ایذه یك شهر تاریخی است و آثاری از زمانهای بسیار قدیم در آن به جا مانده است. این شهر در روزگار ایلامیان اهمیت و عظمت بسیار داشته و مركز آن آنزان یا آشتیان بوده و در عهد ساسانیان نیز نام و اعتبار داشته است. در كتابهای تاریخی و جغرافی دوران بعد از اسلام نیز نام این شهر ذكر شده است. مقدسی و ابنخرداد و یاقوت حموی از ایذه نام بـردهاند. آتشكدهای هم در آن شهر بود كه تا زمان هارونالرشید فروزان بوده است.
«استرنج» مینویسد: ایزج به پل سنگی بزرگی كه در آن شهر روی كارون بسته بودند معروف بود. پل مزبور را یاقوت از عجایب جهان شمرده است. این پل كه خرابههای آن هنوز دیده میشود، بنام مادر اردشیر بابكان (خزهزاد) نامیده میشود. كلمه ایذه در زمان اتابكان لر كمتر بكار رفت و به جای آن مالمیر (مال امیر) نامیده شد. كلمه ایذه در قرنهای گذشته به كلی متروك شده بود تا در دوره پهلوی مجددا مورد استفاده قرار گرفت.
همچنين يكی از مراكز ديدنی اين شهر نقوش كول فره است. كتیبه كول فره در انتهای دشت ایذه قرار دارد. در این اثر نقوش بدیع و حیرتانگیزی از صورتهای شاه، فرمانروا، زن، مرد، اسرا و جانورانی چون گاو، گاومیش و گوسفند حجاری شدهاند. نقوش این كتیبه در حال نیایش و احترام و حمل هدایا و تقدیس ربالنوع یا امیر دیده میشوند. این اثر به دوران حكومت عیلام (قبل از میلاد) مربوط است و از آثار بسیار مهم باستانی استان خوزستان به شمار میرود.
مراكز ديدنی
نقوش كول فره
مجسمه سوسن
قلعه تل
قلعه دیزه وراز
قلعه ارک
روستای شمی
نقش حونک اژدل
برد نبشته ایذه
نقوش کول فره
نقوش کوباد ایذه
کتیبه هانی
کوه تاراز
کوه تلکه
کوه تورک
کوه دوتو
کوه کله
تالاب میانگران
کوه مونگشت
اشكفت سلمان(غار سلمان)
گورستان شمی
صنايع و معادن
از صنايع و معدن ايذه اطلاعات مستندي در دست نيست.
کشاورزی و دام داری
شغل اصلی مردمان شهرستان ايذه كشاورزی و دامداری می باشد. آب مورد نياز برای كشاورزی از چاه های نيمه عميق تامين می شود. از مهم ترين فرآورده های كشاورزی اين شهرستان می توان گندم، جو، تره بار و برنج را نام برد. انواع فرآورده های دامی و لبنی از جمله توليدات بخش دامداری شهرستان بوده و دام و فرآورده های دامی از محصولات صادراتی اين منطقه محسوب می شوند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
اين شهر در زمان عيلاميان«اسپير»، درزمانهخامنشيان«انزان»و در زمان استيلای عرب«ايزج» يا «ايرج» ناميده می شد. سكه های متعددی از طلا، نقره و مس به دست آمده اند كه بر آن ها با خط كوفی كلمه «ايزج» يا «ايرج» حك شده است.
«استرنج» مینویسد: ایزج به پل سنگی بزرگی كه در آن شهر روی كارون بسته بودند معروف بود. پل مزبور را یاقوت از عجایب جهان شمرده است. این پل كه خرابههای آن هنوز دیده میشود، بنام مادر اردشیر بابكان (خزهزاد) نامیده میشود. كلمه ایذه در زمان اتابكان لر كمتر بكار رفت و به جای آن مالمیر (مال امیر) نامیده شد. كلمه ایذه در قرنهای گذشته به كلی متروك شده بود تا در دوره پهلوی مجددا مورد استفاده قرار گرفت.
همچنين يكی از مراكز ديدنی اين شهر نقوش كول فره است. كتیبه كول فره در انتهای دشت ایذه قرار دارد. در این اثر نقوش بدیع و حیرتانگیزی از صورتهای شاه، فرمانروا، زن، مرد، اسرا و جانورانی چون گاو، گاومیش و گوسفند حجاری شدهاند. نقوش این كتیبه در حال نیایش و احترام و حمل هدایا و تقدیس ربالنوع یا امیر دیده میشوند. این اثر به دوران حكومت عیلام (قبل از میلاد) مربوط است و از آثار بسیار مهم باستانی استان خوزستان به شمار میرود.
مراكز ديدنی
نقوش كول فره
مجسمه سوسن
قلعه تل
قلعه دیزه وراز
قلعه ارک
روستای شمی
نقش حونک اژدل
برد نبشته ایذه
نقوش کول فره
نقوش کوباد ایذه
کتیبه هانی
کوه تاراز
کوه تلکه
کوه تورک
کوه دوتو
کوه کله
تالاب میانگران
کوه مونگشت
اشكفت سلمان(غار سلمان)
گورستان شمی
صنايع و معادن
از صنايع و معدن ايذه اطلاعات مستندي در دست نيست.
کشاورزی و دام داری
شغل اصلی مردمان شهرستان ايذه كشاورزی و دامداری می باشد. آب مورد نياز برای كشاورزی از چاه های نيمه عميق تامين می شود. از مهم ترين فرآورده های كشاورزی اين شهرستان می توان گندم، جو، تره بار و برنج را نام برد. انواع فرآورده های دامی و لبنی از جمله توليدات بخش دامداری شهرستان بوده و دام و فرآورده های دامی از محصولات صادراتی اين منطقه محسوب می شوند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
اين شهر در زمان عيلاميان«اسپير»، درزمانهخامنشيان«انزان»و در زمان استيلای عرب«ايزج» يا «ايرج» ناميده می شد. سكه های متعددی از طلا، نقره و مس به دست آمده اند كه بر آن ها با خط كوفی كلمه «ايزج» يا «ايرج» حك شده است.