معیار کتاب شناختی برای عهد جدید

[Elka Shine]

جاش مک داول ، باستان شناس آمریکایی که در ابتدا ندانم گرا بود و در اثبات بی اعتبار ساختن عهدین می کوشید ولی سپس به مسیحیت گروید


معیار کتاب شناختی برای عهد جدید



برگرفته از : شواهد مسیحیت و رأی دادگاه ، جاش مک داول




معیار کتاب شناختی یعنی بررسی چگونگی انتقال متن ، اینکه اسناد تاریخی به چه شکل به دست ما رسیده اند . به عبارت دیگر ، از آنجا که نسخۀ اصلی عهد جدید را در دست نداریم ، باید تحقیق کنیم که متنِ امروزی آن با توجه به تعداد نسخ خطی و فاصلۀ زمانی میان نسخۀ اصلی و متن امروزی ، تا چه حد معتبر است ؟ ( Montgomery , HC , 26 )



تعداد نسخ خطی و نزدیکی آن ها به نسخۀ اصلی



پیترز ( F.E.Peters ) اظهار می دارد که : « اگر فقط سنت نسخ خطی را در نظر بگیریم ، کتاب هایی که عهد جدید را تشکیل می دهند ، بیش از هر کتاب دیگری در دوران باستان نسخه برداری شده و در گردش بوده است » . ( Peters , HH , 50 )


در نتیجه ، اصالت متن عهد جدید بر شهادت نسخ خطی بی شمار استوار است . اگر فقط نسخ یونانی را به حساب آوریم ، تعداد 5656 نسخه حاوی تمام یا بخشی از عهد جدید موجود است که از قرن دوم تا پانزدهم میلادی با دست نسخه برداری شده است . ( Giesler , GIB , 385 )


امروز بیش از 5686 نسخۀ خطی یونانی عهد جدید موجود است . اگر به این تعداد ، بیش از 10000 نسخۀ لاتین [ وولگات ] و دست کم 9300 نسخۀ خطی از سایر ترجمه های قدیمی عهد جدید را بیافزاییم ، شمار نسخ خطی موجود از عهد جدید و بخش هایی از آن ، به حدود 25000 نسخه می رسد ، البته اگر بیشتر از آن نشود . هیچ اثری از دوران باستان به چنین تعدادی نمی رسد . در مقایسه با عهد جدید ، ایلیادِ هومر در ردیف دوم قرار دارد که امروزه از آن تنها 643 نسخۀ خطی موجود است . نخستین متنِ کامل هومر که محفوظ مانده ، متعلق به قرن سیزدهم میلادی می باشد . ( Leach , OB , 145 )


در زیر نسخ خطی موجود از عهد جدید به تفکیک آمده است :



نسخ موجود یونانی :



نسخ موجود با حرف بزرگ 307
نسخ با حروف کوچک 2860
قرائت نامه ها 2410

نسخ پاپیروسی 109
جمع : 5686

نسخ موجود به زبان های دیگر :


وولگات بیش از 10000

حبشی بیش از 2000
اسلاوی 4101
ارمنی 2587
پَشیتای سُریانی بیش از 350
بوهاری 100
عربی 75
لاتین باستان 50
آنگلوساکسون 7
گوتی 6
سُغدی 3
سُریانی باستان 2
فارسی 2
فرانکی 1


جمع : بیش از 19284

جمع کل نسخ خطی : بیش از 24970




دربارۀ اهمیت تعداد نسخه های خطی هر چه بگوییم ، کم گفته ایم . نسخه های اصلی کتاب مقدس امروزه در دسترس نیست ، همانطور که نسخه های اصلی هیچیک از آثار باستانی موجود نمی باشد . اما خوشبختانه ، وفور نسخ خطی این امکان را فراهم می سازد که متن اصلی را با دقتی تقریباً کامل بازسازی کرد . ( Giesler , GIB , 386 )


جان وارویک مونتگومِری می گوید : « اگر نسبت به متن کتاب های عهد جدید که از این طریق حاصل می شود شک کنیم ، عملاً تمامی آثار و نوشته های باستان را نیز بی اعتبار می سازیم ، چرا هیچیک از متون متعلق به دوران باستان به اندازه عهد جدید از نظر کتاب شناختی مورد تأیید نمی باشد » . ( Montgomery . HC , 29 )


سِر فردریک کِنیون ( Sir Frederic Kenyon ) که مدیر موزۀ بریتانیا و سرپرست کتابخانۀ آن بود ، و در مورد نسخ خطی صاحب نظری برجسته می باشد ، چنین اظهار می دارد : « نسخ عهد جدید علاوه بر تعدادشان ، از سایر جهات نیز با آثار دیگر عهد باستان متفاوتند ... در هیچ مورد ، فاصله میان زمان نگارش کتاب و تاریخ قدیمی ترین نسخۀ خطی موجودِ آن ، به اندازۀ عهد جدید کوتاه نیست . کتب عهد جدید در نیمۀ دوم قرن اول میلادی به نگارش درآمد ؛ قدیمی ترین نسخۀ خطی موجود ( بدون احتساب نسخ ناقص و پراکنده ) ، متعلق به قرن چهارم میلادی است ، یعنی حدود 250 تا 300 سال پس از تاریخ نگارششان . این فاصلۀ زمانی ممکن است زیاد به نظر برسد ، اما در مقایسه با قدیمی ترین نسخ موجود از آثار کلاسیکِ باستان و زمان نگارششان ، بسیار کوتاه است . تصور ما این است که متنی دقیق از هفت نمایشنامه [ سوفوکلس ] را در اختیار داریم ، در حالی که قدیمی ترین نسخۀ معتبر و موجود آن ها ، حدود 1400 سال پس از مرگ این شاعر تهیه شده است » . ( Kenyon , HTCNT , 4 )


کِنیون در اثر خود به نام « کتاب مقدس و باستان شناسی » چنین ادامه داده ، می نویسد : « بدینسان ، فاصلۀ زمانی میان تاریخ نگارش کتب عهد جدید و قدیمی ترین نسخۀ موجود آن کوتاه و بی اهمیت جلوه می کند ، و واپسین پایه های شک در مورد درستی متن موجود و میزان شباهت آن به متن اولیه از میان می رود . می توان گفت که دیگر درستی و اصالت کلی کتب عهد جدید امری اثبات شده می باشد » . ( Kenyon , BA , 288 )


داکِری ، مَتیوز و اسلوان اخیراً چنین نوشته اند : « در خصوص اکثر بخش های کتاب مقدس ، تمامی نسخ قدیمی متنی مشابه را به ما منتقل کرده اند . با حذف اشتباهات نسخه برداری و تغییرات عمدی ، آن بخش از کتاب مقدس که ممکن است مورد سوال واقع شوند ، درصد بسیار ناچیزی را تشکیل می دهند » . ( Dockery , FBI , 176 )



ایشان چنین نتیجه می گیرند : « باید بگوییم که فاصلۀ زمانی میان نگارش اولیه و قدیمی ترین نسخۀ موجود عهد جدید ، بسیار کمتر از هر اثر ادبی یونان باستان است ... گرچه در بسیاری از نسخ خطی عهد جدید تفاوت هایی به چشم می خورد ، هیچ یک از اعتقادات بنیادین مسیحیت بر چنین بخش هایی مورد اختلافی استوار نیست » . ( Dockery , FBI , 176 )


هورت ( F.J.A.Hort ) به درستی اظهار می دارد که « متن عهد جدید با توجه به تنوع و کامل بودن مدارکی که مؤید آن هستند ، در میان آثار نثر باستانی به گونه ای مطلق ، بی همتا و منحصر به فرد است » . ( Hort , NTOG , 561 )

هارولد گرینلی ( J.Harold.Greenlee ) می نویسد : « تعداد نسخ خطی موجودِ عهد جدید به گونه ای حیرت انگیز بیش از هر اثر ادبی دوران باستان می باشد ... در مقایسه با سایر آثار ادبی باستان ، قدیمی ترین نسخۀ خطی موجود عهد جدید متعلق به دوره ای بسیار نزدیک تر به تاریخ نگارش متن اولیه می باشد » . ( Greenlee , INTTC , 15 )

آلبرایت ( William Foxwell Albight ) با قطع و یقین اظهار می دارد : « هیچ اثر ادبی دیگری مربوط به دوران باستان یونان و روم ، به اندازۀ عهد جدید مورد تأیید سنت نسخ خطی نمی باشد . نسخ خطی قدیمیِ عهد جدید بسیار بیشتر از نسخ مربوطه به آثار نویسندگان کلاسیک باستان می باشد ، و قدیمی ترین نسخۀ کامل آن فقط حدود دو قرن پس از تاریخ نگارش اولیه اش تهیه شده است » . ( Albright , AP , 238 )

اِدوارد گِلنی ( Edward Glenny ) می نویسد : « خدا 5656 نسخۀ خطی حاوی تمام یا بخش هایی از عهد جدید یونانی را به ما ارزانی داشته است . این کتاب از میان آثار مکتوب دنیای باستان به بهترین وجه محفوظ مانده است . این نسخ نه فقط تعدادشان بسیار است ، بلکه تاریخ نسخه برداریشان نیز به زمان نگارش متن اولیه شان بسیار نزدیک است . برخی از نسخی که حاوی بخش هایی از عهد جدید هستند ، متعلق به قرن دوم میلادی می باشند ، و بسیاری دیگر فقط حدود چهار قرن پس از نسخۀ اصلی تهیه شده اند . این داده ها زمانی حیرت انگیز می نماید که با نحوۀ حفظ و انتقال سایر آثار ادبی باستان مقایسه شوند » . ( نقل از Glenny ,PS , BVD )

لی استرابل ( Lee Strobel ) در اثر خود که در سال 1998 منتشر شده ، آخرین شمارش نسخه های خطی یونانی را به این شرح گزارش می کند :

پاپیروس ها 99 ؛
نسخ با حروف بزرگ 306 ؛
نسخ با حروف کوچک 2856 ؛
قرائت نامه ها 2403 ؛
جمع : 5664 نسخه ( Strobel , CC , 62 )

بر اساس نظر هر محقق در خصوص قطعات کوچک باقی مانده ، از نسخ قدیمی ، ممکن است در شمارش تفاوت های اندکی رخ دهد ، اما [ انبوه شواهد ] موجود ، اعتبار تاریخی چشمگیری به عهد جدید می بخشد .