ραяαѕтσσ
کاربر نگاه دانلود
تخصص طب فیزیکی چیست
طب فیزیکی و توانبخشی یکی از تخصص‌های رشته پزشکی است که در جهت پیشگیری، درمان و بازتوانی طیف گسترده‌ای از بیماران در راستای ارتقاء “کیفیت زندگی” اقدام می‌نماید. این رشته بعد از جنگ جهانی دوم به دنبال تعداد بالای افراد ناتوان شده در حین جنگ در آمریکا مورد توجه ویژه قرار گرفت و به فعالیت خود ادامه داد و سالانه تعدادی متخصص طب فیزیکی وارد فعالیت حرفه‌ای خود می‌شوند. در ایران نیز اگرچه این رشته نسبتا جدید می‌باشد ولی به همت متخصصین طب فیزیکی پیشکسوت و همچنین فعالیت جوانان فارغ التحصیل روز به روز به جایگاه واقعی خود نزدیکتر می‌شود و در حال حاضر چیزی حدود ۶۰۰ نفر از متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی در حیطه‌های تخصصی مختلف مشغول بکارند.
پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشیپس از پایان دوره هفت ساله پزشکی عمومی، بعد از پذیرش در آزمون پذیرش دستیار، دوره سه ساله تخصص را طی کرده و به عنوان پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی آغاز به کار می‌نماید.
به طور خلاصه فعالیت این تخصص در سه شاخه عمده می‌باشد:
طب موسکولو اسکلتال
شامل ارزیابی، تشخیص و درمان بیماران با مشکلات عضلانی – اسکلتی – عصبی (عمدتا درد) می‌باشد. متخصص طب فیزیکی با معاینه بالینی و شرح حال و با کمک تست‌های پاراکلینیک مثل رادیوگرافی، MRI، آزمایش‌های شیمیایی، نوار عصب و عضله و … سعی بر تشخیص درست و دقیق مشکل بیمار دارد و پس از آن با طرح‌ریزی درمان بیمار که عمدتا مبتنی بر درمان‌های دارویی و مدالیته‌های فیزیکی همچون ورزش درمانی، مانیپولاسیون (درمان‌های دستی)، تزریق‌های تخصصی داخل مفاصل یا بافت آسیب دیده، ماساژ درمانی، لیزر درمانی، اوزون درمانی و … است در جهت درمان بیمار اقدام می‌نماید. امروزه روش‌های جدید تشخیص و درمان پا به پای پیشرفت علم در راستای ارتقا کیفیت زندگی بیماران وارد حیطه عمل می‌شود.
طب الکترودیاگنوزیس
تشخیص بیماری‌های اعصاب محیطی و عضلات با کمک نوار عصب و عضله می‌باشد. این روش تشخیصی می‌بایست توسط پزشک متخصص کارآزموده انجام گردد. در این روش استفاده از جریانات الکتریکی بدن و اعصاب و عضلات و سنجش و آنالیز این جریانات در جهت تشخیص صحیح بیماری است.
این روش تشخیصی کمک به سزایی در تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌های نوروموسکولو اسکلتال همچون، نوروپاتی‌ها، بیماری‌های عضلات (میوپاتی)، فلج اطفال، سندرم تونل کارپ، رادیکولوپاتی (سیاتیک)، تعیین شدت آسیب و پیش آگهی در قطع اعصاب محیطی و بررسی بیماری‌های نورون محرکه (مثل ای ال اس) می‌نماید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه به مطلب نوار عصب و عضله مراجعه فرمایید.
طب بازتوانی (Rehabilitation Medicine)
مجموعه فعالیت‌های تخصصی در جهت بازتوانی و بازگرداندن تا حد امکان توانایی از دست رفته و عملکرد بیماران با ناتوانی می‌باشد.
این بازتوانی می‌تواند بازتوانی بیمار ورزشکار با پیچ خوردگی مچ پا و بازگرداندن زودتر او به فعالیت‌های ورزشی و یا بازتوانی بیمار با فلج اندام‌ها به دنبال سکته مغزی در راستای راه اندازی سریع‌تر بیمار باشد، در هر صورت هدف ارتقاء سطح توانمندی و کیفیت زندگی بیمار می‌باشد.
امروزه نقش طب فیزیکی و توانبخشی به خصوص با بالارفتن سن جمعیت و افزایش آسیب‌های ناشی از تصادفات و آسیب‌های ورزشی پررنگ‌تر از همیشه می‌باشد. به مدد پیشرفت علم و تکنولوژی شاهد توانمندی چشمگیر در بازتوانی بیماران هستیم.
بهترین حالت بازتوانی در غالب فعالیت گروه‌های مختلف پزشکی به صورت یک تیم تحت نظارت متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می‌باشد که این مهم نیازمند هماهنگی و اتباطات موثر بین رشته‌ای می‌باشد.
طب فیزیکی و توانبخشی (PM & R) چیست؟
طب فیزیکی و توانبخشی (PM & R) یک تخصص پزشکی است که عمدتا از ابزارهای فیزیکی برای کمک به تشخیص، درمان و توانبخشی استفاده می کند. فیزیاتریست ها یا همان متخصصین طب فیزیکی در تشخیص و درمان بیماران مبتلا به بیماری مزمن (مثلا سکته مغزی) یا آسیب (مثلا نخاعی، مغزی)، درد حاد و مزمن و آسیب های عضلانی اسکلتی ( ناشی از ورزش یا مرتبط به حرفه) تخصص دارند. بسیاری از متخصصان طب فیزیکی در درمان کمر درد تخصص دارند.
متخصصین طب فیزیکی کل فرد و نه فقط ناحیه آسیب دیده را درمان می کنند. آنها در حین توانبخشی به نیازهای جسمی، احساسی و اجتماعی بیمار می پردازند. متخصصان طب فیزیکی تیم توانبخشی را که ممکن است شامل درمانگران فیزیکی یا شغلی، پاتولوژیست های گفتار درمانی، امدادگران اجتماعی، مربیان ورزشی و غیره باشد را هدایت می کنند.
پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی در مکان های مختلف از جمله کلینیک ها، بیمارستان ها و مراکز توانبخشی کار می کنند.
طب فیزیکی و توانبخشی چگونه به من کمک می کند؟
طب فیزیکی و توانبخشی می تواند به بیماران مبتلا به بیماری های مزمن، درد یا ناتوانی ها به سمت عملکرد بهینه، در نتیجه بهبود ریکاوری و کیفیت زندگی کمک کند. متخصصین طب فیزیکی مشکلات سیستم عضلانی اسکلتی، از جمله کمر درد و گردن درد، آسیب نخاعی و سایر شرایط را تشخیص داده و درمان می کنند.
با استفاده از عوامل فیزیکی و ورزش درمانی، توانبخشی به بیماران می تواند به روش های زیر به بیماران کمک کند:
تمرینات به چه شکل است؟
پزشکان طب فیزیکی از انواع روش های درمانی بالینی استفاده می کنند، که شامل درمان با امکانات بیمارستانی و سرپایی می شود. فیزیاتریست ها یا همان متخصصین طب فیزیکی معلومات گسترده راجع به سیستم اسکلتی عضلانی، عصبی، روماتولوژیک و قلب و عروق دارند.
برخی از بیماری هایی که توسط متخصصین طب فیزیکی به حالت بستری معاینه می شوند شامل آسیب نخاعی، آسیب مغزی، سکته مغزی، MS، فلج اطفال، سوختگی و توانبخشی اسکلتی عضلانی هستند.
پزشکان طب فیزیکی در صورت بستری بودن بیمار معمولا با استفاده از مهارت های تیمی مشترک و با کارکنان خدمات اجتماعی و سایر متخصصان درمانی برای مدیریت این مسائل همکاری می کنند.
متخصصین طب فیزیکی به صورت سرپایی بیماری های بدون نیاز به جراحی شامل آسیب های ارتوپدی، درد و اختلال مربوط به ستون فقرات، آسیب ناشی از فشار مکرر و سندرم های استفاده بیش از حد از عضوی از بدن، مثانه نوروژنیک، زخم بستر، اسپاسم و درد مزمن را مدیریت می کنند.
متخصصین طب فیزیکی به طور تخصصی می توانند:
بسته به نوع آسیب، بیماری و یا شرایط معلولیت و ناتوانی متخصصین طب فیزیکی می توانند از درمان های زیر بهره ببرند:
چه زمان باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنم؟
در صورتی که:
شروع درمان
یک متخصص طب فیزیکی به طور کامل وضعیت، نیازها و انتظارات شما را ارزیابی می کند و هر گونه بیماری های جدی پزشکی را برای ایجاد یک برنامه درمان رد می کند. درک روشنی از وضعیت و محدودیت های شما به شما و پزشک شما کمک خواهد کرد که یک برنامه درمان مناسب برای نیازهای منحصر به فرد خود داشته باشید.
برنامه منحصر به فرد
شما نیاز به نوعی ورزش مناسب دارید تا به طور موثر بر موانع تناسب اندام فائق آیید. یک دونده ممکن است پس از آسیب زانو دچار اضافه وزن شود. متخصص طب فیزیکی می تواند فعالیت های متناسب و با درگیری کم که بدون صدمه به منطقه آسیب دیده بتوان کالری سوزاند، همزمان با تجویز فیزیوتراپی و استفاده از بریس برای تقویت و حمایت از زانو، تجویز نماید. بیمار دیگری ممکن است از درد مزمن گردن رنج برد. متخصص طب فیزیکی می تواند دارو، حرکات کششی و ماساژ برای تسکین درد در کوتاه مدت و همچنین تمرینات قدرتی برای جلوگیری از درد در آینده تجویز نماید. اگر جراحی ضروری باشد، متخصص طب فیزیکی با بیماران و جراحان قبل و بعد از جراحی کار می کنند. با هدایت تیم درمان بیمار و همکاری با دیگر متخصصان، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی قادر به طراحی یک برنامه درمان ویژه و منحصر به فرد برای شما می باشد.
طب فیزیکی و توانبخشی یکی از تخصص‌های رشته پزشکی است که در جهت پیشگیری، درمان و بازتوانی طیف گسترده‌ای از بیماران در راستای ارتقاء “کیفیت زندگی” اقدام می‌نماید. این رشته بعد از جنگ جهانی دوم به دنبال تعداد بالای افراد ناتوان شده در حین جنگ در آمریکا مورد توجه ویژه قرار گرفت و به فعالیت خود ادامه داد و سالانه تعدادی متخصص طب فیزیکی وارد فعالیت حرفه‌ای خود می‌شوند. در ایران نیز اگرچه این رشته نسبتا جدید می‌باشد ولی به همت متخصصین طب فیزیکی پیشکسوت و همچنین فعالیت جوانان فارغ التحصیل روز به روز به جایگاه واقعی خود نزدیکتر می‌شود و در حال حاضر چیزی حدود ۶۰۰ نفر از متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی در حیطه‌های تخصصی مختلف مشغول بکارند.
پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشیپس از پایان دوره هفت ساله پزشکی عمومی، بعد از پذیرش در آزمون پذیرش دستیار، دوره سه ساله تخصص را طی کرده و به عنوان پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی آغاز به کار می‌نماید.
به طور خلاصه فعالیت این تخصص در سه شاخه عمده می‌باشد:
طب موسکولو اسکلتال
شامل ارزیابی، تشخیص و درمان بیماران با مشکلات عضلانی – اسکلتی – عصبی (عمدتا درد) می‌باشد. متخصص طب فیزیکی با معاینه بالینی و شرح حال و با کمک تست‌های پاراکلینیک مثل رادیوگرافی، MRI، آزمایش‌های شیمیایی، نوار عصب و عضله و … سعی بر تشخیص درست و دقیق مشکل بیمار دارد و پس از آن با طرح‌ریزی درمان بیمار که عمدتا مبتنی بر درمان‌های دارویی و مدالیته‌های فیزیکی همچون ورزش درمانی، مانیپولاسیون (درمان‌های دستی)، تزریق‌های تخصصی داخل مفاصل یا بافت آسیب دیده، ماساژ درمانی، لیزر درمانی، اوزون درمانی و … است در جهت درمان بیمار اقدام می‌نماید. امروزه روش‌های جدید تشخیص و درمان پا به پای پیشرفت علم در راستای ارتقا کیفیت زندگی بیماران وارد حیطه عمل می‌شود.
طب الکترودیاگنوزیس
تشخیص بیماری‌های اعصاب محیطی و عضلات با کمک نوار عصب و عضله می‌باشد. این روش تشخیصی می‌بایست توسط پزشک متخصص کارآزموده انجام گردد. در این روش استفاده از جریانات الکتریکی بدن و اعصاب و عضلات و سنجش و آنالیز این جریانات در جهت تشخیص صحیح بیماری است.
این روش تشخیصی کمک به سزایی در تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌های نوروموسکولو اسکلتال همچون، نوروپاتی‌ها، بیماری‌های عضلات (میوپاتی)، فلج اطفال، سندرم تونل کارپ، رادیکولوپاتی (سیاتیک)، تعیین شدت آسیب و پیش آگهی در قطع اعصاب محیطی و بررسی بیماری‌های نورون محرکه (مثل ای ال اس) می‌نماید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه به مطلب نوار عصب و عضله مراجعه فرمایید.
طب بازتوانی (Rehabilitation Medicine)
مجموعه فعالیت‌های تخصصی در جهت بازتوانی و بازگرداندن تا حد امکان توانایی از دست رفته و عملکرد بیماران با ناتوانی می‌باشد.
این بازتوانی می‌تواند بازتوانی بیمار ورزشکار با پیچ خوردگی مچ پا و بازگرداندن زودتر او به فعالیت‌های ورزشی و یا بازتوانی بیمار با فلج اندام‌ها به دنبال سکته مغزی در راستای راه اندازی سریع‌تر بیمار باشد، در هر صورت هدف ارتقاء سطح توانمندی و کیفیت زندگی بیمار می‌باشد.
امروزه نقش طب فیزیکی و توانبخشی به خصوص با بالارفتن سن جمعیت و افزایش آسیب‌های ناشی از تصادفات و آسیب‌های ورزشی پررنگ‌تر از همیشه می‌باشد. به مدد پیشرفت علم و تکنولوژی شاهد توانمندی چشمگیر در بازتوانی بیماران هستیم.
بهترین حالت بازتوانی در غالب فعالیت گروه‌های مختلف پزشکی به صورت یک تیم تحت نظارت متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می‌باشد که این مهم نیازمند هماهنگی و اتباطات موثر بین رشته‌ای می‌باشد.
طب فیزیکی و توانبخشی (PM & R) چیست؟
طب فیزیکی و توانبخشی (PM & R) یک تخصص پزشکی است که عمدتا از ابزارهای فیزیکی برای کمک به تشخیص، درمان و توانبخشی استفاده می کند. فیزیاتریست ها یا همان متخصصین طب فیزیکی در تشخیص و درمان بیماران مبتلا به بیماری مزمن (مثلا سکته مغزی) یا آسیب (مثلا نخاعی، مغزی)، درد حاد و مزمن و آسیب های عضلانی اسکلتی ( ناشی از ورزش یا مرتبط به حرفه) تخصص دارند. بسیاری از متخصصان طب فیزیکی در درمان کمر درد تخصص دارند.
متخصصین طب فیزیکی کل فرد و نه فقط ناحیه آسیب دیده را درمان می کنند. آنها در حین توانبخشی به نیازهای جسمی، احساسی و اجتماعی بیمار می پردازند. متخصصان طب فیزیکی تیم توانبخشی را که ممکن است شامل درمانگران فیزیکی یا شغلی، پاتولوژیست های گفتار درمانی، امدادگران اجتماعی، مربیان ورزشی و غیره باشد را هدایت می کنند.
پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی در مکان های مختلف از جمله کلینیک ها، بیمارستان ها و مراکز توانبخشی کار می کنند.
طب فیزیکی و توانبخشی چگونه به من کمک می کند؟
طب فیزیکی و توانبخشی می تواند به بیماران مبتلا به بیماری های مزمن، درد یا ناتوانی ها به سمت عملکرد بهینه، در نتیجه بهبود ریکاوری و کیفیت زندگی کمک کند. متخصصین طب فیزیکی مشکلات سیستم عضلانی اسکلتی، از جمله کمر درد و گردن درد، آسیب نخاعی و سایر شرایط را تشخیص داده و درمان می کنند.
با استفاده از عوامل فیزیکی و ورزش درمانی، توانبخشی به بیماران می تواند به روش های زیر به بیماران کمک کند:
- کاهش درد
- بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات موقت یا شدید
- آموزش چگونگی استفاده از ابزارهای کمک مانند بریس ها، صندلی های چرخدار و غیره
- در طی توانبخشی، پزشکان طب فیزیکی از بیماران مبتلا به آسیب دیدگی فیزیکی و همچنین چالش های عاطفی مرتبط با آن مراقبت می کنند.
تمرینات به چه شکل است؟
پزشکان طب فیزیکی از انواع روش های درمانی بالینی استفاده می کنند، که شامل درمان با امکانات بیمارستانی و سرپایی می شود. فیزیاتریست ها یا همان متخصصین طب فیزیکی معلومات گسترده راجع به سیستم اسکلتی عضلانی، عصبی، روماتولوژیک و قلب و عروق دارند.
برخی از بیماری هایی که توسط متخصصین طب فیزیکی به حالت بستری معاینه می شوند شامل آسیب نخاعی، آسیب مغزی، سکته مغزی، MS، فلج اطفال، سوختگی و توانبخشی اسکلتی عضلانی هستند.
پزشکان طب فیزیکی در صورت بستری بودن بیمار معمولا با استفاده از مهارت های تیمی مشترک و با کارکنان خدمات اجتماعی و سایر متخصصان درمانی برای مدیریت این مسائل همکاری می کنند.
متخصصین طب فیزیکی به صورت سرپایی بیماری های بدون نیاز به جراحی شامل آسیب های ارتوپدی، درد و اختلال مربوط به ستون فقرات، آسیب ناشی از فشار مکرر و سندرم های استفاده بیش از حد از عضوی از بدن، مثانه نوروژنیک، زخم بستر، اسپاسم و درد مزمن را مدیریت می کنند.
متخصصین طب فیزیکی به طور تخصصی می توانند:
- بیماران در تمام سنین را درمان کنند
- تمرکز درمان را بر روی عملکرد بگذارند
- به افراد دارای معلولیت در طول زندگیشان کمک کنند
- تشخیص و درمان درد به عنوان یک نتیجه از آسیب، بیماری، یا معلولیت
- یک برنامه درمان یا پیشگیری را تعیین و هدایت کنند
- یک تیم از متخصصان پزشکی را هدایت کنند که ممکن است شامل فیزیوتراپیست ها، درمانگران مشاغل و به منظور بهینه سازی مراقبت از بیمار باشد
- همکاری با پزشکان دیگر، که ممکن است شامل پزشکان اورژانس، متخصصان اعصاب، جراحان ارتوپدی و تخصص های دیگر.
بسته به نوع آسیب، بیماری و یا شرایط معلولیت و ناتوانی متخصصین طب فیزیکی می توانند از درمان های زیر بهره ببرند:
- انجام مطالعات EMG/ عصب
- روش های هدایت شده توسط فراصوت
- روش های هدایت شده توسط فلوروسکوپی
- تزریق به ستون فقرات
- دیسکوگرافی، کاهش فشار روی دیسک و کایفوپلاستی/ ورتوپلاستی
- تحـریـ*ک کنندگان عصبی، روش های انسداد و تخلیه – محیطی و نخاعی
- تزریق مفاصل
- پرولوتراپی
- بافت برداری عصب و عضله
- پروتز و ارتز
- طب مکمل و جایگزین (به عنوان مثال طب سوزنی و غیره)
- کمک به معلولین
- مشاوره پزشکی
چه زمان باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کنم؟
در صورتی که:
- شما آسیبی دیده اید که سبب درد شده و یا مانع عملکرد فیزیکی شما می شود.
- شما بیماری و یا ناتوانی را تجربه می کنید که عملکرد فیزیکی شما را محدود کرده و موجب درد می شود.
- شما درد مزمن کمر، گردن درد، درد ناشی از یک آسیب فشاری مکرر و یا درد مزمن از آرتروز را تجربه می کنید.
- شما دچار سکته یا سایر آسیب های عصبی که عملکرد فیزیکی را محدود می کنند شده اید.
- شما در دوره ریکاوری بعد از عمل جراحی هستید.
- شما به جراحی به عنوان وسیله ای برای کاهش درد مزمن فکر می کنید.
شروع درمان
یک متخصص طب فیزیکی به طور کامل وضعیت، نیازها و انتظارات شما را ارزیابی می کند و هر گونه بیماری های جدی پزشکی را برای ایجاد یک برنامه درمان رد می کند. درک روشنی از وضعیت و محدودیت های شما به شما و پزشک شما کمک خواهد کرد که یک برنامه درمان مناسب برای نیازهای منحصر به فرد خود داشته باشید.
برنامه منحصر به فرد
شما نیاز به نوعی ورزش مناسب دارید تا به طور موثر بر موانع تناسب اندام فائق آیید. یک دونده ممکن است پس از آسیب زانو دچار اضافه وزن شود. متخصص طب فیزیکی می تواند فعالیت های متناسب و با درگیری کم که بدون صدمه به منطقه آسیب دیده بتوان کالری سوزاند، همزمان با تجویز فیزیوتراپی و استفاده از بریس برای تقویت و حمایت از زانو، تجویز نماید. بیمار دیگری ممکن است از درد مزمن گردن رنج برد. متخصص طب فیزیکی می تواند دارو، حرکات کششی و ماساژ برای تسکین درد در کوتاه مدت و همچنین تمرینات قدرتی برای جلوگیری از درد در آینده تجویز نماید. اگر جراحی ضروری باشد، متخصص طب فیزیکی با بیماران و جراحان قبل و بعد از جراحی کار می کنند. با هدایت تیم درمان بیمار و همکاری با دیگر متخصصان، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی قادر به طراحی یک برنامه درمان ویژه و منحصر به فرد برای شما می باشد.
