گرایش ها و نمادهای رنگی
رنگ همواره به صورت نمادین مورد استفاده قرار گرفته چه مستقیم به صورت نقاشی روی بدن کشیده شده یا در لباس وضعیت و طبقه اجتماعی ملیت و یا دیگر گروههای خاصی که پوشنده آن به آن ها تعلق دارد را اعلام کند و بشر همیشه از رنگ برای تزیین محیط اطراف خود و شرح وقایع زندگی روزانه و دیگر رویدادهای مهم استفاده کرده است. در طول تاریخ رنگ همواره عاملی حیاتی و تعیینکننده در گزینش کالا برای خریداری یا داد و ستد آن به شمار می رفته است در بیشتر فرهنگها انتخاب رنگ اتفاقی نیست چرا که هر رنگ دارای مفهوم و تاثیری معنادار و جادویی است.
در گذشته اشراف زاده ها و افراد از طبقات برتر و ممتاز جامعه بودند که سلیقه عمومی را تعیین میکردند.
تقریباً تمام افراد کسانی که استطاعت یکسانی داشتند تزیینات و تیپ مشابه با یکدیگر داشتند که عصر ویکتوریا طبقه اجتماعی بالاتر به رنگ ها و کالاهای مجلل اشتیاق بیشتری نشان دادند و این درحالی بود که افراد از طبقه پایینتر جامعه تا حد ممکن از طبقه بالاتر تقلید کرده و سبک زندگی آنها را در ذهن می پروراندند.
هنوز جامعه آمریکایی عرصه گاه مکتب پیوریتن بود که گوستاو استیکلی پایه گذار سبک خانه های ییلاقی و مبلمان میژن اعلام کرد: »با ظهور تجملگرایی و نیاز حقیقی به مصنوعات مورد نیاز این جامعه به آستانه انحطاط خواهد رسید»
محصولات مشتری پسند رنگ های طبیعی را به نمایش می گذاشتند و به طور خاص در تبلیغاتی که در ابعاد بزرگ به نمایش گذاشته میشد از رنگ قهوه ای استفاده می شد در حالی که تودههای مردم در محیط هایی با رنگ بندی های کمتر زندگی میکردند طبقه ثروتمند حداقل تا سقوط وال استریت در سال ۱۹۲۹ همچنان عمارت های بزرگ خود را با آرایش عجیب و غریب رنگ های فاخر تزیین می کردند.
این برهه زمان آشکار شد که رنگ یا نبودن می تواند بازتاب آرایشات عاطفی یک دهه باشد. برای مثال زنان در دهه ۱۹۳۰ از فیلم های سینمایی الهام گرفتن پس از ریخت و سردی که در نتیجه رکود بزرگ حاکم شده بود برای کمک به تقویت روحیه خود از ستاره های سینما همچون ژان هارلو تقلید می کردند لباس های سفید و رنگ های روشن بهتر می کرد نسل جدید طراحان داخلی گرایش تازه ای به استفاده از رنگهای مشابه در خانه یافتند. در محصولات بازار و تبلیغات نیز این رنگهای روشن به چشم می خورد.
خاکستری و خاکی ارتشی و آبی ملوانی طی جنگ جهانی دوم معرفی شدند اما با پایان جنگ دوره رنگهای تیره و حزن انگیزی که بازتاب سالهای محرومیت و انعزال بود نیز پایان یافت و رنگ بازگشتی دوباره را تجربه کرد.
پس از بازگشت مردان به کارخانهها نماد فرهنگی رزی پرچ کن در دهه ۴۰ به سوزی هومیکر در دهه ۵۰ تبدیل شد که حامل این پیام بود «صورتیرنگ دخترانه آشپزخانه جایگاه مادر و قدرت تفکر و تصمیم گیری از آن پدر است»
این ۵ را میگرفت که صورتی فکر کند لب های خود را به رنگ صورتی در آورد اتومبیل صورتی براند یا رنگ لوازم خانه خود را صورتی انتخاب کند که همه اینها و توالی مد صورتی در فیلم رنگی کلاسیک چهرهای خندان ساخته ادری هپبورن تقویت شد.
باربی تصویر ناب زنانگی به وجود آمد و بیشتر اوقات لباسی صورتی داشت با تحولات اجتماعی و جنـ*ـسی دهه ۶۰ رنگ روشن گل ها رواج یافت.
در چنین فرهنگی که در بطن آن مواد مخـ ـدر جایگزین جنگ شده بود رنگ های روشن تری ارائه میشد بیتل ها درباره زیر دریای زرد و پیتر مکس رنگ روانگردان را تجلیل کرد. خریدن یک تلویزیون رنگی هدف هر سرپرست خانواده بود.
همزمان با آغاز دهه هفتاد چشم مردم دیگر از دیدن رنگ سیر شده بود در پایان این دهد، بار دیگر این موج با ظهور کلوپ های شبانه و برق چراغ های چرخشنما و زرق و برق آنها رنگ های زننده و پرحرارت وارد عرصه شد.
دهه هشتاد و آغاز عصر اطلاعات که با وجود شیوه های سریعتر تبادل اطلاعات به وسیله کامپیوتر ها و ماهواره ها رقم خورد شاهد دگرگونی سریعتری درنگ بود. در ابتدای این دهه رنگ های ملایمی که از طیف رنگهای گرم santa fe پیشی گرفت تا جایی که افراد در سراسر جهان شروع به کشف طیف رنگ های غروب خورشید کردن. مهاجرت بیشتر جمعیت به کشورهایی که بر روی کمربند آفتاب قرار گرفته بودند گرایش به این گونه رنگ ها نیز بیشتر شد علاوه بر این احیای معماری دکو میامی توجه بیشتری را به پاستل های روشن تر معطوف کرده و سری برنامه های تلویزیونی میامی وایس ثابت کرد که مردان واقعی می توانند لباس هایی با رنگ بنفش کمرنگ را به تن کنند. اما اواسط دهه هشتاد پدیدههای دیگری را نیز در رنگ همچون فراگیر شدن رنگ سیاه همراه با مظاهری از زیبایی تجمل و کاربری های پیشرفته شاهد بود در این دوره مظاهر مصرف گرایی لیموزین ها و رنگ های رسمی شانل و پوششهای کاملاً شیک آشکارا به چشم می خورد.
مبلمان و لوازم مشکی و براق وارد بازار شده برای اولین بار مواد غذایی در بسته بندی های سیاه ارز می شد و مردم پول بیشتری را برای خریداری این گونه مواد غذایی لوکس را متمایز پرداخت میکردند هنگامی که مشتریان به واسطه کارت های اعتباری خود را مصرف گرایی افراطی او روی آوردند رنگ های زنده و پر حرارت اغلب در مقابل سیاه در کنار هم قرار گرفتند.
دهه ۹۰ با یک رکود سنی و قابل توجه روبهرو بود اقتصاد دستخوش رکود بزرگ شد و زمان برای یک دگرگونی حق فرا رسیده بود اقتصاد به تغییری بنیادی و پوست اندازی نیاز داشت «پبله بستن» یک واژه کاربردی توسط افرادی بود که خود را در این خانه شان منزوی یا محدود کرده بودند فضا هر چه بیشتر به آرامش می گراید صحنه جای موسیقی گراند نیز در سایه تاریکی فرو رفته بود ناگهان موج تازه گرایش محیط زیست شکل گرفته و توجه مصرف کنندگان به محافظت از جنگلهای بارانی معطوف شد تا از های بازیافتی با رنگهای بژ جایگزین کاغذهای سفید و بکشد در چنین جوی که به تازگی از اصلاح محیط زیست آگاهی پیدا کرده بود زمان آن فرا رسیده بود که خانواده رنگ هایی که همواره طبیعت را تداعی میکند «رنگ های سبز» از نو ظهور کند.
شرکت ها به سبز فکر میکرد و طراحان برای شناسایی برای محصولات از این رنگ ها استفاده می کردند و بر سبز های خاکی رنگ های دیگری چون قرمز آجری زرد طلایی قرمز مایل به قهوه ای و قهوه ای پررنگ در این مجموعه اضافه شدن در اواسط دهه ۹۰ و اقتصاد رو به روشنی نهاد و رنگها نیز از این قاعده مستثنا نبودند مصرفکنندگان هرچه بیشتر به کامپیوتر علاقه مند می شدند؛ طراحان نیز شیفته رنگ هایی بودند که به صورت الکترونیکی ساخته می شده و از دریچه صفحه نمایش کامپیوتر نمایان می شدند. با افزایش نقش کامپیوتری توانایی نیز حاصل را دارند هایی که پیشتر در سراسر دنیا توسط رسانههای چاپی فیلمها و نمایشهای تلویزیونی ارائه داده شده بود مورد مطالعه و بازبینی قرار گیرند این ترکیب چند سنخی از رنگ ها الهام بخش طیف های عجیب و غریبی برای هر نوع کالای مصرفی بود. در پایان این دهه و آغاز یک قرن جدید مصرفکنندگان همزمان به ماندن در حاشیه امن گذشته و قدم نهادن در آینده تمایل نشان میدادند و رنگهای «رترو» معرفی شدند که هر یک انعکاسی از بسیاری از دوران هایی بود که قدم توصیف شد از یویو گرفته تا تولید دوباره فولکس قورباغه ای، سبک پوشش، مبلمان منزل یا محصولات دیگر هم از قطار نوستالژی پیاده شدند اشپزخانه های زرد رژ لب های قرمز بشقاب های آبی سازه های سفید و بازگشت به رنگ های زیتونی که اکنون رنگ آن از بطری ها محصولی شیک و زیبا ساخته است.
در قرن ۲۱ و مشتریان رنگ های بیشتری را طلب میکنند دانش اینگونه مشتری ها نسبت به رنگ بهبود یافته و از مشاوره و راهنمایی هوشمندانه استقبال میکند اما نمیتوان انتخاب رنگها را به آنها تحمیل کرد آنها دریافتند که رنگ هایی که بازتاب بهتری از سبک زندگی آنهاست آنها کمک میکند به سطحی از آسایش مطلوبشان دست پیدا کنند.
آنها به دنبال طیف رنگهای هماهنگ برای خلق هارمونی های رنگ برای استفاده در خانه محیط کار و پوشاک خود هستند مهم نیست محصولش باشد مصرف کننده باید نسبت به رنگهای آن محصول، آگهی تبلیغات، سایت، تبلیغات و بسته بندی سطحی از واکنش احساسی را نشان دهد.
در این دنیای به سرعت رو به پیشرفت و وابسته به فناوری گرایشات و سلیقه ها می توانند با یک کلیک یا کنترل از راه دور انتقال داده شوند و یا تغییر کنند به اقتضای آن طراحان زیرک و یا هر صنف دیگری که دست بر کار تولید تبلیغات و یا بازاریابی محصولات مصرفی است باید نه تنها در صنعت خود بلکه در افق گستردهتری بهترین بوده و در صدر رقابتی قرار گیرد. رنگ فقط یک (وبزرگ ترین) بخش از یک تصویر بزرگ است.
گرایش و سلیقه در رنگ از کجا نشأت می گیرد آیا یک گروه کوچک هستند که قدرت بی چون و چرای خود را در انتخاب رنگ به جماعت مورد در تصمیمگیری دیکته میکنند چه چیزی رنگ را به او معرفی میکند و آنها را مستعد انتخاب رنگها میکند این یک بسته نیست که زائران از طریق عمومی را دستکاری کنند مرگ صرفا آمیختن ایده ها و مفاهیم رنگی از طراحان و سبک پردازان مشاورین در زمینه رنگ نظریه پردازانی هستند که به خوبی با نقاط ضعف های زودگذر و اتفاقات آینده ای آشنا هستند که گرایش درنگ را خلق میکند.
آنها به خوبی می داند که چشم انسان تنها جذب چیزهای تازه میشود بلکه تا حد زیادی در مورد می و بی ثبات است یک رنگ تازه طراحی شده یا رنگ هایی که در ترکیبات جدید مورد استفاده قرار می گیرند نیز میتواند نیاز به تازگی را پاسخ دهند.
سنتگرایان نیز ممکن است با معرفی یک رنگ جدید روی بستهبندی شیفته آن شوند مثلاً شاید این اصلاً رنگ جدیدی نباشد اما به شیوه ای تازه در این بسته بندی مورد استفاده قرار گرفته است. تبدیل یک قرمز واقعی به قرمز عالی و استفاده از آن همراه با سبز آبی طاووسی به جای یک سبز پررنگ معمولی می تواند چشم سرگردان مشتری را هر وقت مشکل پسنده خود تغییر کند.
البته سازندگان مد و پیروان آن نیز وجود دارد مشتریانی هستند که میخواهند فراتر از هنجارها و قواعد قدم گذاشته و در مقابل کسانی نیز هستند که منتظر می مانند و ناگهان در دریایی از رنگ شیرجه نمیروند. داستان های فراوانی راجع به شرکتهای نقل قول شده که خطر را به جان می خرند و در راهی لوگوهای محصولات از همان روشهای قدیمی و منسوخ استفاده میکنند تا از میدان رقابتی که نتیجه آن نوآوری بیشتر و نقش پررنگ تر در بازار است به دور باشند. این به معنای رها کردن رنگهای علامت تجاری موفق و شناخته شده که به تثبیت ماهیت یک شرکت به خصوص لوگو ها و علائم مشخصه آن کمک کردهاند نیست.
پیش بینی رنگ
زمانی، ردیابی چیدمان نزولی رنگ ها و مدت زمانی که برای انتقال قطره چکانی آن از یک صنعت به صنعتی دیگر صرف می شد، کار دشواری نبود اما اخیراً به دلیل دسترسی سریع و آسان اطلاعات و فناوری های جدید برای تولید رنگ ها و کاربردهای مختلف خطوط میان صنایع مختلف کمتر شده است.
فاصله زمانی زیادی میان طراحی و فروش در برخی حوزهها به دلیل زمان دقیق تولید مشکلساز تر است ما بر این اساس که بسیاری از تولید کنندگان تمایل دارند خود را هر چه سریعتر با رنگهای جدید وفق داده و از آنها بهره ببرند تلاشهای خود را بر گرایشهای یکپارچه متمرکز کرده اند. ما دیگر شرکتها بر این هستند تاثیر رو به تکامل داشته و نصیر بازگشتی در تحلیل نهایی هر تغییری در رنگ افزایش و یا حذف می بایست حساب شده و طبیعت محصول یا تصویر صورت گیرد معجزه اتفاق نمیافتد پیش بینی رنگ بار دست از مطالعه دقیق تمام موضوعات و حوادثی که ممکن است و جهت گیری رنگ در آینده تاثیرگذار باشد اینترنت نشریات مختلف برنامه های تلویزیونی آگهیهای تجاری و سازمانهای پیشبینی رنگ منابع خوبی از اطلاعات در زمینه مد رنگ هستند. وقتی این اطلاعات به سرعت در دسترس قرار گیرد محصولاتی که برای تغییر رنگ انتخاب شده اند تنها به بازه زمانی لازم برای تحقیق ساخت و تولید محدود می شود بسیاری از فضاهای که می توان رنگ های جدید را در آنها مشاهده نمود عبارتند از:
دنیای مد
دنیای سرگرمی
مجموعه های موزه
مسائل جامعه شناسی
الگوهای دورهای
شیوه های زندگی
ترکیب های چند فرهنگی
فناوری
واژگان مصطلح
دنیای مد
رنگ هایی که قدم به سکوی مد می گذارند، ناگزیر به محصولات مصرفی یا راه می یابند و بر هر حوزهای از طراحی تاثیر خواهند گذاشت. این اولین مکان برای جستجوی آخرین رنگهاست. لاجرم این سوال پیش می آید که ما در این زمینه جهت گیری را پیش خواهد گرفت؟ طراحان ما اغلب فضایی را در نظر میگیرند یا ممکن است فقط و فقط یک فانتزی را دنبال کنند که الهام گرفته از تجربه یک سفر عجیب و غریب باشد. آنها ممکن است یکپارچه جدید را در یک برنامه معرفی محصولات نساجی دیده باشند که یک رنگ کاملاً جدید را ارائه دهد. برخی بر این باورند که طراحان و تولیدکنندگان پارچه نظریهپردازان حقیقی در ابداع رنگهای جدید هستند. زمانی اعتقاد بر این بود که منشاء اثر گذاری این تجارت موسسه طراحی لباس و مد بانوان است و سازمان های رده پایین تر در رتبههای بعد از آن قرار میگیرد؛ اما این باور که دهه شصت هنگامی که جوانان ترکیب رنگها و ظاهری کاملاً جدید را از خود به نمایش گذاشتن تغییر کرد. رنگ و سبک پوشش می تواند از مدهای خیابانی شروع شده و تا مرحله طراحی آخرین مدها گسترش پیدا کند. برای مثال وقتی جوانان به خرید از دست دوم فروشی ها روی آوردن طراحان لباس توجه خاصی را به این نمونه رنگ ها و طرح ها معطوف کرده و آنها را در مجموعه های جدید خود معرفی کردند.
دنیای سرگرمی
دنیای موسیقی و محل و تمام فیلمها و برنامه های تلویزیونی و پرطرفدار می تواند تاثیرگذاری بسیاری داشته باشد رسانهها به ویژه آنهایی که به سرگرمی اختصاص داده شدهاند اغلب عکسهای ستارگان و وقایعی را نشان میدهند یا راجع به برنامههای آینده خود چیزهایی می نویسند که اشاراتی به رنگهای آینده در خود دارد این اطلاعات ممکن است همزمان در وب سایت ها به چشم خورد آنچه مهم است مشاهده رنگهایی است که ستارههای معروف و بازیگران پرکار به خصوص نام ایفای نقش می پوشند چرا که به زودی در دنیای موجود خواهند کرد داغ ترین فعالیتهای ورزشی با رنگ لباسها تیم آنها می تواند الهام بخش رنگ ها باشند.