معماری پل خواجو، پل زیبا

*بانو بهار*

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2016/08/15
ارسالی ها
3,937
امتیاز واکنش
10,965
امتیاز
804
محل سکونت
میان شکوفه‌ها
قدم به اصفهان که می گذاری دنیایی متفاوت پیش رویت قرار می گیرد. به هر طرف که نگاه می کنی بازمانده هایی از تاریخ را می بینی که گوشه گوشه ی شهر را آراسته اند. هر کدامشان قصه ای برای خودشان دارند و غرق در سکوت، از سرد و گرم روزگار برایت می گویند. آن قدر محو تماشایشان می شوی که زمان برایت بی معنا می گردد و سفرت در تاریخ آغاز می شود.

به میانه های این نصف جهان که می رسی این زاینده رود است که با چهره ی زیبایش به استقبالت می آید. حالا وقت آن است بر روی پل های تاریخی این رود خروشان بروی تا قصه هایی متفاوت تر را بشنوی و با هر قدم زیبایی تازه ای را ببینی. این پل ها یکی دو تا نیستند و هرکدامشان با جلوه ای خاص ساخته شده اند.

وقت آن است که دل به یکی از این پل ها بسپاریم و قصه اش را برایتان بگوییم. از دور که نگاهش می کنیم زیبا تر از بقیه پل ها جلوه می کند و ما را به سوی خود می کشاند. امروز می خواهیم لـ*ـذت قدم زدن بر پل خواجو را بچشیم و آن را بهتر بشناسیم.

1244873_666.jpg


چرا پل خواجوی اصفهان؟

– پل خواجو یکی از پل های تاریخی اصفهان می باشد که به عنوان زیباترین پل زاینده رود از آن یاد می شود.

– قدم زدن بر روی این پل می تواند یکی از لذتبخش ترین لحظات را برای شما خلق کند.

– اطراف این پل به هنگام غروب و اوایل شب، محلی برای خوشگذرانی مردم به شمار می رود.


1244875_443.jpg


1244874_743.jpg




پل خواجو | گذرگاه زیبای زنده رود

کم نیستند پل هایی که دو سوی زاینده رود را به یکدیگر وصل می کنند اما حال و هوای خواجو به گونه ای دیگر است. این پل چهره ای متفات دارد که به عنوان زیباترین پل اصفهان شناخته می شود و در شرق سی و سه پل قرار دارد. این پل علاوه بر معماری چشم نواز، نقاشی های زیبایی را نیز به نمایش می گذارد و قسمت میانی آن همچون نگینی می درخشد.

به دلیل ارزش این اثر تاریخی، نامش از تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ی ۱۱۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

1244876_725.jpg
 
  • پیشنهادات
  • *بانو بهار*

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2016/08/15
    ارسالی ها
    3,937
    امتیاز واکنش
    10,965
    امتیاز
    804
    محل سکونت
    میان شکوفه‌ها
    نگاهی نزدیک تر به پل خواجو

    ویژگی های معماری و استفاده از تزئینات کاشیکاری سبب شده تا این پل از دیگر پل های زاینده رود مشهورتر گردد و به عنوان یکی از زیبا ترین پل های جهان در عصر خود مطرح شود. این پل محلی برای گذر و مکانی برای اقامت موقت بوده و حکم سد و آب‌بند را نیز داشته است.

    این پل ساحل شمالی و جنوبی زاینده رود را به هم متصل می کند و دارای دو ضلع شرقی و غربی است که در میان هر یک ساختمانی با عنوان شاه نشین یا بیگلر بیکی با چند اتاق مزین به نقاشی وجود دارد. این ساختمان به نام شاه نشین معروف بوده که هم نقش یک اقامتگاه موقتی برای خانواده ی شاه را داشته و هم جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی بر روی دریاچه مصنوعی که در نتیجه ی سد کردن راه آب توسط پل شکل می گرفت، به اینجا می آمدند. گفته می شود که در آن دوران فواره هایی نیز در اطراف پل وجود داشته که امروزه اثری از آنها دیده نمی شود.

    در گوشه های ضلع شرقی پل خواجو دو شیرسنگی به چشم می خورد که احتمالا نماد سپاهیان بختیاری و محافظ اصفهان در عصر صفویه می باشند. با طی کردن ۱۱ پله سنگی از کف پل به بستر دریاچه می رسیم. دهانه های پل، از آجرهای به دقت تراش‌خورده ساخته و در بخش میانی آن نیز سدهای چوبی برای گرفتن جلوی رودخانه تعبیه شده اند. در مورد طول این پل و تعداد دهانه های آن اختلاف نظر وجود دارد به عنوان مثال تارونیه، سیاح اروپایى، درباره ی این مشخصات می گوید:

    این پل که طولش ۱۵۰ متر و عرضش ۱۴ و معبر آن ۵/۷ متر است از سنگ و آجر ساخته شده و ۲۱ جوى و ۲۶ چشمه (دهانه) دارد.

    اما آنچه که در کتاب های امروزی مشاهده می شود طول ۱۳۲/۵ متر و عرض ۱۲ متر می باشد و البته تعداد چشمه های این پل را بعضى ۲۶ و برخى ۲۴ و کسانى ۲۱ و دیگران ۲۸ نوشته اند. بر این اساس، احتمالا در طول تاریخ این پل دچار تغییراتی شده و برخی از قسمت های آن از بین رفته اند.

    تارونیه در جایی دیگر به کاربری سد و معمارى و استحکام بى اندازه زیبا و بى نظیر آن اشاره می کند و چنین مشخصاتی را برای آن بیان می دارد:

    پل شامل چهار طبقه است و در دو طرف داخلى معبر فوقانى هر طرف، ۵۱ غرفه بزرگ و کوچک دارد. طول سنگ هاى این پل متجاوز از دو متر و امتداد ستون هاى فاصله هر چشمه به سقف ۲۰ متر است. جلوی هر سقف و دیوار، پیش آمدگى و فرو رفتگى وجود دارد اگر تخته‏ اى با اندازه دهانه پل ها بگذارند آب رودخانه بالا آمده و مدتى ذخیره می شود.

    1244877_741.jpg


    1244878_186.jpg


    1244879_806.jpg




    تاریخچه و کاربری پل خواجو

    آنچه که امروز به عنوان پل خواجو شناخته می شود در سال ۱۰۶۰ به دستور شاه عباس دوم و بر روی خرابه هایی از یک پل به جا مانده از دوره تیموری به نام پل حسن بیک بنا گردیده است.

    در کتاب تاریخ اصفهان و ری در این باره آمده است:

    «و اما مبانى شگرف اصفهان یکى پل هایى است که روى زاینده رود بنا شده مانند پل بابا رکن الدین که به پل خواجو معروف است. ریشه و اساسش قبل از عجم بوده و زمان ترکمان ‏هاى آق‏قوینلو تعمیرى از آن شده و به عهده صفویه، مرتبه بالا را طرح انداخته و در بیگلربیگى صدر اصفهانى روى مرتبه فوقانى بالاخانه ساخته بود به نام خود که در ۱۳۱۰ اجزاى ظل السلطان خراب کردند و راه چهار باغ نو است براى تخت پولاد.»

    بر اساس این نوشته مشخص است که اساس این پل پیش از دولت اسلام وجود داشته که در زمان ترکمان ها تعمیر شده و در دوران صفویه به اوج شکوه رسیده است. در زمان بیگلربیگى صدر اصفهانى (سومین صدراعظم فتحعلی شاه بین سال‌های ۱۲۳۴ تا ۱۲۳۹ قمری) بالاخانه‏ اى به نام وی بنا گردید که در سال ۱۳۱۰ هجری قمری از طرف ظل السلطان ( بزرگترین پسر به سن بلوغ رسیده ناصرالدین شاه) تخریب شد.

    در نوشته های تاریخی بیان شده که به دلیل آنکه این قسمت از زاینده رود از سایر بخش های آن گودتر است، شاه عباس این محل را بر می گزیند. این پل باعث می شده تا گبرها که محله شان، آن طرف رودخانه بوده دیگر برای عبور از زاینده رود از خیابان چهارباغ گذر نکنند و راه کوتاه تری را طی نمایند. بر اساس نوشته ها، در دو طرف خیابان این پل دو خانه متعلق به شاه وجود داشته و شاه عباس در زمان اتمام ساخت پل، نام حسن بیک را برای آن برگزیده است.

    به گفته ی برخی مورخان، در محل کنونی پل خواجو، پلی بلااستفاده و مخروبه قرار داشته که شاه عباس دوم دستور داده بر طبق نقشه و طرحی خاص، پلى بر روی این پل ساخته شود که محل آن در نزدیکى باغ سعادت آباد و عمارت آینه خانه بوده است. کارکنان موظف بوده اند که این پل را زیباتر از سایر پل های زاینده رود بسازند و بهترین آنها را بنا کنند.

    به نوشته محققین در ابتدا هدف شاه عباس دوم از احداث پل خواجو، برقراری ارتباط میان محله خواجو و دروازه حسن آباد با تخت فولاد و راه شیراز بود. سپس قرار بر این شد که این پل تنها نقش یک پل را نداشته باشد و در مواقع لزوم بتوان از آن به عنوان یک سد یا آب بند هم استفاده نمود. به همین سبب در سال ۱۰۶۸ هجری قمری آب بندهایی نیز برای آن در نظر گرفته شدند که در صورت بسته شدن باعث جمع شدن آب و تشکیل دریاچه در یک سوی پل می شدند.

    شاه عباس در میان این پل محلی را برای اقامت کوتاه مدت خود و خانواده اش بنا نمود تا در آن بتوانند از مناظر اطراف لـ*ـذت ببرند. در طول تاریخ، این پل علاوه بر اینکه نقش محلی برای رفت و آمد میان دو سوی زاینده رود را داشته، کاربردهای دیگری نیز داشته است که از جمله ی آنها می توان به تماشای مسابقات قایقرانی، تفرجگاه برای مردم و محلی برای خوشگذرانی پادشاه و خانواده اش اشاره کرد.

    پس از گذر سال ها این پل دچار آسیب هایی شد که براساس کتیبه کوفى که در طرف راست جنوبى پل قرار دارد، سال ۱۲۹۰ هجرى همزمان با سلطنت ناصر الدین شاه قاجاربه همت نصرالله خان مرمت شده است.

    1244880_746.jpg


    1244881_295.jpg
     

    برخی موضوعات مشابه

    بالا