آذربایجان غربی عمارت شهربانی ارومیه؛ گنجینه تاریخ و فرهنگ آذربایجان

[O_Q]

تاریخچه
این بنا همچون ساختمان شهرداری ارومیه ، در سال ۱۳۰۷ به دستور رضا شاه در میدان توپخانه ( انقلاب امروزی ) ساخته شد. کاربری این بنا نظامی و اداری بوده است. « ملا اوستا » یکی از معماران چیره دست آن زمان کار معماری این عمارت را بر عهده داشت. هم چنین وارطان هوانسیان ، از مهندسان معمار مشهور آن زمان ، به عنوان مهندس این عمارت انتخاب شد. ساخت بنا در سال ۱۳۱۰ به پایان رسید.

عمارت شهربانی حدود نیم قرن پس از ساخت یعنی در سال ۱۳۶۰ از یک ساختمان نظامی به یک ساختمان مسکونی تغییر کاربری داده شد.

این عمارت زیبا در ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹ با شماره ۲۷۶۱ در به ثبت رسیده است. هم چنین در سال ۱۳۸۵ ، عملیات مرمت و نوسازی بنا توسطصورت گرفته است.

در سال ۱۳۹۲ ، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصمیم گرفت تا این عمارت زیبایرا به موزه تبدیل نماید. به این ترتیب نام بنا به « موزه بزرگ مردم شناسی ارومیه » تغییر کرد. هم اکنون این عمارت ، نه تنها با زیبایی خود شکوه میدان انقلاب ارومیه را دو چندان می‌کند، بلکه تاریخ و فرهنگ مردم ارومیه را در قالب موزه به گردشگران عزیز معرفی می‌کند. در ادامه مقاله به صورت مختصر شما را با این موزه ارزشمند و گنجینه‌های آن آشنا خواهیم کرد

مشخصات بنا
طراحان این عمارت با تلفیق سبک ایرانی و غربی آن زمان ، آن را به شکل عقاب طراحی کرده‌اند. اعتقاد افراد صاحب فن بر این است که نوع استفاده نظامی این بنا عامل اصلی ساخت منحنی شکل آن است.

 

[O_Q]

اگر نگاهی کلی به بنا بیندازیم ، متوجه می شویم که عمارت شهربانی ارومیه ، دارای ظاهری ساده است و شاخص ترین تزیینات آن را شاید بتوان در قاب پنجره‌های آن مشاهده کرد. مصالح عمده به کار رفته در ساخت آن آجر ، چوب و سنگ می‌باشند.

این بنا شامل طبقه همکف و طبقه اول به علاوه یک زیرزمین است. همچنین دارای دو ورودی اصلی ، یکی در سمت غربی و دیگری در سمت شرقی هست که البته در هر کدام از این جناح ها ، یک ورودی فرعی نیز وجود دارد. ورودی اصلی آن که رو به سمت میدان انقلاب است‌، با ستون ها و بالکن‌های پیش آمده در اطرافش کاملا توجه بازدید کننده را به خود جلب می‌کند.

اگر به داخل بنا قدم بگذاریم ، فضاهای داخلی زیادی را مشاهده خواهیم کرد که به وسیله یک راهروی مرکزی به یک دیگر متصل شده‌اند. همچنین طرح کلی بنا مدور بوده، به صورتی که اگر از آسمان آن را نظاره کنیم ، ورودی اصلی بنا در مرکز آن قرار دارد و دو طرف ساختمان تصویری همچون دو بال پرنده را در ذهن تداعی می کنند که قطعا هوش بالای طراح و معمار آن در زمینه زیبایی شناسی را به بازدید کننده یادآوری می‌کند.

شهربانی دیروز ، موزه امروز!
همان طور که پیش از این هم اشاره کردیم ، در سال ۱۳۹۲ این بنا با تصمیم مالک جدید خود یعنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به موزه مردم شناسی ارومیه تبدیل شد. در این بخش، با هم بازدید کوتاهی از این موزه خواهیم داشت.

موزه به طور عمده شامل صنایع دستی و هم چنین ابزار آلاتی است که سبک زندگی مردم این خطه را در سالیان دور برای بازدید کنندگان به تصویر می‌کشد.

در بخشی از موزه ، ابزار های قدیمی کشاورزی و دامداری همانند گاوآهن ، خنجر ، داس ، سنگ صیقل و غیره به چشم می خورند. در بخشی دیگر، مجسمه چوپانی که لباسی موسوم به « کپنک » را بر تن دارد، مشاهده می‌شود. این لباس از موی بز و پشم گوسفند بافته می‌شد تا چوپان را از سرمای شدید و سوزناک منطقه آذربایجان حفظ کند.

در قسمتی دیگر از موزه ، مجسمه زنانی را می‌بینیم که دستاری در دست دارند و گندم را به بلغور تبدیل می‌کنند. ابزار سنتی کره گیری از دوغ ، هم یکی دیگر از ابزارهایی است که زنان آذربایجان در گذشته از آن استفاده می‌کردند و در این موزه نمونه‌هایی از آن‌ها در معرض دید عموم قرار گرفته است.

بازی های قدیمی بچه‌های این خطه همچون داما ، بش داش و جورابین نیز در این موزه به تصویر کشیده شده است.

در اتاقی می توان اسلحه‌های قدیمی گوناگونی مثل تپانچه‌های آمریکایی و روسی را مشاهده کرد و در اتاقی دیگر می‌توان دوربین‌های قدیمی و عکس‌های قدیمی که با این دوربین‌ها مصور شده‌اند را مشاهده کرد.

در طبقه دوم نیز انواع عینک های قدیمی ، ساعت‌ها ، انواع ترازو‌های قدیمی و چرتکه‌ها ، فانوس ها و همچنین مجموعه‌ای نفیس از قرآن‌های قدیمی به چشم می‌خورد.

سخن آخر
عمارت شهربانی ارومیه با قرار گرفتن در یکی از نقاط مرکزی شهر ارومیه یعنی میدان انقلاب که خیابان امام را نیز به عنوان یکی از پر رفت و آمد ترین خیابان‌های شهر در کنار خود دارد، می‌تواند یک مقصد ایده آل برای دوست‌داران سفر و ایرانگردی باشد. اگر علاقه‌مند به بازدید از آثار تاریخی هستید ، لحظه ای درنگ نکنید و حتما بازدید از این عمارت زیبا و موزه ارزشمند آن را در لیست مقاصد سفرهای آینده خود قرار دهید.