آذربایجان غربی دریاچه ی ارومیه

[ATENA_A]

ارومیه نامی است که به سبب نزدیکی دریاچه به شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان‌غربی، بر آن گذاشته شده است. در دهه ۱۹۳۰ میلادی و مصادف با سلطنت رضاشاه نام دریاچه به افتخار این شاه، به رضاییه تغییر یافت اما پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ باز هم به نام پیشین خود، دریاچه ی ارومیه نامگذاری گردید.

نام باستانی این دریاچه، چیچست است که به معنای درخشنده می باشد و احتمالا به دلیل وجود املاح معدنی که در سواحل به صورت کریستال دیده می شود، این نام را برای آن برگزیده اند.

در زبان ترکی به این دریاچه اورمو گولو گفته می‌شود و در لاتین با عنوان لاکوس ماتینوس (Lacus Matianus) آن را می شناسند. دوران میانه، حدود سال های ۱۰ شمسی تا ۸۸۵ شمسی، این دریاچه کبودا یا کبودان نامیده می شد که ریشه آن از لغت آزور (azure) در فارسی یا կապույտ یا Kapuyt/Gabuyd در زبان ارمنی بوده است.

امروزه، ساکنان پیرامون دریاچه، آن را به چندین نام می شناسند:

فارسی زبانان با نام دریاچه ی ارومیه

آذری زبانان با نام اورمو گولو (Urmu gölü)

و ارمنی ها با نام کپوتان (Կապուտան ծով)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Photo by : Saeeb Jabbari

 

[ATENA_A]

آب دریاچه از کجا می آید؟

دریاچه ی ارومیه به عنوان بزرگ ترین آبگیر دایمی در آسیای غربی شناخته می شود و حوزه آبریز آن ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع است که معادل بیش از ۳٪ مساحت کل کشور ایران را تشکیل می دهد.

۶۰ رودخانه شامل ۲۱ رودخانه ی دایمی یا فصلی و ۳۹ رودخانه ی دوره ای، به این دریاچه می ریزند که زرینه رود و آجی چایی ورودی‌های اصلی به آن هستند و تعدادی از دیگر رودخانه های آن عبارتند از: سیمینه‌رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، نازلو، زولا و ...

علاوه بر رودخانه ها، چشمه های درون دریاچه و بارش مستقیم برف و باران نیز یکی دیگر از منابع تامین آب دریاچه ی ارومیه هستند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مید‌ها برای احیای دریاچه‌ی نمک ارومیه بعد از بارش‌های اخیر دوباره زنده شده است. دریاچه ارومیه در پارک ملی در شمال غرب ایران قرار دارد. مساحت این دریاچه به‌ دلیل سدسازی و استخراج بی‌رویه‌ی آب‌های زیرزمینی ۹۰ درصد کاهش یافته است.

زمانی این دریاچه بزرگترین دریاچه‌ی خاورمیانه و ششمین دریاچه‌ی بزرگ آب شور جهان بود.

دریاچه‌ی ارومیه طی چندین سال رو به نابودی می‌رفت اما خوشبختانه این روند متوقف شده است.

در سال ۲۰۱۵ رییس جمهور ایران، دکتر حسن روحانی با اختصاص ۶۶۰ میلیون دلار برای سیستم‌های جدید آبیاری و دیگر طرح‌های مقابله با بیابان‌زایی موافقت کرد.



از گذشته تاکنون این دریاچه میزبان پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، اردک و مرغ ماهی‌خوار سفید بوده است. خشک شدن دریاچه به زنجیره‌ی غذایی محلی آسیب رسانده و باعث از بین رفتن یکی از بزرگترین زیستگاه‌های طبیعی میگوی آب‌های شور به نام «آرتمیا» شده است.

کاهش سطح آب دریاچه باعث تغییر رنگ آب شده است و جلبک‌ها و باکتری‌های موجود در آب بیشتر شده‌اند.



ناسا می‌گوید تغییر رنگ آن احتمالا بخاطر وجود دو گروه اصلی از موجودات ایجاد شده است: گونه‌ای از خانواده‌ی جلبک‌ها به نام «دونالیلا» و گونه‌ای از خانواده‌ی باکتری‌ها به نام «Halobacteriaceae».



این جلبک‌ها در محیط دریایی سبز دیده می‌شود اما وقتی شوری آب بیشتر شده و نور آفتاب با شدت بیشتری بتابد، به رنگ قرمز تغییر می‌کند.


مردم روی بدن خود را با نمک دریاچه می‌پوشانند.

دریاچه به رنگ قرمز است.

باران‌های پاییزی می‌تواند به پر شدن دوباره‌ی آب دریاچه کمک کند.

بارش‌های اخیر رنگ دریاچه را دوباره به رنگ آبی تغییر داده است.

در سال‌های اخیر رنگ دریاچه از قرمز به آبی و بالعکس تغییر رنگ داده است اما دانشمندان نگران هستند که رنگ آن در اثر خشکی برای همیشه به قرمز تبدیل شود.

دریاچه‌ی آبی رنگ

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]

• ارومیه

در گذشته، دریاچه‌ی ارومیه گونه‌های زیادی از پرندگان مهاجر مانند فلامینگو، پلیکان، مرغابی و مرغ ماهی‌خوار را به سمت خود جذب می‌کرد. این دریاچه خانه‌ی گونه‌ی منحصربه‌فردی از میگو به نام "آرتمیا" است. دریاچه‌ی ارومیه علاوه‌ بر تالاب‌هایش، زیستگاه مرتفعی نیز دارد که گونه‌های دیگری همچون خزندگان، دوزیستان و پستانداران را هم در خود جای داده است. جلگه‌ی این دریاچه به‌ لحاظ کشاورزی بسیار حائز اهمیت است، چرا که حدود ۶/۴ میلیون نفر وابسته به آن هستند. اما طی دو دهه‌ی گذشته تاکنون، دریاچه‌ی ارومیه به طرز چشمگیری در حال خشک شدن است.

قسمت جنوبی این دریاچه تقریبا خشک و از اندازه‌ی آن، چیزی حدود ۲۰۰۰ کیلومتر مربع کاسته شده است. همچنین میزان آب دریاچه تا ۹۵درصد کاهش یافته است. طبق گفته‌ی کارشناسان، تغییر مسیر آب برای آبیاری مزارع و نیز خشکسالی طولانی مدت، از دلایل اصلی خشکی دریاچه ارومیه است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
دریاچه ارومیه، یک دریاچه‌ی "حوضه بسته" یا در حال مرگ است؛ به این معنی که هیچ جریان آبی در این دریاچه وجود ندارد و تنها راه خروج آب از دریاچه، تبخیر است. حدود ۱۳ رودخانه آب خود را به دریاچه ارومیه می‌ریزند که بزرگترین‌شان، رودخانه‌ی "زرین‌رود" است. در واقع زرین‌رود تأمین‌کننده‌ی اصلی آب دریاچه‌ ارومیه است. از منابع آب دیگر می‌توان به بارش باران، سیلاب و مقدار بسیار جزئی از جریان آب‌های زیرزمینی را نام برد که داخل دریاچه جاری می‌شود.

اصلی‌ترین دلیل خشک شدن دریاچه‌ی ارومیه، تغییر و انحراف مسیر آب رودخانه‌هایش است. دلایل دیگری هم مانند کاهش بارش باران، گرمای آب‌وهوا و استفاده‌ از آب‌های زیرزمینی در مکان‌های دیگر، موجب این کم‌آبی شده‌اند. تعداد چاه‌هایی که اقدام به استخراج آب‌های زیرزمینی می‌کنند، از چندین هزار چاه موجود در سال ۱۳۵۱، به بیش از ۷۰.۰۰۰ چاه در سال ۱۳۸۴ رسید.

تصویر ماهواره‌ای از دریاچه ارومیه بین سال‌های ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۴ که نشان‌دهنده‌ی کاهش سطح آب آن است

خشک شدن دریاچه ارومیه، به‌ شدت بر میزان جمعیت میگوهایش تأثیر منفی داشته است. آب این دریاچه، به‌ علت نبود راه خروج بسیار شور است. همچنین کمبود آب، موجب هر چه شورتر شدن این دریاچه شده است تا جایی که اکنون برای ادامه‌ی بقای میگوها اصلا مناسب نیست. میگوهای دریاچه ارومیه، تولیدکننده‌ی جلبک‌های دریاچه هستند. همچنین این میگوها، غذای پرندگان مهاجر دریاچه نیز به شمار می‌روند. کمبود میگو ممکن است منجر به از دست رفتن پرندگان مهاجر دریاچه ارومیه شود که در نهایت بر حفظ زیست‌بوم کل منطقه تأثیر منفی خواهد داشت.

تفاوت زیادی بین سرنوشت دریاچه ارومیه و نابودی فاجعه‌آمیز "دریای آرال" در غرب ازبکستان وجود ندارد. دریای آرال که زمانی یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های جهان به‌ شمار می‌رفت، به‌ علت تغییر مسیر آب از دو رودخانه‌ای که آب‌شان به دریای آرال سرازیر می‌شد به یک‌باره نابود شد. این تغییر مسیر برای مصارف کشاورزی انجام شده بود. طی یک دوره‌ی ۵۰ ساله، میزان آب این دریاچه به کمتر از ۱۰درصد مقداری رسید که در دهه‌ی ۱۹۶۰ وجود داشت.

با این‌ حال، دلیل خشکی دریاچه ارومیه را باید در مشکلات آبی گسترده‌تری جستجو کرد. طی سالیان اخیر، چندین رودخانه‌ی بزرگ ایرانی و نیز سومین دریاچه‌ی بزرگ ایران، "هامون" نیز در جنوب شرقی کشور خشک شده‌اند.

مجله‌ی "نیو ساینتیست" سال گذشته گزارش داد که دولت ایران، نیم میلیارد دلار برای احیای دریاچه‌ای که زمانی بزرگ‌ترین دریاچه آب‌شور دنیا بود، اختصاص داده است. این تلاش‌ها با مدیریت صحیح آب، کاهش مصرف آب از سوی کشاورزان و نیز بازگرداندن محیط‌زیستی سالم می‌تواند مثمرثمر واقع شود.

[/HIDE-THANKS]

 

[fjjghru]

این روزها کسی نیست که دریاچه ارومیه را نشناسد، به خصوص بحران بی‌آبی‌ای که این سال‌ها گریبان دریاچه را گرفته بود و اسمش را سر زبان‌ها انداخت و باعث شد که همه این دریاچه مهم ایران را بشناسند. دریاچه ارومیه یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شور جهان است. این دریاچه در گذشته با نام‌های دریاچه رضاییه، چیچست (به معنای درخشنده) و کبودان نامیده می‌شد. دریاچه ارومیه از اواسط دهه ۸۰ شروع به خشک‌شدن کرد، اما با برنامه‌هایی که برای احیای دریاچه انجام شد و بارش‌های سال ۹۴ دریاچه دوباره تا حدی جان گرفت. دیدن این دریاچه بزرگ که شهرت جهانی دارد و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی ایران است را در سفرتان از دست ندهید.