کرمانشاه عمارت خسرو کرمانشاه؛ نمایی از عشق خسرو به شیرین

[O_Q]

«خسروپرویز» که از وی به نام «خسرو دوم» نیز یاد می‌شود، ملقب به «پرویز»، یعنی فاتح و پیروز است؛ لقبی که به دلیل کسب پیروزی‌های بزرگی که این پادشاه ایرانی در جنگ‌هایش به‌دست آورده بود، به وی عطا شده بود. خسرو دوم از سال ۵۹۰ تا سال ۶۲۸ میلادی بر مسند حکومت و فرمانروایی نشست و به عنوان بیست و چهارمین پادشاه ساسانی و از نامدارترین شهریاران دودمان ساسانیان، شناخته می‌شود. «خسرو دوم» نامی است که رومی‌ها به این پادشاه قدرتمند و در عین حال ثرومند داده‌اند و مورخین ایرانی، وی را خسرو پرویز یا «ابرویز»، نامیده‌اند. این پادشاه ساسانی، به جای پدر هرمز چهارم، بر تخت پادشاهی نشست و در بدو پادشاهی خود، با مخالفت «بهرام چوبین» مواجه شد. سپس از سپاه این مخالف سرسخت شکست خورد و مجبور شود به روم بگریزد. اما مدت زمانی بعد از این واقعه، با حمایت «قیصر روم» و با سپاهی که وی در اختیارش گذاشته بود، رهسپار ایران شد و دوباره بر تخت پادشاهی نشست. او آخرین شاهنشاه قدرتمند ساسانیان بود که آوازه‌ شهرتش عالم‌گیر روزگار آن دوره بوده است.

بنای خسرو پرویز که امروزه تنها ویرانه‌هایی از آن مشاهده می‌شود، در ۱۸۰ کیلومتری از استان کرمانشاه و در بخش شمالی شهرستان قصرشیرین قرار دارد. این بنا در مجاورت یکی دیگر از آثار تاریخی ایران‌زمین به نام «آتشکده‌ی چهار قاپی»، احداث شده و روی سکویی به بلندای هشت متر، قرار گرفته است. باستان‌شناسان قدمت این عمارت را متعلق به دوران حکومت ساسانیان عنوان کرده‌اند.

ساخت بنای خسرو در مسیر جاده‌ای که در دوران مختلف دارای اهمیت بسیاری بوده است، خود از نکات قابل توجه در مورد این عمارت تاریخی است که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان و باستان‌شناسان جهان، این عمارت در گروه عجایب دنیا قرار گرفته است؛ چرا که با گذشت بیش از ۱۵۰۰ سال از احداث بنا، طاق سنگی آن همچنان پابرجا است. از ویژگی‌های جغرافیایی کاخ خسرو‌پرویز که برای احداث آن از مصالحی همچون لاشه سنگ، آجر و گچ استفاده شده است، قرارگیری آن در باغی وسیع است؛ مکانی که همواره محل ورود آب رودخانه‌ی الوند و همچنین زیستگاهی آرام برای حیوانات وحشی بوده است. حیواناتی که برخی از نویسندگان آن‌ها را از کمیاب‌ترین حیوانات و جانداران معرفی کرده‌اند که به راحتی در آن مکان زندگی می‌کردند. اما امروزه از این باغستان تنها ریشه‌هایی از درختان خرما و انار برجای مانده است.

این کاخ تاریخی که به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در بخش غربی دامنه‌های زاگرس قرار دارد و سال ساخت آن برابر با ۵۹۰ میلادی است که در دوران خود از بزرگ‌ترین کاخ‌ها محسوب می‌شده و سازندگان آن را به دلیل موقعیت اقلیمی شهرستان قصرشیرین، به صورت بناهای درون‌گرا، ساخته‌اند. به نظر می‌رسد که از این کاخ به عنوان اقامتگاهی دائمی مورد استفاده قرار نگرفته است و کارشناسان پله‌های ورودی آن را مشابه پله‌های بنای تخت جمشید معرفی کرده‌اند که به صورت دو طرفه ساخته شده است. بنا در جهت شرقی-غربی است و با مساحتی حدود ۲۸ هزار متر مربع روی سکوی بلندی قرار گرفته است. در بخش شرقی کاخ، می‌توان تالاری به شکل مستطیل با ستون‌هایی متعدد مشاهده کرد که سازندگان، سقف آن را با طاق‌های آجری پوشانده‌اند.

 

[O_Q]

همچنین اتاقی گنبددار با مساحتی قابل توجه در بخش پشتی این تالار ساخته شده است که مردم در دوران پویایی کاخ، برای ورود به این اتاق، می‌بایست از طریق درگاهی که در بخش غربی تالار تعبیه شده است، استفاده می‌کردند. جالب است بدانید که در بخش شمالی و جنوبی همین اتاق‌ گنبدار نیز اتاق‌های دیگری به شکل مستطیل ساخته شده است که راه دسترسی به آن‌ها، تنها از طریق همین اتاق گنبددار امکان‌پذیر بوده است. همچنین طراح و سازندگان این بنای زیبا و باشکوه ساسانی، حیاطی به شکل مربع و با مساحت تقریبی ۷۳۰ متر مربع که دارای رواقی ستون‌دار نیز بوده است، در پشت اتاق گنبددار تعبیه و احداث کرده‌اند که پیرامون آن را چندین اتاق احاطه کرده است. اما یکی از زیبایی معماری بناهای دوران ساسانی را می‌توان در ساخت ایوانی در بخش غربی حیاط مشاهده کرد که بواسطه‌ی درگاهی به دیگر حیاط کاخ، متصل می‌شود. حیاط‌هایی که در گرداگرد تمامی آن‌ها، مجموعه‌ای از چندین اتاق و اصطبل دربرگرفته است. در بخش شمالی تراس نیز می‌توان تعدادی خانه را مشاهده کرد که به صورت یک مجموعه قرار گرفته است.

همانگونه که پیش‌تر نیز بیان شد، امروزه از این کاخ مجلل و باشکوه جز ویرانه‌ای باقی نمانده است و تنها می‌توان قسمت‌هایی از آن را مشاهده کرد که در گذر تاریخ جان سالم به‌در بـرده‌ است ولی همچنان به عنوان یکی از جاذبه‌های ارزشمند تاریخی در استان کرمانشاه و شهرستان قصرشیرین محسوب می‌شود.