سرطان های پوستی

[مهربانوی ایرانی]

بطوركلي سرطانهاي پوست را مي توان به سه نوع كلي تقسيم نمود : 1- سرطان مربوط به
- مي گويند. 2 BCC سلولهاي بازال كه به آن سرطان مربوط به سلولهاي اسكواموكه به
مي گويند 3- سرطان مربوط به SCC آن ملانوسيتها يا همان سلولهاي رنگدانه اي پوست
كه به آن ملانوما مي گويند . ( BCC) كارسينوم بازال سل
اين نوع سرطان پوست شايعترين بدخيمي انسان است . وبطورشايعتري درسنين مياني به بالا
ودرپوستهاي سفيدي كه درمعرض آفتاب بيشتري قرار دارند رخ مي دهد . محل شايع آن
درنيمه بالايي صورت مي باشد . شكل ظاهري اين نوع سرطان يا به شكل يك زخم بدون
بهبودي ويا به شكل شبيه خال سياه همراه با خونريزي وزخمي شدن است . اندازه ضايعه به
اندازه يك عدس ويا بزرگتر مي باشد. ضايعه پوستي هيچگونه درد وخارشي نداشته وتنها
گاهي دراثرضربات مختصر خونريزي مي كند . خيلي از بيماران اين نوع ضايعات را با يك
ضربه اوليه به ناحيه مبتلا مربوط مي دانند وتا مدتها به آن توجهي نمي كنند ومرتباً ازدرمانهاي
موضعي جهت اين ضايعه پوستي استفاده مي كنند كه مسلماً نتيجه اي نيزدربرندارد . دربرخي
شغلها كه فرد مجبوراست مدت زمان زيادي را درزيرنورآفتاب كار كند اين نوع سرطان
بيشتررخ مي دهد كه ازجمله اين مشاغل مي توان به كشاورزي وماهيگيري اشاره نمود .
گاهي درافرادي كه دركودكي بعلت بيماري قارچي سرتحت درمان راديوتراپي قرارگرفته اند
نيزدرسنين كهولت تعداد زيادي ازاين نوع سرطان پوست رخ مي دهد كه معمولاً به شكل
رنگدانه دار ونقطه نقطه مي باشد . خوشبختانه درمقايسه با انواع ديگرازتهاجم BCC اين نوع
كمتري برخورداراست . جهت تشخيص قطعي اين نوع سرطان مي توان اقدام به بيوپسي يا
نمونه برداري ازپوست نمود كه با فرستادن نمونه به آزمايشگاه آسيب شناسي وبررسي
توسط پاتولوژيست تشخيص قطعي مي گردد . اما درخيلي ازموارد تشخيص باليني توسط
متخصص پوست كافي بوده وبا همان تشخيص باليني مي توان اقدام به درمان نمود . البته گاهي
ازبين داروهاي موثردرايجاد كهيرمي توان به آسپيرين و داروهاي ديگرضد التهاب
غيراستروييدي و انواع آنتي بيوتيكها ازجمله پني سيلين ها اشاره نمود. البته داروها به دوروش
مي توانند باعث كهير شوند يكي از راه ايجاد واكنش آلرژيك مانند آلرژي به پني سيلين
وديگري ازطريق آزاد سازي مستقيم هيستامين كه مدياتوراصلي كهير مي باشد وآزادسازي اين
ماده ازسلولها باعث ايجاد علائم كهير مي گردد. ازجمله داروهايي كه با اين روش ايجاد كهير
ميكنند مي توان به كورار، پلي ميكسين و مخدرها اشاره نمود .
درمانتنها راه قطعي دردرمان كهير، تشخيص وپيشگيري ازتماس با علت محركه ايجاد آن مي
باشد . ازتماس با عوامل باعث شدت بيماري نيزبايد پرهيزنمود . ازجمله اين عوامل مي توان
به داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي، غذاهاي آماده ، افزودنيهاي خوراكي ، گوجه فرنگي ،
توت فرنگي، آجيلها وشكلات اشاره نمود . ازلوسيونهاي ضدخارش مانند كالامين يا
داروهاي حاوي منتول يا فنول جهت كاهش خارش مي توان استفاده نمود . داروهاي آنتي
هيستامين خوراكي مانند هيدروكسي زين ، ستيريزين ، لوراتادين ، سيپروهپتادين ، داكسپين،
سايمتيدين ، رانيتيدين وداروهاي مانع آزادسازي هيستامين مانند كتوتيفن ازجمله داروهاي
خوراكي هستند كه دردرمان كهير استفاده مي شوند وبا كنترل وضعيت بيمارمي توان به
مقدارمناسب داروبراي هربيمارپي برد . درموارد خيلي شديد وحاد مي توان ازداروهاي
استروييدي تزريقي نيزاستفاده نمود كه هيدروكورتيزون كم عارضه ترين اين نوع
داروها مي باشد . درمورد آنافيلاكسي يا شوك آلرژيك درمان بايد درمراكزاوزژانس انجام گيرد
كه دراين مواقع بهترين دارو اپي نفرين مي باشد كه دراين مراكزجهت درمان شوك استفاده مي
شود . درمان كهيرمزمن نياز به صبروحوصله زيادي ازطرف پزشك وبيماردارد تا بتوان دريك
تعامل مثبت وسازنده به بهترين درمان دست يافت وبا توجه به اينكه بيماري كهيردرنهايت
خودبخودبهبود يابنده مي باشد لذا لازم است درصورتي كه پس ازبررسيهاي آزمايشگاهي
علتي براي كهيرپيدا نشد به بيمار اطمينان داد كه جهت تعيين عمق ضايعه ويا تعيين نوع
نيزاقدام به بيوپسي مي شود تا نوع درمان وپيش آگهي بيماري بهترتعيين گردد . اين نوع سرطان
پوست فقط تهاجم موضعي داشته ومي تواند به استخوان وغضروف زيرخود نيزتهاجم نمايد اما
متاستازودست اندازي به ارگانهاي دوردست مانند كبد وكليه ومغز و... جزء خصوصيات اين
دراطراف چشم BCC نوع سرطان نيست . اگر رخ دهد خطرناكتربوده ومي تواند به چشم
نيزتهاجم نمايد لذا ضايعات اطراف چشم نيازبه درمان سريعتري دارد . درافراد گيرنده پيوند
عضو كه تحت درمان با داروهاي ضعيف كننده سيستم ايمني هستند گاهي اين نوع سرطان
درسنين پايينتر وبه تعداد زياد مي تواند رخ دهد . بنابراين دراين افراد بايد هرگونه ضايعه
جديد پوستي را با دقت بررسي نمود ودرصورت اثبات وجود اين نوع سرطان به
درمان اقدام نمود . معمولاً جراحي است واين درمان BCC درمان
دراغلب موارد با بهبودي 90 % به بالا همراه مي باشد . درصورتي كه به عللي نتوان ازروش
درمان جراحي استفاده نمود مي توان ازراديوتراپي،..كوتر،،..ليزرويا..كرايوتراپي نيز
استفاده كرد اما هيچكدام ازاين روشها به اندازه جراحي مطمئن وبا عود كم نيستند . نوعي
وجود دارد كه به آن نوع شبيه BCC ازسرطان مورفه مي گويند واين نوع با عود بيشتري پس
ازدرمان همراه است لذا اين نوع سرطان را با جراحي مي كنند كه Moh روش خاصي بنام
نوعي جراحي دقيقتر مي باشد . (SCC) كارسينوم اسكواموسل
اين نوع سرطان پوست ازلحاظ شيوع دومين مي باشد BCC سرطان شايع پوست پس از
. علت اكثرموارد اين نوع سرطان درپوست مي باشد وبزرگترين (UV) اشعه مضرآفتاب
عامل خطردربروز اين نوع سرطان پوست، مواجهه طولاني مدت با آفتاب است كه اين
شرايط درپوست صورت وگردن وپوست سروپشت دستها بيشترايجاد مي شود .
فاكتورهاي خطرديگردرايجاد اين نوع سرطان شامل زخم مزمن ، تابش اشعه ايكس به پوست
، درمان با اشعه ماورا بنفش ، برخي بيماريها مانند لوپوس پوستي وليكن پلان زخمي شونده
مي باشد . برخي ازمحققين ازسيگارنيزبعنوان پوست نام بـرده اند. ( SCC يك محرك ايجاد
البته سيگاردرايجاد همين نوع سرطان دردهان يك عامل كاملاً شناخته شده است . )
به شكل يك ضايعه زبرپوستي SCC اكثراً درمناطق صورت ويا پشت دستها شروع مي
SCC خيلي شايعتراز BCC شود . درصورت شايعترمي باشد . SCC است اما دردست
ضايعات اوليه ممكن است سطحي ، سفت وبا يك پايه قرمز وبرجسته باشد . درعرض چند ماه
ضايعه بزرگترشده وسفت ترگشته وزخمي مي شود . زخم ابتدا سطحي وداراي دلمه است اما
بتدريج عميقترشده و حالت ثابت وغيرقابل حركت به خود مي گيرد . درلب پايين بعلت
تحريك مداوم آفتاب وايجاد التهاب لب بعلت مي تواند برروي همين ضايعه SCC ، آفتاب
كه به آن كيليت آكتينيك مي گويند اضافه گردد. كيليت آكتينيك بخصوص دركشاورزان شايع مي
باشد وظاهرآن به صورت خشكي ، ترك خوردن و خشكي مي باشد . زماني كه اين
حالت تبديل به سرطان مي شود يك ضايعه سفت وضخيم برروي اين حالت لب اضافه ميشود
كه اين ضايعه نيززخمي شده وشكل SCC . را به خود مي گيرد SCC خاص
با متاستاز به گره هاي لنفاوي BCC برخلاف منطقه مبتلا همراه بوده وهنگام معاينه بايد اين
گره ها را نيز بررسي نمود . دراين بيماران احتمال متاستاز به نقاط ديگرغيرازپوست مانند
ريه واستخوان و... نيزوجود دارد . اما بطوركلي SCC متاستازدرمواردي بيشتررخ مي دهد كه
برروي زخم واسكارآن ايجاد شده باشد ودرمواردي كه بعلت تابش آفتاب ايجاد شده
متاستازكمتررخ مي دهد . بيماران دچاراين نوع سرطان پوست بيشتردچارسرطانهاي ديگر
ازجمله سرطان ريه ، دهان ، حلق ، روده SCC كوچك و لوسمي مي شوند . درمان
جراحي بوده كه دراين عمل بايد توموربه طوركامل همراه با حاشيه آن برداشته شود .
بطوري كه گفته مي شود تخم شپشي كه از 1 سانتيمتري سر بالاتر باشد نشانه / حدود 5
آلودگي قبلي بوده كه نياز به درمان ندارد . يك هفته بعد از ايجاد تخمها ، لارو شپش از آنها
خارج شده كه درعرض يك هفته نيز اين لاروها به شپش بالغ تبديل مي شوند . اين چرخه ادامه
يافته وآلودگي درانسان گسترده تر شده وبه افراد ديگر نيزسرايت كرده وگاه اپيدمي بيماري بروز
مي كند . كودكان مبتلا ممكن است از خارش سر شاكي باشند ولي گاهي اين خارش خيلي آزاردهنده
ومشخص نيست و وجود تخم شپش درسرباعث تشخيص بيماري مي گردد . تخم
شپش به شكل نقطه هاي سفيدي درطول موها مي باشد كه به سختي به مو چسبيده اند وبه
راحتي كنده نمي شوند وهمين امرباعث افتراق آنها از شوره معمولي سراست . محل شايع اين
تخمها درموهاي پشت سر و بالاي گوش مي باشد . گاه تعداد اين تخمها آنقدر زياد است كه
مانند سفيدي مو بروز مي كند كه اين حالت خيلي نادر اتفاق افتاده واكثراً تخمها به تعداد
كمتري وجود دارند . ملانوما ملانوما بدخيم ترين سرطان پوست مي باشد
كه ازسلولهاي ملانوسيت يا رنگدانه ساز پوست منشا مي گيرد . بروز اين نوع سرطان پوست
درسالهاي اخير درحال افزايش است كه اين امرمي تواند بعلت تماس بيشترپوست با اشعه
آفتاب باشد كه بخصوص درسفيد پوستان مي تواند زمينه سازايجاد ملانوما گردد . افراد با
پوست ، مو وچشم روشن كه سابقه آفتاب سوختگي همراه با تاول دركودكي دارند وداراي
كك مك زياد درپوست هستند وبطوركلي درمواجهه با آفتاب برنزه نشده
وبيشتردچارسوختگي مي شوند بيشتردرمعرض ابتلا به اين بيماري هستند . تعداد زياد خال ،
وجود خالهاي بزرگ و وجود ضايعاتي كه ازلحاظ باليني ديسپلاستيك ( با شكل نامتقارن
وبدشكل) هستند باعث افزايش ريسك ابتلا به ملانوما مي باشد. فاكتورهاي ديگري كه درايجاد
ملانوما مي توانند نقش داشته باشند عبارتند از استفاده ازاشعه ماورا بنفش ) PUVA درمان با
همراه داروهاي حساس كننده پوست به نور) ،استفاده از لامپهاي سولاريومها كه به قصد ايجاد
برنزه شدن پوست استفاده مي شوند ، بيماري گزرودرما پيگمنتوزوم كه يك بيماري ارثي
همراه با حساسيت شديد به نوراست ، اسكارهاي سوختگي و نقص ايمني .
انواع ملانوما : انواع باليني مهمترملانوما شامل نوع لنتيگو ماليگنا ، ملانوماي با گسترش سطحي
، ملانوماي ندولرو ملانوماي لنتيجينوس انتهايي است.
لنتيگوماليگنا با يك ضايعه تغييررنگ يافته مسطح وبرنزه شروع مي شود كه ازحاشيه آن
گسترده مي گردد وبتدريج درطي سالها بطوريكنواختي تيرگي آن افزايش مي يابد . اين
نوع ملانوم در افراد مسنتر با پوستهايي كه كه بشدت از آفتاب صدمه ديده شايعتربوده
وبالطبع درمناطق آفتابي بيشترديده مي شود . سرعت گسترده شدن ضايعه چنا ن آرام است
كه بيمار توجه چنداني به ضايعه نمي كند . اما پس از 5 تا 20 سال كه ازگسترش افقي ضايعه
گذشت گسترش عمودي يعني به عمق پوسترخ مي دهد . دراين زمان به اين نوع ضايعه
ملانوماي لنتيگوماليگنا نام مي نهند . ايجاد برجستگي سفت برروي ضايعه مسطح نشانه
همين گستردگي به عمق مي باشد . البته ممكن است تيرگي وخونريزي هم درضايعه ايجاد
گردد . ملانوماي با گسترش سطحي ، دربزرگسالان درهمه سنين مي تواند رخ دهد وبرخلاف
لنتيگوماليگنا تمايلي به گرفتاركردن مناطق صدمه ديده توسط آفتاب ندارد . قسمتهاي بالاي پشت
تنه درهردوجنس وساق پا درزنان شايعترين محلهاي گرفتاري هستند . دراين ضايعات
رنگهاي مختلفي همزمان ممكن است درضايعه ايجاد شود كه اين رنگها شامل سياه ، قهوه اي ،
قرمز، آبي وسفيد است . اين نوع سرطان ميتواند بطوراوليه ويا دريك خال ايجاد شود .
مناطق با تغييرات رنگ درخالها بخصوص اگرازحاشيه ضايعه فراتربرود نشانه احتمال
ايجاد ملانوما درخالها مي باشد. وقتي رشد عمودي آغازگردد ؛ يك برجستگي كوچك يا
بزرگ نيزبه ضايعه اضافه مي شود . با گسترش ضايعه خطوط مشخصه پوست ناحيه ازبين مي
رود . گاهي هنگام گسترش ضايعه درسمتي احتمال دارد كه درسمت ديگربهبودي نسبي
ضايعه رخ دهد . وهمين وضعيت به ناهماهنگيهاي ضايعه مي افزايد .
در ملانوماي ندولراز ابتدا بايك توموربرجسته وبا رشد عمودي درعمق پوست مواجه هستيم .
اين نوع ملانوما حدوداً 15 % ازهمه ملانوماهاي پوست را شامل مي شود . درمردان دوبرابرزنان
رخ داده و بيشتردرمناطق درمعرض آفتاب مانند سروگردن وتنه ايجاد مي شود .
ملانوماي لنتيجينوس انتهايي شايعترين نوع ملانوما درسياه پوستان ونژاد آسيايي مي باشد
واين بعلت كم بودن انواع ديگرملانوما دراين نژاد بوده وبعلت زياد بودن آن دراين نژاد نسبت
به نژاد سفيد نيست . متوسط سن بيماران دچاراين بيماري 50 سال بوده ودرهردوجنس
به يك نسبت رخ مي دهد . شايعترين محل آن درسياهپوستان پا مي باشد . اين ملانوما مي
تواند با پررنگي اطراف ناخنها خود را نشان دهد كه اين علامت يك علامت هشداردهنده مي
باشد . انگشت شست بيشترازبقيه انگشتها دچاراين بيماري مي شود . با گذشت زمان رنگ
ضايعه بيشترشده ومتاستازبه گره هاي لنفاوي ناحيه نيز رخ مي دهد واين بعلت تاخير در
تشخيص مي باشد .
منبع:نرم افزار داروخانه و پزشک همراه