بیماری ویروسی گربه ماهی روگاهی ( CCVD )
این بیماری ویروسی در کشور آمریکا وهندوراس شناسایی شده واحتمالا در سایر کشور ها هم وجود دارد که هنوز گزارش نشده است . منجر به تلفات بالا گاهی تا 100% در گربه ماهیان انگشت قد نابالغ کمتر از 10 سانتی متر می گردد .
عامل وهمه گیر شناسی
عامل این بیماری یک هرپس ویروس است که ویروس بیست وجهی باقطر 100 – 90 نانومتر می باشد . انتقال ویروس بیماری CCVD به صورت مستقیم ( عمودی ) وغیر مستقیم ( افقی ) اتفاق می افتد . ویروس در یک همه گیری در طی زمان کوتاهی از ماهی به ماهی دیگر انتقال می یابد واحتمالا ورود ویروس از طریق بافت آبشش وروده می باشد . ویروس را به طور تجربی به صورت داخل صفاقی تزریق کردند وپس از مدتی 48 – 24 ساعت ویروس در کلیه ها مشاهده شد ، ودرمدت 96 – 72 ساعت از روده وکبد جدا گردید . ماهیان بزرگتر وبیش از یک سال حساسیت به این بیماری ویروسی ندارند . میزان تلفات مستقیما به درجه حرارت آب بستگی دارد و بیشترین تلفات در حرارت بالاتر از 25 درجه اتفاق می افتد . بروز علائم بالینی در دمای 30 درجه بین 72 – 32 ساعت بعد از شروع آلودگی است . ماهیان بالغ به عنوان منبع اولیه ویروس محسوب می شوند .
علائم بالینی وضایعات
بروز ناگهانی مرگ ومیر در گربه ماهیان روگاهی که در دمای آب 25 درجه یا بیشتر زندگی می کنند ، از نشانه های شاخص اولیه CCVD است . بیماری به طور اولیه در ماهیان نورس وانگشت قد با طول کمتر از 10 سانتی متر ظاهر می شود . ماهیان آلوده شنای نا منظم ومارپیچی دارند ، خون ریزی نقطه ای در قاعده باله ها وسطح بدن ، بیرون زدگی چشم وتورم محوطه بطنی ( آسیت ) دیده می شود . آبشش ها رنگ پریده واکثر همراه با خون ریزی نقطه ای می باشد وماهیان اغلب در نزدیکی سطح آب قرار می گیرند . معمولا در دمای 20 – 15 درجه ماهیان آلوده وضعیت سربه سمت بالا ودم به سمت پایین قرار دارد ( ایستادن روی دم ) . ماهیان آلوده معمولا دچار عفونت های ثانویه باکتریایی (فلکسی باکترکلومناریس ، آئرموناس هیدروفیلا ) می گردند .
درمحوطه بطنی مایع آسیت زرد رنگ وگاهی قرمز رنگ وجود دارد . کبد وکلیه ها رنگ پریده ، طحال بزرگ وپرخون است . در روده غذا وجود ندارد وروده ها حاوی مواد موکوئیدی زرد رنگی می باشند . گاهی اوقات کبد دارای خون ریزی نقطه ای می باشد .
تغییرات کبدی شامل ادم ، نکروز ، پرخونی عروقی همراه با خون ریزی نقطه ای می باشد . کلیه ها دارای ادم عمومی ، نکروز وسیع ومنتشر ، نکروز بافت خون ساز وتوبول ها می باشند وماکروفاژها به بافت خون ساز نفوذ می کنند . روده ها به طور یکنواخت ادماتوز بوده ، تجمعات کانونی ماکروفاژها ودر برخی نمونه ها نکروز وپوسته پوسته شدن مخاط وزیر مخاط دیده می شود .
طحال دچار پرخونی وگاهی اوقات دچار خون ریزی می باشد ودر برخی نمونه ها نکروز خفیف در بافت های خون ساز طحال دیده می شود ، بافت های لنفوئید نیز کاهش می یابد .
تشخیص
در صورت مشاهده مرگ ومیر بالا همراه با علائم رفتاری خاص بیماری CCVD در بین ماهیان نورس وانگشت قد گربه ماهی روگاهی در طی فصول گرم ، می توان به تشخیص احتمالی رسید . ویروس به آسانی از ماهیان نورس یا انگشت قد آلوده در طی یک همه گیری جدا می شود تیره های سلولی BB یا CCO برای جداسازی ویروس مناسب می باشند .
تشخیص قطعی توسط روش های خنثی سازی سرم ودیدن ذرات ویروسی بیست وجهی با قطر 100 - 90 نانومتر پس از رشد ویروس در کشت سلولی به وسیله میکروسکوپ الکترونی می باشد . بافت کلیه بیشترین ذرات ویروس وبافت عضلانی میزان کمتری از ویروس را در سلول ها نشان می دهد .
کنترل ودرمان
درمان عملی برای بیماری ویروسی گربه ماهی وجود ندارد ، پیشگیری به عنوان تنها روش موثر برای کنترل بیماری می باشد . در صورت بروز بیماری باید استرس های محیطی ( کاهش اکسیژن ، تراکم بالای ماهیان وافزایش درجه حرارت ) ومدیریتی را به حداقل برسانیم . رعایت اصول بهداشتی در تامین آب سالم وعاری از ویروس ( ضدعفونی با اشعه UV ) وضدعفونی کردن وسایل هچری ضروری می باشد . دستکاری ماهیان انگشت قد در حرارت بالای 25 درجه خطر بیماری را افزایش می دهد وبه عنوان یک قاعده کلی جابه جایی ودستکاری ماهیان باید در حرارت های پایین صورت بگیرد .
این بیماری ویروسی در کشور آمریکا وهندوراس شناسایی شده واحتمالا در سایر کشور ها هم وجود دارد که هنوز گزارش نشده است . منجر به تلفات بالا گاهی تا 100% در گربه ماهیان انگشت قد نابالغ کمتر از 10 سانتی متر می گردد .
عامل وهمه گیر شناسی
عامل این بیماری یک هرپس ویروس است که ویروس بیست وجهی باقطر 100 – 90 نانومتر می باشد . انتقال ویروس بیماری CCVD به صورت مستقیم ( عمودی ) وغیر مستقیم ( افقی ) اتفاق می افتد . ویروس در یک همه گیری در طی زمان کوتاهی از ماهی به ماهی دیگر انتقال می یابد واحتمالا ورود ویروس از طریق بافت آبشش وروده می باشد . ویروس را به طور تجربی به صورت داخل صفاقی تزریق کردند وپس از مدتی 48 – 24 ساعت ویروس در کلیه ها مشاهده شد ، ودرمدت 96 – 72 ساعت از روده وکبد جدا گردید . ماهیان بزرگتر وبیش از یک سال حساسیت به این بیماری ویروسی ندارند . میزان تلفات مستقیما به درجه حرارت آب بستگی دارد و بیشترین تلفات در حرارت بالاتر از 25 درجه اتفاق می افتد . بروز علائم بالینی در دمای 30 درجه بین 72 – 32 ساعت بعد از شروع آلودگی است . ماهیان بالغ به عنوان منبع اولیه ویروس محسوب می شوند .
علائم بالینی وضایعات
بروز ناگهانی مرگ ومیر در گربه ماهیان روگاهی که در دمای آب 25 درجه یا بیشتر زندگی می کنند ، از نشانه های شاخص اولیه CCVD است . بیماری به طور اولیه در ماهیان نورس وانگشت قد با طول کمتر از 10 سانتی متر ظاهر می شود . ماهیان آلوده شنای نا منظم ومارپیچی دارند ، خون ریزی نقطه ای در قاعده باله ها وسطح بدن ، بیرون زدگی چشم وتورم محوطه بطنی ( آسیت ) دیده می شود . آبشش ها رنگ پریده واکثر همراه با خون ریزی نقطه ای می باشد وماهیان اغلب در نزدیکی سطح آب قرار می گیرند . معمولا در دمای 20 – 15 درجه ماهیان آلوده وضعیت سربه سمت بالا ودم به سمت پایین قرار دارد ( ایستادن روی دم ) . ماهیان آلوده معمولا دچار عفونت های ثانویه باکتریایی (فلکسی باکترکلومناریس ، آئرموناس هیدروفیلا ) می گردند .
درمحوطه بطنی مایع آسیت زرد رنگ وگاهی قرمز رنگ وجود دارد . کبد وکلیه ها رنگ پریده ، طحال بزرگ وپرخون است . در روده غذا وجود ندارد وروده ها حاوی مواد موکوئیدی زرد رنگی می باشند . گاهی اوقات کبد دارای خون ریزی نقطه ای می باشد .
تغییرات کبدی شامل ادم ، نکروز ، پرخونی عروقی همراه با خون ریزی نقطه ای می باشد . کلیه ها دارای ادم عمومی ، نکروز وسیع ومنتشر ، نکروز بافت خون ساز وتوبول ها می باشند وماکروفاژها به بافت خون ساز نفوذ می کنند . روده ها به طور یکنواخت ادماتوز بوده ، تجمعات کانونی ماکروفاژها ودر برخی نمونه ها نکروز وپوسته پوسته شدن مخاط وزیر مخاط دیده می شود .
طحال دچار پرخونی وگاهی اوقات دچار خون ریزی می باشد ودر برخی نمونه ها نکروز خفیف در بافت های خون ساز طحال دیده می شود ، بافت های لنفوئید نیز کاهش می یابد .
تشخیص
در صورت مشاهده مرگ ومیر بالا همراه با علائم رفتاری خاص بیماری CCVD در بین ماهیان نورس وانگشت قد گربه ماهی روگاهی در طی فصول گرم ، می توان به تشخیص احتمالی رسید . ویروس به آسانی از ماهیان نورس یا انگشت قد آلوده در طی یک همه گیری جدا می شود تیره های سلولی BB یا CCO برای جداسازی ویروس مناسب می باشند .
تشخیص قطعی توسط روش های خنثی سازی سرم ودیدن ذرات ویروسی بیست وجهی با قطر 100 - 90 نانومتر پس از رشد ویروس در کشت سلولی به وسیله میکروسکوپ الکترونی می باشد . بافت کلیه بیشترین ذرات ویروس وبافت عضلانی میزان کمتری از ویروس را در سلول ها نشان می دهد .
کنترل ودرمان
درمان عملی برای بیماری ویروسی گربه ماهی وجود ندارد ، پیشگیری به عنوان تنها روش موثر برای کنترل بیماری می باشد . در صورت بروز بیماری باید استرس های محیطی ( کاهش اکسیژن ، تراکم بالای ماهیان وافزایش درجه حرارت ) ومدیریتی را به حداقل برسانیم . رعایت اصول بهداشتی در تامین آب سالم وعاری از ویروس ( ضدعفونی با اشعه UV ) وضدعفونی کردن وسایل هچری ضروری می باشد . دستکاری ماهیان انگشت قد در حرارت بالای 25 درجه خطر بیماری را افزایش می دهد وبه عنوان یک قاعده کلی جابه جایی ودستکاری ماهیان باید در حرارت های پایین صورت بگیرد .