علل روانی جرم

[FATEMEH_R]

علل روانی جرم etiology of crime psyche

بحث علل روانی جرم، در حوزه روانشناسی جنایی(1) مورد مطالعه قرار میگیرد. بسیاری از محققان معتقدند که عوامل روانی نظیر؛ زمینه های شناختی، فقدان رشد اخلاقی و همدلی، هیجانات و بیماریهای روانی، زمینه جرایم را فراهم میسازند.

روان‌شناسان كه فرد را واحد مطالعات خود می‌پندارند، پدیدة انحراف را ناشی از عدم رشد كامل شخصیت فرد می‌دانند و بر آن شدند تا میان كج روی و ویژگی‌های شخصیتی انسان، رابـ ـطه برقرار كنند. به زعم آنان، انحراف به عنوان یك نوع اختلال رفتاری تلقی شده که ناشی از خصوصیات و ویژگی‌های فردی است.

تبیین‌های روان‌شناختی كج روی بر تفاوت‌های فردی اشخاص در شیوة تفكر و احساس دربارة رفتار خویش تأكید دارد. تفاوت‌هایی كه می‌تواند به شكل تفاوت‌هایی ظریف و جزيی در رفتار برخی افراد با افراد متعارف یا حتی در قالب اختلالات وخیم شخصیتی ظاهر شود و برخی افراد را به سبب عللی مانند افزایش خشم و عصبانیت، كمی ‌وابستگی وتعلق خاطر به دیگران، یا دامن زده شدن به تمایل خطر كردن و لـ*ـذت جویی با شدت بیشتری مستعد ارتكاب رفتارهای كج روانه سازد.

کبل و دیوس(2) برخی عوامل روان شناختی که در جرم و جنایت دخالت دارند، به شرح زیر میدانند:

الف) تصفیههای شناختی و خودتنظیمی: مجرمان کمبودهای شناختی دارند و این کمبودها بر روی توانایی آنها در تنظیم رفتارشان تأثیر میگذارد.

ب) رشد اخلاقی: گرچه میزان رابطة اخلاق با نوع جنایت متغیر است، اما میتوان گفت: متخلفان، سطوح پایین تری از منطق اخلاقی را نشان دادهاند تا آنهایی که تخلف نمیکنند.

ج) عوامل هیجانی وعاطفی: یکی ازهیجانات مهم در ارتکاب جرم، عصبانیت است که به عنوان عامل ترغیب کنندة جرم قلمداد میشود

د) همدلی:دیدگاه کارشناسی این است که مجرمان دارای همدلی نبوده و حتی فقدان همدلی نقش مهمی در بروز تخلفات دارد؛ به طوری که میتوان گفت رابطة بسیار مهمی بین همدلی ضعیف و جرم وجود دارد.

5) اختلال روانی در مجرمان

به نظر میرسد که مجرمان به ویژه مجرمان زندانی، میزان شیوع بالايي از اختلالات روانی دارند؛ که در این میان، بیماری اسکیزوفرنی، اختلالات ُخلق وسوءاستفاده،در زمرة موارد مهم قلمداد میشوند.

علاوه برآن، اختلالات شخصیتی- به ویژه اختلال شخصیت ضداجتماعی- در دهة گذشته، توجه قابل ملاحظهای را در زمینه رفتار جنایی به خود معطوف کرده است.

نتایج تحقیقات منستر و بلنفیلد در سال 2012 در کشور آمریکا نشان میدهد که 47 درصد از زندانیان، به این اختلال دچار هستند(3).

اختلالات روانی و ویژگیهای شخصیتی، در تشخیص افراد با رفتار ضداجتماعی یا محرمانه، بسیار حائز اهمیت است. این صفات و اختلالات در دوران کودکی آشکار میشوند. اختلال بیش فعالی- توجه، اختلال سلوک واختلال نافرمانی مقابلهای، سه نمونه از مهم ترین اختلاتی هستند که با رفتار بعد از بلوغ در ارتباط هستند(4). سایر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی و اختلالات دو قطبی نیز با جرم و جنایت ارتباط دارند؛ به طوری که می توان گفت: این امکان وجود دارد که داشتن این اختلالات، زمینة بیشتری برای رفتار جنایی فراهم آورد (5).

اختلال کنترل تکانه، شامل طیف وسیعی از اختلالات نظیر جنون آتش افروزی، جنون سرقت،اختلال انفجاری متناوب، اعتیاد به فعالیتهای خاص و غیره است که ارتباط نزدیک با بروز جرایم دارد؛ به طوری که نتایج تحقیقات منستر و بلنفیلد نشان میدهد که کمتر از 5 درصد از سارقان مغازهها، طبق معیارهای موجود، بیمار تشخیص داده شدهاند (6).

به طور کلی میتوان گفت محققان براین باورند که مجرمان- به ویژه در جرایم خشن- از ناهنجاریهای روانی رنج میبرند(7).