زنجان مسجد مدرسه خانم، جمیله خانم در زنجان

[ஜ ℱαт℮мℯ ஜ]

این مسجد و مدرسه از جمله بناهای مذهبی و تاریخی شهر زنجانه که در محله قدیمی معروف به فخیم الدوله واقع در بافت تاریخی شهر قرار داره. این بنا توسط استاد اسماعیل بنا و به سفارش یکی از بانوان متمکن در اواخر دوره قاجار ساخته شده. مسجد و مدرسه خانم می تونه جایگاه خاص و منحصر بفردی رو داشته باشه و در میان آثار تاریخی به جا مانده در ایران، از نظر سبک معماری و شیوه و تکنیک تزئین به بهترین شکل گویای معماری دوره قاجاره. وجود مناره های قطور و کوتاه بر فراز سردر زیبا که دارای تزئینات بدیع آجر کاشیه و قابل مقایسه با مناره های مدرسه سپهسالاران تهرانه و تزئینات پرکار بخش اعظم درگاه ورودی همچنین سطوح فوقانی حجره های مشرف به میانسرا که با یک عقب نشینی نماهایی با قوس جناغی، هلالی بوجود آورده مزینه، به نقوش هندسی، گل و بوته که عموما با رنگهای رایج در دوره قاجار یعنی رنگهای زرد، نارنجی، سیاه و سفید و صورتی رنگ آمیزی شده.

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
زنجان از لحاظ تاریخی قدمت بسیاری دارد و آثار تاریخی و معماری که در دل خود جای داده است می‌تواند گواهی بر قدمت تاریخی آن باشد. این آثار تاریخی و فرهنگی شناسنامه و هویت هر منطقه به شمار می‌روند و همواره مورد توجه گردشگران و مسافران این منطقه تاریخی قرار می‌گیرند. مساجد و مدارس جزی بناهای معماری هستند که در دوره بعد از ورود اسلام به ایران از اهمیت زیادی برخوردار شدند. علاوه بر زنجان، در سراسر ایران می‌توان مساجد و مدارس بسیاری را به‌عنوان نمادهای فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار آورد. هر یک از مساجد با شیوه‌های معماری متفاوتی بنا شده‌اند. در زنجان اما علاوه بر مسجد و مدرسه‌های تاریخی، بنایی از دوره قاجاریه برجای مانده که از لحاظ معماری و تاریخی در نوع خود کم‌نظیر است. این بنای تاریخی مسجد خانم معروف به مسجد مدرسه خانم است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مسجد مدرسه خانم
مسجد مدرسه خانم به سفارش جمیله خانم ذوالفقاری و با معماری استاد اسماعیل بنا ساخته شد
مسجد مدرسه خانم زنجان در سبزه میدان شهر قرار گرفته است. کتیبه‌ای در سردر مسجد مدرسه زنجان است که نشان از تاریخ ساخت بنا دارد. در این کتیبه سال ۱۳۲۳ هجری قمری سال ساخت بنا و بانی آن جمیله خانم ذوالفقاری آورده شده است. در کتیبه نوشته شده که معماری بنای مسجد مدرسه خانم استاد اسماعیل بنا بوده است. با توضیحات کتیبه می‌توان چنین برداشت کرد که مسجد مدرسه خانم به سفارش جمیله خانم دختر حسین‌قلی خان سرداری معروف به ذوالفقاری یکی از بانوان صاحب شان و متمکن در اواخر دوره قاجار و توسط استاد اسماعیل بنا ساخته شده است. طبق وقف‌نامه باقی مانده که در ۲۲ محرم سال ۱۳۲۶ هجری قمری تنظیم شده است، جمیله خانم ذوالفقاری پیش از اتمام بنا وفات یافته و دختر خود با نام قمرتاج خانم را به‌عنوان اولین متولی مسجد مدرسه برگزیده است. به این ترتیب می‌توان گفت مسجد مدرسه، نام خود را با عنوان «خانم» از نام بانیان خود گرفته است. ساخت مساجد و مدارس و بناهای عام‌المنفعه از سوی بانوان متدین و مقتدر در طول تاریخ ایران سابقه‌ای طولانی دارد،که این مسجد مدرسه تنها نمونه‌ای از آن است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]

این بنا از آثار دوره قاجاریه است و شاخصه‌های معماری عصر قاجاریه را به نمایش می‌گذارد

مسجد و مدرسه خانم جايگاه خاص و منحصر بفردی در معماری ایرانی-اسلامی دارد و در ميان آثار تاريخی برجاي مانده در كشور، اين برتری از يك سو از نقطه نظر سبك معماری، شيوه و تكنيك تزئيني است كه به بهترين شكل گويای معماری دوره قاجار است. بررسی معماری بنای مسجد مدرسه خانم نشان می‌دهد که بنای مزبور مسجد-مدرسه بوده و قسمت اعظم مساحت آن به فضای مدرسه اختصاص یافته است. بنا از آثار دوره قاجار است که طبق کتیبه موجود در نیمه اول قرن چهاردهم ساخته شده است. فضاهای تشکیل دهنده مسجد شامل صحن، شبستان تابستانی و زمستانی، حجره‌ها، سردر و دو مناره زیبا است. ورودی مسجد، دارای پلان U شکل است به‌طوری‌که حس دعوت‌کنندگی را به افراد القا می‌کند. مسجد دارای دربی چوبی و همچنین طاق‌نماهایی در جداره‌ها با تزئینات آجر و کاشی است. قسمت مسجد بنا مناره‌هایی قطور و کوتاه بر فراز سردر دارد که تزیینات بدیع آجر و کاشی را در خود دارد و قابل مقایسه با مناره‌های مدرسه سپهسالار قدیم تهران است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مسجد مدرسه خانم شامل صحن، شبستان زمستانی و تابستانی، حجره ها، سردر و دو مناره زیبا است
حجره‌های مدرسه در سه جبهه شمالی، شرقی و غربی بنا قرار گرفته‌اند و هریک ایوانچه ای در مقابل خود دارند. جبهه جنوبی حیاط شبستان طویلی دارد که یک ردیف ستون آجری در میانه آن قرار دارد. اتاق در طرف شرقی شبستان فضای مدرسه است و از حیاط کوچک مجاور خود نور می‌گیرد.. شیوه‌های به کار رفته در معماری مسجد مدرسه خانم منحصرا از خصوصیات معماری دوره قاجار است. برای مثال تزیینات پرکار بخش بزرگی از درب ورودی، سطوح فوقانی حجره‌های مشرف به میان‌سرا، نقوش هندسی موجود در آن‌ها و رنگ‌های استفاده شده در بنا به بهترین شکل گویای معماری عصر قاجاریه است. نقوش هندسی مسجد مدرسه خانم در شهر زنجان، گل و بوته است که با رنگ‌های رایج در دوره قاجار یعنی رنگ‌های زرد، نارنجی، سیاه و سفید و صورتی رنگ‌آمیزی شده است. این مسجد مدرسه در بافت تاریخی شهر زنجان، نمایانگر معماری قاجاری است. میان‌سرای مسجد خانم هشت ضلعی است که در ضلع‌های شرقی، غربی و شمالی بنا ۱۲حجره برای سکونت طلاب علوم دینی ساخته شده است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]

در اطراف صحن مسجد، دوازده حجره قرار دارد و وسط صحن، یک حوض زیبا به همراه باغچه‌های درخت‌کاری شده قرار گرفته است
صحن مسجد خانم دارای هندسه هشت‌ضلعی است به‌طوری‌که اطراف آن را دوازده حجره تشکیل داده است. صحن دارای حوضی زیبا در وسط، به همراه چهار باغچه درخت‌کاری شده در اطراف آن است. معماری به گونه‌ای است‌ که فضایی مطلوب و دل‌نشین از ترکیب فضای سبز در کنار کاشی‌های رنگارنگ به وجود آمده است. حجره‌های مسجد خانم که محل اقامت طلاب علوم دینی بوده‌اند، در اضلاع شمالی، شرقی و غربی مجموعه، ساخته شده‌اند و دارای پنجره‌ها و درهای چوبی کنده‌کاری شده هستند. علاوه براین، به ‌اندازه دو پله با ازاره سنگی از سطح زمین فاصله گرفته‌اند.

مسجد مدرسه خانم در تاریخ دهم اردیبهشت ماه در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی ایران ثبت ملی شده است
سردر شبستان از سمت میان‌سرا با کاشی‌های زرد رنگ خودنمایی می‌کند. فضای داخلی، دارای ستون‌هایی با طرح مارپیچ سنگی و همچنین جداره‌ها و طاق‌های نیم‌دایره آجری است. کاشی‌های استفاده ‌شده در این فضا، همانند جداره‌های خارجی با رنگ‌های متنوع و قاجاری در کنار آجر اجرا شده‌اند. داخل شبستان مسجد خانم، محرابی با طاق نیم‌دایره وجود داردکه با تزئینات شگفت و پرکار، از کاشی ساخته‌شده، به‌طوری‌که نگاه‌ها را به سمت خود هدایت می‌کند. مسجد مدرسه خانم در تاریخ دهم اردیبهشت ماه در سال ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۵۵ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی ایران ثبت ملی شد. برای بازدید از مسجد مدرسه خانم بهتر است بدانید که این بنای تاریخی در سبزه میدان شهر زنجان، خیابان قایمیه، کوچه فخیم‌الدوله قرار گرفته است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
دریاچه پری (خندقلو)

دریاچه پری یا خندقلو یا شورگل یکی دیگر از جاذبه‌های شهرستان ماهنشان بوده که تقریبا تنها دریاچه طبیعی استان زنجان است و با چشم‌انداز زیبای خود در میان دشتی وسیع‌ گسترده شده است. این دریاچه ۵۰۰ متر مساحت دارد و از شمال به جنوب گسترانیده شده است. بهترین زمان بازدید از این دریاچه تیر و خرداد است.

سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان در حال مطالعه و بررسی برای ایجاد یک سایت تفریحی در کنار این دریاچه است؛ زیرا در اطراف این دریاچه جاذبه‌های مهم زیادی وجود دارد و امکان توسعه و ایجاد امکانات اقامتی، پذیرایی، تفریحی، فرهنگی و ورزشی و خدمات مربوطه در اطراف آن وجود دارد. در ضمن مکان دیگری به نام به چمن مغول با چندین چشمه در فاصله کمی از دریاچه واقع شده که طبیعت زیبایی دارد.

• آدرس: ۲ کیلومتری شمال شرق روستای آب‌پری
• مسیر دسترسی: برای رسیدن به این دریاچه ابتدا باید خود را به شهر ماه‌نشان برسانید و سپس به مسیر خود در جاده ماه‌نشان پری ادامه دهید.
• مدت زمان بازدید: ۲ ساعت تا نصف روز
• فاصله از زنجان: ۲ ساعت و ۴۶ دقیقه (۱۶۱ کیلومتر)

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مجموعه تفریحی کوهستانی ائل داغی

منبع: گوگل مپ

مجموعه تفریحی ائل داغی در فاصله کمی از زنجان، در دامنه کوه‌های گاوارنگ واقع شده و از امکاناتی نظیر آلاچیق‌های چوبی، آسیاب، رستوران، آبشار مصنوعی و... برخوردار است. کوه‌ها و طبیعت این منطقه، زیبایی آن را دو چندان کرده و در سال‌های اخیر بخش‌های جدیدی از جمله پیست دوچرخه‌سواری، چای‌خانه، آمفی تئاتر، مجموعه ورزشی و ساختمان‌های یادبود نیز به این مجموعه تفریحی اضافه شده است. کوه گاوارنگ یکی از بهترین کوه‌های اطراف زنجان برای کوهنوردی نیز محسوب می‌شود. البته در ایام تعطیل و روزهای آخر هفته این مجموعه تفریحی بسیار شلوغ می‌شود.

• آدرس: سه کیلومتری مرکز زنجان، مرکز تفریحی گاوارنگ
• مسیر دسترسی: برای رسیدن به این پارک تفریحی باید ابتدا وارد بزرگراه ۲۲ بهمن شوید. سپس از طریق بلوار شریعتی، خیابان میثاق ۷ و در نهایت از طریق جاده پایین کوه خود را به این مجموعه تفریحی برسانید. البته می‌توانید پس از ورود به بزرگراه ۲۲ بهمن از طریق جاده گاوازنگ نیز خود را به این مجموعه تفریحی برسانید.
• مدت زمان بازدید: از ۲ ساعت تا یک روز
• فاصله تا زنجان: ۱۵ دقیقه (۶٫۶ کیلومتر)

[/HIDE-THANKS]