Elka Shine
مدیر بازنشسته
- عضویت
- 2016/07/11
- ارسالی ها
- 4,853
- امتیاز واکنش
- 14,480
- امتیاز
- 791
پیشگفتار :
شبان هرمس ( چوپان هرمس ) ، قطعه ای کوتاه از نوشته های پیروان مانی است که به زبان پهلوی و خط مانوی باقی مانده است . [1] این عنوان ، ترجمه ای از اثر مکاشفه ای مسیحی به نام « شبان هرمس » [2] است و مانویان به صورت تمثیلی ، زندگی انسان را در آن تجسم می بخشیدند . [3] شیوۀ نگارش آن پیچیده است و مترجم آن تنها به ترجمۀ متن و نه روانی کلامی توجه داشته است . محتوای این نوشته را داستان های تمثیلی و تشبیهی دربارۀ مردمان مختلف ، طبیعت و کوه ها تشکیل می دهد . [4]
پرفسور مری بویس دربارۀ این متن می نویسند : این متن قصۀ « شبان هرمس » را بازمی گوید که اقتباس مانوی از ادبیات ضالۀ مسیحی است و تمثیلی را در خود دارد : در رشته تپه هایی ، جاندارانی متنوع می زیند که به مثابه گروه های مختلف نژاد بشر تعبیر می شوند . [5]
حرف نوشت :
1 … ’w kwp ‘y t’ryg . ’wš … swh̠ … q’r-prm’n … ’nny hnzmn ‘y *wsy’r myrd’n , ky … h’m’byr dysynd . ’wd hrwysp wym ‘y pd dr ’ndr ’dyd , pd h’m’byr *nysyhyst̠ hynd . ’wd h’n ‘y pd dr ‘ndr ny ’dyd , wynst̠ ’wd ’b’c ’w h’n gy’g bwrdynd ky ’cyš ’’wrd . ’wš wyc’ryšn *’yd’wn nm’yd kw …
[ چندین سطر افتاده ]
2 … ’wd kwp ‘y dwdyg ‘y twhyg , ’wyš’n hynd dysmwy’n ’wd ’byst’g’n’n ‘y drwznyy , ky b’r ‘y ’rd’yy pdyš ny bwd , c’wn qš’n pd kwp tys ny bwd . ’n’y ’wyn ’byst’wg’n’n bwynd . ’wd ’gr ’wh̠ kw ’’whr’nd , ’ygyš’n ’st’r hyšt bwyd .
3 kwp ‘y sdyg , ‘y pwr x’r ’wd tšk bwd , ’ngd’n , ky pd xyr’n ’wd prg’myšn’n …
[ چندین سطر افتاده ]
4 *kwp ‘y ch’rwm* … bycyš’n … ny ’st̠ ’wš’n sxwn zyndg , ’wd pd qyrdg’n mwrdg’n mwrdg hynd . ’wd pd dw mnwhmyd ‘ystnd .
5 kwp pnzwm ‘yg bwlnd , ky d’rwg ‘y xwydg ws ’ndr , ’wyš’n hynd ky d’nyšn ’wd whyh̠ ny pdyrynd , ’wd pd xwyš gryw ‘styzg’r ’wd ‘stwrm’n hynd , ’wd q’mynd hrw t̠̠ys d’nystn ’wd ‘zw’rdn , ’wd …
[ چندین سطر افتاده ]
6 *kwp ššwm , ‘y *… xwrdyg , ’wyš’n hynd ky bzgyy ’wd *zwrw’cyšn ’wd dr’yšn ‘y gw gw gwym yk ’br yq … dr’yst .
7 kwp hptwm , ky *d’rwg ’wd hwzrgwn … ‘y ws ’br *rwst , ’wš d’m ’wd tsb’y ‘y ws ’br crynd , ’yg ’wyš’n hynd ky pd wysp zm’n xwb ’wd xwš-r’y ’wd rw’ncyn hynd . ’wš’’n ’’zygryy hgryc pdyš ny bwd . ’wd pd yzd’n przynd’n š’d ’wd prmyn *bwd hynd .
8 kwp *hštwm …
ترجمۀ پارسی :
1 ... به کوهِ تاریک . او ... شش ... کارفرما ... < و > دیگر انجمنِ بسیار مردان، که ... ساختمان بنا کنند . و همۀ سنگ <هایی> که به در اندر وارد شد ، در ساختمان نشانده شدند . و < آن سنگ هایی > که به در اندر وارد نشد ، تباه گشت و باز به آنجا بـرده شدند که از آن < جا > آورده شده بودند . گزارش آن ایدون نماید که ...
[ چندین سطر افتاده است ]
2 ... و کوه دوم ، که تهی < بود > ، ایشان اند فریب کاران و آموزگارانِ دروغ ، که در ایشان بارِ راست کاری نبود ، چونان که ایشان را در کوه چیزی نبود . اما آنان مُرتدان اند . و اگر چنین < بُوَد > که توبه کنند ، پس گـ ـناه شان بخشوده شود .
3 کوهِ سوم ، که پُر < از > خار و بوته (؟) بود ، کاملان اند که با چیزها و اندیشه ها ...
[ چندین سطر افتاده است ]
4 کوهِ چهارم ... اما آنان را ... نیست و ایشان را سخنِ زنده ، و درکِردَگان ( اعمال نیکو ) مرده اند و به دو اندیشه اند .
5 کوهِ پنجم ، که بلند < است > ، که در < آن > گیاه خَوید ( سبز ) بسیار < است > آنان اند که دانش و خرد نپذیرند ، و به نَفْسِ خویش ستیزه گر و خیره سرند ، و دانستن و فهمیدن هر چیز را کام برند ، و ...
[ چندین سطر افتاده است ]
6 کوهِ ششم ، که ... خوردنی < در آن است > ، آنان اند که بِزه و سخنِ فریبنده و هـ*ـر*زه درایی که « بگو ، بگو ! می گویم ، می گویم » را با یکدیگر ... سردادند . [6]
7 کوهِ هفتم ، که گیاه و ... سبزِ بسیار بر < آن > رُست و دام و چهارپای بسیار بر آن چَرَند ، پس آنان اند که در هر زمان خوب و خوش رای و روان چین اند .[7] بدیشان هرگز آزمندی نبود و < نسبت > به فرزندانِ یزدان شاد و مسرور بودند .
8 کوهِ هشتم ...
یادداشت ها :
1 – M.Boyce : “ A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian ” , Acta Iranica 9 , ( Tèhèran – Liège 1975 ) , p.178 ( Text dh ) .
2 – Sheperd of Hermas .
3 – F.K.Müller : “ Eine Hermas-Stellung in manichäischer Versian ” , SPW ( 1905 ), S.1077-83 .
4 – تاریخ تحولات ایرانشناسی ، دکتر مریم میراحمدی ، تهران : طهوری ، 1390 ، ص 470 .
5 – بررسی ادبیات مانوی در متن های پارتی و پارسی میانه ، مری بویس ، ترجمۀ امید بهبهانی – ابوالحسن تهامی ، تهران ، انتشارات بندهش ، 1386 ( چاپ دوم ) ، ص 212 .
6 – یعنی : میان آنان گفت و گوی بی هدفی ادامه دارد ( B. R., 179, n. 6 ) . « سردادن » در اصل drāyist است ؛ و ترکیب دستوریِ drāyist ... drāyišn از ترکیبات رایج پارسیِ میانه است .
7 –ruwān- čīnīh : گردآوری روان . بنا بر اسطورۀ مانوی ، روان ، که بخشی از روشنی است ، در ماده اسیر است و رها کردن آن از چنگال ماده را « روان چینی » گویند .
شبان هرمس ( چوپان هرمس ) ، قطعه ای کوتاه از نوشته های پیروان مانی است که به زبان پهلوی و خط مانوی باقی مانده است . [1] این عنوان ، ترجمه ای از اثر مکاشفه ای مسیحی به نام « شبان هرمس » [2] است و مانویان به صورت تمثیلی ، زندگی انسان را در آن تجسم می بخشیدند . [3] شیوۀ نگارش آن پیچیده است و مترجم آن تنها به ترجمۀ متن و نه روانی کلامی توجه داشته است . محتوای این نوشته را داستان های تمثیلی و تشبیهی دربارۀ مردمان مختلف ، طبیعت و کوه ها تشکیل می دهد . [4]
پرفسور مری بویس دربارۀ این متن می نویسند : این متن قصۀ « شبان هرمس » را بازمی گوید که اقتباس مانوی از ادبیات ضالۀ مسیحی است و تمثیلی را در خود دارد : در رشته تپه هایی ، جاندارانی متنوع می زیند که به مثابه گروه های مختلف نژاد بشر تعبیر می شوند . [5]
حرف نوشت :
1 … ’w kwp ‘y t’ryg . ’wš … swh̠ … q’r-prm’n … ’nny hnzmn ‘y *wsy’r myrd’n , ky … h’m’byr dysynd . ’wd hrwysp wym ‘y pd dr ’ndr ’dyd , pd h’m’byr *nysyhyst̠ hynd . ’wd h’n ‘y pd dr ‘ndr ny ’dyd , wynst̠ ’wd ’b’c ’w h’n gy’g bwrdynd ky ’cyš ’’wrd . ’wš wyc’ryšn *’yd’wn nm’yd kw …
[ چندین سطر افتاده ]
2 … ’wd kwp ‘y dwdyg ‘y twhyg , ’wyš’n hynd dysmwy’n ’wd ’byst’g’n’n ‘y drwznyy , ky b’r ‘y ’rd’yy pdyš ny bwd , c’wn qš’n pd kwp tys ny bwd . ’n’y ’wyn ’byst’wg’n’n bwynd . ’wd ’gr ’wh̠ kw ’’whr’nd , ’ygyš’n ’st’r hyšt bwyd .
3 kwp ‘y sdyg , ‘y pwr x’r ’wd tšk bwd , ’ngd’n , ky pd xyr’n ’wd prg’myšn’n …
[ چندین سطر افتاده ]
4 *kwp ‘y ch’rwm* … bycyš’n … ny ’st̠ ’wš’n sxwn zyndg , ’wd pd qyrdg’n mwrdg’n mwrdg hynd . ’wd pd dw mnwhmyd ‘ystnd .
5 kwp pnzwm ‘yg bwlnd , ky d’rwg ‘y xwydg ws ’ndr , ’wyš’n hynd ky d’nyšn ’wd whyh̠ ny pdyrynd , ’wd pd xwyš gryw ‘styzg’r ’wd ‘stwrm’n hynd , ’wd q’mynd hrw t̠̠ys d’nystn ’wd ‘zw’rdn , ’wd …
[ چندین سطر افتاده ]
6 *kwp ššwm , ‘y *… xwrdyg , ’wyš’n hynd ky bzgyy ’wd *zwrw’cyšn ’wd dr’yšn ‘y gw gw gwym yk ’br yq … dr’yst .
7 kwp hptwm , ky *d’rwg ’wd hwzrgwn … ‘y ws ’br *rwst , ’wš d’m ’wd tsb’y ‘y ws ’br crynd , ’yg ’wyš’n hynd ky pd wysp zm’n xwb ’wd xwš-r’y ’wd rw’ncyn hynd . ’wš’’n ’’zygryy hgryc pdyš ny bwd . ’wd pd yzd’n przynd’n š’d ’wd prmyn *bwd hynd .
8 kwp *hštwm …
ترجمۀ پارسی :
1 ... به کوهِ تاریک . او ... شش ... کارفرما ... < و > دیگر انجمنِ بسیار مردان، که ... ساختمان بنا کنند . و همۀ سنگ <هایی> که به در اندر وارد شد ، در ساختمان نشانده شدند . و < آن سنگ هایی > که به در اندر وارد نشد ، تباه گشت و باز به آنجا بـرده شدند که از آن < جا > آورده شده بودند . گزارش آن ایدون نماید که ...
[ چندین سطر افتاده است ]
2 ... و کوه دوم ، که تهی < بود > ، ایشان اند فریب کاران و آموزگارانِ دروغ ، که در ایشان بارِ راست کاری نبود ، چونان که ایشان را در کوه چیزی نبود . اما آنان مُرتدان اند . و اگر چنین < بُوَد > که توبه کنند ، پس گـ ـناه شان بخشوده شود .
3 کوهِ سوم ، که پُر < از > خار و بوته (؟) بود ، کاملان اند که با چیزها و اندیشه ها ...
[ چندین سطر افتاده است ]
4 کوهِ چهارم ... اما آنان را ... نیست و ایشان را سخنِ زنده ، و درکِردَگان ( اعمال نیکو ) مرده اند و به دو اندیشه اند .
5 کوهِ پنجم ، که بلند < است > ، که در < آن > گیاه خَوید ( سبز ) بسیار < است > آنان اند که دانش و خرد نپذیرند ، و به نَفْسِ خویش ستیزه گر و خیره سرند ، و دانستن و فهمیدن هر چیز را کام برند ، و ...
[ چندین سطر افتاده است ]
6 کوهِ ششم ، که ... خوردنی < در آن است > ، آنان اند که بِزه و سخنِ فریبنده و هـ*ـر*زه درایی که « بگو ، بگو ! می گویم ، می گویم » را با یکدیگر ... سردادند . [6]
7 کوهِ هفتم ، که گیاه و ... سبزِ بسیار بر < آن > رُست و دام و چهارپای بسیار بر آن چَرَند ، پس آنان اند که در هر زمان خوب و خوش رای و روان چین اند .[7] بدیشان هرگز آزمندی نبود و < نسبت > به فرزندانِ یزدان شاد و مسرور بودند .
8 کوهِ هشتم ...
یادداشت ها :
1 – M.Boyce : “ A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian ” , Acta Iranica 9 , ( Tèhèran – Liège 1975 ) , p.178 ( Text dh ) .
2 – Sheperd of Hermas .
3 – F.K.Müller : “ Eine Hermas-Stellung in manichäischer Versian ” , SPW ( 1905 ), S.1077-83 .
4 – تاریخ تحولات ایرانشناسی ، دکتر مریم میراحمدی ، تهران : طهوری ، 1390 ، ص 470 .
5 – بررسی ادبیات مانوی در متن های پارتی و پارسی میانه ، مری بویس ، ترجمۀ امید بهبهانی – ابوالحسن تهامی ، تهران ، انتشارات بندهش ، 1386 ( چاپ دوم ) ، ص 212 .
6 – یعنی : میان آنان گفت و گوی بی هدفی ادامه دارد ( B. R., 179, n. 6 ) . « سردادن » در اصل drāyist است ؛ و ترکیب دستوریِ drāyist ... drāyišn از ترکیبات رایج پارسیِ میانه است .
7 –ruwān- čīnīh : گردآوری روان . بنا بر اسطورۀ مانوی ، روان ، که بخشی از روشنی است ، در ماده اسیر است و رها کردن آن از چنگال ماده را « روان چینی » گویند .
