشیم‌، دیواره‌ یاخته‌ به‌طور یکنواخت‌ در سطح‌ داخلی‌ ضخیم‌ شده‌ است‌ و فضای‌ سه‌ گوش‌ در آنها یافت‌ نمی‌شوند.
    بافت‌ اسکلرانشیم‌
    اصطلاح‌ اسکلرانشیم‌ به‌ یاخته‌هایی‌ اطلاق‌ می‌گردد که‌ دارای‌ دیواره‌های‌ ضخیم‌ و اغلب‌ چوبی‌ شده‌اند و نقش‌ اصلی‌ آنها نگاهداری‌ گیاه‌ است‌. وجود بافت‌ اسکلرانشیم‌ در اندامهای‌ مختلف‌ گیاه‌ مقاومت‌ آنها را در برابر عواملی‌ نظیر کشش‌، خم‌ شدن‌، وزن‌ و فشار افزایش‌ می‌دهد. به‌ علاوه‌ یاخته‌های‌ نرم‌، زنده‌ و واجد دیواره‌ نازک‌ نخستین‌، بافتهای‌ دیگر را از صدمات‌ احتمالی‌ عوامل‌ مذکور محافظت‌ می‌کند. یاخته‌های‌ اسکلرانشیمی‌ به‌ دو دسته‌: فیبرها و اسکلریدها تقسیم‌ می‌شوند. فیبرها دارای‌ یاخته‌های‌ دراز و اسکلریدها واجد یاخته‌های‌ کوتاه‌اند

    اسکلریدها
    این‌ یاخته‌ها در بیشتر بخشهای‌ گیاه‌ به‌ صورت‌ منفرد و یا توده‌هایی‌ از یاخته‌های‌ سخت‌ در میان‌ بافت‌ نرم‌ پارانشیم‌ دیده‌ می‌شوند. دیواره‌ آنها اغلب‌ چوبی‌ شده‌ است‌ و تعداد زیادی‌ فرورفتگیهای‌ مجرا مانند در آنها دیده‌ می‌شوند. محتویات‌ این‌ یاخته‌ها عموماً زود از بین‌ می‌روند و حفره‌ یاخته‌ای‌ را تشکیل‌ می‌دهند. این‌ حفره‌ها در اثر ضخیم‌ شدن‌ دیواره‌ کوچک‌ شده‌ و در برش‌ عرضی‌ به‌ صورت‌ نقاط‌ روشنی‌ مشاهده‌ می‌گردند. گاهی‌ این‌ حفره‌ها از موادی‌ چون‌ لعابها، تانن‌ها پر می‌شوند. این‌ یاخته‌ها اغلب‌ مرده‌اند. با این‌ وجود، بعضی‌ از آنها به‌ علت‌ وجود پلاسمودسمهایی‌ که‌ آنها را با یاخته‌های‌ پارانشیمی‌ مجاور مربوط‌ می‌سازند زنده‌ می‌مانند.
    اسکلریدها به‌ شکلهای‌ مختلف‌ دیده‌ می‌شوند و به‌ همین‌ دلیل‌ آنها را به‌ 5 گروه‌ تقسیم‌ می‌کنند:
    1. براکی‌ اسکلرید (یاخته‌های‌ سنگی‌ یاخته‌های‌ اسکلرانشیمی‌ منفرد یا چندتایی‌ منظم‌ و یا گرد با دیواره‌ بسیار ضخیم‌اند که‌ اصطلاحاً یاخته‌های‌ سنگی‌ نیز نامیده‌ می‌شوند.
    2. ماکرواسکلرید ماکرو اسکلریدها میله‌ای‌ شکل‌اند و غشای‌ دانه‌ها را به‌ صورت‌ لایه‌ای‌ می‌پوشانند، مانند دانه‌های‌ تیره‌ حبوبات‌.
    3. اوستئواسکلرید اوستئواسکلریدها استخوانی‌ شکل‌اند. انتهای‌ آنها برآمده‌ و گاهی‌ منشعب‌ است‌.

    4. استرواسکلرید استرواسکلریدها ستاره‌ای‌ شکل‌ و به‌ صور گوناگون‌ منشعب‌اند.
    5. تریکو اسکلرید تریکواسکلریدها بسیار کشیده‌ و تا حدی‌ رشته‌ای‌ شکل‌اند و فقط‌ یک‌ انشعاب‌ دارند.

    بافتهای‌ هادی‌
    بافتهای‌ هادی‌ یا آوندی‌ از بافت‌ چوبی‌ و آبکشی‌ تشکیل‌ یافته‌اند. نقش‌ بافت‌ چوبی‌ هدایت‌ آب‌ و مواد کانی‌ محلول‌ در آن‌ (شیره‌ خام‌) از ریشه‌ به‌ سوی‌ برگ‌ است‌. بافت‌ آبکشی‌ سبب‌ جریان‌ فراورده‌های‌ فتوسنتزی‌ (شیره‌ پرورده‌) در گیاه‌ می‌شود. از این‌رو، مجموعة‌ این‌ دو بافت‌ را دستگاه‌ هادی‌ گویند.
    بافت‌ چوبی‌
    بافت‌ چوبی‌ از 4 نوع‌ یاخته‌: تراکئید وسل‌ ، فیبر و پارانشیم‌ چوبی‌ تشکیل‌ شده‌ است‌ و مهمترین‌ آنها، یعنی‌ تراکئیدها و وسل‌ها به‌ عناصر تراکئیدی‌ موسوم‌ است‌ که‌ عناصری‌ بی‌جانند. نقش‌ اصلی‌ این‌ یاخته‌ها انتقال‌ آب‌ و تا حدی‌ نیز حفاظت‌ گیاه‌ است‌. یاخته‌های‌ فیبری‌ در بافت‌ چوبی‌ موجب‌ استحکام‌ گیاه‌ می‌شود. در بعضی‌ موارد اسکلریدها رانیز می‌توان‌ در این‌ بافت‌ مشاهده‌ کرد. یاخته‌های‌ پارانشیمی‌، که‌ نقش‌ ذخیره‌ای‌ و یا فعالیتهای‌ دیگری‌ دارند، نیز در این‌ بافت‌ یافت‌ می‌شوند. بافت‌ چوبی‌ از پروکامبیوم‌ به‌ وجود می‌آید و پروکامبیوم‌ از مریستم‌ انتهایی‌ منشأ می‌گیرد.
    اجزای‌ بافت‌ چوبی‌
    1. عناصر تراکئیدی‌ دو نوع‌ اصلی‌ از عناصر چوبی‌ به‌ نامهای‌: «تراکئید» (تشکیل‌ دهنده‌ آوندهای‌ چوبی‌ ناقص‌) و «وسل‌» (تشکیل‌ دهنده‌ آوندهای‌ چوبی‌ کامل‌) در گیاهان‌ وجود دارند دارد.
    2. فیبرها یاخته‌های‌ فیبر چوبی‌ نسبتاً درازند. در مقایسه‌ با تراکئیدها، دیواره‌ آنها ضخیمتر و منافذ سقف‌دار آنها کمترو کوچکتر است‌ و در حقیقت‌ آب‌ به‌ مقدار بسیار کم‌ از آن‌ عبور می‌کند.

    پروتوگزیلم‌ و متاگزیلم‌
    در بافت‌ چوبی‌ نخستین‌ دو دسته‌ عناصر دیده‌ می‌شوند. دسته‌ اول‌ آنهایی‌ هستند که‌ زودتر شکل‌ می‌گیرند و پروتوگزیلم‌ نامیده‌ می‌شوند، دسته‌ دوم‌ که‌ دیرتر به‌ وجود می‌آیند متاگزیلم‌ نام‌ دارند.
    پروتوگزیلم‌ در بخشهایی‌ از پیکر نخستین‌ گیاه‌ که‌ رشد فعال‌ دارند به‌ وجود می‌آید. متاگزیلم‌، برعکس‌، در بخشهایی‌ از پیکر نخستین‌ گیاه‌ تشکیل‌ می‌شود که‌ رشد طولی‌ آنها متوقف‌ شده‌ است‌.
    پروتوگزیلم‌ فقط‌ از تراکئیدها و اجزای‌ وسل‌ها، یعنی‌ فقط‌ از عناصر تراکئیدی‌ تشکیل‌ شده‌ است‌، در حالی‌ که‌ متاگزیلم‌،علاوه‌ بر عناصر تراکئیدی‌، دارای‌ فیبرها و یاخته‌های‌ پارانشیم‌ بافت‌ چوبی‌ نیز هست‌.

    بافت‌ آبکشی‌ (غربالی‌)
    بافت‌ آبکشی‌ هدایت‌ فراورده‌های‌ فتوسنتز را به‌ عهده‌ دارد و همانند بافت‌ چوبی‌ یک‌ بافت‌ مرکب‌ است‌.
    بافت‌ آبکشی‌ در نهاندانگان‌ دارای‌ چند نوع‌ یاخته‌ است‌. یاخته‌ آبکشی‌ ، یاخته‌ همراه‌ ، فیبر، اسکلرید و پارانشیم‌. بافت‌ آبکشی‌ بازدانگان‌ فاقد یاخته‌ همراه‌ و گاهی‌ فیبر است‌. یاخته‌ آبکشی‌ آنها بانهاندانگان‌ تفاوت‌ دارد.
    یاخته‌های‌ آبکشی‌ مهمترین‌ اجزای‌ بافت‌ آبکشی‌ هستند، زیرا هدایت‌ فراورده‌های‌ فتوسنتزی‌ را به‌ عهده‌ دارند.

    پروتوفلوئم‌ و متافلوئم‌
    بافت‌ آبکشی‌ نخستین‌ از پروکامبیوم‌ منشأ می‌گیرد و شامل‌ پروتوفلوئم‌ و متافلوئم‌ است‌. پروتوفلوئم‌ در بخشهایی‌ ازگیاه‌ که‌ در حال‌ رشد طولی‌ هستند تشکیل‌ می‌گردد. در صورتی‌ که‌ متافلوئم‌ پس‌ از پروتوفلوئم‌ به‌ وجود می‌آید و محل‌ تشکیل‌ آن‌ بخشهایی‌ از گیاه‌ است‌ که‌ رشد طولی‌ آنها متوقف‌ نشده‌ است‌. بافت‌ آبکشی‌ در گیاهانی‌ که‌ فاقد رشد پسین‌ و در مرحله‌ بلوغ‌اند،از متافلوئم‌ تشکیل‌ می‌شود. معمولاً اجزای‌ لوله‌های‌ آبکشی‌ پروتوفلوئم‌ نسبت‌ به‌ اجزای‌ لوله‌های‌ آبکشی‌ متافلوئم‌ درازتر و باریکترند.
    مقایسه‌ بافت‌ چوبی‌ و آبکشی‌
    بین‌ بافت‌ چوبی‌ و آبکشی‌ شباهتهایی‌ وجود دارند. بافت‌ چوبی‌ دارای‌ عناصر تراکئیدی‌ یعنی‌ تراکئیدها و اجزای‌ وسل‌ها هستند که‌ هدایت‌ آب‌ و مواد کانی‌ را به‌ عهده‌ دارند. بافت‌ آبکشی‌ دارای‌ عناصر آبکشی‌، یعنی‌ یاخته‌های‌ آبکشی‌ است‌ که‌ هدایت‌ فراورده‌های‌ فتوسنتز را به‌ وسیله‌ آنها انجام‌ می‌دهد. در هر دو بافت‌ یاخته‌های‌ پارانشیمی‌، فیبرها و اسکلریدها وجود دارند. ولی‌ چیزی‌ مشابه‌ یاخته‌ همراه‌ در بافت‌ چوبی‌ دیده‌ نمی‌شود با وجود این‌ شباهتها، بافتهای‌ چوبی‌ و آبکشی‌ از نظر شکل‌ و نقش‌ کاملاً متفاوت‌اند.
     

    SAYEH79

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2016/07/28
    ارسالی ها
    1,791
    امتیاز واکنش
    5,125
    امتیاز
    596
    محل سکونت
    اهواز
    بافت‌ ترشحی‌

    ساختارهای‌ ترشحی‌ از نظر ساختار و محل‌ استقرار در گیاه‌ بسیار متفاوت‌اند. بعضی‌ از این‌ ساختارها در درون‌ گیاه‌ و برخی‌ در بیرون‌ آن‌ قرار دارند. این‌ ساختارها به‌ اشکال‌ مختلف‌ دیده‌ می‌شوند. بعضی‌ به‌ صورت‌ کرکهای‌ غده‌ای‌ ساده‌، برخی‌ به‌ شکل‌ کرکهای‌ غده‌ای‌ پریاخته‌های‌ و عده‌ای‌ به‌ صورت‌ مجاری‌ یا حفره‌های‌ درون‌ یاخته‌ای‌ هستند لاتیسفرها (لوله‌های‌ شیرابه‌های‌) که‌ از یاخته‌های‌ کشیده‌ای‌ تشکیل‌ شده‌اند، به‌ علت‌ دارا بودن‌ قدرت‌ ترشح‌ و دفع‌، جزو ساختارهای‌ ترشحی‌ در نظر گرفته‌ شده‌اند.

    انواع‌ ساختارهای‌ ترشحی‌

    بر اساس‌ اینکه‌ مواد مترشحه‌ ساختارهای‌ ترشحی‌ در درون‌ گیاه‌ باقی‌ بمانند یا از آن‌ خارج‌ شوند، آنها را به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ می‌کنند.

    -ساختارهای‌ ترشحی‌ درونی: مواد مترشحه‌ این‌ ساختارها همواره‌ درون‌ گیاه‌ باقی‌ می‌مانند

    -ساختارهای‌ ترشحی‌ بیرونی‌: ساختارهای‌ ترشحی‌ بیرونی‌ آنهایی‌ هستند که‌ مواد ترشحی‌ خود را به‌ بیرون‌ گیاه‌ می‌ریزند

    ساختارهای‌ ترشحی‌ درونی‌

    1. یاخته‌های‌ترشحی‌ از ویژگیهای‌ مهم‌ یاخته‌های‌ ترشحی‌ فعال‌ می‌توان‌ وجود پروتوپلاست‌ متراکم‌ و سرشار از مواد پروتئینی‌، هسته‌ درشت‌، واکوئل‌ بسیار بزرگ‌، ضخامت‌ دیواره‌ و حجم‌ زیاد را در آنها نام‌ برد.

    2. بافتهای‌ ترشحی‌ گاهی‌ اتفاق‌ می‌افتد که‌ عده‌ای‌ از یاخته‌های‌ ترشحی‌، به‌ صورت‌ گروهی‌ در درون‌ اندامهای‌ گیاهی‌ تشکیل‌ می‌یابند و فعالیت‌ ترشحی‌ انجام‌ می‌دهند که‌ در این‌ صورت‌ آن‌ را بافت‌ ترشحی‌ گویند.

    3. فضاهای‌ ترشحی‌ فضاهای‌ ترشحی‌ به‌ دو صورت‌ حفره‌ها و مجاری‌ دیده‌ می‌شوند.

    4. لاتیسیفرها لاتیسیفرها (لوله‌های‌ترشحی‌ یا شیرابه‌ای‌) از یاخته‌های‌ ترشحی‌ منفرد بسیار دراز و یا از به‌ هم‌ پیوستن‌ عده‌ای‌ از یاخته‌های‌ ترشحی‌ به‌ وجود می‌آیند.

    لاتیسیفرها را بر اساس‌ داشتن‌، یانداشتن‌ شیرابه‌ به‌ دو گروه‌ تقسیم‌می‌کنند:

    الف‌) لاتیسیفرهای‌ شیرابه‌ای‌ ویژه‌ نهاندانگان‌اند و هرگز در بازدانگان‌ دیده‌ نمی‌شوند. شیرابه‌ها معمولاً سفید رنگ‌اند (مانند کاهو) ولی‌ گاهی‌ نظیر شیرابه‌ خرزهره‌ بی‌رنگ‌ یا مانند شیرابه‌ مامیران‌ (از خانواده‌ خشخاش‌) نارنجی‌ رنگ‌اند.

    ب‌) لاتیسیفرهای‌ بدون‌ شیرابه‌ ممکن‌ است‌ حاوی‌ موادی‌ مانند صمغ‌ها، تانن‌ها، قندها و آلکالوئیدها باشند. در این‌ صورت‌ آنها را بر اساس‌ نوع‌ مواد مترشحه‌ موجود در آنها طبقه‌بندی‌ می‌کنند.

    لاتیسیفرها را بر اساس‌ ساختارشان‌ به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ می‌کنند:

    الف‌) لاتیسیفرهای‌ بند بند: لوله‌هایی‌ هستند که‌ در نتیجة‌ دنبال‌ هم‌ قرار گرفتن‌ تعدادی‌ یاخته‌های‌ کشیده‌ ترشحی‌ ساده‌ یا منشعب‌ به‌ وجود آمده‌اند. دیواره‌ بین‌ یاخته‌ها یا کاملاً از بین‌ می‌رود، یا منفذدار می‌شود و یا دست‌ نخورده‌ باقی‌ می‌ماند.

    ب‌) لاتیسیفرهای‌ بدون‌ بند: این‌ لوله‌ها، که‌ از یک‌ یاخته‌ تشکیل‌ شده‌اند، با رشد گیاه‌ دراز می‌شوند و گاهی‌ منشعب‌ می‌گردند. در این‌ گونه‌ یاخته‌ها، هسته‌ تقسیم‌ می‌شود و تعدادی‌ هسته‌ به‌ وجود می‌آورد.

    ساختارهای‌ ترشحی‌ بیرونی‌

    ساختارهای‌ ترشحی‌ بیرونی‌ آنهایی‌ هستند که‌ مواد ترشحی‌ خود را به‌ بیرون‌ گیاه‌ می‌ریزند. مهمترین‌ این‌ ساختار عبارت‌اند از: کرکهای‌ترشحی‌ و غده‌های‌ترشحی‌.

    کرکهای‌ ترشحی‌

    این‌ کرکها از بشره‌ یا بخشهای‌ زیربشره‌ای‌ به‌ وجود می‌آیند. به‌ این‌ ترتیب‌ که‌ یاخته‌های‌ بشره‌ای‌ یا زیربشره‌ای‌ بزرگ‌ شده‌ و از بقیه‌ یاخته‌ها متمایز می‌گردند و سپس‌ تقسیم‌ می‌شوند. بخشهای‌ فعال‌ ترشحی‌ کرکها معمولاً در سر آنها قرار دارند و ممکن‌ است‌ از یک‌ یا چند یاخته‌ تشکیل‌ شده‌ باشند که‌ در این‌ صورت‌ کرکهای‌ ترشحی‌ ساده‌ و چند یاخته‌ای‌ خوانده‌ می‌شوند. بخش‌ ترشحی‌ در بعضی‌ از کرکها رشد بسیار حاصل‌ کرده‌ کرک‌ را به‌ صورت‌ غده‌ درمی‌آورد.

    غده‌های‌ ترشحی‌
    آن‌ دسته‌ از کرکهای‌ ترشحی‌ که‌ ساختار تکامل‌ یافته‌تری‌ دارند، به‌ غده‌های‌ ترشحی‌ معروف‌اند. غده‌های‌ ترشحی‌ در ترشح‌ مواد مختلفی‌ چون‌ محلولهای‌ نمک‌، قند (به‌ صورت‌ شهد گل‌ یا نکتار ) ترپن‌ها، صمغها و... به‌ شرکت‌ دارند.
     

    SAYEH79

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2016/07/28
    ارسالی ها
    1,791
    امتیاز واکنش
    5,125
    امتیاز
    596
    محل سکونت
    اهواز
    هیداتودها

    هیداتودها در برگهای‌ جوان‌ و ساقه‌ نخود دیده‌ می‌شوند. این‌ ساختارها، آبگونی‌ حاوی‌ اسیدهای‌ آلی‌ را ترشح‌ می‌کنند. هیداتود از دو بخش‌ پایه‌ و سر بیضوی‌ چند یاخته‌ای‌ تشکیل‌ شده‌ است‌. هنگام‌ ترشح‌، بین‌ لایه‌ سلولزی‌ دیواره‌ و پوستک‌ زبرین‌ غده‌ فضای‌ زیرپوستکی‌ تشکیل‌ می‌شود. وقتی‌ که‌ فشار آب‌ به‌ حد معینی‌ رسید، سوراخها در پوستک‌ باز می‌شوند و قطرات‌ آب‌ در سطح‌ آن‌ پدید می‌آیند.

    دفع‌ آب‌ از طریق‌ هیداتودها در بسیاری‌ از گیاهان‌ نهاندانه‌ صورت‌ می‌گیرد.

    غده‌ ترشح‌ کننده‌ نمک‌

    غده‌های‌ ترشح‌ کننده‌ نمک‌ به‌ دو صورت‌ دیده‌ می‌شوند: 1) غده‌های‌ کیسه‌ مانندی‌ که‌ از یک‌ یاخته‌ ترشحی‌ بزرگ‌ در رأس‌ ساقه‌ باریک‌ تک‌ یاخته‌ای‌ یا چند یاخته‌ای‌ تشکیل‌ شده‌اند. این‌ غده‌ها دارای‌ یک‌ یاخته‌ پایه‌ای‌ هستند، مانند اسفناج‌ وحشی‌ (آتریپلکس‌ 2) غده‌های‌چند یاخته‌ای‌ که‌ از چندین‌ یاخته‌ ترشحی‌ و چندین‌ یاخته‌ پایه‌ای‌ تشکیل‌ شده‌اند، مانند انواع‌ گز.

    یاخته‌ یا یاخته‌های‌ ترشحی‌ پس‌ از پیر شدن‌ برگ‌ خشک‌ می‌شوند و نمک‌ به‌ صورت‌ لایه‌ای‌ از پودر سفید در سطح‌ برگ‌ باقی‌ می‌ماند.

    غده‌های‌ترشح‌ کننده‌ موسیلاژ

    این‌ غده‌ها موسیلاژ ترشح‌ می‌کنند که‌ قسمت‌ اعظم‌ آن‌ را پلی‌ ساکاریدها تشکیل‌ می‌دهند. موسیلاژ دفع‌ شده‌ در فضاهای‌ بین‌ دیواره‌ یاخته‌ و پوستک‌ قرار می‌گیرد. در اثر تخریب‌ پوستک‌، موسیلاژ در سطح‌ گیاه‌ ظاهر می‌شود.

    غده‌های‌ ترشح‌ کننده‌ شهد گل‌ (نکتاری‌)

    این‌ غده‌ها مایع‌ قندی‌ ویژه‌ای‌ به‌ نام‌ شهد ترشح‌ می‌کنند. «غده‌های‌ ترشح‌ کننده‌ شهد» یا بر روی‌ اجزای‌ مختلف‌ گل‌ و یا بر روی‌ سایر اندامهای‌ گیاه‌ قرار دارند. در حالت‌ اول‌، غده‌ها در قاعده‌ کاسبرگها، گلبرگها، پرچمها و همچنین‌ به‌ صورت‌ حلقه‌ای‌ در تخمدان‌ یا نهنج‌ گل‌ واقع‌اند.

    غده‌های‌ ترشح‌ کننده‌ ترپن‌ها

    بسیاری‌ از کرکها و غده‌های‌ترشحی‌ ترکیبات‌ مختلف‌ ترپن‌ها را ترشح‌ می‌کنند. این‌ غده‌ها از یک‌ یاخته‌ پایه‌ای‌ و ساقه‌ای‌ به‌ طول‌ یک‌ یا چند یاخته‌ و سری‌ متشکل‌ از یک‌ یا چندین‌ یاخته‌ ترشحی‌ تشکیل‌ شده‌اند. دیواره‌ یاخته‌های‌ترشحی‌ به‌ صورت‌ پوستک‌، لایه‌ پوستکی‌، لایه‌ پکتینی‌، و لایه‌ سلولزی‌ تمایز یافته‌ است‌.

    تارهای‌ ترشحی‌

    تارهای‌ ترشحی‌ مواد چسبناک‌ ترشح‌ می‌کنند. تارهای‌ ترشحی‌ غده‌ای‌ معمولاً از یک‌ پایه‌ و یک‌ سر چند یاخته‌ای‌ تشکیل‌ شده‌اند. گاهی‌این‌ تارها بدون‌ پایه‌اند. همه‌ یاخته‌های‌ بشره‌ای‌ خارجی‌ و همچنین‌ یاخته‌های‌مجاور آنها توانایی‌ ترشح‌ را دارند. ماده‌ چسبناک‌ مترشحه‌ اغلب‌ آمیخته‌ای‌ از ترپن‌ها و موسیلاژهاست‌ که‌ در اثر تخریب‌ سریع‌ پوستک‌ به‌ غده‌ سطحی‌ می‌رسد. عمل‌ ترشح‌ مدتی‌ طولانی‌ ادامه‌ می‌یابد. تارهای‌ ترشحی‌ را روی‌ فلسهای‌ گل‌سرخ‌ ، فندق‌ و قهوه‌ می‌توان‌ دید.

    کرکهای‌ گزنده‌

    «کرکهای‌ گزنده‌ گزنه‌» غده‌ای‌ شکل‌اند. هر کرک‌ از یک‌ یاخته‌ منفرد کشیده‌ تشکیل‌ شده‌ است‌ که‌ پایه‌ کیسه‌ مانند و سر باریک‌ سوزنی‌ شکل‌ دارد. در نوک‌ قسمت‌ سوزنی‌، سیلیس‌ و پایینتر از آن‌ کلسیم‌ وجود دارد. نوک‌ کرک‌ مدور و شبیه‌ سرنگ‌ است‌ و به‌ محض‌ فرو رفتن‌ در پوست‌ می‌شکند و در اثر فشار وارده‌ به‌ بخش‌ کیسه‌ مانند زیرین‌، ترشحات‌ آن‌ وارد پوست‌ شده‌ و سبب‌ سوزش‌ می‌شود.

    قاعده‌ این‌ کرکها از یاخته‌های‌ بشره‌ای‌ پوشیده‌ شده‌اند که‌ به‌ طور آمده‌ در بالای‌ سطح‌ یاخته‌های‌ بشره‌ای‌ دیگر قرارمی‌گیرند. بخش‌ ترشحی‌ کرکها در پایه‌ قراردارد.

    غده‌های‌ ترشح‌کننده‌ عطر گل‌

    عطر گلها در اثر تولید بعضی‌ مواد به‌ وجود می‌آید که‌ بخش‌ عمده‌ آنها را روغنهای‌ فرار در بشرة‌ گل‌ تشکیل‌ می‌دهند. در بعضی‌ گیاهان‌، این‌ مواد به‌ وسیله‌ غده‌های‌ ویژه‌ای‌ به‌ نام‌ «غده‌های‌ ترشح‌ کننده‌ عطر گل‌ » ترشح‌ می‌شوند. نمونة‌ این‌ غده‌ها را می‌توان‌ در تیرة‌ ثعلب‌ مشاهده‌ کرد.

    غده‌های‌ ترشح‌کننده‌ عطر گل‌ به‌ شکلهای‌ زبانه‌ای‌، مژه‌ای‌ یا بروس‌ مانند بر روی‌ اندامهای‌ مختلف‌ گل‌ دیده‌ می‌شوند. اسانس‌ گلها معمولاً به‌ صورت‌ بخار و گاهی‌ به‌ صورت‌ قطرات‌ بسیار کوچک‌ مایع‌ از آنها بیرون‌ می‌آیند.

    محل‌ غده‌های‌ ترشح‌کننده‌ عطر گل‌ را می‌توان‌ با فرو بردن‌ گلهای‌ مختلف‌ در محلول‌ قرمز خنثی‌ مشخص‌ کرد. بدین‌ترتیب‌ محل‌ استقرار این‌ غده‌ها رنگ‌ ویژه‌ای‌ به‌ خود می‌گیرد.

    غده‌های‌ ترشحی‌ گوارشی‌ گیاهان‌ حشره‌خوار
    اندامهای‌ شکار این‌ گیاهان‌ برگهای‌ تغییر شکل‌ یافته‌اند. طعمه‌ معمولاً حشرات‌ و جانوران‌ کوچکی‌ هستند که‌ به‌ وسیله‌ رنگهای‌ جذاب‌ و درخشنده‌ برگها و همچنین‌ ترشح‌ شهد به‌ دام‌ می‌افتند. جانوران‌ به‌ طرق‌ مختلف‌ به‌ وسیله‌ این‌ برگها شکار می‌شوند. موسیلاژ ترشح‌ شده‌ سبب‌ جلب‌ حشرات‌ به‌ طرف‌ گیاه‌ می‌گردد. در دیونه‌ پس‌ از نشستن‌ حشره‌ بر روی‌ برگ‌، دو نیمه‌ برگ‌ سریعاً بسته‌ می‌شوند؛ در نپانتس‌ و ساراسنیا ، که‌ برگ‌ کوزه‌ای‌ شکل‌ دارند، حشرات‌ پس‌ از ورود به‌ ته‌ آن‌ می‌افتند و در دروزرا درون‌ کرکهای‌ ویژه‌ موجود بر روی‌ برگها محصور می‌شوند.
     
    بالا