از چهار شیوۀ درمان متعارف استفاده میکنند:
درمان سرطان خون ALL بزرگسالان را در دو مرحله انجام میدهند:
از آنجا که معمولاً شیمیدرمانی - که بهصورت خوراکی یا تزریق وریدی انجام میشود - به سلولهای خونی سرطانی موجود در دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) نمیرسد، این سلولها از سیستم عصبی مرکزی بهعنوان «حافظ ایمنی» خود استفاده میکنند (در آن مخفی میشوند).
با شیمیدرمانی داخل شامهای (Intrathecal chemotherapy) و پرتودرمانی میتوان به سلولهای خونی سرطانی در دستگاه عصبی مرکزی دست یافت و از این روشها برای نابودی سلولهای خونی سرطانی و پیشگیری از عود (بازگشت) سرطان استفاده کرد. نام دیگر درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی، درمان پیشگیرانۀ (Prophylaxis) دستگاه عصبی مرکزی است.
چهار شیوۀ درمان متعارف:
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی یکی از شیوههای درمان سرطان است که در آن از دارو برای متوقف کردن رشد سلولهای سرطانی - یا با نابودی این سلولها یا با متوقف کردن روند تقسیم شدنشان استفاده میکنند. در صورتیکه شیمیدرمانی از طریق دهان یا تزریق در رگ یا عضله انجام شود، دارو وارد جریان خون میشود و به سلولهای سرطانی در تمام بدن میرسد (شیمیدرمانی سیستمیک - Systematic Chemotherapy). در صورتیکه شیمیدرمانی مستقیماً در ستون فقرات (شیمیدرمانی داخل شامهای)، یک اندام، یا یکی از حفرههای بدن مانند شکم (Abdomen) انجام شود، اثر عمدۀ دارو بر سلولهای سرطانی آن ناحیه خواهد بود (درمان منطقهای). شیمیدرمانی ترکیبی درمانی است که در آن بیشتر از یک دارو استفاده میکنند.
نوع شیمیدرمانی، به نوع و مرحلة سرطان بستگی دارد.
از شیمیدرمانی داخل شامهای در محدودۀ مغز و نخاع برای درمان سرطان خون ALL بزرگسالان که گسترش یافته، یا احتمال گسترش یافتنش میرود استفاده میکنند. اگر از این نوع شیمیدرمانی جهت پیشگیری از سرایت سرطان به مغز و نخاع استفاده شود، به آن درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی یا درمان پیشگیرانة دستگاه عصبی مرکزی میگویند. شیمیدرمانی داخل شامهای را به همراه شیمیدرمانی از طریق دهان یا رگ تجویز میکنند.
پرتودرمانی
در آن از اشعههای ایکس با انرژی بالا یا تشعشعات دیگر جهت نابودی سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده میکنند. پرتودرمانی به دو شکل انجام میشود. در پرتودرمانی خارجی، برای تاباندن اشعه به محدودهای که دچار سرطان است، از دستگاهی خارج از بدن استفاده میکنند. در پرتودرمانی داخلی از مواد رادیواکتیوی استفاده میکنند که داخل سرنگها، دانهها (Seeds)، سیمها یا سوندها جاسازی و مستقیماً در ناحیۀ آلوده به سرطان یا نواحی مجاور آن تعبیه میكنند. از پرتودرمانی خارجی بهمنظور درمان مبتلایان به سرطان خون ALLبزرگسالان که سرطان به مغز و نخاعشان سرایت کرده است، یا احتمالاً در آینده سرایت خواهد کرد استفاده میكنند. به این نوع پرتودرمانی درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی یا درمان پیشگیرانۀ دستگاه عصبی مرکزی میگویند.
شیمیدرمانی همراه با پیوند سلولهای بنیادی
پیوند سلولهای بنیادی، روشی است که در آن شیمیدرمانی و جایگزینی سلولهای خونساز، که بر اثر درمان سرطان از بین میروند، انجام میشود. سلولهای بنیادی (سلولهای خونی نابالغ) را از خون یا مغز استخوان بیمار یا فرد اهداکننده جدا، منجمد و ذخیره میکنند. پس از به پایان رسیدن شیمیدرمانی، یخ این سلولهای بنیادی را باز و آنها را به بیمار تزریق (Infusion) میکنند. این سلولهای بنیادی تزریق شده تبدیل به سلولهای خونی بدن بیمار میشوند (و آنها را ترمیم میکنند).
درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز
از داروهای ضدسرطانی، به نام بازدارندههای تیرزین کیناز، بهمنظور درمان برخی از گونههای سرطان خون ALL بزرگسالان استفاده میکنند. این داروها آنزیم تیروزین کیناز را - که موجب تبدیل بیش از حد (مورد نیاز بدن) سلولهای بنیادی به گلبولهای سفید میشود - از کار میاندازند. دو نمونه از داروهای مورد استفاده در این روش ایمانِیتیب مِسیلِات(Imanitib Mesylate) (گلیوِک Gleevec) و داساتینیب (dasatinib) نام دارند.
آزمایشهای پیگیری سلامتی بیمار، پس از درمان لازم است.
گاه لازم است برخی از آزمایشهایی که جهت تشخیص سرطان یا تعیین مرحلۀ آن انجام شدهاند، دوباره انجام شوند. دلیل آن هم مشخص کردن میزان کارایی درمان است. تصمیمگیری دربارۀ ادامه، تغییر یا توقف درمان براساس نتایج این آزمایشها انجام میشود. گاهی به این فرایند، مرحلهبندی مجدد (Re-staging) میگویند.
- شیمیدرمانی
- پرتودرمانی
- شیمیدرمانی به همراه پیوند سلولهای بنیادی
- درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز Tyrosine kinase inhibitor therapy
- درمان بیولوژیک
درمان سرطان خون ALL بزرگسالان را در دو مرحله انجام میدهند:
- درمان جهت فروکش کردن بیماری (Remission induction therapy):
- این اولین مرحلة درمان است. هدف این مرحله، از بین بردن سلولهای سرطانی در خون و مغز استخوان است. با انجام این مرحله، سرطان وارد وضعیت بهبودی میشود.
- درمان پس از فروکش کردن بیماری (Post-remission therapy):
- این دومین مرحلة درمان است؛ و وقتی آغاز میشود که سرطان خون در وضعیت فروکش قرار دارد. هدف درمان پس از فروکش کردن بیماری نابودی سلولهای سرطانی باقیمانده ای است که فعلاً فعال نیستند، اما احتمالاً دوباره رشد میکنند و موجب بازگشت سرطان میشوند. نام دیگر این مرحله، درمان استمرار مرحلۀ فروکش است.
- درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی
از آنجا که معمولاً شیمیدرمانی - که بهصورت خوراکی یا تزریق وریدی انجام میشود - به سلولهای خونی سرطانی موجود در دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) نمیرسد، این سلولها از سیستم عصبی مرکزی بهعنوان «حافظ ایمنی» خود استفاده میکنند (در آن مخفی میشوند).
با شیمیدرمانی داخل شامهای (Intrathecal chemotherapy) و پرتودرمانی میتوان به سلولهای خونی سرطانی در دستگاه عصبی مرکزی دست یافت و از این روشها برای نابودی سلولهای خونی سرطانی و پیشگیری از عود (بازگشت) سرطان استفاده کرد. نام دیگر درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی، درمان پیشگیرانۀ (Prophylaxis) دستگاه عصبی مرکزی است.
چهار شیوۀ درمان متعارف:
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی یکی از شیوههای درمان سرطان است که در آن از دارو برای متوقف کردن رشد سلولهای سرطانی - یا با نابودی این سلولها یا با متوقف کردن روند تقسیم شدنشان استفاده میکنند. در صورتیکه شیمیدرمانی از طریق دهان یا تزریق در رگ یا عضله انجام شود، دارو وارد جریان خون میشود و به سلولهای سرطانی در تمام بدن میرسد (شیمیدرمانی سیستمیک - Systematic Chemotherapy). در صورتیکه شیمیدرمانی مستقیماً در ستون فقرات (شیمیدرمانی داخل شامهای)، یک اندام، یا یکی از حفرههای بدن مانند شکم (Abdomen) انجام شود، اثر عمدۀ دارو بر سلولهای سرطانی آن ناحیه خواهد بود (درمان منطقهای). شیمیدرمانی ترکیبی درمانی است که در آن بیشتر از یک دارو استفاده میکنند.
نوع شیمیدرمانی، به نوع و مرحلة سرطان بستگی دارد.
از شیمیدرمانی داخل شامهای در محدودۀ مغز و نخاع برای درمان سرطان خون ALL بزرگسالان که گسترش یافته، یا احتمال گسترش یافتنش میرود استفاده میکنند. اگر از این نوع شیمیدرمانی جهت پیشگیری از سرایت سرطان به مغز و نخاع استفاده شود، به آن درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی یا درمان پیشگیرانة دستگاه عصبی مرکزی میگویند. شیمیدرمانی داخل شامهای را به همراه شیمیدرمانی از طریق دهان یا رگ تجویز میکنند.
پرتودرمانی
در آن از اشعههای ایکس با انرژی بالا یا تشعشعات دیگر جهت نابودی سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده میکنند. پرتودرمانی به دو شکل انجام میشود. در پرتودرمانی خارجی، برای تاباندن اشعه به محدودهای که دچار سرطان است، از دستگاهی خارج از بدن استفاده میکنند. در پرتودرمانی داخلی از مواد رادیواکتیوی استفاده میکنند که داخل سرنگها، دانهها (Seeds)، سیمها یا سوندها جاسازی و مستقیماً در ناحیۀ آلوده به سرطان یا نواحی مجاور آن تعبیه میكنند. از پرتودرمانی خارجی بهمنظور درمان مبتلایان به سرطان خون ALLبزرگسالان که سرطان به مغز و نخاعشان سرایت کرده است، یا احتمالاً در آینده سرایت خواهد کرد استفاده میكنند. به این نوع پرتودرمانی درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی یا درمان پیشگیرانۀ دستگاه عصبی مرکزی میگویند.
شیمیدرمانی همراه با پیوند سلولهای بنیادی
پیوند سلولهای بنیادی، روشی است که در آن شیمیدرمانی و جایگزینی سلولهای خونساز، که بر اثر درمان سرطان از بین میروند، انجام میشود. سلولهای بنیادی (سلولهای خونی نابالغ) را از خون یا مغز استخوان بیمار یا فرد اهداکننده جدا، منجمد و ذخیره میکنند. پس از به پایان رسیدن شیمیدرمانی، یخ این سلولهای بنیادی را باز و آنها را به بیمار تزریق (Infusion) میکنند. این سلولهای بنیادی تزریق شده تبدیل به سلولهای خونی بدن بیمار میشوند (و آنها را ترمیم میکنند).
درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز
از داروهای ضدسرطانی، به نام بازدارندههای تیرزین کیناز، بهمنظور درمان برخی از گونههای سرطان خون ALL بزرگسالان استفاده میکنند. این داروها آنزیم تیروزین کیناز را - که موجب تبدیل بیش از حد (مورد نیاز بدن) سلولهای بنیادی به گلبولهای سفید میشود - از کار میاندازند. دو نمونه از داروهای مورد استفاده در این روش ایمانِیتیب مِسیلِات(Imanitib Mesylate) (گلیوِک Gleevec) و داساتینیب (dasatinib) نام دارند.
آزمایشهای پیگیری سلامتی بیمار، پس از درمان لازم است.
گاه لازم است برخی از آزمایشهایی که جهت تشخیص سرطان یا تعیین مرحلۀ آن انجام شدهاند، دوباره انجام شوند. دلیل آن هم مشخص کردن میزان کارایی درمان است. تصمیمگیری دربارۀ ادامه، تغییر یا توقف درمان براساس نتایج این آزمایشها انجام میشود. گاهی به این فرایند، مرحلهبندی مجدد (Re-staging) میگویند.