::: دان‍ـستــنـی‌هـای زیـسـت‌شـنـاسـی :::

[آیدا.ف]

بیشتر سلول های مغزی ما نورون نیستند

نورون ها تنها 10 درصد از سلول های مغزی ما را تشکیل می دهند. 90 درصد باقیمانده که حدود نیمی از وزن مغز را تشکیل می دهند گلیا نامیده می شود که در زبان یونانی به معنای "چسب" است. دانشمندان علوم اعصاب در گذشته فکر می کردند گلیا ماده چسبناکی است که نورون ها را کنار یکدیگر نگه می دارد. اما پژوهش های جدید نشان داده اند گلیا عملکردی فراتر از این دارد. دامنه وظایف این سلول های گمنام از پاکسازی انتقال دهنده های عصبی بیش از حد تا تامین حفاظت ایمنی برای توسعه و تعدیل رشد و عملکرد سیناپس ها (اتصال های بین نورون ها) را شامل می شود.

مغز باشگاهی منحصر به فرد است

اجتماع سلول ها در سیستم خونی مغز که به نام سد خونی مغزی شناخته می شود تنها به تعداد اندکی از مولکول ها اجازه ورود به خلوتگاه داخلی سیستم عصبی را می دهد. پروتئین های ویژه در این مانع مواد مغذی ضروری و مواد لازم دیگر را به داخل مغز انتقال می دهند. سد خونی مغزی از مغز محافظت می کند اما همچنین می تواند از ورود داروهای نجات بخش نیز جلوگیری کند. پزشکان برای درمان تومورهای مغزی می توانند از داروهایی برای باز کرن فضای بین سلول ها استفاده کنند اما این شرایط مغز را به طور موقت در برابر عفونت آسیب پذیر می کند. یکی از روش های جدید برای مقابله با این شرایط می تواند استفاده از نانوفناوری باشد.

 

[آیدا.ف]

مغز ابتدا در قالب یک لوله شکل می گیرد

سه هفته پس از لقاح، ورقه ای از سلول های جنینی به نام صفحه عصبی تشکیل شده و لوله عصبی شکل می گیرد. این بافت به سیستم عصبی مرکزی مبدل خواهد شد. لوله عصبی رشد می کند و طی سه ماه نخست تقسیم می شود. گلیا و نورون ها تا سه ماه دوم تشکیل نمی شوند. حتی پس از این مدت نیز چین خوردن مغز آغاز نمی شود. در هفته بیست و چهارم، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) تنها چند شیار نوپا روی سطح صاف مغز را نشان می دهد. با آغاز سه ماه سوم در هفته بیست و ششم شیارها عمیق‌تر می شوند و مغز به تدریج شکلی شبیه به آن چه می شناسیم می یابد.

تغییر مغز هرگز متوقف نمی شود


در گذشته باور بر این بود زمانی که انسان به بزرگسالی می رسد مغز تمام توانایی خود برای ایجاد ارتباطات عصبی جدید را از دست می دهد. تصور می شد این توانایی که به نام پلاستیسیتی نامیده می شود به دوران نوزدای و کودکی محدود است.

اما در سال 2007، مطالعه ای که درباره یک بیمار سکته مغزی انجام شد، نشان داد مغز وی با آسیب وارده به اعصاب حامل اطلاعات دیداری از طریق دریافت اطلاعات مشابه از اعصاب دیگر سازگار شده است. پس از آن چندین مطالعه دیگر نشان دادند موش های بالغ می توانند نورون های جدید تولید کنند. در همین حال، پژوهش درباره مدیتیشن نشان داد که آموزش شدید روانی می تواند هم ساختار و هم عملکرد مغز را تغییر دهد.

مغز زنان و مردان متفاوت نیست

فرهنگ عامه به ما می گوید مغز زنان و مردان متفاوت است. اگرچه هورمون های زنانه و مردانه بر رشد و توسعه مغز تاثیر می گذارند و مطالعات تصویربرداری تفاوت در شیوه احساس درد در زنان و مردان، اتخاذ تصمیم های اجتماعی و مواجهه با استرس را نشان داده اند اما در بیشتر موارد مغز زنان و مردان و نیروی مغزی آنها مشابه است. مطالعه ای که طی سال 2010 در نشریه سایکولوجیکال بولتن منتشر شد با حضور نیم میلیون پسر و دختر از 69 کشور جهان هیچ گونه شکاف و تفاوت کلی در توانایی ریاضی شرکت کنندگان را نشان نداد.

 

[آیدا.ف]

آیا می دانستید که… عملکرد مغز به شدت به نوع تغذیه وابسته است

با استفاده از غذاهای سالم می توان هوش را افزایش داد. طبق تحقیقاتی که در یک موسسه در نیویورک انجام شده، اگر شما در وعده ناهار غذایی بخورید که هیچگونه مواد نگهدارنده و یا طعم‌دهنده مصنوعی نداشته باشد، 14 درصد در تست IQ امتیاز بهتری کسب خواهید کرد. این کشف بسیار چشمگیر است و نشان می‌دهد که عملکرد مغز به شدت به نوع تغذیه وابسته است.



– آیا می دانستید که… بیشتر وزن مغز را آب تشکیل می‌دهد و بخش جامد مغز عمدتا از جنس چربی است
بیشتر مردم تصور می‌کنند که مغز به طور کامل جامد است، اما این افراد اشتباه می‌کنند. 75 درصد مغز را آب تشکیل می‌دهد. بخش جامد مغز نیز از جنس چربی است و تقریبا 10 تا 12 درصد مغز را تشکیل می‌دهد. بقیه مغز از جنس پروتئین، هیدروکربن و نمک است.

 

[آیدا.ف]

– آیا می دانستید که… مغز شما بین 10 تا 23 وات برق تولید می‌کند
این قدرت برای روشنایی دو لامپ کم مصرف کافیست. بخش عمده‌ای از این قدرت تولید شده توسط مغز به منظور ارتباط عصبی مغز با دیگر اعضا استفاده می‌شود.



– آیا می دانستید که… تردستی و یادگیری کارهای پیچیده موجب تغییرات سریع در مغز می شود
تردستی و یادگیری کارهای پیچیده جدید تاثیر بسیار مثبتی بر روی مغز انسان دارد. تردستی و حرکات پیچیده موجب رشد بخش خاصی از مغز می‌شود، بنابراین اتصالات عصبی در مغز افزایش چشمگیر می‌شود. همچنین کارها و مسائل پیچیده می‌تواند موجب رشد چشمگیر مغز گردد.



– آیا می دانستید که… هر فکری که می‌کنید یک اتصال عصبی جدید در مغزتان ایجاد می‌کند
مغز از آن چیزی که تصور می‌کنید انعطاف‌پذیر‌تر است و به مرور زمان تغییر می‌کند. اگر در همین لحظه به موضوع جدیدی فکر کردید، مطمئن باشید در مغز شما به همان میزان اتصال عصبی جدید ایجاد شده است.

 

[آیدا.ف]

– آیا می دانستید که… یک فرد معمولی روزانه 70 هزار فکر انجام می‌دهد
شما همیشه در حال فکر کردن هستید. با تغییر این تفکرات، شما می‌توانید به طور کل سیم‌کشی عصبی مغزتان را تغییر دهید.



– آیا می دانستید که… هنگام خندیدن از 5 بخش مغز استفاده می‌شود
خندیدن موضوع خنده‌داری نیست، این فرایند بخش‌های زیادی از مغز را درگیر می‌کند. خندیدن برای فعالسازی مغز‌ بسیار موثر است و مواد شیمیای تقویت‌کننده‌ای در بدن شما در هنگام خندیدن رها می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که خندیدن برای چند دقیقه در هر روز موجب بهبود وضعیت روحی، افزایش احساس خوشبختی و افزایش عملکرد مغز در خلاقیت می‌شود.

 

[آیدا.ف]

– آیا می دانستید که…مغز توانایی احساس درد را در هیچ صورتی ندارد
مغز قادر به حس کردن درد در خود نیست و تنها می‌تواند درد بخش‌های دیگر بدن را دریافت کند. در واقع هیچ دریافت کننده دردی در مغز وجود ندارد.



– آیا می دانستید که… مغز انسان 9.3 سانتی متر ارتفاع دارد
مغز از آن چیزی که مردم تصور می‌کنند کوچکتر است. اندازه مغز 16 در 14 در 9.3 سانتی متر و وزن آن 1.3 کیلوگرم است. در همین 1.3 کیلوگرم 200 میلیون سلول عصبی (نورون) وجود دارد.

 

[آیدا.ف]

فراموش کردن چيزي، علامت يک مغز سالم است. پاک کردن اطلاعاتي که لازم نيست به مغز کمک مي‌کند تا انعطاف‌پذيري خود را حفظ کند.

* استرس مداوم مغز را دچار ضعف و پيري زودرس مي‌کند.

* نتايج بررسي هاي اخير نشان مي‌دهد که رژيم سخت گرفتن باعث مي‌شود مغز خود را بخورد.

* نرسيدن اکسيژن کافي به مغز به مدت ۵ تا ۱۰ دقيقه باعث آسيب ديدگي دائمي آن مي‌شود.

* تحقيقات ثابت کرده است که کوچک‌ترين انرژي که مغز دريافت مي‌کند روي عملکرد آن تاثير مي‌گذارد.

* هر دو طرف مغز مانند يک تيم کار مي‌کند.

* اين تنها زبان نيست که پرز چشايي دارد. مغز، شکم، روده‌ها، پانکراس، بيضه‌ها، ريه‌ها و مقعد نيز پرز دارد.

 

[آیدا.ف]

* مصرف مشروبات الکلي مانع از ايجاد حافظه جديد توسط مغز مي‌شود.

* مغز تا آخر دهه چهارم زندگي در حال رشد است، بنابراين لازم است که آن را فعال نگه داريد.

* کم‌خوابي روي مغز تأثير مي گذارد و باعث کند شدن واکنش و در نتيجه تصميم‌گيري فرد مي‌شود.

* مغز با ۶۰ درصد چربي، چرب‌ترين قسمت بدن است.

* فکر کردن، قسمت‌هاي مختلف مغز را به هم مربوط مي‌کند. هرچه بيشتر به يک موضوع فکر وآن را در ذهن مرور کنيم، راه‌هاي مغز وسيع‌تر و ثابت‌تر مي‌شود. به همين دليل است که نبايد يک موضوع منفي را بارها و بارها در مغز مرور کنيد. زيرا به راه‌هاي دائم و قوي در ذهن تبديل مي‌شود.

 

[آیدا.ف]

*هنگام سردرد در واقع مغز نيست که دچار درد مي‌شود زيرا مغز هيچ نوع گيرنده اي ندارد و جمجمه از مغز محافظت مي کند.

* هر قسمت از مغز عملکرد خاصي دارد.

* زمان خنديدن، ۵ قسمت از مغز همزمان فعاليت مي‌کند!

* علت خنديدن هنگام قلقلک دادن اين است که مغز از اين نوع تماس تعجب مي‌کند و ابتدا آن را به عنوان يک تهديد قلمداد مي‌کند؛ خنديدن بدون کنترل در واقع يک واکنش اضطرابي است به همين دليل هيچ فردي نمي‌تواند با قلقلک دادن خود بخندد.

‏* پيام‌ها بين سلول‌هاي مختلف به شکل پالس‌هاي ضعيف الکتريکي ارسال مي‌شود. مغز در زمان بيداري ۲۳ وات الکتريسيته ايجاد مي‌کند که براي روشن کردن يک لامپ کافي است.

 

[آیدا.ف]

وزن قلب از یک بطری نوشابه کمتر است
قلب شما به اندازه مشت و وزن آن حدود 283.5 گرم می باشد، یعنی کمتر از وزن یک قوطی نوشابه ی گازدار! قلب دارای چند شیر است که با باز و بسته شدن اجازه ی ورود یا خروج جریان خون را می دهند.



قلب شما یک فعال همیشگی است
قلب در هر روز حدود صدهزار بار می تپد، یعنی در طول عمر 70 ساله، حدود دو ونیم میلیارد بار.ممکن است تمرینات ورزشی ضعیف نشان از یک مشکل قلبی باشد.تمرینات ورزشی نه تنها در بهبود عملکرد قلب بسیار موثرند، بلکه می تواند یک روش برای چک کردن سلامت قلب نیز به حساب بیاید.



بر خلاف آنچه همه فکر می کنند قلب در سمت چپ بدن قرار نگرفته است، بلکه درست زیر استخوان جناق است و فقط کمی به سمت چپ کج شده است.اگر شما در مدت چند جلسه ورزش متوجه شدید که نمی توانید مانند گذشته حرکات را به خوبی انجام دهید، با پزشک مشورت نمایید.این مشکل نشان می دهد قلب شما قادر به پمپاژ کامل خون نیست و می تواند یکی از نشانه های اولیه ی بیماری قلبی باشد.