بخش دهم آشنايي با CASE ابزارهاي توليد نرم‌‌افزار به كمك كامپيوتر

[*بانو بهار*]

1- مقدمه

با توجه به رشد روزافزون سيستمهاي مبتني بر كامپيوتر، تنوع و گستردگي مسائل در حوزه كامپيوتر نيز به سرعت رشد كرده است. به عبارت ديگر افزايش نيازهاي كاربران باعث شده است تا حوزه استفاده از كامپيوتر به سيستمهاي بزرگ و پيچيده گسترش يابد. بنابراين تحليل، طراحي و پياده‌‌سازي اينگونه سيستمهاي بزرگ و پيچيده بدون استفاده از ابزار مناسب كار بسيار مشگل و همراه با خطا و وجود ناسازگاري در سيستم است. كمبود نيروي انساني متخصص كامپيوتر، هزينه‌‌هاي سنگين آناليز نيازها، طراحي مشخصات سيستم، پياده‌‌سازي، آزمايش و نگهداري نرم‌‌افزار از عمده عواملي هستند كه همواره متخصصين را به ساخت ابزارهايي جهت پر كردن خلاء نيروي انساني متخصص و كاستن هزينه‌‌ها، تشويق و ترغيب نموده‌‌اند. البته استفاده از ابزارهاي CASE ( ) به هيچ وجه به معني حذف خلاقيت‌‌هاي فردي انسان در طراحي نرم‌‌افزار نيست بلكه اين ابزارها تنها كارهاي تكراري را حذف كرده و از خطاهاي ناخواسته و ناسازگاريها در سيستم جلوگيري مي‌‌نمايند.

بطور كلي مهمترين اهداف استفاده از ابزارهاي(CASE: Computer Aided Software Engineering)عبارتند از :

• تقليل نياز به متخصص كامپيوتر
حضور متخصصين كامپيوتر در تمامي مراحل چرخه حيات سيستم لازم و ضروري مي‌‌باشد. بدليل كمبود نيروهاي متخصص مي‌‌بايست از ابزارهايي استفاده شود كه اين نياز را به حداقل برساند.

• تقليل زمان
يكي از مؤلفه‌‌هاي مهم ساخت نرم‌‌افزار، زمان است، لذا مي‌‌توان با استفاده از ابزارهاي CASE مدت زمان ساخت سيستم را كاهش داد.

• تقليل هزينه
بر اثر بكارگيري ابزارهاي CASE ، نياز به نيروي انساني متخصص و زمان صرف شده براي انجام كارهاي تكراري كاهش مي‌‌يابد و منجر به كاهش هزينه‌‌هاي ساخت و توسعه نرم‌‌افزار مي‌‌شود.

• ايجاد هماهنگي بين اعضاء تيم پروژه
بروز ناهماهنگي بين اعضاء تيم پروژه باعث كندي كار و بروز اشتباهات فراوان خواهد شد و با استفاده از ابزارهاي مناسب مي‌‌بايست اعضاء تيم را ملزم به پيروي از يك متدلوژي خاص نمود.

• تقليل اشتباهات و خطاها (ارتقاء كيفيت)
جبران اشتباهات و خطاها در هر يك از مراحل چرخه حيات سيستم باعث صرف زمان و هزينه زيادي مي‌‌گردد. يكي از مهمترين دلايل استفاده از ابزار CASE رفع خطا و جلوگيري از بروز ناسازگاري در سيستم مي‌‌باشد.

عموماً سيستم‌‌هاي CASE را به سه دسته اصلي زير تقسيم مي‌‌كنند.

الف- ابزارها (Tools)
اين ابزارهاي كمكي بصورت انفرادي وظايفي از پروسه توليد نرم‌‌افزار مانند كنترل سازگاري يك طراحي، ترجمه برنامه، يا مقايسه نتايج آزمون و غيره را مستقل از يكديگر پشتيباني مي‌‌كنند. ابزارها ممكن است همه منظوره باشند يا فقط براي يك وظيفه مشخص بوجود آمده باشند.

ب- Workbenches
اين سيستمهاي كمكي، فازها يا فعاليتهايي از پروسه توليد نرم‌‌افزار مانند تحليل نيازها و خواسته‌‌ها، طراحي، و يا آزمون نرم‌‌افزار را پشتيباني مي‌‌كنند. بصورت معمول اين سيستمها مجموعه‌‌اي از "ابزارها " هستند كه بعضا با يك درجه كم يا زياد با يكديگر مجتمع شده‌‌اند.

ج - Environments
اين نوع سيستم‌‌ها، تمام يا بخش عمده‌‌اي از پروسه توليد نرم‌‌افزار را پشتيباني مي‌‌كنند. آنها معمولاً شامل چند نوع Workbench مختلف هستند كه به طريقه‌‌اي با يكديگر مجتمع شده‌‌اند.